Nodulair melanoom: Huidkanker met tumor die in diepte groeit
Een nodulair melanoom is een gevaarlijke, snelgroeiende vorm van huidkanker. Ongeveer 15% tot 25% van alle melanomen is nodulair. Omdat dit type vaak slechte vooruitzichten heeft, is het van belang om de tekenen te kennen zodat een snelle behandeling mogelijk de levenskansen verhoogt. Een rond, zwart knobbeltje op de huid is vaak het typische kenmerk van dit type melanoom, al is het ook mogelijk dat het bobbeltje een andere kleur heeft. Een volledige chirurgische verwijdering van een nodulair melanoom is enkel mogelijk in een vroeg kankerstadium. Indien de kanker zich al verspreid heeft naar andere organen, is de behandeling moeilijker en zijn de overlevingskansen kleiner.
Oorzaken en risicofactoren: Door blootstelling aan de zon

Blootstelling aan de zon is een belangrijke risicofactor voor een nodulair melanoom /
Bron: Blueeve, PixabaySchade aan huidcellen
Een
langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht is een belangrijke risicofactor voor een nodulair melanoom. Door de blootstelling aan de schadelijke ultraviolette straling (UV-stralen) van de zon en zonnebanken, ontstaat schade aan het DNA van de huid. Deze schade ontstaat in meerdere jaren of zelfs decennia. Maar niet alle nodulaire melanomen zijn het gevolg van UV-stralen. Zeer sporadisch ontwikkelen zich namelijk kwaadaardige gezwellen op andere lichaamsdelen die niet zijn blootgesteld aan
zonlicht.
Wanneer het DNA in huidcellen beschadigd is, gaan de nieuwe cellen onbeheersbaar delen, hetgeen leidt tot de vorming van een
melanoom. Waarom deze DNA-schade ontstaat en deze DNA
kanker veroorzaakt, is niet geweten anno oktober 2020. Wellicht ligt een combinatie van genetische factoren, levensstijlfactoren en de UV-blootstelling aan de basis van een melanoom.
Kanker groeit naar de diepte
Melanomen ontwikkelen zich in de melanocyten (cellen die de huid zijn kleur = pigmentproducerende cellen). Meestal verspreiden ze zich langzaam (
metastaseren) in de bovenste huidlaag. Maar bij een nodulair melanoom groeit de kanker naar de diepte (naar beneden) en ontstaan onderhuidse knobbeltjes (
nodules). De kanker dringt binnen enkele weken of maanden in weefsels, botten en
lymfeklieren binnen waarin in het eindstadium allemaal
knobbeltjes ontstaan. De kanker is bij deze uitzaaiingen moeilijk te behandelen.
Risicofactoren van tumor die in diepte groeit
Iedereen krijgt mogelijk te maken met een nodulair melanoom ontwikkelen, maar mannen zijn vaker dan vrouwen aangetast. Bij vijftigplussers komt dit type
huidkanker het vaakst voor. Andere risicofactoren omvatten:
- een bleke huid die gemakkelijk verbrandt
- een familielid dat huidkanker heeft of heeft gehad
- een geschiedenis van veel tijd doorbrengen in de zon
- meerdere ongewoon uitziende moedervlekken
Symptomen
Een nodulair melanoom is overal op het lichaam mogelijk, maar meestal zijn de gebieden aangetast die overmatig blootgesteld zijn aan de zon zoals de torso (borst, rug, buik), de
benen, de armen of het hoofd. Het type kanker is verraderlijk, omdat de typische waarschuwingssignalen van een melanoom meestal afwezig zijn. Deze kenmerkende symptomen omvatten asymmetrie, ongelijke randen, verschillende kleuren en groeiende of verspreidende letsels.
Vaak is een rond of koepelvormig bobbeltje op de huid aanwezig wat oogt als een
moedervlek, een
insectenbeet of een pukkeltje. Meestal is de tumor zwart, maar af en toe heeft dit type huidkanker een andere kleur (blauw, grijs, roze, rood, bruin, wit of
vleeskleurig) Over het algemeen is nodulair melanoom donkerder dan een oppervlakkig verspreidend melanoom. Het nodulair melanoom is vaak (maar niet altijd) effen van kleur en heeft gelijkmatige randen. Het oppervlak is glad, ruw, korstig of
wratachtig. Soms breekt het bultje open waardoor een wondje ontstaat, maar pus is afwezig. Af en toe treden jeuk, een stekend gevoel,
zweervorming of een bloeding op, al zijn deze tekenen vaak afwezig.
Diagnose en onderzoeken
Een dermatoloog controleert de huid. Als een vlek of bult verdacht lijkt, krijgt de patiënt een
biopsie. De arts verwijdert hierbij (een deel van) het huidletsel en stuurt het weefsel voor verder microscopisch onderzoek naar een laboratorium. De patholoog onderzoekt onder een microscoop het weefsel en kijkt of sprake is van een nodulair melanoom is. De patholoog meet tevens de dikte van het melanoom, wat helpt om het kankerstadium te bepalen. Hoe dikker het melanoom, hoe meer de kanker in de huid is gegroeid. Als het melanoom meer dan één millimeter dik is, krijgt de patiënt waarschijnlijk een lymfeklierbiopsie. Hierdoor weet de arts of de kanker zich heeft verspreid naar andere lichaamsdelen.
Behandeling van nodulair melanoom
De behandeling hangt af van de eventuele uitzaaiingen en hoeveel schade reeds aangericht is door de uitzaaiingen.
Chirurgie
Wanneer de arts een nodulair melanoom erg vroeg diagnosticeert, is een operatie mogelijk. Een chirurg verwijdert het melanoom, plus een deel van de normale omliggende huid rond de kanker en een weefsellaag onder de kanker. Soms is chirurgie de enige nodige behandeling voor ene nodulair melanoom.
De meeste nodulaire melanomen diagnosticeert de arts echter nadat de kanker zich al heeft verspreid. Een chirurgische verwijdering is dan geen optie. De arts zet dan andere behandelingsopties in:
Chemotherapie
Bij deze behandeling injecteert de arts geneesmiddelen in een ader (intraveneus) of moet de patiënt deze medicijnen via de mond (oraal) innemen. De medicatie reist door de bloedbaan om kankercellen te doden.
Gerichte therapie
Deze geneesmiddelen richten zich op bepaalde delen van melanoomcellen. Ze zijn mogelijk effectief wanneer
chemotherapie niet werkt. Deze behandeling zet de arts alleen in bij de aanwezigheid van een bepaalde genetische mutatie (wijziging). De arts test eerst de melanoomcellen om te zien of gerichte therapie geschikt is.
Immunotherapie
Via
immunotherapie krijgt de patiënt geneesmiddelen toegediend die het immuunsysteem versterken. Hierdoor herkent het lichaam kankercellen en is het mogelijk om deze te vernietigen. Immunotherapie is vaak inzetbaar voor melanomen in een laat stadium.
Lymfeklieroperatie
Als de kanker zich naar de lymfeklieren heeft verspreid (lymfekliermetastasen), verwijdert de arts mogelijk de lymfeklieren.
Radiotherapie
Radiotherapie gebruikt krachtige stralen, zoals röntgenstralen, om kankercellen te doden. Soms gebruikt de arts radiotherapie na een lymfeklieroperatie. Hierdoor verkleint het risico dat de kanker terugkeert.
Complicaties van vorm van huidkanker
Wanneer de arts de kanker opspoort wanneer deze nog niet uitgezaaid is, zijn de vooruitzichten goed. Een nodulair melanoom is echter een erg gevaarlijk type huidkanker dat vaak pas gediagnosticeerd is wanneer reeds kankercellen in organen aanwezig zijn. De helft van de patiënten met een nodulair melanoom komt hieraan dan namelijk te overlijden.
Lees verder