Atypisch fibroxanthoom: symptomen, oorzaak en behandeling
Atypisch fibroxanthoom (AFX) is een in de regel goedaardige, snel groeiende huidtumor. Kenmerkend is dat de patiënt een zonbeschadigde huid heeft en gemiddeld 69 jaar is. De aandoening manifesteert zich vooral in het hoofdhalsgebied. Gewoonlijk is er sprake van slechts één gezwelletje. De aangewezen behandeling is om het weg te snijden (excisie). Er is een geringe kans dat het gezwelletje na chirurgische verwijdering op dezelfde plaats terugkeert.- Wat is atypisch fibroxanthoom?
- Wie krijgen atypisch fibroxanthoom?
- Symptomen van een atypisch fibroxanthoom
- Verschijnselen
- Niet verwarren met huidkanker
- Oorzaak van een atypisch fibroxanthoom
- Onderzoek en diagnose
- Biopsie
- Differentiaaldiagnose
- Behandeling van een atypisch fibroxanthoom
- Excisie
- Teveel aan zon vermijden
- Vooruitzichten
Wat is atypisch fibroxanthoom?
Atypisch fibroxanthoom (AFX) is een in de regel goedaardige huidtumor die vooral voorkomt bij oudere mensen in het hoofdhalsgebied, bij wie de huid aanzienlijk is beschadigd door blootstelling aan de zon en/of therapeutische bestraling. Het gezwelletje groeit relatief snel en er bestaat een zeer kleine kans dat de tumor uitzaait. De tumor ontstaat in de lederhuid.Wie krijgen atypisch fibroxanthoom?
Het wordt vooral gezien bij mensen met een blanke huidskleur van 70 jaar en ouder, die een zonbeschadigde huid hebben. Het komt vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. Sommige medische websites suggereren dat de man-vrouwverhouding gelijk is.Symptomen van een atypisch fibroxanthoom
Verschijnselen
Gewoonlijk is er sprake van slechts één gezwelletje. Het gezwelletje ziet eruit als een rood knobbeltje, die kan zweren of bloeden. Ze komen vooral voor in het hoofdhalsgebied. Een typische plaats is de onbehaarde schedelhuid bij kalende, oudere mannen. De knobbeltjes bevinden zich in de eerste plaats op gebieden die aan de zon staan blootgesteld, zoals het hoofd en de nek. Daarnaast zijn letsels gemeld bij op de romp en ledematen. De verhouding van letsels die zich voordoen op het hoofd en de nek en letsels die zich voordoen in andere gebieden, is ongeveer 4:1. Het gezwelletje groeit doorgaan snel, maar wordt normaalgesproken niet groter dan 3 cm.
Nodulair basaalcelcarcinoom: een glad, glazig knobbeltje met een parelmoerachtige glans, soms met bloedvaatjes / Bron: Klaus D, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Niet verwarren met huidkanker
Qua uiterlijke verschijningsvorm moet de aandoening niet verward worden met kwaadaardige huidgezwellen, zoals basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom.Oorzaak van een atypisch fibroxanthoom
Blootstelling aan de zon en/of therapeutische straling welke heeft geleid tot aanzienlijke schade van de huid, zijn twee factoren die worden geassocieerd met de ontwikkeling van AFX. De tumor komt vooral voor op het hoofd of de hals van oudere mensen.Onderzoek en diagnose
Biopsie
De diagnose wordt onder de microscoop vastgesteld. Er wordt een stukje weefsel weggenomen (biopt) en onder de microscoop onderzocht.Differentiaaldiagnose
De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:- pyogeen granuloom (granuloma pyogenicum);
- plaveiselcelcarcinoom;
- metastase (uitzaaiing);
- maligne fibreus histiocytoma;
- dermatofibrosarcoma protuberans;
- amelanotisch (niet-gepigmenteerd) melanoom;
- sarcoom;
- leiomyosarcoom,;
- Merkel cel tumor; en
- B-cel lymfoom.
Pyogeen granuloom / 
