Ontsteking oorschelp: Chondrodermatitis Nodularis Helicis

Een korstje of bultje op je oorschelp kan wijzen op chondrodermatitis nodularis helicis (CHN), een veelvoorkomende, goedaardige aandoening waarbij aan de buitenste rand van de oorschelp een pijnlijk knobbeltje optreedt. Dit is een ontsteking van het kraakbenige deel van de oorrand. Deze pijnlijke ontsteking aan de oorschelp wordt ook wel 'een kussenduivel' genoemd. Het wordt vooral gezien bij mannen na het 40e levensjaar. De precieze oorzaak van chondrodermatitis nodularis helicis is onbekend. Behandeling bestaat uit het verwijderen van de knobbel met bijvoorbeeld vloeibare stikstof, injecties met een corticosteroïd en excisie. De prognose na behandeling is gunstig. De aandoening is niet levensbedreigend, maar kan de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden.

• Ontsteking van de oorschelp
• Synoniemen
• Oorzaak chondrodermatitis nodularis helicis
• Risicofactoren
• Vóórkomen
• Symptomen: pijnlijke knobbeltje op oorschelp
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek en biopsie
• Differentiële diagnose
• Behandeling chondrodermatitis nodularis helicis
• Medische behandeling
• Maatregelen die jezelf kunt nemen
• Prognose
• Preventie

Ontsteking van de oorschelp

Chondrodermatitis nodularis helicis (CNH) is een courante, goedaardige, pijnlijke aandoening van de buitenste rand van de oorschelp. Meestal ontstaat er op de buitenste rand van de oorschelp een pijnlijk knobbeltje. Dit is een ontsteking van het kraakbenige deel van de oorrand. Chondrodermatitis nodularis helicis komt vooral voor bij mannen van middelbare leeftijd of oudere mannen, maar vrouwen kunnen er ook door getroffen worden. Zo'n 10-35% van de gevallen betreft vrouwen. Bij vrouwen is het gewoonlijk gelokaliseerd op de binnenste rand van de oorschelp. De aandoening is zeldzamer bij vrouwen vanwege een iets andere anatomie van de oorschelpen. Daarnaast is er bij mannen een verminderde doorbloeding van de oorschelpen. Hierdoor treedt genezing van de huid minder snel op.

Synoniemen

In de literatuur wordt chondrodermatitis nodularis helicis ook wel aangeduid als ziekte van Winkler (Winkler’s Disease) en pericochondritis van pinna.

Oorzaak chondrodermatitis nodularis helicis

De precieze oorzaak van chondrodermatitis nodularis helicis is onbekend, maar er wordt algemeen aangenomen dat het wordt veroorzaakt door langdurige en overmatige druk, chronische warmte of lichamelijk trauma. Koude en veroudering van het kraakbeen zijn andere mogelijke oorzaken. De aandoening wordt vooral gezien bij mensen die bij voorkeur op één kant slapen. Slapen op de aangedane zijde is meestal een belangrijke etiologische factor. Een aangeboren anatomische afwijking van het oor - zoals verminderde plaatselijke bloedtoevoer - maken sommige personen vatbaarder voor de aandoening. Dat mannen vaker dan vrouw last krijgen van deze aandoening, komt doordat zij een iets andere anatomie en een verminderde doorbloeding van de oorschelpen hebben waardoor genezing van de huid minder snel optreedt.

Risicofactoren

De volgende risicofactoren zijn er voor de ontwikkeling van chondrodermatitis nodularis helicis:

• Blootstelling van de oren aan koud weer.
• Blootstelling van de oren aan de zon en de daaruit voortvloeiende schade.
• Trauma aan het oor, één of meerdere keren.
• Het gebruik van een koptelefoon, oorwarmers, headsets, het gebruik van tulbanden of strakke hoofddeksels, etc

Er is niet altijd sprake van een duidelijke uitlokkende factor.

Vóórkomen

De aandoening komt relatief vaak voor, maar wordt zelden beschrevenn de literatuur. Chondrodermatitis nodularis chronica helicis komt het meest voor bij oudere mannen, maar het treft mensen van alle leeftijden, geslacht en pigmentatie. CNH komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen in de verhouding van 10:1. Gegevens suggereren dat de aandoening bij vrouwen waarschijnlijk gelokaliseerd is op de helix (het bovenste randje van de oorschelp) en bij mannen meer op de antehelix (de gekromde verhoogde rand van het kraakbeen voor de helix). Het gebruik van een apparaat dat druk uitoefent op het uitwendige oor, zoals een koptelefoon, kan de klacht triggeren, evenals de neiging om altijd op dezelfde kant te slapen.

Symptomen: pijnlijke knobbeltje op oorschelp

De knobbel of het bultje is stevig en zacht, goed afgebakend en rond tot ovaal. De plek is rood, vaak iets zwerend en vaak is er korstvorming en schilfering. De knobbel kan in grootte variëren van 3-20 mm. Het rechter oor is vaker aangedaan dan de linker, en af ​​en toe ontstaat de afwijking ook op het andere oor. De meest voorkomende locatie is de buitenste rand van de oorschelp. Bij vrouwen daarentegen komt het vaker op de binnenste rand van de oorschelp voor.

Complicaties

De complicaties van chondrodermatitis nodularis helicis zijn gering en kunnen bestaan uit:

• Recidief: de laesie kan terugkeren (bij maximaal 30% van de gevallen) zelfs na een geslaagde behandeling,
• Verstoorde slaap gedurende vele maanden, omdat het lang kan duren voordat het korstje is genezen. Dit kan leiden tot slaaptekort en vermoeidheid.
• CHN wordt niet geassocieerd met andere ziekten.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek en biopsie

Vaak wordt op grond van het klinische beeld de diagnose gesteld. De huidarts kan meestal de aandoening met het blote oog herkennen. Eventueel wordt er een huidbiopsie genomen, omdat de klinische presentatie sterk kan overeenkomen met een basaalcelcarcinoom (een vorm van huidkanker) of met actinische keratosen.

Differentiële diagnose

De symptomen van chondrodermatitis nodularis chronica helicis verwart de arts soms met volgende aandoeningen:

• actinische keratosen;
• atypisch fibroxanthoom;
• keratoacanthoom;
• pseudocyste van het oor;
• een vorm van huidkanker zoals:
• een basaalcelcarcinoom;
• een cutaan plaveiselcelcarcinoom;
• een Merkelcelcarcinoom.
• elastische knobbeltjes van de oren.

Behandeling chondrodermatitis nodularis helicis

Medische behandeling

Medische behandeling van de aandoening is vaak onbevredigend, omdat de kans groot is dat het weer terugkomt. Het is daarom belangrijk om de oorzaak van de laesie weg te nemen. Behandeling kan bestaan uit verwijdering van de knobbel met behulp van:

• vloeibare stikstof (cryotherapie);
• injecties met een corticosteroïd; en
• excisie (het wegsnijden van de huidafwijking).

Maatregelen die jezelf kunt nemen

De patiënt kan zelf de volgende maatregelen nemen om recidief te voorkomen:

• belast beide oren evenredig;
• bescherm de oren tegen koude;
• gebruik een zacht kussen;
• Bescherming van het aangedane als je naar bed gaat met een worstvormig verband.

Prognose

Chondrodermatitis nodularis helicis kan een bron van ongemak zijn vanaf het moment dat je er voor de eerste keer last van krijgt. Het is echter te behandelen door een dermatoloog en het duidt meestal niet op iets ernstigers.Op de lange termijn is de prognose van deze aandoening goed. Met behandelingen zoals aangepaste kussens of een injectie met een corticosteroïd, bestaat de kans dat je er geen hinder meer van ondervindt. De meeste gevallen reageren goed op conservatieve behandeling. Deze aandoening kan na een operatie terugkeren. De kans op recidief is ongeveer 10-30%.

Preventie

Chondrodermatitis nodularis helicis kan worden voorkomen door de volgende maatregelen:

• Vermijd overmatige druk op het oor door van kant te wisselen tijdens het slapen.
• Beperk het gebruik van apparaten of instrumenten die de oren samendrukken.
• Vermijd overmatige blootstelling aan koud weer en zon.

CNH kan niet worden voorkomen zodra de laesie is opgetreden. Men kan echter voorkomen dat toekomstige laesies optreden bij kwetsbare personen.

Lees verder

• Keratosis pilaris: symptomen, oorzaken en behandeling
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling