Keratosis pilaris: symptomen, oorzaken en behandeling
Keratosis pilaris symptomen bestaan uit tientallen kleine rode papeltjes of bultjes. Keratosis pilaris komt vooral voor op de buitenzijde van de bovenarmen en benen, soms ook in het gezicht, op de billen, of op de romp. Ongeveer een kwart van alle Nederlanders heeft keratosis pilarisis. Het is een huidaandoening of -afwijking waarbij er een stoornis in de rijping van de hoorncellen bij de haarzakjes optreedt. De precieze oorzaak van keratosis pilarisis is onbekend. Op de plekken waar de haren uit de huid komen, ontstaan kleine rode papeltjes. Deze bobbeltjes die bij de haarzakjes liggen, voelen vaak ruw of zelfs rasperig aan. Rond de haarzakjes is de huid een beetje verhoornd en rood. Meestal is geen behandeling nodig. Eventueel kan de huisarts een crème of zalf voorschrijven. preventieve maatregelen voorkomen dat je last krijgt van deze huidaandoening.
Keratosis pilarisis - in het Nederland ook wel 'anservel' genoemd - is een veelvoorkomende huidaandoening waarbij er een stoornis in de rijping van de hoorncellen bij de haarzakjes optreedt.
Oorzaken en risicofactoren keratosis pilarisis
De precieze oorzaak van keratosis pilarisis is onbekend. Het is een benigne, ofwel goedaardige afwijking. Het neemt niet toe in ernst, maar het kent wel periodes van rust en verergeringen die elkaar afwisselen. De afwijkingen kunnen verdwijnen met het voortschrijden der jaren. Het komt vaker voor bij patiënten met een zeer droge huid en met een atopische constitutie, dat is een erfelijke aanleg tot het ontwikkelen van een allergische aandoening, zoals atopisch eczeem, astma en/of hooikoorts. In sommige families komt het meer voor. De aandoening speelt vooral op in de winter en is vaak minder erg in de zomer.
Hoe vaak komt het voor?
Men schat dat ongeveer 25% van de Nederlandse bevolking in meer of mindere mate keratosis pilarisis heeft. Daarom wordt het vaak niet als een afwijking gezien, maar als een normale variant. Het heeft wel wat weg van kippenvel. Het gaat vaak niet gepaard met jeuk of pijn.
Keratosis pilarisis symptomen op gezicht, romp, armen en benen
Ruwe, rode bultjes
Op de plekken waar de haren uit de huid komen, ontstaan kleine rode bultjes of papeltjes. Deze bobbeltjes die bij de haarzakjes liggen, voelen vaak ruw of zelfs rasperig aan. Rond de haarzakjes is de huid een beetje verhoornd en rood.
Voorkeursplekken
Voorkeurslocaties zijn de achterzijde van de bovenarmen en dijbenen en kuiten. Het kan ook op de billen en in het gezicht (waaronder de wangen en wenkbrauwen) voorkomen.
Klachten
Doorgaans geeft keratosis pilaris geen klachten als pijn, branderigheid of jeuk. Soms kunnen zich echter bacteriën nestelen in de slecht uitgegroeide haarzakjes, als gevolg waarvan lokale infecties en ontstekingen ontstaan, die resulteren in puistjes of puskoppen.
Onderzoek en diagnose
Diagnose à vue
De huisarts of dermatoloog (huidarts) bekijkt je huid en kan vaak op basis van het klinische beeld de diagnose 'keratosis pilaris' stellen. Aanvullend onderzoek is normaal gesproken niet nodig.
Differentiële diagnose
Keratosis pilaris kan veel gelijkenis vertonen met onder meer de volgende huidaandoeningen:
Tretinoïne crème (vitamine A zuur) / Bron: Martin Sulman
Behandeling keratosis pilarisis met crème of zalf
Behandeling is in principe niet nodig. De afwijking is niet te genezen. Het ruwe karakter van de huid kan wel enigszins verbeterd worden. Vochtinbrengende lotions zijn vaak rustgevend en verzachtend en kan het uiterlijk van de huid verbeteren. Huidcrèmes met medicijnen die ureum, melkzuur, glycolzuur, salicylzuur, tretinoïne of vitamine D bevatten, kunnen worden aanbevolen door je (huis)arts. Bedenk wel dat het vaak maanden duurt voordat enige verbetering optreedt en na staken van de behandeling komen de papeltjes hoogstwaarschijnlijk weer terug.
Prognose keratosis pilarisis
De aandoening wordt vaak beschreven als een aandoening van de kindertijd, tienerjaren en adolescentie. Keratose pilaris kan met het ouder worden langzaamaan vervagen. In de zomer gaat het beter dan in de winter. Behandeling kan de klachten aanzienlijk verlichten. Sommige mensen hebben levenslang last van keratosis pilaris met afwisselende periodes van remissie (klachten worden minder) en exacerbatie (klachten vlammen op).
Complicaties
Keratosis pilaris—ook wel bekend als 'kippenvelhuid'—is op zich onschuldig, maar kan behoorlijk vervelend zijn. Het geeft je huid die kenmerkende ruwe bultjes, meestal op de armen, benen, en soms op de wangen. Gelukkig leidt het niet vaak tot grote problemen, maar er zijn wel een paar complicaties die je in de gaten wilt houden.
Droge, geïrriteerde huid
De bultjes bij keratosis pilaris kunnen je huid droog en ruw maken. Als je teveel scrubt of probeert ze weg te krijgen, irriteer je de huid alleen maar meer. Dit kan zorgen voor roodheid, jeuk, en zelfs kleine ontstekingen—niet bepaald de gladde huid waar je op hoopt!
Hyperpigmentatie
Bij sommige mensen ontstaan er donkere vlekken (hyperpigmentatie) op de plek van de bultjes, vooral als je eraan krabt of de huid irriteert. Dit kan de huid er ongelijkmatig uit laten zien, wat voor extra frustratie zorgt, vooral op zichtbare plekken zoals je armen of wangen.
Littekenvorming
Als je te hard aan de bultjes zit of te veel scrubt, kunnen er kleine littekens ontstaan. Dit maakt de huid niet alleen ruw, maar ook blijvend beschadigd. Vooral als je huid gevoelig is, moet je oppassen dat je niet te enthousiast gaat boenen.
Cosmetische zorgen
Keratosis pilaris veroorzaakt vaak onzekerheid, vooral als de bultjes op je gezicht of armen zitten. Hoewel het medisch gezien geen groot probleem is, kunnen de zichtbare bultjes je zelfvertrouwen aantasten, zeker in de zomer wanneer je meer huid laat zien.
Verergering in koude maanden
De winter is vaak de vijand van keratosis pilaris. Koud, droog weer kan de bultjes verergeren en je huid nog droger en ruwer maken. Dit zorgt ervoor dat de bultjes meer opvallen en de huid ongemakkelijker aanvoelt.
Ontstekingen door verkeerde producten
Gebruik je agressieve huidverzorgingsproducten of te hete douches? Dat kan de huid verder irriteren en zelfs leiden tot ontstekingen. Hierdoor zien de bultjes er roder uit en wordt de huid nog gevoeliger.
Preventieve maatregelen
Zelfzorgmaatregelen zal niet altijd voorkomen dat je keratose pilaris krijgt, maar het kan de kans erop wel verkleinen en het kan de klachten verbeteren. Neem daarbij de volgende maatregelen in acht:
Niet te lang en te heet douchen
Ga niet te lang in bad of onder de douche en gebruik niet te heet water. Zeep in combinatie met warm water en lang douchen droogt de huid uit. De huid wordt beschermt door een vetlaagje, wat er onder meer voor zorgt dat de huid vocht vasthoudt. Door te vaak, te lang en/of te heet te douchen verdwijnt het beschermlaagje, waardoor de huid kan uitdrogen. Dit zorgt voor jeuk en irritatie. Het advies is om niet langer dan 5 minuten onder de douche te staan Gebruik warm en geen heet water.
Wees zacht voor de huid
Vermijd zeep die de huid uitdroogt. Verwijder voorzichtig dode huidcellen met een washandje. Krachtig schrobben kan de huid irriteren en verergert de toestand. Na het wassen of baden, dep de huid voorzichtig droog. Gebruik géén geparfumeerde huidverzorgingsproducten of andere irriterende stoffen.
Gebruik ureum-bevattende crème
Ureum is een probaat middel om je huid te verzachten. Dit middel zorgt ervoor dat de huid water opneemt, waardoor de bovenste huidlaag verweekt. Schilfers en andere harde huidlagen zullen ook verweken. Ureum lost tevens het hoorn in de haarzakjes op. de huid voelt hierdoor minder ruw aan. Brengt dit product aan voordat je een vochtinbrengende crème gebruikt.
Vaseline aanbrengen na het baden / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Vochtinbrengende crème
Terwijl de huid nog vochtig is van het baden, kun je een vochtinbrengende crème aanbrengen die lanoline, vaseline of glycerine bevat. Deze ingrediënten kalmeren een droge huid en hydrateren de huid. Je kunt meerdere keren per dag een verzorgende, vochtinbrengende crème aanbrengen op de aangetaste huid.
Gebruik een luchtbevochtiger
Lage luchtvochtigheid droogt de huid uit. Een draagbare luchtbevochtiger in huis zorgt voor een goede luchtvochtigheid.
Vermijd wrijving van strakke kleding
Bescherm de aangetaste huid door wrijving als gevolg van het dragen van strakke kleding, te voorkomen.
Diëten voor DiabeticiVooropgesteld dat je nog geen insuline-injecties krijgt en dat de ziekte nog niet in een vergevorderd stadium is kan je met een di…
Rugpijn door slappe buikspierenRugpijn kent vele oorzaken. Wat de meeste mensen niet weten, is dat rugpijn ook vaak een gevolg is van slappe buikspieren. Hoe dat…
Huidziekten.nl. keratosis pilaris. http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ktxt/KeratosisPilaris.htm (ingezien op 23-2-2017)
Isala. Keratosis pilaris. https://www.isala.nl/patientenfolders/7698-keratosis-pilaris/ (ingezien op 7-9-2024)
Martin Sulman. Keratosis pilaris behandeling. http://www.symptomen-behandeling.nl/1/keratosis_pilaris_behandeling_655490.html (ingezien op 23-2-2017)
Martin Sulman. Keratosis pilaris symptomen. http://www.symptomen-behandeling.nl/1/keratosis_pilaris_symptomen_654271.html (ingezien op 23-2-2017)
Mayo Clinic. Keratosis pilaris: Self-management. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/keratosis-pilaris/manage/ptc-20168401 (ingezien op 23-2-2017)
Keratosis pilaris symptomen bestaan uit tientallen kleine rode papeltjes of bultjes. Keratosis pilaris komt vooral voor op de buitenzijde van de bovenarmen en benen, soms ook in het gezicht, op de billen, of op de romp. Ongeveer een kwart van alle Nederlanders heeft keratosis pilarisis. Het is een huidaandoening of -afwijking waarbij er een stoornis in de rijping van de hoorncellen bij de haarzakjes optreedt. De precieze oorzaak van keratosis pilarisis is onbekend. Op de plekken waar de haren uit de huid komen, ontstaan kleine rode papeltjes. Deze bobbeltjes die bij de haarzakjes liggen, voelen vaak ruw of zelfs rasperig aan. Rond de haarzakjes is de huid een beetje verhoornd en rood. Meestal is geen behandeling nodig. Eventueel kan de huisarts een crème of zalf voorschrijven. preventieve maatregelen voorkomen dat je last krijgt van deze huidaandoening.
Tretinoïne crème (vitamine A zuur) / Bron: Martin Sulman
Vaseline aanbrengen na het baden / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
