Bultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen, billen

Bultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen, billen Bultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen en/of billen kunnen wijzen op keratosis pilaris, een veelvoorkomende huidaandoening. Keratosis pilaris is eenvoudig te herkennen. De aandoening wordt gekenmerkt door kleine, ruw aanvoelende bultjes, welke vooral voorkomen aan de strekzijde van de bovenarmen, de voorzijde van de bovenbenen, de wangen, het voorhoofd en de billen.
Atopisch eczeem bij een kind met krabeffecten / Bron: Eisfelder, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Atopisch eczeem bij een kind met krabeffecten / Bron: Eisfelder, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat is keratosis pilaris?

Goedaardig

Keratosis pilaris is een goedaardige, genetische aandoening, waarbij vaak tientallen ruwe bultjes ontstaan doordat extra keratine accumuleert in de haarfolikels. De oorzaak hiervoor is nog onduidelijk. Ofschoon er geen duidelijke etiologie is vastgesteld, wordt keratosis pilaris vaak samen gezien met andere droge huidaandoeningen zoals ichthyosis vulgaris, xerosis en -minder vaak- met atopisch eczeem. Keratosis pilaris treft bijna 50-80 % van alle adolescenten en ongeveer 40% van de volwassenen. De meeste mensen met keratosis pilaris zijn zich er niet van bewust dat ze het hebben. Keratosis pilaris kan als cosmetisch storend worden ervaren, maar is medisch gezien geheel ongevaarlijk.

Kindertijd en tienerjaren

Over het algemeen wordt keratosis pilaris beschreven als een aandoening van de kindertijd en adolescentie. Hoewel het vaak opvlamt in de puberteit, verbetert de aandoening in de loop der jaren. Seizoensvariatie wordt soms beschreven, met verbetering van de symptomen in de zomermaanden. Een droge huid in de winter kan de huidafwijkingen voor sommige groepen patiënten doen verergeren. Normaal gesproken is keratosis pilaris self-limiting en verbetert het met het ouder worden. Sommige patiënten hebben levenslang keratosis pilaris met periodes van remissies en exacerbaties.

Oorzaak van keratosis pilaris

Oorzaak onbekend

De etiologie van keratosis pilaris is anno 2024 niet volledig bekend. Ongeveer 30-50% van de patiënten heeft een positieve familieanamnese (genetische aanleg). Er wordt verondersteld dat er sprake is van een autosomaal dominante vorm van overerving met wisselende penetrantie. Dat laatste houdt in dat niet iedereen er in dezelfde mate last van heeft, zelfs als ze de betrokken genen hebben geërfd. Autosomaal wijst erop dat de aanleg voor de aandoening op een chromosoom ligt dat niet betrokken is bij het bepalen van het geslacht. Dus het komt ongeveer even vaak voor bij mannen als bij vrouwen en zowel mannen als vrouwen kunnen de aanleg doorgeven aan hun nageslacht. Dominant betekent dat de aanleg voor de aandoening sterker is (domineert) dan de normale aanleg.

Droge huid als risicofactor

Een droge huid lijkt de aandoening te verergeren. Over het algemeen verergeren de symptomen in de winter met lage luchtvochtigheid en verbeteren ze in de zomer.

Symptomen: bultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen en billen

Verschijnselen

Keratosis pilaris manifesteert zich vaak met tientallen ruwe folliculaire laesies of bultjes, welke in kleur kunnen variëren van huidkleurig tot rood of bruin. Er ontstaat het beeld van kippenvel. Meestal geeft keratosis pilaris geen klachten, zoals jeuk of pijn.

Voorkeursplekken

Voorkeurslocaties van de bultjes zijn:
  • de strekzijde van de bovenarmen;
  • de voorzijde van de bovenbenen;
  • de billen;
  • de wangen;
    Lichen planus op de benen / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Lichen planus op de benen / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • het voorhoofd; en
  • het bovenste deel van de rughuid.

Onderzoek en diagnose

Diagnose à vue

De diagnose 'keratosis pilaris' kan door de huisarts veelal à vue worden gesteld. Het is een gemakkelijk te herkennen aandoening.

Differentiaaldiagnose

Keratosis pilaris moet niet verward worden met:

Huisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Behandeling van keratosis pilaris

Afwachtend beleid

Keratosis pilaris is een onschuldige, goedaardige aandoening waarbij vaak een afwachtend beleid kan volstaan. Er is geen curatieve, op genezing gerichte behandeling beschikbaar. Wanneer de huidafwijkingen als cosmetisch storend wordt ervaren, zijn er een aantal mogelijkheden beschikbaar om de bultjes te lijf te gaan.

Crèmes en zalven

Als er sprake is van een ontsteking, kan een lichte corticosteroïdcrème gedurende zeven dagen zinvol zijn. Na de ontsteking, kan geprobeerd worden de ruwe huid enigszins te verzachten. Bij milde symptomen helpt een indifferente (= geen geneesmiddelen bevattende) vette crème vaak al. Bij hardnekkige gevallen kunnen keratolytische stoffen worden toegepast. Gedacht kan worden aan crèmes of zalven die salicylzuur (2-5%) of ureum (5-10%) bevatten. Bij onvoldoende resultaat kan de huisarts tretinoïnecrème voorschrijven.

Niet krabben

Voorkom krabben of hard scrubben, aangezien dit kan leiden tot ontstekingsreacties waardoor de klachten verergeren.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Rode bultjes op benen en armen: keratosis pilarisRode bultjes op de bovenbenen of armen: het is een onschuldige, cosmetische aandoening die vaak voorkomt. De aandoening…
Kleine, witte bultjes op de (boven)lipKleine, witte bultjes op de (boven)lipAls je je lip strak trekt, zijn er bij sommige mensen kleine, witte stipjes zichtbaar. Wat zijn dit voor stipjes en zijn…
Strophulus: symptomen jeukende bultjes door insectenbetenStrophulus: symptomen jeukende bultjes door insectenbetenStrophulus, soms ook wel 'papulaire urticaria' genoemd, is een acute uitbarsting van rode, sterk jeukende bultjes op de…
Bobbeltjes, pukkeltjes, bultjes en ontstekingenEr bestaan allerlei bobbeltjes, pukkeltjes, bultjes en ontstekingen van de huid. Ik behandel in dit artikel een aantal v…

Neurotransmitter acetylcholine: veroorzaker Parkinson en MSNeurotransmitter acetylcholine: veroorzaker Parkinson en MSVoor de overdracht van prikkels van de zenuwen naar de spieren wordt acetylcholine ingezet. Het is een neurotransmitter,…
Blepharospasme: ongewoon veel knipperen en oogspierspasmeBlepharospasme: ongewoon veel knipperen en oogspierspasmeDe ogen vormen een belangrijk zintuig, waarmee de omgeving wordt waargenomen. Het is van belang dat de oogleden goed geo…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Istock.com/AW
  • Dr. J.A.H. Eekhof, dr. A. Knuistingh Neven, dr. W. Opstelten: Kleine kwalen in de huisartspraktijk, Elsevier Gezondheidszorg, Amsterdam, vijfde geheel herziene druk, 2010.
  • Dr. R.I.F. van der Waal, prof. dr. H.A.M. Neumann (red.): Praktische dermatologie - Klinische atlas met 470 afbeeldingen in kleur, Prelum uitgevers, Houten, 2009.
  • Isala. Keratosis pilaris. https://www.isala.nl/patientenfolders/7698-keratosis-pilaris/ (ingezien op 9-10-2022)
  • Afbeelding bron 1: Eisfelder, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/monkeybusinessimages
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 13-03-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.