Keratosis pilaris: Huidaandoening met rode bultjes op huid

Keratosis pilaris is een veelvoorkomende goedaardige huidaandoening waarbij de hoorncellen van de haarzakjes niet goed rijpen. Deze aandoening, die zich vooral voordoet bij mensen die hiervoor gevoelig zijn, wordt gekenmerkt door het ontstaan van kleine ruwe bultjes, meestal op de bovenarmen en bovenbenen, maar het kan ook andere delen van het lichaam aantasten. Hoewel de aandoening vaak optreedt in de kindertijd en een chronisch karakter heeft, kunnen de symptomen soms verminderen of tijdelijk verdwijnen. Er zijn verschillende behandelingen en zelfzorgmaatregelen beschikbaar die helpen om de symptomen van een ruwe, rode huid te verminderen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Opbouw van keratine
• Risicofactoren keratosis pilaris
• Risicogroepen
• Symptomen: Kleine, ruwe bultjes op de huid
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van de chronische huidziekte
• Prognose van milde huidaandoening
• Complicaties
• Preventie: Huid voldoende vochtig houden
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met Keratosis pilaris
• Gebruik een milde scrub om de huid te exfoliëren
• Kies voor een hydraterende crème met urea of salicylzuur
• Draag ademende kleding
• Vermijd krabben of wrijven
• Gebruik een milde, niet-irriterende zeep
• Houd je huid goed gehydrateerd
• Overweeg een dermatologische behandeling
• Wees geduldig met de resultaten
• Laat je niet ontmoedigen door de verschijning van de bultjes
• Misvattingen rond keratosis pilaris
• Keratosis pilaris wordt veroorzaakt door slechte hygiëne
• Keratosis pilaris is een teken van een ernstige huidaandoening
• Keratosis pilaris verdwijnt altijd vanzelf met de tijd
• Er is geen behandeling voor keratosis pilaris
• Keratosis pilaris kan alleen op de armen en benen voorkomen
• Keratosis pilaris is een zeldzame aandoening
• Keratosis pilaris kan worden genezen met natuurlijke remedies

Epidemiologie

Keratosis pilaris (KP) is een veel voorkomende huidaandoening die gekarakteriseerd wordt door de ontwikkeling van kleine, ruwe bultjes, meestal op de bovenarmen, dijen en soms op het gezicht. De prevalentie varieert, maar wordt geschat op ongeveer 40-50% van de algemene bevolking, met een hogere frequentie bij jongeren en mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Het komt vaker voor bij mensen met een lichte huid, hoewel het ook bij mensen met een donkerdere huidskleur kan voorkomen, hoewel het dan minder zichtbaar is.

Leeftijd en geslacht
Keratosis pilaris wordt vaak voor het eerst opgemerkt in de kindertijd of vroege volwassenheid, en het kan de neiging hebben om minder zichtbaar te worden met de leeftijd. De aandoening komt zowel bij mannen als vrouwen voor, maar vrouwen lijken iets vaker getroffen te worden. De ernst van de aandoening varieert en sommige mensen ervaren mildere vormen van KP, terwijl anderen meer uitgesproken symptomen kunnen ontwikkelen.

Prevalentie in verschillende bevolkingsgroepen
Keratosis pilaris komt wereldwijd voor, maar het is vooral prominent in bevolkingsgroepen van Europese afkomst. In andere etnische groepen zoals Afrikaanse of Aziatische bevolkingen komt het minder vaak voor, maar kan het wel aanwezig zijn, met vaak mildere symptomen. Studies suggereren ook dat KP vaker voorkomt bij mensen met een familiegeschiedenis van huidaandoeningen zoals eczeem of andere atopische aandoeningen.

Mechanisme

Keratosis pilaris wordt veroorzaakt door een ophoping van keratine, een eiwit dat de huid beschermt, in de haarzakjes. Dit leidt tot verstopte poriën, die verschijnen als kleine bultjes of "puistjes". Hoewel de precieze oorzaken van KP niet volledig begrepen worden, zijn er verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.

Verstopping van haarzakjes
De verstopping van haarzakjes bij KP wordt voornamelijk veroorzaakt door een overproductie van keratine, wat leidt tot de vorming van harde, verharde bultjes. Deze verstoppingen kunnen ontstekingen in de omliggende huid veroorzaken, wat resulteert in de zichtbare huidveranderingen.

Genetische factoren
Keratosis pilaris heeft een erfelijke component, wat betekent dat het vaak voorkomt bij mensen wiens familieleden ook last hebben van de aandoening. Genetische factoren beïnvloeden de manier waarop het lichaam keratine produceert en verwerkt, wat kan bijdragen aan het ontwikkelen van KP.

Invloed van omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan droge lucht, kunnen de symptomen van KP verergeren. Kloven of droge huid kunnen de verstoppingen in de haarzakjes verergeren, waardoor de bultjes groter en zichtbaarder worden.

Oorzaken: Opbouw van keratine

Keratosis pilaris ontstaat door een ophoping van keratine, een eiwit dat de huid beschermt tegen infecties en andere schadelijke stoffen. Deze ophoping vormt een prop die de opening van een haarfollikel blokkeert. Anno augustus 2024 is het nog niet volledig duidelijk waarom deze keratineopbouw plaatsvindt. Genetische factoren lijken een rol te spelen, aangezien de aandoening vaak voorkomt in bepaalde families.

Risicofactoren keratosis pilaris

Keratosis pilaris komt vaak voor in families en is vaker aanwezig bij mensen met de volgende aandoeningen:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen)
• atopische dermatitis (atopisch eczeem: jeukende huidontsteking)
• extreem droge huid
• hooikoorts
• ichthyosis vulgaris (huidziekte gekenmerkt door een droge, schilferige huid)

Risicogroepen

Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van keratosis pilaris. Deze risicogroepen vertonen vaak een hogere frequentie van de aandoening en kunnen last hebben van ernstigere symptomen.

Kinderen en adolescenten
Keratosis pilaris komt vaak voor bij kinderen en adolescenten, waarbij het vaak wordt opgemerkt tijdens de tienerjaren. Hoewel de aandoening vaak minder zichtbaar wordt naarmate de persoon ouder wordt, kunnen de symptomen in sommige gevallen levenslang aanhouden.

Mensen met atopische dermatitis
Mensen die lijden aan atopische dermatitis (eczeem) hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van keratosis pilaris. De huid van mensen met atopie is vaak droger en vatbaarder voor verstoppingen van de haarzakjes, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van KP.

Personen met een familiegeschiedenis van huidaandoeningen
Gezinnen waar keratosis pilaris voorkomt, hebben een grotere kans dat meerdere leden van die familie de aandoening ontwikkelen. Dit toont aan dat genetische factoren een belangrijke rol spelen in de prevalentie van de aandoening.

Symptomen: Kleine, ruwe bultjes op de huid

Locatie
De symptomen van keratosis pilaris zijn voornamelijk zichtbaar op de achterkant (strekzijde) van de bovenarmen, de bovenbenen en/of de billen. Soms kunnen ook de gezicht en de rug aangetast worden, wat kan leiden tot verwarring met acne (ontsteking van de talgklieren). Er zijn zeldzame varianten van keratosis pilaris die de wenkbrauwen, de hoofdhuid of zelfs het hele lichaam kunnen aantasten. De mate van betrokkenheid varieert per persoon.

Klinische presentatie
De aandoening kenmerkt zich door kleine huidkleurige tot rode bultjes die doen denken aan “kippenvel”. Deze ruwe bultjes voelen aan als “schuurpapier” en zijn ongeveer ter grootte van een zandkorrel. Bij sommige patiënten kunnen de bultjes rood en/of gezwollen zijn, wat kan wijzen op een lichte ontsteking door bacteriën in de slecht rijpende haarzakjes. Gewoonlijk ervaren patiënten geen pijn, branderigheid, jeuk of andere ongemakken.

Alarmsymptomen

De meeste gevallen van keratosis pilaris zijn goedaardig en veroorzaken weinig ongemak, maar in sommige gevallen kunnen er symptomen optreden die wijzen op een ernstigere aandoening of complicatie.

Verergering van bultjes
Als de bultjes plotseling veel groter worden of zich uitbreiden naar nieuwe delen van het lichaam, kan dit wijzen op een verergering van de aandoening. Dit kan vaak worden veroorzaakt door omgevingsfactoren, zoals verandering van klimaat of huidverzorgingsproducten.

Pijn of ontsteking
Hoewel keratosis pilaris doorgaans pijnloos is, kunnen sommige patiënten pijnlijke of ontstoken bultjes ervaren. Dit kan wijzen op een secundaire infectie van de aangetaste huid of een verergering van de aandoening.

Slechtere huidaandoeningen
In zeldzame gevallen kan keratosis pilaris samenhangen met andere huidaandoeningen, zoals folliculitis of infecties die de huid verergeren. Patiënten moeten medische hulp zoeken als ze tekenen van infectie opmerken, zoals roodheid, pus of toenemende pijn.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Een dermatoloog kan keratosis pilaris diagnosticeren door de huid te onderzoeken en de klinische symptomen te evalueren. Gewoonlijk zijn geen aanvullende onderzoeken nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose
Keratosis pilaris kan lijken op de volgende huidaandoeningen:

• acne vulgaris
• atopische dermatitis (eczeem)
• eruptieve donshaar cysten (abnormale holtes in de huid)
• eruptieve vellus haar cysten
• erythromelanosis follicularis faciei et colli
• folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en roodheid)
• ichthyosis vulgaris
• keratosis follicularis (ziekte van Darier): aandoening met huid-, nagel- en slijmvliezenbetrokkenheid
• keratosis pilaris atrophicans faciei
• keratosis pilaris rubra
• lichen nitidus (huidaandoening met glanzende bultjes)
• lichen spinulosus
• milia (kleine bultjes op het gezicht)
• perforerende folliculitis
• pityriasis rubra pilaris (huidaandoening met uitslag over het hele lichaam)
• trichostasis spinulosa
• ulerythema ophryogenes (ulerythema)
• xerose
• ziekte van Kyrle (jeukende huidletsels)

Behandeling van de chronische huidziekte

Behandeling is niet altijd noodzakelijk voor deze goedaardige aandoening. Voor sommige patiënten kan een topische behandeling wenselijk zijn, vooral als de huid erg ruw aanvoelt. Hydraterende ARTIKEL=190003 lotions kunnen helpen om de huid te kalmeren en het uiterlijk te verbeteren. Crèmes met ureum, melkzuur, glycolzuur, salicylzuur, tretinoïne of vitamine D kunnen ook nuttig zijn omdat ze hoornoplossende stoffen (keratolytica) bevatten. In sommige gevallen kan een dermatoloog steroïdecrèmes voorschrijven om de roodheid te verminderen. Indien crèmes en lotions niet effectief zijn, kan de arts overwegen om laserbehandelingen of microdermabrasie in te zetten om roodheid en ontsteking te verlichten. Meerdere sessies kunnen noodzakelijk zijn voor een effectieve laserbehandeling van keratosis pilaris.

Prognose van milde huidaandoening

De prognose van keratosis pilaris is doorgaans goed, omdat de aandoening meestal geen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaakt. De symptomen kunnen echter variëren in ernst en de aandoening kan langdurig zijn.

Verloop van de aandoening
Bij de meeste mensen vermindert keratosis pilaris naarmate ze ouder worden. De bultjes kunnen minder zichtbaar worden en de symptomen kunnen vanzelf afnemen. Bij sommige mensen blijven de symptomen echter levenslang aanwezig, hoewel ze doorgaans niet ernstig zijn.

Effecten op de levenskwaliteit
Hoewel KP meestal geen medische risico’s met zich meebrengt, kan het psychologische impact hebben, vooral als het zichtbare symptomen veroorzaakt. Patiënten kunnen zich onzeker voelen over hun uiterlijk, wat invloed kan hebben op hun zelfbeeld en emotioneel welzijn.

Complicaties

Hoewel keratosis pilaris over het algemeen een goedaardige aandoening is, kunnen er enkele complicaties optreden:

Esthetische bezorgdheid
De aanwezigheid van ruwe bultjes en roodheid kan leiden tot esthetische bezorgdheden, vooral als de aandoening zichtbare delen van het lichaam aantast zoals de armen, benen of het gezicht. Dit kan invloed hebben op het zelfvertrouwen en sociale interacties van de patiënt.

Jeuk en ongemak
Hoewel keratosis pilaris meestal geen pijn veroorzaakt, kunnen sommige patiënten jeuk of een ongemakkelijk gevoel ervaren door de ruwe textuur van de huidbultjes. Dit kan leiden tot krabben of wrijven, wat de symptomen kan verergeren en mogelijk secundaire huidinfecties kan veroorzaken.

Ontstekingen en infecties
In zeldzame gevallen kunnen de bultjes geïnfecteerd raken door bacteriën. Dit kan leiden tot ontsteking en een verhoogde roodheid, wat verder ongemak en mogelijk pijn kan veroorzaken. Infecties kunnen soms resulteren in littekenvorming of verergering van de symptomen.

Slechte respons op behandeling
Sommige patiënten kunnen een beperkte respons hebben op gangbare behandelingen zoals crèmes en lotions. Dit kan leiden tot aanhoudende symptomen en frustratie bij het vinden van effectieve behandelingopties.

Psychosociale impact
De chronische aard van keratosis pilaris en de zichtbaarheid van de symptomen kunnen leiden tot psychosociale stress. Dit kan zich uiten in gevoelens van schaamte, verminderd zelfbeeld en sociale isolatie.

Het is belangrijk dat patiënten met keratosis pilaris een dermatoloog raadplegen voor advies over het beheren van complicaties en om een behandelplan op maat te ontwikkelen.

Preventie: Huid voldoende vochtig houden

Hoewel keratosis pilaris niet volledig te voorkomen is, kan het handhaven van een vochtige huid de effecten van de aandoening verminderen. Enkele praktische maatregelen zijn:

• beperk de blootstelling aan water tot maximaal tien minuten per keer
• vermijd het openkrabben of wrijven van de bultjes op de ruwe huid
• gebruik geen geparfumeerde huidverzorgingsproducten of andere irriterende stoffen
• douchen met lauw of warm water in plaats van heet water
• consumeer puur en onbewerkt voedsel met veel vitamine A en C
• breng royaal een dikke laag hydraterende crème aan op de huid
• vermijd strakke kleding
• verhoog de luchtvochtigheid in huis met een luchtbevochtiger
• gebruik zeep met olie of vet in plaats van droge, harde zeep

Praktische tips voor het leven met / omgaan met Keratosis pilaris

Keratosis pilaris is een veelvoorkomende huidaandoening waarbij je kleine, rode of witte bultjes op je huid kunt krijgen. Deze bultjes ontstaan meestal op de armen, dijen en rug, maar kunnen ook op andere delen van het lichaam verschijnen. Hoewel het geen ernstige aandoening is, kan het soms je huidcomfort beïnvloeden. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met keratosis pilaris.

Gebruik een milde scrub om de huid te exfoliëren

Een milde scrub kan helpen om dode huidcellen te verwijderen die de poriën verstoppen en bultjes veroorzaken. Kies voor een zachte scrub met fijne korrels, zodat je de huid niet irriteert. Scrub je huid niet te hard om verdere ontsteking te voorkomen. Gebruik de scrub regelmatig, maar niet dagelijks, om je huid zacht en glad te houden.

Kies voor een hydraterende crème met urea of salicylzuur

Een vochtinbrengende crème die urea of salicylzuur bevat, kan helpen om de huid te verzachten en de bultjes te verminderen. Urea hydrateert en helpt de verhoorning te verminderen, terwijl salicylzuur de dode huidcellen oplost en de poriën opent. Breng de crème dagelijks aan op de aangetaste gebieden voor het beste resultaat.

Draag ademende kleding

Strakke kleding of synthetische stoffen kunnen de huid irriteren en de symptomen van keratosis pilaris verergeren. Kies voor ademende, losse kleding van natuurlijke materialen, zoals katoen, om de luchtcirculatie rond je huid te bevorderen. Dit kan helpen om de irritatie te verminderen en de kans op ontstekingen te verkleinen.

Vermijd krabben of wrijven

Hoewel het verleidelijk kan zijn om aan de bultjes te krabben, kan dit de ontsteking verergeren en littekens veroorzaken. Probeer je huid niet te wrijven of te schuren, en vermijd het dragen van kleding die te veel wrijft tegen de aangedane gebieden.

Gebruik een milde, niet-irriterende zeep

Zorg ervoor dat je een zachte, niet-irriterende zeep gebruikt bij het wassen van je huid. Sterke zepen kunnen de huid uitdrogen en de symptomen van keratosis pilaris verergeren. Kies voor een milde, geurloze zeep die je huid respecteert en niet uitdroogt.

Houd je huid goed gehydrateerd

Een goed gehydrateerde huid is belangrijk voor het verminderen van de symptomen van keratosis pilaris. Drink voldoende water en gebruik een rijke vochtinbrengende crème om je huid dagelijks te hydrateren. Dit zal de huidbarrière versterken en het uiterlijk van de bultjes verbeteren.

Overweeg een dermatologische behandeling

Als je merkt dat de aandoening je huid aanzienlijk beïnvloedt, of als je last hebt van pijn of ongemak, kan het nuttig zijn om een dermatoloog te raadplegen. Een arts kan je mogelijk medicinale crèmes of behandelingen aanbevelen, zoals retinoïden, die de huid kunnen helpen om de verhoorning te verminderen.

Wees geduldig met de resultaten

Keratosis pilaris is een chronische aandoening, wat betekent dat het niet altijd volledig zal verdwijnen. Behandel het consequent en geef het tijd. Het kan enkele weken duren voordat je verbetering ziet, dus wees geduldig en blijf de aanbevolen huidverzorging toepassen.

Laat je niet ontmoedigen door de verschijning van de bultjes

Keratosis pilaris is meestal niet gevaarlijk, hoewel het cosmetisch storend kan zijn. Het is belangrijk om te onthouden dat het een veelvoorkomende huidaandoening is die vaak vanzelf minder wordt of zelfs verdwijnt naarmate je ouder wordt. Sta jezelf toe om je huid te accepteren zoals deze is en wees niet te streng voor jezelf.

Misvattingen rond keratosis pilaris

Keratosis pilaris is een veelvoorkomende huidaandoening die zich manifesteert als kleine, harde bultjes op de huid, meestal op de bovenarmen, dijen of billen. Hoewel het onschuldig is, bestaan er verschillende misvattingen over de oorzaken, behandeling en het voorkomen van deze aandoening.

Keratosis pilaris wordt veroorzaakt door slechte hygiëne

Een van de meest voorkomende misvattingen over keratosis pilaris is dat het wordt veroorzaakt door slechte hygiëne. In werkelijkheid heeft keratosis pilaris niets te maken met hoe vaak of goed je je huid wast. Het ontstaat door een ophoping van keratine, een eiwit dat de haarschachten verstopt, wat leidt tot het ontstaan van de kenmerkende bultjes. Het is een genetische aandoening, die dus niet direct beïnvloed wordt door hygiëne.

Keratosis pilaris is een teken van een ernstige huidaandoening

Hoewel keratosis pilaris er vaak ongewenst uitziet, is het over het algemeen een onschuldige aandoening die geen gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Het is geen teken van een ernstige huidaandoening zoals huidziekte of een infectie. De aandoening veroorzaakt meestal geen pijn of jeuk, hoewel sommige mensen lichte jeuk kunnen ervaren. Het is dus geen indicatie van een medische noodsituatie, maar een cosmetisch probleem.

Keratosis pilaris verdwijnt altijd vanzelf met de tijd

Keratosis pilaris verdwijnt vaak niet vanzelf, hoewel het bij sommige mensen in de loop der jaren kan verbeteren. De aandoening kan blijven bestaan of zelfs verergeren, vooral in de puberteit of tijdens periodes van hormonale veranderingen. Behandeling kan de symptomen echter verlichten en de uitstraling van de huid verbeteren. Het gebruik van hydraterende crèmes en producten die elektrolyten bevatten, kan helpen om de huid te verzachten en de bultjes minder zichtbaar te maken.

Er is geen behandeling voor keratosis pilaris

Hoewel er geen genezing bestaat voor keratosis pilaris, zijn er verschillende behandelingen die de aandoening kunnen verlichten. Het gebruik van geneesmiddelen die ingrediënten zoals salicylzuur, melkzuur of ureum bevatten, kan helpen om de dode huidcellen te exfoliëren en de verstoppingen in de haarschachten te verminderen. In sommige gevallen kunnen dermatologen behandelingen zoals radiotherapie of lasertherapie aanbevelen om het uiterlijk van de huid te verbeteren.

Keratosis pilaris kan alleen op de armen en benen voorkomen

Hoewel keratosis pilaris zich het vaakst voordoet op de bovenarmen en dijen, kan de aandoening zich ook op andere delen van het lichaam voordoen, zoals de rug, de billen, de gezicht, de handen of zelfs de borst. Het komt zelden voor dat keratosis pilaris op het gezicht verschijnt, maar het is mogelijk, vooral op de wangen of de voorhoofd.

Keratosis pilaris is een zeldzame aandoening

Keratosis pilaris is in werkelijkheid een veelvoorkomende aandoening die bij ongeveer 40% van de mensen voorkomt, vooral bij jongeren. Het is dus allesbehalve zeldzaam. Veel mensen ervaren keratosis pilaris op verschillende leeftijden, en hoewel het meestal op jonge leeftijd begint, kan het zich in sommige gevallen ook op latere leeftijd ontwikkelen. Het is een van de meest voorkomende huidproblemen, hoewel het vaak onopgemerkt blijft.

Keratosis pilaris kan worden genezen met natuurlijke remedies

Hoewel sommige mensen beweren dat natuurlijke remedies zoals kokosolie, appelazijn of tea tree olie kunnen helpen bij het behandelen van keratosis pilaris, is er weinig wetenschappelijk bewijs dat deze methoden effectief zijn. Hoewel het gebruik van olie of andere hydratatieproducten de huid kan verzachten, is er geen bewezen natuurlijke genezing voor keratosis pilaris. Het is het beste om medische behandelingen te raadplegen voor een effectievere aanpak van de aandoening.

Lees verder

• Ruwe (schrale) huid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Kippenvel (pilo-erectie): Oorzaken van bultjes op huid