Kippenvel (pilo-erectie): Oorzaken van bultjes op huid

Kippenvel (pilo-erectie): Oorzaken van bultjes op huid Iedereen krijgt af en toe wel eens kippenvel (pilo-erectie). De haartjes van de armen, de benen, de nek en/of de romp staan dan rechtop. De kleine huidbultjes die hierbij ontstaan, zien eruit als de huid van een geplukte vogel. Kippenvel is een onvrijwillige reactie op bepaalde soorten prikkels. De kleine huidbultjes ontstaan wanneer kleine spieren (arrector pili-spieren) aan de basis van elk haartje samentrekken en het haartje vervolgens rechtop trekken. In de meeste gevallen is dit een normale en natuurlijke reactie van het lichaam, bijvoorbeeld bij extreme angst of bij koude. Een medische behandeling is in deze gevallen niet nodig. Bij sommige aandoeningen is kippenvel echter ook een mogelijk symptoom. Dit treedt bijvoorbeeld op bij epileptische aanvallen en de huidaandoening keratosis pilaris. Deze aandoeningen gaan gepaard met andere symptomen en behoeven wel een medische behandeling.

Synoniemen van kippenvel

Bekende synoniemen voor kippenvel zijn
  • cutis anserina
  • horripilatie
  • pilo-erectie

Autonome dysreflexie en pilo-erectie

Bij autonome dysreflexie ontstaat een overreactie van het zenuwstelsel als gevolg van een dwarslaesie, een hoofdtrauma, een hersenbloeding tussen de hersenvliezen (subarachnoïdale hemorragie) of het Guillain Barré-syndroom (aandoening waarbij het immuunsysteem van het lichaam ten onrechte een deel van het zenuwstelsel aanvalt waardoor zwakte en pijn tot stand komen). Deze neurologische aandoening brengt mogelijk kippenvel met zich mee, naast onder andere duizeligheid, wazig zien, overmatig zweten, een metaalachtige smaak in de mond en een klamme huid.

Epileptische aanvallen

Sporadisch krijgen patiënten tijdens een epileptische aanval een pilo-erectie. Dit gebeurt het vaakst bij patiënten die lijden aan temporale kwab-epilepsie, waarbij de aanvallen starten in het hersengebied dat de emoties regelt.

Andere symptomen die optreden bij epileptische aanvallen, zijn onder andere:

Dit type aanval houdt tot twee minuten aan. Een arts zet medicatie in, voert een operatie uit en/of werkt met een speciaal apparaat dat de zenuwen in de hersenen remt die de aanval veroorzaken.

Koude en pilo-erectie

Als patiënten het te koud krijgen, waarschuwen de hersenen het lichaam om stappen te ondernemen om op te warmen. Kippenvel is één van deze waarschuwingssignalen. Kippenvel speelt met andere woorden een essentiële rol in het vermogen van het lichaam om de temperatuur te reguleren. Het is ook een poging om warme lucht naast de huid vast te houden en de lichaamswarmte vast te houden want rechtopstaande haartjes bieden meer isolatie. Bij koude verschijnt ook vaak een bleke huid, een drang om zichzelf warm te wrijven en rillingen. Als het lichaam is opgewarmd, verdwijnt de pilo-erectie. Bij slaperigheid, spraak- of bewegingsproblemen of verwardheid, is het belangrijk om een arts te raadplegen, omdat dit mogelijk duidt op onderkoeling (hypothermie), een aandoening waarbij de lichaamstemperatuur zo laag is geworden dat een medische behandeling nodig is.

Rillingen

Patiënten met griep (influenza) ervaren snel koorts met koude rillingen, waarbij vaak ook kippenvel tot stand komt.

Sterke gevoelens

Bij een intens gevoel van angst en verdriet geeft het lichaam de chemische stof adrenaline vrij waardoor de kleine spieren onder de huid verstrakken en de haartjes rechtop blijven staan, vaak op de onderarmen. Vaak treden bij deze sterke gevoelens ook andere symptomen op zoals een snellere ademhaling (tachypneu), een snellere hartslag (tachycardie), rillingen en tranen. Seksueel verlangen, het beluisteren van muziek of zachte aanrakingen zijn dan weer plezierige ervaringen waardoor de hersenen de chemische stof dopamine vrijgeven. Hierdoor krijgen patiënten ook een pilo-erectie.

Medicijnen en verdovende middelen

Bepaalde medicijnen leiden soms ook tot pilo-erectie, zoals bijvoorbeeld het gebruik van het medicijn milnacipran hydrochloride of methamfetamine. Medicijnen en kruidensupplementen die de lichaamstemperatuur en de bloedstroom beïnvloeden, leiden soms ook tot een pilo-erectie. Verder veroorzaakt de stopzetting van sommige medicijnen zoals opioïden mogelijk eveneens kleine bultjes op de huid.

Verstopte haarfollikels en bultjes op huid

De huid bevat keratine (harde stof) die helpt beschermen tegen infecties. Als een patiënt te veel keratine aanmaakt, lijdt hij aan de huidaandoening keratosis pilaris. Door de goedaardige ziekte raken de haarzakjes verstopt. Dit zijn kleine zakjes in de huid waaruit het haar groeit. De aandoening gaat gepaard met kleine, rode bultjes op de huid. Keratosis pilaris ontstaat op elke mogelijke leeftijd, maar vooral bij jonge kinderen. Andere symptomen van keratosis pilaris zijn droge, ruwe plekken op de huid, meer kippenvel bij kouder en droger weer en schuurpapierachtige bultjes op de wangen, bovenarmen, dijen of billen. Anno maart 2020 bestaat geen remedie voor de aandoening, maar de symptomen verdwijnen vaak spontaan. Een crème die ureum, melkzuur, salicylzuur of alfahydroxyzuur bevat, voorkomt ruwe plekken vermindert oneffenheden.
© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Rode bultjes op benen en armen: keratosis pilarisRode bultjes op de bovenbenen of armen: het is een onschuldige, cosmetische aandoening die vaak voorkomt. De aandoening…
Bultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen, billenBultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen, billenBultjes op bovenarmen, bovenbenen, voorhoofd, wangen en/of billen kunnen wijzen op keratosis pilaris, een veelvoorkomend…
Keratosis pilaris: Huidaandoening met rode bultjes op huidKeratosis pilaris: Huidaandoening met rode bultjes op huidKeratosis pilaris is een veel voorkomende goedaardige huidaandoening, waarbij de hoorncellen van de haarzakjes niet goed…
Keratosis pilaris: een veelvoorkomende huidaandoeningKeratosis pilaris: een veelvoorkomende huidaandoeningKeratosis pilaris is een huidaandoening, waarbij kleine bultjes rond de haarzakjes ontstaan. De huid is rood en voelt er…

Aspiratie van een vreemd voorwerp in het lichaamAspiratie van een vreemd voorwerp in het lichaamAspiratie van een vreemd lichaam vindt plaats wanneer een vreemd voorwerp (zoals speelgoed of munten) in het lichaam ter…
Benauwd gevoel: oorzaken en behandeling benauwdheid in keelBenauwd gevoel: oorzaken en behandeling benauwdheid in keelBenauwdheid of een benauwd gevoel duidt vaak op een gevoel van moeizame ademhaling of een benauwd gevoel op de borst of…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Kropekk Pl, Pixabay
  • Geraadpleegd op 19 maart 2020:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • What causes goosebumps on the skin?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/goosebumps-on-skin
  • What Causes Goosebumps?, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/goosebumps-causes#1
  • Why Do We Get Goosebumps?, https://www.healthline.com/health/goosebumps-on-skin
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 19-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.