Benauwd gevoel: oorzaken en behandeling benauwdheid in keel

Benauwdheid of een benauwd gevoel duidt vaak op een gevoel van moeizame ademhaling of een benauwd gevoel op de borst of in de keel. Vaak zijn er ook ademhalingsmoeilijkheden. Een knijpend of benauwd gevoel (in de keel) kan verschillende oorzaken hebben. Iedereen die ooit problemen heeft gehad met een beperkte ademhaling (bijvoorbeeld als gevolg van een verstopte neus), weet hoe het voelt om lucht te kort te komen. Er zijn veel verschillende oorzaken van benauwdheid omdat ademhalen een complex proces is dat niet alleen de longen omvat, maar ook het hart, de spieren, het skelet, de hersenen en andere factoren. Benauwdheid is over het algemeen altijd een teken dat er zuurstofgebrek in het lichaam is of dat het CO2-gehalte (kooldioxide) toeneemt. Meestal is er altijd een balans tussen beide. Als deze balans wordt verstoord, reageert het lichaam met kortademigheid en benauwdheid. Benauwdheid wordt meestal geassocieerd met aandoeningen van de longen, het hart of de bovenste luchtwegen.

• Een benauwd gevoel (in de keel)
• Oorzaken
• Longziekten
• Strottenhoofd of de luchtpijp
• Infectieziekten
• Hartaandoeningen
• Psychische oorzaken
• Andere oorzaken
• De 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel: Wat speelt er?
• Stress en angst
• Astma
• Maagzuur en reflux (GORZ)
• Hyperventilatie
• Chronische obstructieve longziekte (COPD)
• Longontsteking
• Hartproblemen
• Allergieën
• Overgewicht
• Paniekaanvallen
• Benauwd gevoel bij liggen: Wat betekent het en wat kun je doen?
• Waarom voel je je benauwd als je ligt?
• Wat kun je eraan doen?
• Wanneer moet je naar de dokter?
• Conclusie: Adem vrij, ook als je ligt
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van benauwdheid in keel
• Behandeling van de onderliggende oorzaak
• Behandeling van allergieën
• Protonpompremmers en antacida
• Ontstekingsremmers en corticosteroïden
• Chirurgische ingrepen
• Vochtinbrengende middelen en stoominhalatie
• Psychologische behandeling en cognitieve gedragstherapie (CGT)
• Behandeling van spier- en zenuwaandoeningen
• Logopedie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van een benauwd gevoel in de keel
• Casus: Het benauwde keelgevoel van Saskia

Een benauwd gevoel (in de keel)

Het was een zwoele zomeravond toen Sandra plotseling een beklemmend gevoel in haar keel kreeg. Wat begon als een milde irritatie, voelde al snel alsof haar keel werd dichtgeknepen. Ze probeerde te slikken, maar het leek steeds moeilijker te gaan. Licht in paniek begon ze zich af te vragen wat er mis was. Zou het een allergische reactie zijn? Een keelontsteking? Of misschien iets ernstigers? Voor veel mensen is dit scenario niet onbekend. Een benauwd gevoel in de keel kan ons overvallen en zorgen voor angst en verwarring.

Een beklemmend of benauwd gevoel in de keel kan door verschillende oorzaken ontstaan, van milde aandoeningen zoals een keelontsteking tot meer zorgwekkende situaties zoals een ernstige allergische reactie. Soms gaat dit gepaard met andere alarmerende symptomen, zoals moeite met slikken of ademhalen, wat kan wijzen op een ernstige aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Veel voorkomende oorzaken van een benauwd gevoel in de keel
Een benauwd gevoel in de keel komt vaker voor dan je misschien denkt. Volgens een onderzoek van de National Institutes of Health ervaart ongeveer 20% van de mensen op enig moment in hun leven een soort van keelpijn of keeldruk, waarbij de oorzaak varieert van milde infecties tot meer complexe gezondheidsproblemen. Maar wat zijn nu de meest voorkomende oorzaken?

• Keelontsteking (faryngitis): Vaak is een virale of bacteriële infectie de boosdoener. Bij een keelontsteking kun je last hebben van een pijnlijke, rode keel en het gevoel dat je keel dichtzit. Dit wordt vaak veroorzaakt door infecties zoals verkoudheid of griep.
• Allergische reacties: Allergieën voor voedsel, pollen, of andere stoffen kunnen zwelling in de keel veroorzaken, wat leidt tot een benauwd gevoel. Ernstige allergische reacties, zoals anafylaxie, kunnen zelfs levensbedreigend zijn en vereisen onmiddellijke medische hulp.
• Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD): Dit is een aandoening waarbij maagzuur terugstroomt in de slokdarm, wat kan leiden tot een branderig gevoel in de keel en benauwdheid, vaak 's nachts of na een zware maaltijd. Het gevoel kan lijken alsof er een brok in de keel zit.
• Stress en angst: Psychologische factoren spelen vaak een rol bij een benauwd gevoel in de keel. Tijdens stress of een paniekaanval spannen de spieren in de keel zich aan, wat een beklemmend gevoel kan veroorzaken. Dit fenomeen wordt soms een “globus gevoel” genoemd, waarbij je het gevoel hebt dat er een brok in je keel zit.
• Schildklieraandoeningen: Een vergrote schildklier (struma) kan druk uitoefenen op de luchtpijp en slokdarm, wat resulteert in benauwdheid of het gevoel dat de keel dichtzit.

Wanneer moet je je zorgen maken?
Hoewel een benauwd gevoel in de keel vaak onschuldig is en vanzelf verdwijnt, zijn er bepaalde situaties waarin het cruciaal is om medische hulp in te schakelen. Als je benauwdheid gepaard gaat met moeite met slikken, ademhalingsproblemen, zwelling van de lippen of tong, of een piepende ademhaling, kan dit wijzen op een ernstige allergische reactie zoals anafylaxie. Deze aandoening vereist onmiddellijke behandeling met adrenaline (epinefrine) en een bezoek aan de spoedeisende hulp.

Ook bij aanhoudende symptomen, zoals een benauwd gevoel in de keel dat langer dan een paar dagen aanhoudt, is het raadzaam om contact op te nemen met een arts. Dit kan namelijk wijzen op een onderliggende medische aandoening, zoals GERD, schildklierproblemen of zelfs tumoren in de keel.

Feitjes over keelpijn en benauwdheid

• In Nederland raadpleegt jaarlijks ongeveer 10% van de bevolking een arts voor keelpijn of keeldruk.
• Keelontsteking is verantwoordelijk voor ongeveer 30% van de gevallen van een benauwd gevoel in de keel.
• Allergieën zijn de oorzaak van benauwdheid bij 5% van de mensen met acute symptomen van keeldruk, en ernstige reacties komen vaker voor bij mensen met voedselallergieën.
• Stressgerelateerde keeldruk treft vooral jongeren en jongvolwassenen, waarbij meer dan 25% van de gevallen wordt gerelateerd aan psychologische factoren zoals angst.

Een benauwd gevoel in de keel kan variëren van een tijdelijke irritatie tot een ernstig, levensbedreigend probleem. Het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren en, wanneer nodig, snel te handelen. Wat begon als een angstig moment voor Sandra, bleek gelukkig een milde keelontsteking te zijn, behandeld met rust en warme thee. Maar het laat zien hoe belangrijk het is om de signalen van je lichaam serieus te nemen.

Oorzaken

De oorzaken van het ontstaan ​​en aanhouden van benauwdheid zijn vrij variabel en worden beïnvloed door zowel interne als externe factoren. Naast organische oorzaken, kunnen omgevingsfactoren of een verkeerde levensstijl van invloed zijn op de klachten. Bovendien kunnen psychische factoren leiden tot tijdelijke of aanhoudende benauwdheid. Zo is stress een grote boosdoener. Als je gestrest of angstig bent, schiet je lichaam in de ‘vecht- of vluchtmodus’. Je hart gaat sneller kloppen, je spieren spannen zich aan, en je ademhaling wordt oppervlakkiger. Hierdoor kun je een benauwd gevoel krijgen, zelfs als je gewoon op de bank zit. Het voelt misschien alsof er niet genoeg zuurstof is, maar het is simpelweg je lichaam dat op volle toeren draait.

De oorzaken van ene benauwd gevoel in de kele zijn ondermeer:

Longziekten

Benauwdheid of een benauwd gevoel kan optreden bij de volgende longziekten:

• astma
• bronchitis
• pleuritis (longvliesontsteking)
• COPD
• vreemde lichamen in de luchtwegen (aspiratie van vreemde lichamen)
• hoogteziekte
• kinkhoest
• longembolie
• longontsteking
• longfibrose
• longkanker
• longoedeem
• klaplong (pneumothorax)

Strottenhoofd of de luchtpijp

Een benauwd gevoel bij aandoeningen van het strottenhoofd of de luchtpijp:

• epiglottitis (ontsteking van het strotklepje)
• glottisoedeem (zwelling van de (omgeving van de) stembanden, als gevolg van ontsteking of beschadiging)
• keelkanker (larynxcarcinoom)
• Vreemde lichamen in de luchtwegen (aspiratie van vreemde lichamen)

Infectieziekten

Een benauwd gevoel kan optreden bij infectieziekten:

• verkoudheid of griep
• SARS of het nieuwe coronavirus (COVID-19)
• tuberculose (tbc)
• difterie (een besmettelijke ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door een Corynebacterium bacterie)

Hartaandoeningen

Een benauwd gevoel kan optreden bij hartaandoeningen:

• hartaanval, myocardinfarct
• coronaire hartziekte
• hartklepafwijkingen, hartklepinsufficiëntie (lekkende hartklep)
• onregelmatige hartslag (zoals boezemfibrilleren)
• hartfalen
• hartspierontsteking (myocarditis)
• pericarditis (ontsteking van het hartzakje)

Psychische oorzaken

Een benauwd gevoel kan komen door een psychogene oorzaak:

• angststoornissen, paniekaanvallen
• hyperventilatie
• aanhoudende stress of chronische stress;
• ernstige pijn

Andere oorzaken

Andere oorzaken van ene benauwd gevoel zijn:

• overgewicht en obesitas
• amyotrofe laterale sclerose (ALS)
• allergische shocktoestand (anafylactische shock)
• aorta-aneurysma
• bloedsuiker ontsporing bij diabetes (diabetische ketoacidose)
• ijzergebrek, bloedarmoede door ijzertekort
• nierfalen (acuut en chronisch nierfalen)
• overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
• traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• obstructief slaapapneusyndroom (OSAS)

De 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel: Wat speelt er?

Benauwdheid kan je plotseling overvallen, alsof de lucht ineens wat dunner is geworden en je niet meer goed kunt ademhalen. Het kan beangstigend zijn, maar voordat je in paniek raakt, is het goed om te weten dat er verschillende redenen kunnen zijn voor dat beklemmende gevoel. Hier zijn de 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel, mét uitleg over wat ze betekenen!

Stress en angst

We leven allemaal op een hoog tempo, met to-do lijstjes die nooit lijken te eindigen en een constante druk om overal goed in te zijn. Het is geen wonder dat stress soms letterlijk je adem beneemt. Dat beklemmende gevoel op je borst, alsof er een blok beton op je longen ligt? Ja, dat kan door stress komen. Maar wat gebeurt er precies in je lichaam, en hoe kun je ermee omgaan?

Wanneer je gestrest bent, komt je lichaam in een soort alarmstand te staan. Dit noemen we de “vecht- of vluchtmodus.” Je hartslag gaat omhoog, je spieren spannen zich aan, en je ademhaling versnelt. Je lichaam bereidt zich voor om te reageren op gevaar, zelfs als dat gevaar eigenlijk gewoon een deadline of een volle inbox is. Bij sommige mensen leidt dit tot hyperventilatie, wat een benauwd gevoel kan veroorzaken. Je hebt het gevoel dat je niet diep genoeg kunt ademhalen, terwijl je eigenlijk te veel zuurstof binnenkrijgt.

Stress maakt je lichaam hyperalert, en als je te lang in die staat blijft, kan dat beklemmende gevoel maar al te bekend worden.

Benauwdheid door stress gaat vaak gepaard met andere symptomen. Denk aan een snelle ademhaling, duizeligheid, hartkloppingen en soms zelfs een tintelend gevoel in je handen of voeten. Het kan voelen alsof je adem niet ver genoeg komt, maar het is eigenlijk je lichaam dat overdrive gaat. Niet fijn, en het kan behoorlijk beangstigend zijn, maar het goede nieuws is: het is tijdelijk en je kunt er iets aan doen.

Benauwdheid door stress is vervelend, maar meestal onschadelijk. Als je het echter vaak ervaart of het je dagelijkse leven beïnvloedt, kan het een goed idee zijn om met een professional te praten. Een huisarts of psycholoog kan je helpen om de onderliggende stress aan te pakken en je technieken leren om beter met die spanning om te gaan.

Astma

Astma zorgt ervoor dat je luchtwegen vernauwen en ontsteken, waardoor het moeilijk wordt om lucht in en uit je longen te krijgen. Dit kan leiden tot een benauwd gevoel, vooral bij inspanning, kou of allergieën. Veel mensen met astma beschrijven het alsof er een band om hun borst zit die steeds strakker wordt.

Maagzuur en reflux (GORZ)

Wanneer maagzuur terugstroomt naar je slokdarm (en soms zelfs helemaal tot aan je keel), kan dit een beklemmend en benauwd gevoel geven. Het voelt vaak alsof er een zuur blok vastzit in je borst. Dit gebeurt vaak na het eten of als je gaat liggen, en kan soms lijken op de symptomen van een hartaanval.

Hyperventilatie

Te snel en oppervlakkig ademhalen kan leiden tot hyperventilatie, waarbij je te veel zuurstof inademt en te weinig kooldioxide uitademt. Dit verstoort de balans in je lichaam en geeft dat benauwde, duizelige gevoel. Ironisch genoeg kan het je het idee geven dat je moet blijven ademen, terwijl je eigenlijk moet proberen om langzamer en dieper te ademen.

Chronische obstructieve longziekte (COPD)

COPD, vaak veroorzaakt door roken, is een progressieve longziekte waarbij de longen beschadigd raken, waardoor je minder lucht kunt opnemen. Dit kan een voortdurend benauwd gevoel geven, vooral bij inspanning. Het voelt vaak alsof je door een rietje ademt.

Longontsteking

Bij een longontsteking zijn je longen geïnfecteerd en ontstoken, wat het ademhalen moeilijk en pijnlijk kan maken. Je kunt koorts hebben, hoesten en een benauwd gevoel ervaren, vooral als je diep probeert te ademen. Dit is een serieuze aandoening die medische aandacht vereist.

Hartproblemen

Een benauwd gevoel kan ook een teken zijn van problemen met je hart, zoals angina pectoris of zelfs een hartaanval. Dit voelt vaak als een drukkend, pijnlijk gevoel op de borst dat soms uitstraalt naar je armen, kaak of rug. Als je dit soort symptomen ervaart, vooral in rust, is het tijd om snel medische hulp te zoeken.

Allergieën

Ben je gevoelig voor pollen, huisdieren, of misschien stof? Allergieën kunnen leiden tot ontstoken luchtwegen en een benauwd gevoel, vooral bij astmapatiënten. Je kunt ook last krijgen van niezen, jeukende ogen en een loopneus. Het voelt alsof je longen net dat beetje lucht niet kunnen vasthouden.

Overgewicht

Overgewicht kan letterlijk drukken op je longen en luchtwegen, vooral als je ligt. Dit kan het moeilijker maken om diep adem te halen en kan leiden tot een benauwd gevoel, vooral bij inspanning. Het is een vervelende vicieuze cirkel, omdat het je soms weerhoudt van de beweging die je nodig hebt om je longen te versterken.

Paniekaanvallen

Een paniekaanval kan je volledig overvallen en zorgt vaak voor een plotseling, intens benauwd gevoel. Het voelt alsof je geen controle meer hebt over je lichaam. Je hart bonst, je handen kunnen tintelen en je ademhaling versnelt. Gelukkig is dit vaak tijdelijk, en het leren van ademhalingstechnieken kan helpen om de controle terug te krijgen.

Benauwd gevoel bij liggen: Wat betekent het en wat kun je doen?

Je ligt eindelijk in bed na een lange dag, klaar om weg te zakken in een diepe slaap. Maar dan ineens: een beklemmend gevoel in je borst. Je kunt niet goed ademhalen en het voelt alsof er iets zwaars op je borst drukt. Liggen zou toch juist ontspannend moeten zijn? Toch komt een benauwd gevoel bij liggen vaker voor dan je denkt, en het kan verschillende oorzaken hebben. Tijd om uit te zoeken wat er aan de hand is en, nog belangrijker, hoe je dit vervelende gevoel kunt verminderen.

Waarom voel je je benauwd als je ligt?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je je benauwd voelt zodra je gaat liggen. Hier zijn een paar veelvoorkomende oorzaken:

• Maagzuur en reflux: Een van de meest voorkomende boosdoeners is gastro-oesofagealereflux (GORZ). Als je ligt, kan maagzuur makkelijker terugstromen in je slokdarm, wat een benauwd en branderig gevoel op de borst kan veroorzaken. Dit staat ook wel bekend als brandend maagzuur en kan zorgen voor dat nare, beklemmende gevoel wanneer je probeert te ontspannen.
• Hartproblemen: Hoewel we er niet direct vanuit willen gaan, kan benauwdheid bij liggen soms een teken zijn van hartproblemen, zoals hartfalen. Dit komt doordat het hart moeite heeft om bloed efficiënt rond te pompen wanneer je plat ligt, wat leidt tot vochtophoping in je longen. Als je merkt dat je vaak ’s nachts benauwd wakker wordt, of als je kussens opstapelt om comfortabeler te ademen, dan is het belangrijk om naar je huisarts te gaan.
• Astma of allergieën: Astma-aanvallen kunnen ook erger worden als je ligt, omdat je longen zich in een andere positie bevinden en je luchtwegen mogelijk vernauwen. Ook allergieën kunnen hier een rol spelen, vooral als je beddengoed vol zit met stof of huisstofmijt, wat de luchtwegen irriteert.
• Stress en angst: Stress kan zich op allerlei manieren manifesteren, ook als een benauwd gevoel wanneer je probeert te ontspannen. Dit gebeurt vaak doordat je lichaam, zelfs als je in bed ligt, in een staat van verhoogde alertheid blijft. Het resultaat? Moeite met ademhalen en een beklemmend gevoel.

Wat kun je eraan doen?

Gelukkig zijn er een paar dingen die je kunt proberen om dat benauwde gevoel bij liggen te verminderen:

• Leg je hoofd hoger: Als maagzuur de boosdoener is, kan het helpen om je hoofd iets hoger te leggen. Dit voorkomt dat het zuur terugstroomt naar je slokdarm en zorgt ervoor dat je vrijer kunt ademhalen.
• Pas je bedtijdroutine aan: Vermijd zware maaltijden of alcohol vlak voordat je naar bed gaat, want dit kan reflux erger maken. Probeer minimaal twee uur voor het slapen niets meer te eten, zodat je maag de tijd heeft om te verteren.
• Gebruik allergievrij beddengoed: Als allergieën of astma een rol spelen, overweeg dan om je beddengoed te wassen met een hypoallergene wasmiddel en regelmatig je matras en kussens te stofzuigen. Dit helpt om irriterende stoffen te verminderen die je ademhaling kunnen belemmeren.
• Ontspan voor het slapengaan: Probeer technieken zoals diepe ademhaling, meditatie of een ontspannende avondwandeling om je geest en lichaam tot rust te brengen. Dit kan helpen om de stressniveaus te verlagen en een benauwd gevoel te verminderen.

Wanneer moet je naar de dokter?

Een keer benauwd voelen bij het liggen kan voorkomen, maar als het regelmatig gebeurt, of als het gepaard gaat met andere symptomen zoals pijn op de borst, kortademigheid of duizeligheid, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Zij kunnen je verder onderzoeken en achterhalen of er iets anders aan de hand is, zoals hartproblemen of astma.

Conclusie: Adem vrij, ook als je ligt

Benauwdheid bij liggen kan vervelend zijn, vooral als het je slaap verstoort, maar er zijn gelukkig veel manieren om ermee om te gaan. Van simpele aanpassingen in je slaaphouding tot medische hulp – je kunt de oorzaak achterhalen en de juiste stappen nemen om weer lekker te slapen. Dus, geef jezelf de rust die je verdient en maak van je bed weer de ontspannende plek waar het voor bedoeld is!

Arts raadplegen

Als een benauwd gevoel interfereert met de uitvoering van je dagelijkse bezigheden, is dat reden genoeg om een arts te raadplegen. Maak zeker een afspraak als je last hebt van een benauwd gevoel samen met één van deze symptomen:

• benauwdheid tijdens het rusten of liggen
• koorts, koude rillingen, nachtzweten
• snelle, fladderende hartslagen
• piepende ademhaling

Onderzoek en diagnose

Het begon allemaal met dat ongemakkelijke gevoel in je keel, alsof er iets vastzat. Eerst dacht je dat het misschien iets was wat je gegeten had, maar het gevoel bleef. Je huisarts neemt je klachten serieus en start met het ontrafelen van wat er aan de hand is. Het diagnostische proces is een zorgvuldig speurwerk, waarbij elke aanwijzing telt.

Medische voorgeschiedenis en klachtenanalyse
De arts begint met vragen over je klachten. Wanneer begon de benauwdheid? Hoe voelt het precies? Wordt het erger tijdens bepaalde momenten, bijvoorbeeld bij inspanning of stress? Deze vragen helpen om een beeld te krijgen van de mogelijke oorzaken. Ook je medische geschiedenis wordt in ogenschouw genomen: heb je eerder long- of hartproblemen gehad, of last gehad van allergieën of stressgerelateerde klachten?

Lichamelijk onderzoek
Vervolgens zal de arts een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Een stethoscoop wordt op je borst geplaatst om naar je hart en longen te luisteren. Er wordt gezocht naar afwijkende geluiden zoals piepende ademhaling, congestie of geruis, wat kan wijzen op long- of hartproblemen. Ook de keel en schildklier kunnen worden onderzocht, vooral als je klachten hebt van een benauwd gevoel in de keel.

Röntgenfoto van de borst
Als het lichamelijk onderzoek geen duidelijkheid biedt, kan een röntgenfoto van de borst nodig zijn. Deze helpt om een helder beeld te krijgen van de longen en het hart. Een vergroot hart, vochtophoping in de longen of afwijkingen in de luchtwegen kunnen allemaal bijdragen aan het benauwde gevoel en worden zichtbaar op de röntgenfoto.

Zuurstoftest
Een eenvoudige en niet-invasieve test is de zuurstoftest. Met een pulsoxymeter, die op je vinger wordt geplaatst, wordt het zuurstofgehalte in je bloed gemeten. Een lage zuurstofsaturatie kan wijzen op ademhalingsproblemen, en het helpt de arts om te beoordelen of je extra zuurstof nodig hebt.

Elektrocardiogram (ECG)
Als er een vermoeden is dat je hart de boosdoener is, kan een elektrocardiogram (ECG) worden uitgevoerd. Dit onderzoek meet de elektrische activiteit van je hart en kan helpen om hartritmestoornissen, hartaanvallen of andere hartafwijkingen op te sporen die benauwdheid kunnen veroorzaken.

Longfunctietest
Wanneer er aanwijzingen zijn dat je longen mogelijk niet goed werken, kan een longfunctietest (spirometrie) nodig zijn. Bij deze test blaas je in een apparaat dat meet hoeveel lucht je kunt inademen en hoe snel je die weer kunt uitademen. Het meet of er sprake is van obstructie in de luchtwegen, zoals bij astma, COPD of andere longziekten. Ook wordt gekeken hoe goed je longen zuurstof kunnen opnemen en transporteren.

Bloedonderzoek
Een bloedonderzoek kan de diagnose verder verfijnen. Het bloed kan worden getest op verschillende aandoeningen die bijdragen aan benauwdheid, zoals bloedarmoede, waarbij een tekort aan rode bloedcellen je lichaam niet genoeg zuurstof kan geven. Ook kan een verhoogde D-dimeer in het bloed duiden op een longembolie, een ernstige aandoening waarbij een bloedstolsel in de longen zit.

Behandeling van benauwdheid in keel

Behandeling van de onderliggende oorzaak

De behandeling van een benauwd gevoel hangt af van de onderliggende oorzaak. De meeste behandelingen van benauwdheid vereisen de medewerking van de patiënt, zeker als deze is gebaseerd op een verandering in leefstijl. Ademhalingsoefeningen (onder leiding van een fysiotherapeut) zijn effectief tegen kortademigheid veroorzaakt door een long- of luchtwegaandoening. Het is in de meeste gevallen zinvol om gewicht te verliezen als je zwaarlijvig bent. Door het lichaamsgewicht met slechts een paar kilogram te verminderen, verbetert de normale ademhaling en zul je je minder benauwd voelen. In ernstigere gevallen is aanvullende zuurstof nodig, zoals bij COPD het geval kan zijn. Of je extra zuurstof nodig hebt, hangt af van de ernst van het zuurstoftekort in je bloed. Als een benauwd gevoel komt door astma, reageert het doorgaans goed op medicijnen zoals bronchodilatoren (een geneesmiddelengroep die de bronchiën doen verwijden) en steroïden. Medicijnen bij astma worden meestal via de mond ingeademd met een puffer. Als benauwdheid te wijten is aan een infectie zoals bacteriële longontsteking, kunnen antibiotica verlichting brengen. Andere medicijnen, zoals opiaten, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en angststillers, kunnen ook effectief zijn.

Behandeling van allergieën

Bij een benauwd gevoel in de keel veroorzaakt door een allergische reactie, zoals hooikoorts of voedselallergieën, kunnen antihistaminica verlichting bieden. In ernstigere gevallen, zoals bij anafylaxie, is een epinefrine-injectie (adrenaline) noodzakelijk om de luchtwegen snel te openen en de symptomen te beheersen. Daarnaast kunnen preventieve maatregelen zoals het vermijden van allergenen en het volgen van een allergievriendelijk dieet bijdragen aan de vermindering van benauwdheidsklachten.

Protonpompremmers en antacida

Wanneer benauwdheid in de keel het gevolg is van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), kan de behandeling bestaan uit protonpompremmers (zoals omeprazol) of antacida om de zuurgraad in de maag te verlagen. Deze medicijnen helpen voorkomen dat maagzuur terugvloeit in de slokdarm, waardoor de irritatie en benauwdheid in de keel verminderen. Het vermijden van zuurtriggers zoals koffie, alcohol en pittig eten is ook een belangrijke preventieve maatregel.

Ontstekingsremmers en corticosteroïden

Bij benauwdheid veroorzaakt door keelontsteking, zoals virale faryngitis of tonsillitis, kunnen ontstekingsremmers zoals ibuprofen of corticosteroïden de zwelling in de keel verminderen. Dit helpt de keel vrij te maken en de ademhaling te vergemakkelijken. Bij ernstige ontsteking kan een kuur met corticosteroïden worden voorgeschreven om de ontsteking sneller te verlichten.

Chirurgische ingrepen

In sommige gevallen is een chirurgische ingreep nodig om de oorzaak van de benauwdheid weg te nemen. Bijvoorbeeld bij een vergrote schildklier (struma) die de luchtwegen onder druk zet of bij tumoren in de keel die ademhalingsproblemen veroorzaken. Een schildklieroperatie of het verwijderen van de tumor kan de druk op de keel wegnemen en de ademhaling verbeteren.

Vochtinbrengende middelen en stoominhalatie

Bij een benauwd gevoel veroorzaakt door droge lucht of irritatie kan het gebruik van vochtinbrengende neussprays of stoominhalatie verlichting bieden. Deze behandelingen helpen om de luchtwegen vochtig te houden en de luchtstroom te vergemakkelijken, wat vooral nuttig is bij mensen die vaak last hebben van verstopte neusholtes of droge slijmvliezen.

Psychologische behandeling en cognitieve gedragstherapie (CGT)

Bij benauwdheid door stress of angststoornissen, kan psychologische ondersteuning zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) helpen om het ademhalingspatroon te verbeteren en angstreacties te verminderen. Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken kunnen helpen de keelspanning te verlichten en een gevoel van controle over de ademhaling te herwinnen.

Behandeling van spier- en zenuwaandoeningen

Bij benauwdheid als gevolg van neurologische aandoeningen zoals ALS, myasthenia gravis of het Guillain-Barré-syndroom, kan gespecialiseerde zorg nodig zijn, zoals fysiotherapie om de ademhalingsspieren te versterken en technieken om de ademhaling te optimaliseren. In sommige gevallen kan ademhalingsondersteuning of mechanische ventilatie nodig zijn.

Logopedie

Bij patiënten met spanning in de keelspieren of een globusgevoel (het gevoel van een brok in de keel) kan logopedie helpen. Logopedisten kunnen technieken aanleren om de spieren te ontspannen en het slikken en ademhalen te verbeteren. Dit kan vooral nuttig zijn bij mensen die last hebben van slikstoornissen of stemproblemen als gevolg van spanning.

Prognose

De prognose van benauwdheid hangt sterk af van de onderliggende oorzaak, de snelheid waarmee deze wordt vastgesteld en de effectiviteit van de behandeling. Gelukkig is benauwdheid in veel gevallen goed behandelbaar, vooral als het tijdig wordt gediagnosticeerd. Voor milde oorzaken, zoals een keelontsteking of stressgerelateerde klachten, is de vooruitgang vaak snel en zonder blijvende gevolgen. Deze klachten kunnen verdwijnen binnen een paar dagen tot weken met de juiste zorg, zoals antibiotica bij een infectie of ontspanningstechnieken bij stress.

Bij meer chronische aandoeningen, zoals astma of COPD, kan benauwdheid een terugkerend probleem zijn dat langdurige aandacht en behandeling vereist. De juiste medicatie en veranderingen in leefstijl, zoals rookstop, gewichtsverlies en longrevalidatie, kunnen de symptomen echter aanzienlijk verbeteren en een goede kwaliteit van leven mogelijk maken.

Voor ernstigere oorzaken, zoals hartfalen of longembolie, is de prognose afhankelijk van de tijdige behandeling en de algehele gezondheidstoestand van de patiënt. Met goede medische zorg kunnen de symptomen vaak onder controle worden gehouden, maar een regelmatige medische controle blijft noodzakelijk.

Kortom, hoe sneller de oorzaak van de benauwdheid wordt vastgesteld en behandeld, hoe gunstiger de prognose doorgaans is. In veel gevallen is volledige genezing of langdurige symptoomcontrole mogelijk, vooral wanneer er sprake is van een tijdige interventie en goede opvolging van medische adviezen.

Complicaties

Benauwdheid mag dan een alledaags symptoom lijken, maar als het niet goed wordt behandeld, kunnen de complicaties die volgen zorgwekkend zijn. Van chronische ademnood tot angstaanvallen, benauwdheid kan een dieperliggend probleem signaleren dat grote gevolgen heeft voor de algehele gezondheid en levenskwaliteit.

Chronische ademnood: een vicieuze cirkel
Wanneer benauwdheid niet adequaat wordt behandeld, kan het zich ontwikkelen tot chronische ademnood. Dit betekent dat dagelijkse activiteiten – zoals traplopen, wandelen, of zelfs het doen van de afwas – steeds moeilijker worden. Elke beweging kan dan voelen alsof je zuurstof tekortkomt, wat vaak leidt tot verminderde fysieke activiteit. Helaas kan dit de longcapaciteit verder verzwakken, waardoor je juist nog meer benauwdheid ervaart. Het lichaam raakt in een vicieuze cirkel gevangen waarbij inspanning steeds meer wordt vermeden.

Angst en paniek: de adem van de geest
Een andere veelvoorkomende complicatie van benauwdheid is het ontstaan van angst en paniekaanvallen. Wanneer elke ademhaling een gevecht lijkt, kan het gevoel van controleverlies leiden tot intense angstgevoelens. Voor sommigen kan dit zelfs leiden tot chronische angststoornissen, waarbij de angst voor benauwdheid zo overweldigend wordt dat het een zelfversterkend effect heeft: angst veroorzaakt meer benauwdheid, wat weer leidt tot meer angst.

Hypoxie: het gevaar van zuurstoftekort
Een van de ernstigere complicaties van onbehandelde benauwdheid is hypoxie, oftewel zuurstoftekort in de weefsels. Dit gebeurt wanneer het lichaam onvoldoende zuurstof krijgt om de vitale organen goed te laten functioneren. Langdurige hypoxie kan ernstige schade veroorzaken aan de hersenen, het hart en andere organen. Dit leidt niet alleen tot een verhoogd risico op hartaanvallen en beroertes, maar kan ook cognitieve problemen veroorzaken zoals concentratieverlies en geheugenproblemen.

Overbelasting van het hart: als de motor te hard werkt
Benauwdheid als gevolg van hart- of longaandoeningen kan leiden tot hartoverbelasting. Het hart moet harder pompen om het lichaam van voldoende zuurstof te voorzien, wat op den duur kan leiden tot hartfalen. Vooral bij aandoeningen zoals een longembolie of chronisch hartfalen kan de constante druk op het hart leiden tot ernstige, levensbedreigende complicaties.

Verlies van kwaliteit van leven: sociale isolatie en depressie
Chronische benauwdheid heeft ook een directe invloed op de kwaliteit van leven. Mensen met voortdurende ademhalingsproblemen vermijden vaak fysieke activiteiten en trekken zich terug uit sociale situaties. Deze vermijding kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en, in ernstige gevallen, depressie. Het constante gevoel van ademnood kan een zware last zijn, zowel lichamelijk als geestelijk.

Preventie van een benauwd gevoel in de keel

Het benauwd gevoel in de keel kan heel beangstigend zijn, alsof er een onzichtbare hand je keel langzaam dichtknijpt. Gelukkig zijn er manieren om deze vervelende sensatie te voorkomen, vooral als het veroorzaakt wordt door spanning, allergieën of andere dagelijkse factoren. Hier zijn enkele eenvoudige maar effectieve stappen om te voorkomen dat je je opnieuw benauwd voelt.

Ademhalingsoefeningen: geef je longen lucht
Een van de meest voorkomende oorzaken van een benauwd gevoel in de keel is stress. Als spanning zich opbouwt, kunnen je spieren zich onbewust aanspannen, vooral rond de keel en nek. Door regelmatige ademhalingsoefeningen te doen, kun je leren om deze spanning los te laten.

• Buikademhaling: Door diep vanuit je buik te ademen, geef je je lichaam en geest de rust die ze nodig hebben. Leg je hand op je buik en adem langzaam in door je neus. Voel hoe je buik omhoog komt, terwijl je borstkas zo stil mogelijk blijft. Adem langzaam uit door je mond en voel je buik zakken. Doe dit vijf minuten per dag om stress en spanning in je keelspieren te verminderen.
• Adempauzes inbouwen: Als je gedurende de dag vaak spanning voelt, neem dan regelmatig korte pauzes om je ademhaling te controleren en te kalmeren. Dit helpt niet alleen om je keel te ontspannen, maar zorgt ook voor een betere zuurstoftoevoer naar je hele lichaam.

Hydratatie: hou de boel soepel
Een droge keel kan leiden tot een benauwd gevoel en zelfs irritatie in je luchtwegen. Om dit te voorkomen, is voldoende water drinken essentieel. Het helpt je keel vochtig te houden en voorkomt dat de slijmvliezen uitdrogen.

• Dagelijkse hydratatie: Zorg ervoor dat je elke dag minstens 1,5 tot 2 liter water drinkt. Tijdens warme dagen of bij intensieve activiteiten kan dit zelfs meer zijn. Als je regelmatig last hebt van een droge keel, overweeg dan om een luchtbevochtiger in huis te plaatsen, vooral in de winter, wanneer de lucht vaak droger is door verwarming.

Vermijd prikkels en irriterende stoffen
Veel mensen ervaren een benauwd gevoel in de keel door externe prikkels zoals rook, stof of sterke geuren. Vooral voor mensen met allergieën kan dit een flinke trigger zijn.

• Vermijd rokerige omgevingen: Als je gevoelig bent voor rook, vermijd dan rokerige ruimtes en zorg voor goede ventilatie in je huis. Zelfs als je zelf niet rookt, kan tweedehands rook irritatie in je keel veroorzaken.
• Schone lucht in huis: Hou je huis stofvrij en zorg voor voldoende frisse lucht. Dit helpt om allergenen en irriterende stoffen in de lucht te minimaliseren, waardoor je keel vrij blijft van irritaties.

Gezonde voeding: zorg voor je keel van binnenuit
Je voeding kan een enorme invloed hebben op de gezondheid van je keel. Bepaalde voedingsmiddelen, zoals zuur, pittig of sterk gekruid voedsel, kunnen je keel irriteren, vooral als je een gevoelige keel hebt.

• Voedingsadvies: Probeer voedingsmiddelen te vermijden die bekend staan om hun irriterende eigenschappen, zoals zure vruchten, cafeïne en gefrituurd eten. In plaats daarvan, focus op verzachtende voedingsmiddelen zoals honing, gemberthee en havermout, die je keel kunnen kalmeren en voeden.
• Eetgewoonten: Snel eten of onvoldoende kauwen kan je keel belasten en leiden tot een benauwd gevoel. Neem de tijd om rustig te eten en goed te kauwen, zodat je keel niet extra wordt belast door grote voedselbrokken.

Gezonde levensstijl: blijf in balans
Een gezonde leefstijl draagt bij aan het voorkomen van keelproblemen. Overgewicht kan bijvoorbeeld leiden tot slaapapneu, wat een gevoel van benauwdheid in de keel kan veroorzaken, vooral 's nachts.

• Regelmatige lichaamsbeweging: Beweging helpt om stress te verminderen en je spieren, inclusief die in je keel en nek, soepel te houden. Dit voorkomt dat spanning zich opbouwt en zorgt voor een betere ademhaling.
• Stoppen met roken: Roken irriteert de luchtwegen en keel, en verhoogt de kans op een benauwd gevoel. Door te stoppen met roken verminder je deze irritatie en verbeter je de algehele gezondheid van je keel.

Allergieën onder controle houden
Als je last hebt van allergieën, zoals hooikoorts of huisstofmijtallergie, is het belangrijk om deze onder controle te houden. Allergische reacties kunnen zwelling van de keel veroorzaken, wat een benauwd gevoel geeft.

• Antihistaminica: Gebruik indien nodig antihistaminica om allergische reacties te verminderen. Dit kan helpen om de zwelling in de keel te verminderen en het benauwde gevoel te voorkomen.
• Vermijd allergenen: Probeer bekende allergenen zoals pollen, huisstofmijt of huisdierenharen zoveel mogelijk te vermijden. Dit kan betekenen dat je je huis vaker moet schoonmaken, of dat je bepaalde activiteiten buitenshuis beperkt tijdens het pollenseizoen.

Luister naar je lichaam
Soms is een benauwd gevoel in de keel een waarschuwingssignaal van je lichaam. Als je merkt dat dit gevoel vaak terugkomt, luister dan naar je lichaam en probeer te ontdekken wanneer de klachten ontstaan. Vermijd situaties of handelingen die dit gevoel veroorzaken, zoals langdurige stress, en zoek professionele hulp als de klachten aanhouden.

Lees verder

• Benauwdheid en hoesten: oorzaken, behandeling en preventie
• Benauwdheid: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Kortademigheid: symptomen en oorzaken bij inspanning of rust
• Reutelende ademhaling: oorzaak reutelende geluiden & hoesten
• Wheezing: oorzaken piepende ademhaling bij uitademen