Benauwd gevoel: oorzaken en behandeling benauwdheid in keel

Benauwdheid of een benauwd gevoel duidt vaak op een gevoel van moeizame ademhaling of een benauwd gevoel op de borst of in de keel. Vaak zijn er ook ademhalingsmoeilijkheden. Een knijpend of benauwd gevoel (in de keel) kan verschillende oorzaken hebben. Iedereen die ooit problemen heeft gehad met een beperkte ademhaling (bijvoorbeeld als gevolg van een verstopte neus), weet hoe het voelt om lucht te kort te komen. Er zijn veel verschillende oorzaken van benauwdheid omdat ademhalen een complex proces is dat niet alleen de longen omvat, maar ook het hart, de spieren, het skelet, de hersenen en andere factoren. Benauwdheid is over het algemeen altijd een teken dat er zuurstofgebrek in het lichaam is of dat het CO2-gehalte (kooldioxide) toeneemt. Meestal is er altijd een balans tussen beide. Als deze balans wordt verstoord, reageert het lichaam met kortademigheid en benauwdheid. Benauwdheid wordt meestal geassocieerd met aandoeningen van de longen, het hart of de bovenste luchtwegen.

• Een benauwd gevoel (in de keel)
• Oorzaken
• Longziekten
• Strottenhoofd of de luchtpijp
• Infectieziekten
• Hartaandoeningen
• Psychische oorzaken
• Andere oorzaken
• De 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel: Wat speelt er?
• Stress en angst
• Astma
• Maagzuur en reflux (GORZ)
• Hyperventilatie
• Chronische obstructieve longziekte (COPD)
• Longontsteking
• Hartproblemen
• Allergieën
• Overgewicht
• Paniekaanvallen
• Benauwd gevoel bij liggen: Wat betekent het en wat kun je doen?
• Waarom voel je je benauwd als je ligt?
• Wat kun je eraan doen?
• Wanneer moet je naar de dokter?
• Conclusie: Adem vrij, ook als je ligt
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van benauwdheid in keel
• Prognose
• Preventie

Een benauwd gevoel (in de keel)

Als je een dichtgeknepen of benauwd gevoel in je keel hebt, vraag je je misschien af wat de oorzaak is. De oorzaak van de benauwdheid kan variëren van een infectie zoals keelontsteking tot een ernstigere allergische reactie. Als het gepaard haat met andere alarmsymptomen, zoals problemen met slikken of ademen, is het van belang om medische hulp in te schakelen.

Oorzaken

De oorzaken van het ontstaan ​​en aanhouden van benauwdheid zijn vrij variabel en worden beïnvloed door zowel interne als externe factoren. Naast organische oorzaken, kunnen omgevingsfactoren of een verkeerde levensstijl van invloed zijn op de klachten. Bovendien kunnen psychische factoren leiden tot tijdelijke of aanhoudende benauwdheid. Zo is stress een grote boosdoener. Als je gestrest of angstig bent, schiet je lichaam in de ‘vecht- of vluchtmodus’. Je hart gaat sneller kloppen, je spieren spannen zich aan, en je ademhaling wordt oppervlakkiger. Hierdoor kun je een benauwd gevoel krijgen, zelfs als je gewoon op de bank zit. Het voelt misschien alsof er niet genoeg zuurstof is, maar het is simpelweg je lichaam dat op volle toeren draait.

De oorzaken van ene benauwd gevoel in de kele zijn ondermeer:

Longziekten

Benauwdheid of een benauwd gevoel kan optreden bij de volgende longziekten:

• astma
• bronchitis
• pleuritis (longvliesontsteking)
• COPD
• vreemde lichamen in de luchtwegen (aspiratie van vreemde lichamen)
• hoogteziekte
• kinkhoest
• longembolie
• longontsteking
• longfibrose
• longkanker
• longoedeem
• klaplong (pneumothorax)

Strottenhoofd of de luchtpijp

Een benauwd gevoel bij aandoeningen van het strottenhoofd of de luchtpijp:

• epiglottitis (ontsteking van het strotklepje)
• glottisoedeem (zwelling van de (omgeving van de) stembanden, als gevolg van ontsteking of beschadiging)
• keelkanker (larynxcarcinoom)
• Vreemde lichamen in de luchtwegen (aspiratie van vreemde lichamen)

Infectieziekten

Een benauwd gevoel kan optreden bij infectieziekten:

• verkoudheid of griep
• SARS of het nieuwe coronavirus (COVID-19)
• tuberculose (tbc)
• difterie (een besmettelijke ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door een Corynebacterium bacterie)

Hartaandoeningen

Een benauwd gevoel kan optreden bij hartaandoeningen:

• hartaanval, myocardinfarct
• coronaire hartziekte
• hartklepafwijkingen, hartklepinsufficiëntie (lekkende hartklep)
• onregelmatige hartslag (zoals boezemfibrilleren)
• hartfalen
• hartspierontsteking (myocarditis)
• pericarditis (ontsteking van het hartzakje)

Psychische oorzaken

Een benauwd gevoel kan komen door een psychogene oorzaak:

• angststoornissen, paniekaanvallen
• hyperventilatie
• aanhoudende stress of chronische stress;
• ernstige pijn

Andere oorzaken

Andere oorzaken van ene benauwd gevoel zijn:

• overgewicht en obesitas
• amyotrofe laterale sclerose (ALS)
• allergische shocktoestand (anafylactische shock)
• aorta-aneurysma
• bloedsuiker ontsporing bij diabetes (diabetische ketoacidose)
• ijzergebrek, bloedarmoede door ijzertekort
• nierfalen (acuut en chronisch nierfalen)
• overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
• traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• obstructief slaapapneusyndroom (OSAS)

De 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel: Wat speelt er?

Benauwdheid kan je plotseling overvallen, alsof de lucht ineens wat dunner is geworden en je niet meer goed kunt ademhalen. Het kan beangstigend zijn, maar voordat je in paniek raakt, is het goed om te weten dat er verschillende redenen kunnen zijn voor dat beklemmende gevoel. Hier zijn de 10 belangrijkste oorzaken van een benauwd gevoel, mét uitleg over wat ze betekenen!

Stress en angst

We leven allemaal op een hoog tempo, met to-do lijstjes die nooit lijken te eindigen en een constante druk om overal goed in te zijn. Het is geen wonder dat stress soms letterlijk je adem beneemt. Dat beklemmende gevoel op je borst, alsof er een blok beton op je longen ligt? Ja, dat kan door stress komen. Maar wat gebeurt er precies in je lichaam, en hoe kun je ermee omgaan?

Wanneer je gestrest bent, komt je lichaam in een soort alarmstand te staan. Dit noemen we de “vecht- of vluchtmodus.” Je hartslag gaat omhoog, je spieren spannen zich aan, en je ademhaling versnelt. Je lichaam bereidt zich voor om te reageren op gevaar, zelfs als dat gevaar eigenlijk gewoon een deadline of een volle inbox is. Bij sommige mensen leidt dit tot hyperventilatie, wat een benauwd gevoel kan veroorzaken. Je hebt het gevoel dat je niet diep genoeg kunt ademhalen, terwijl je eigenlijk te veel zuurstof binnenkrijgt.

Stress maakt je lichaam hyperalert, en als je te lang in die staat blijft, kan dat beklemmende gevoel maar al te bekend worden.

Benauwdheid door stress gaat vaak gepaard met andere symptomen. Denk aan een snelle ademhaling, duizeligheid, hartkloppingen en soms zelfs een tintelend gevoel in je handen of voeten. Het kan voelen alsof je adem niet ver genoeg komt, maar het is eigenlijk je lichaam dat overdrive gaat. Niet fijn, en het kan behoorlijk beangstigend zijn, maar het goede nieuws is: het is tijdelijk en je kunt er iets aan doen.

Benauwdheid door stress is vervelend, maar meestal onschadelijk. Als je het echter vaak ervaart of het je dagelijkse leven beïnvloedt, kan het een goed idee zijn om met een professional te praten. Een huisarts of psycholoog kan je helpen om de onderliggende stress aan te pakken en je technieken leren om beter met die spanning om te gaan.

Astma

Astma zorgt ervoor dat je luchtwegen vernauwen en ontsteken, waardoor het moeilijk wordt om lucht in en uit je longen te krijgen. Dit kan leiden tot een benauwd gevoel, vooral bij inspanning, kou of allergieën. Veel mensen met astma beschrijven het alsof er een band om hun borst zit die steeds strakker wordt.

Maagzuur en reflux (GORZ)

Wanneer maagzuur terugstroomt naar je slokdarm (en soms zelfs helemaal tot aan je keel), kan dit een beklemmend en benauwd gevoel geven. Het voelt vaak alsof er een zuur blok vastzit in je borst. Dit gebeurt vaak na het eten of als je gaat liggen, en kan soms lijken op de symptomen van een hartaanval.

Hyperventilatie

Te snel en oppervlakkig ademhalen kan leiden tot hyperventilatie, waarbij je te veel zuurstof inademt en te weinig kooldioxide uitademt. Dit verstoort de balans in je lichaam en geeft dat benauwde, duizelige gevoel. Ironisch genoeg kan het je het idee geven dat je moet blijven ademen, terwijl je eigenlijk moet proberen om langzamer en dieper te ademen.

Chronische obstructieve longziekte (COPD)

COPD, vaak veroorzaakt door roken, is een progressieve longziekte waarbij de longen beschadigd raken, waardoor je minder lucht kunt opnemen. Dit kan een voortdurend benauwd gevoel geven, vooral bij inspanning. Het voelt vaak alsof je door een rietje ademt.

Longontsteking

Bij een longontsteking zijn je longen geïnfecteerd en ontstoken, wat het ademhalen moeilijk en pijnlijk kan maken. Je kunt koorts hebben, hoesten en een benauwd gevoel ervaren, vooral als je diep probeert te ademen. Dit is een serieuze aandoening die medische aandacht vereist.

Hartproblemen

Een benauwd gevoel kan ook een teken zijn van problemen met je hart, zoals angina pectoris of zelfs een hartaanval. Dit voelt vaak als een drukkend, pijnlijk gevoel op de borst dat soms uitstraalt naar je armen, kaak of rug. Als je dit soort symptomen ervaart, vooral in rust, is het tijd om snel medische hulp te zoeken.

Allergieën

Ben je gevoelig voor pollen, huisdieren, of misschien stof? Allergieën kunnen leiden tot ontstoken luchtwegen en een benauwd gevoel, vooral bij astmapatiënten. Je kunt ook last krijgen van niezen, jeukende ogen en een loopneus. Het voelt alsof je longen net dat beetje lucht niet kunnen vasthouden.

Overgewicht

Overgewicht kan letterlijk drukken op je longen en luchtwegen, vooral als je ligt. Dit kan het moeilijker maken om diep adem te halen en kan leiden tot een benauwd gevoel, vooral bij inspanning. Het is een vervelende vicieuze cirkel, omdat het je soms weerhoudt van de beweging die je nodig hebt om je longen te versterken.

Paniekaanvallen

Een paniekaanval kan je volledig overvallen en zorgt vaak voor een plotseling, intens benauwd gevoel. Het voelt alsof je geen controle meer hebt over je lichaam. Je hart bonst, je handen kunnen tintelen en je ademhaling versnelt. Gelukkig is dit vaak tijdelijk, en het leren van ademhalingstechnieken kan helpen om de controle terug te krijgen.

Benauwd gevoel bij liggen: Wat betekent het en wat kun je doen?

Je ligt eindelijk in bed na een lange dag, klaar om weg te zakken in een diepe slaap. Maar dan ineens: een beklemmend gevoel in je borst. Je kunt niet goed ademhalen en het voelt alsof er iets zwaars op je borst drukt. Liggen zou toch juist ontspannend moeten zijn? Toch komt een benauwd gevoel bij liggen vaker voor dan je denkt, en het kan verschillende oorzaken hebben. Tijd om uit te zoeken wat er aan de hand is en, nog belangrijker, hoe je dit vervelende gevoel kunt verminderen.

Waarom voel je je benauwd als je ligt?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je je benauwd voelt zodra je gaat liggen. Hier zijn een paar veelvoorkomende oorzaken:

• Maagzuur en reflux: Een van de meest voorkomende boosdoeners is gastro-oesofagealereflux (GORZ). Als je ligt, kan maagzuur makkelijker terugstromen in je slokdarm, wat een benauwd en branderig gevoel op de borst kan veroorzaken. Dit staat ook wel bekend als brandend maagzuur en kan zorgen voor dat nare, beklemmende gevoel wanneer je probeert te ontspannen.
• Hartproblemen: Hoewel we er niet direct vanuit willen gaan, kan benauwdheid bij liggen soms een teken zijn van hartproblemen, zoals hartfalen. Dit komt doordat het hart moeite heeft om bloed efficiënt rond te pompen wanneer je plat ligt, wat leidt tot vochtophoping in je longen. Als je merkt dat je vaak ’s nachts benauwd wakker wordt, of als je kussens opstapelt om comfortabeler te ademen, dan is het belangrijk om naar je huisarts te gaan.
• Astma of allergieën: Astma-aanvallen kunnen ook erger worden als je ligt, omdat je longen zich in een andere positie bevinden en je luchtwegen mogelijk vernauwen. Ook allergieën kunnen hier een rol spelen, vooral als je beddengoed vol zit met stof of huisstofmijt, wat de luchtwegen irriteert.
• Stress en angst: Stress kan zich op allerlei manieren manifesteren, ook als een benauwd gevoel wanneer je probeert te ontspannen. Dit gebeurt vaak doordat je lichaam, zelfs als je in bed ligt, in een staat van verhoogde alertheid blijft. Het resultaat? Moeite met ademhalen en een beklemmend gevoel.

Wat kun je eraan doen?

Gelukkig zijn er een paar dingen die je kunt proberen om dat benauwde gevoel bij liggen te verminderen:

• Leg je hoofd hoger: Als maagzuur de boosdoener is, kan het helpen om je hoofd iets hoger te leggen. Dit voorkomt dat het zuur terugstroomt naar je slokdarm en zorgt ervoor dat je vrijer kunt ademhalen.
• Pas je bedtijdroutine aan: Vermijd zware maaltijden of alcohol vlak voordat je naar bed gaat, want dit kan reflux erger maken. Probeer minimaal twee uur voor het slapen niets meer te eten, zodat je maag de tijd heeft om te verteren.
• Gebruik allergievrij beddengoed: Als allergieën of astma een rol spelen, overweeg dan om je beddengoed te wassen met een hypoallergene wasmiddel en regelmatig je matras en kussens te stofzuigen. Dit helpt om irriterende stoffen te verminderen die je ademhaling kunnen belemmeren.
• Ontspan voor het slapengaan: Probeer technieken zoals diepe ademhaling, meditatie of een ontspannende avondwandeling om je geest en lichaam tot rust te brengen. Dit kan helpen om de stressniveaus te verlagen en een benauwd gevoel te verminderen.

Wanneer moet je naar de dokter?

Een keer benauwd voelen bij het liggen kan voorkomen, maar als het regelmatig gebeurt, of als het gepaard gaat met andere symptomen zoals pijn op de borst, kortademigheid of duizeligheid, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Zij kunnen je verder onderzoeken en achterhalen of er iets anders aan de hand is, zoals hartproblemen of astma.

Conclusie: Adem vrij, ook als je ligt

Benauwdheid bij liggen kan vervelend zijn, vooral als het je slaap verstoort, maar er zijn gelukkig veel manieren om ermee om te gaan. Van simpele aanpassingen in je slaaphouding tot medische hulp – je kunt de oorzaak achterhalen en de juiste stappen nemen om weer lekker te slapen. Dus, geef jezelf de rust die je verdient en maak van je bed weer de ontspannende plek waar het voor bedoeld is!

Arts raadplegen

Als een benauwd gevoel interfereert met de uitvoering van je dagelijkse bezigheden, is dat reden genoeg om een arts te raadplegen. Maak zeker een afspraak als je last hebt van een benauwd gevoel samen met één van deze symptomen:

• benauwdheid tijdens het rusten of liggen
• koorts, koude rillingen, nachtzweten
• snelle, fladderende hartslagen
• piepende ademhaling

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts zal vragen stellen over de klachten die je ervaart, je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en een lichamelijk onderzoek doen. Dit kan inhouden dat hij naar je hart en longen luistert voor tekenen van congestie, geruis of andere afwijkingen. Soms is aanvullend onderzoek nodig, zoals een röntgenfoto van de borst, een zuurstoftest (met een pulsoxymeter wordt de zuurstofsaturatie oftewel de hoeveelheid zuurstof in het bloed bepaald), een elektrocardiografie (ECG), en een longfunctietest. Een longfunctietest meet hoe goed je longen werken en stelt vast of er sprake is van iets dat de luchtstroom blokkeert of verhindert). Het kan ook laten zien hoe goed je longen zuurstof kunnen transporteren en gebruiken. Daarnaast kan een bloedonderzoek plaatsvinden. De resultaten kunnen aantonen of aandoeningen zoals bloedarmoede of hartfalen de oorzaak zijn van het benauwde gevoel.

Behandeling van benauwdheid in keel

De behandeling van een benauwd gevoel hangt af van de onderliggende oorzaak. De meeste behandelingen van benauwdheid vereisen de medewerking van de patiënt, zeker als deze is gebaseerd op een verandering in leefstijl. Ademhalingsoefeningen (onder leiding van een fysiotherapeut) zijn effectief tegen kortademigheid veroorzaakt door een long- of luchtwegaandoening. Het is in de meeste gevallen zinvol om gewicht te verliezen als je zwaarlijvig bent. Door het lichaamsgewicht met slechts een paar kilogram te verminderen, verbetert de normale ademhaling en zul je je minder benauwd voelen. In ernstigere gevallen is aanvullende zuurstof nodig, zoals bij COPD het geval kan zijn. Of je extra zuurstof nodig hebt, hangt af van de ernst van het zuurstoftekort in je bloed. Als een benauwd gevoel komt door astma, reageert het doorgaans goed op medicijnen zoals bronchodilatoren (een geneesmiddelengroep die de bronchiën doen verwijden) en steroïden. Medicijnen bij astma worden meestal via de mond ingeademd met een puffer. Als benauwdheid te wijten is aan een infectie zoals bacteriële longontsteking, kunnen antibiotica verlichting brengen. Andere medicijnen, zoals opiaten, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en angststillers, kunnen ook effectief zijn.

Prognose

Als een benauwd gevoel wordt veroorzaakt door een vreemd lichaam, kan het meestal relatief gemakkelijk worden behandeld door het vreemde lichaam te verwijderen. In ernstige gevallen is echter een operatie noodzakelijk. Een benauwd gevoel kan echter ook worden veroorzaakt door andere ziekten en kan ook worden geassocieerd met andere symptomen. Bovendien kan de getroffen persoon ook het bewustzijn verliezen en zichzelf mogelijk verwonden bij een val. De kortademigheid zelf leidt tot blijvende vermoeidheid en uitputting bij de getroffene. Als de onderliggende oorzaak van het benauwde gevoel met succes wordt behandeld, kan de klacht worden beperkt en bestreden. Een positief verloop van de ziekte kan echter niet altijd worden gegarandeerd.

Preventie

Het vermijden van uitlokkende factoren van ene benauwd gevoel, is ene goede preventieve maatregel. Het is allereerst belangrijk om niet te roken of om te stoppen met roken zodat je longen niet belast worden. Een gezond en gevarieerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging ondersteunen de gezondheid van het cardiovasculaire systeem en houden het fit. Overgewicht moet worden vermeden. Als het nodig is om verschillende medicijnen te nemen die de activiteit van het hart en de longen ondersteunen, moeten deze worden ingenomen om benauwdheid te voorkomen. Houd je aan de richtlijnen van de arts.

Lees verder

• Benauwdheid en hoesten: oorzaken, behandeling en preventie
• Benauwdheid: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Kortademigheid: symptomen en oorzaken bij inspanning of rust
• Reutelende ademhaling: oorzaak reutelende geluiden & hoesten
• Wheezing: oorzaken piepende ademhaling bij uitademen