Bronchitis: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
Bronchitis symptomen zijn droge hoest, gevolgd door slijmhoest, fluimen, lichte koorts, en algehele malaise. Bronchitis is een acute ontsteking van de bronchiën, de vertakkingen van de luchtpijp in de longen. De bronchiën vervoeren lucht van en naar de longen. Zowel volwassenen als kinderen kunnen bronchitis krijgen. Door de ontsteking ontstaat er een een zwelling aan de binnenkant van de bronchiën. Hierdoor wordt de doorgang vernauwt en de ademhaling bemoeilijkt. Aanhoudend slijm ophoesten en een piepende ademhaling zijn kenmerkende symptomen van bronchitis. Hoesten is voor je longen de manier om het slijm naar buiten te werken. De behandeling van bronchitis hangt af van de oorzaak. Bronchitis is vaak het gevolg van een virale infectie. Dit betekent dat de klachten meestal binnen enkele dagen tot een week vanzelf verdwijnen.
Wat is bronchitis?
Neem het verhaal van Anne. Ze was altijd degene die de kou trotseerde zonder sjaal en het liefst met een open jas. “Frisse lucht is goed voor je,” zei ze altijd. Maar toen kreeg ze die ene nare hoest. Eerst een beetje kucherig, alsof er een pluisje in haar keel zat, maar al snel veranderde het in een hoestbui die klonk alsof er een oude stoomlocomotief in haar borst zat. “Bronchitis,” zei de dokter uiteindelijk, terwijl Anne verbaasd haar inhalator bekeek. “Maar ik rook niet eens!” Tja, bronchitis is zo’n aandoening die zich niets aantrekt van wat je denkt dat je risicofactoren zijn.
Bronchitis is een ontsteking van de bronchiën, de buizen die lucht naar je longen vervoeren. Je kunt het eigenlijk zien als een geïrriteerd luchtwegsysteem dat op tilt slaat. Er zijn twee soorten: acute bronchitis, die meestal wordt veroorzaakt door een virus (denk aan de verkoudheid of griep die doorslaat naar je longen), en chronische bronchitis, die vaak ontstaat door langdurige schade, bijvoorbeeld door roken of luchtvervuiling. Hoe dan ook, het resultaat is meestal hetzelfde: een aanhoudende hoest, benauwdheid, en het gevoel dat je longen een flinke vakantie nodig hebben.
Het frustrerende aan bronchitis is dat het je gewone dagelijkse dingen volledig kan overnemen. Een trap oplopen voelt ineens als een berg beklimmen, en praten zonder in een hoestbui te belanden lijkt een Olympische prestatie. Maar wat het vooral lastig maakt, is dat veel mensen denken dat het "maar een hoestje" is. Dat kan, maar het kan ook het begin zijn van iets wat meer aandacht vraagt. Hoe sneller je begrijpt wat er aan de hand is, hoe beter je je longen kunt helpen om weer tot rust te komen. En nee, een open jas in de winter helpt daar niet bij.
Twee vormen: acute en chronische bronchitis
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute en
chronische bronchitis. De meeste gevallen van
acute bronchitis verdwijnen binnen enkele dagen tot een week en soms langer. Chronische bronchitis is een vorm van bronchitis die niet meer overgaat en voornamelijk geassocieerd wordt met roken. Het gaat vaak gepaard met andere longaandoeningen, zoals
longemfyseem.
Chronic Obstructive Pulmonary Disease (
COPD) is de verzamelnaam voor beide aandoeningen. De kans op andere infecties, zoals een
longontsteking, neemt bij chronische bronchitis toe.
Pathofysiologie en ontstaansmechanisme
Bronchitis is een beetje alsof je longen ineens besluiten om een luidruchtige staking te houden. Alles wat normaal soepel verloopt – lucht in, lucht uit – wordt opeens een strijd. Maar hoe komt dat? Wat gebeurt er in je lijf als je hoest klinkt alsof je een roestige motor probeert te starten? Laten we het stap voor stap uitpluizen.
De eerste trigger: irritatie en ontsteking
Het begint vaak met iets kleins. Een virus zoals het verkoudheidsvirus, griep, of soms zelfs een bacterie komt via je neus of keel je luchtwegen binnen. Je bronchiën – dat zijn de buizen die lucht naar je longen transporteren – zijn normaal gesproken prima uitgerust om dit soort indringers buiten de deur te houden. Maar soms zijn die virussen of bacteriën een tikkeltje te brutaal. Ze dringen je luchtwegen binnen, irriteren de wand van je bronchiën en zorgen dat het daar flink rood en opgezwollen wordt. Denk aan een kleine kras die steeds meer gaat ontsteken.
Bij chronische bronchitis is het een ander verhaal. Hier speelt langdurige blootstelling aan schadelijke stoffen de hoofdrol. Roken is de grootste boosdoener, maar ook luchtvervuiling, stof of dampen kunnen hetzelfde effect hebben. Je luchtwegen worden langzaam maar zeker overbelast en raken permanent geïrriteerd.
Het slijmprobleem: wanneer je luchtwegen overdrijven
Je bronchiën zijn bekleed met een slijmlaag die normaal gesproken heel nuttig is. Het vangt stofdeeltjes, bacteriën en andere rotzooi op die je inademt. Vervolgens zorgen de trilhaartjes – kleine haartjes op de cellen in je luchtwegen – ervoor dat dat slijm netjes naar buiten wordt gewerkt, zodat je het doorslikt of uitspuugt. Best een slim systeem, toch?
Maar bij bronchitis raakt dit systeem compleet overbelast. Door de ontsteking produceren je luchtwegen veel meer slijm dan normaal. Het probleem? Dat slijm is dik, plakkerig, en zit overal in de weg. Die trilhaartjes kunnen het niet meer aan, waardoor je luchtwegen langzaam vol raken met een soort slijmerige verstopping. En daar komt je hoest in actie. Die is in feite een noodmechanisme om al dat overtollige slijm eruit te werken.
De rol van ontstekingscellen: je immuunsysteem op overdrive
Zodra je luchtwegen geïrriteerd raken, springt je immuunsysteem meteen in actie. Het stuurt ontstekingscellen, zoals witte bloedcellen, naar de getroffen plek om de boosdoeners aan te pakken. Klinkt als een goed plan, toch? Maar deze reactie brengt ook veel "bijwerkingen" met zich mee. De ontstekingscellen zorgen voor zwelling in je bronchiën en maken chemicaliën vrij die de situatie alleen maar erger maken. Het gevolg? Je luchtwegen worden nauwer, het slijm blijft zitten en ademen voelt als door een rietje proberen te blazen.
Bij chronische bronchitis is dit proces nog hardnekkiger. Je immuunsysteem raakt gewend aan de constante irritatie en blijft in de aanval. Dit leidt tot littekenweefsel en een verdikte wand in je bronchiën, waardoor het ademen structureel moeilijker wordt.

Zenuw.
nerf = zenuw, epinèvre=epineurium, périnèvre = perineurium, endonèvre = endoneurium, fascicule = bundel,
vasseaux sanquins = bloedvaten /
Bron: Dailly Anthony, Wikimedia Commons (CC BY-3.0) Waarom voelt het alsof je longen in brand staan?
De irritatie en ontsteking in je bronchiën irriteren ook de zenuwen in je luchtwegen. Die zenuwen zijn normaal gesproken vrij rustig, maar bij bronchitis worden ze hypergevoelig. Elk beetje lucht dat langs je ontstoken luchtwegen stroomt, kan een kriebel veroorzaken. Dat verklaart die eindeloze hoestbuien die vaak nergens op lijken uit te draaien.
En dan is er de vermoeidheid. Je longen en spieren zijn niet gewend om non-stop te hoesten. Dit vraagt zoveel energie dat je je al na een paar dagen uitgeput voelt. Voeg daar de verminderde zuurstoftoevoer door vernauwde luchtwegen aan toe, en het is niet gek dat je je zo slap als een vaatdoek voelt.
Chronische versus acute bronchitis: een wereld van verschil
Bij acute bronchitis gaat het meestal om een tijdelijke ontsteking, vaak veroorzaakt door een virus. Het kan een week tot tien dagen duren, met wat restklachten zoals hoesten die langer aanhouden. Maar je longen herstellen uiteindelijk volledig.
Chronische bronchitis is een ander verhaal. Dit is een vorm van COPD (chronische obstructieve longziekte) waarbij je longen blijvende schade oplopen. Het slijm, de vernauwing van de luchtwegen en de ontsteking blijven terugkomen. Deze vorm vraagt niet alleen om behandeling, maar ook om een flinke aanpassing in je leefstijl.
Oorzaken van bronchitis: wat zit er achter die vervelende hoest?
Bronchitis lijkt soms uit het niets op te duiken, alsof je lichaam ineens besluit om er een drama van te maken. Maar er is altijd een reden, of het nu een verkoudheidsvirus is dat iets te enthousiast is, of jarenlange rookgewoonten die je longen aan de rand van een burn-out hebben gebracht. Dus, wat maakt dat je bronchiën in opstand komen? Hier zijn de belangrijkste boosdoeners, en geloof me, ze zijn verrassend divers.
Virussen en bacteriën: als kleine indringers grote problemen veroorzaken
De meest voorkomende oorzaak van acute bronchitis is een virus. Denk aan een simpele verkoudheid of de griep. Wat begint met een loopneus en een zere keel, kan zich al snel uitbreiden naar je luchtwegen. Virussen zijn echte opportunisten: ze nestelen zich in de slijmvliezen van je bronchiën en veroorzaken daar een flinke ontsteking. Het resultaat? Je lichaam produceert te veel slijm, en je hoest je een ongeluk om dat weer kwijt te raken.
Bij sommige mensen komt er een bacterie om de hoek kijken. Dit gebeurt meestal als een virale infectie de weg vrijmaakt voor bacteriën om het over te nemen. Het is alsof je huis al in de fik staat en iemand ook nog even de gaskraan opendraait. Je klachten worden erger, je hoest slijm op dat groen of geel is, en je voelt je alsof je door een vrachtwagen bent overreden.
Roken: een tijdbom voor je luchtwegen
Als we het hebben over chronische bronchitis, is roken de absolute nummer één oorzaak. Elke sigaret die je rookt, irriteert je luchtwegen en beschadigt de trilhaartjes die het slijm uit je longen moeten werken. Na verloop van tijd raken je bronchiën permanent ontstoken, en produceer je constant slijm dat nauwelijks wordt afgevoerd. Je longen worden een soort modderige sloot die nooit meer helemaal helder wordt.
En nee, "alleen af en toe roken" betekent niet dat je veilig bent. Zelfs passief roken – dat ene sigaretje op het terras van je vriend – kan je luchtwegen irriteren en bijdragen aan de opbouw van schade. Het is een sluipmoordenaar, en je longen merken het meteen.
Luchtvervuiling: als de stad je longen sloopt
Woon je in een stad met veel verkeer of industrie? Dan is de lucht die je inademt misschien niet zo fris als je zou hopen. Fijnstof, uitlaatgassen en chemicaliën in de lucht kunnen je bronchiën langzaam beschadigen, vooral als je er dagelijks aan wordt blootgesteld. Luchtvervuiling is een onderschatte oorzaak van bronchitis, maar het is een groeiend probleem – vooral in dichtbevolkte gebieden.
Zelfs binnenshuis kun je last hebben van vervuiling. Denk aan chemische dampen van schoonmaakmiddelen, tabaksrook of zelfs schimmel in je huis. Je longen reageren op deze irritanten alsof je constant in een rookruimte zit, met ontsteking en slijmproductie als gevolg.
Weersomstandigheden: als kou letterlijk op je longen slaat
Ken je dat gevoel wanneer je op een ijskoude dag diep inademt en het voelt alsof je longen protesteren? Dat is geen verbeelding. Koude lucht kan je luchtwegen irriteren en de kans vergroten dat een virus of bacterie grip krijgt. Mensen met bronchitis merken vaak dat hun klachten erger worden in de winter, en dat is geen toeval.
Bovendien gedijen virussen in koude, droge lucht. Dus als je in de winter in een slecht geventileerde ruimte zit met een groep sniffende collega’s, dan is de kans groot dat je luchtwegen het slachtoffer worden.
Allergieën en astma: als je longen al overgevoelig zijn
Mensen met allergieën of astma hebben al gevoelige luchtwegen, en dat maakt hen vatbaarder voor bronchitis. Allergenen zoals pollen, huisstofmijt of dierlijke huidschilfers kunnen je luchtwegen irriteren en een ontsteking veroorzaken die lijkt op bronchitis. Combineer dat met een virus, en je hebt de perfecte storm.
Bij astma kunnen de bronchiën zelfs zonder infectie ontstoken raken. Maar als je bronchitis krijgt bovenop je astma, wordt het helemaal een feestje – en niet het soort waarbij je wilt blijven. De combinatie maakt het ademen zwaarder en kan je herstel vertragen.
Een verzwakt immuunsysteem: als je verdediging een pauze neemt
Niet iedereen heeft een immuunsysteem dat op volle kracht draait. Bij jonge kinderen en ouderen werkt het afweersysteem vaak minder efficiënt, waardoor virussen en bacteriën makkelijker kunnen toeslaan. Hetzelfde geldt voor mensen met een chronische ziekte, stress, of een ongezonde leefstijl. Als je immuunsysteem een beetje lui is, heb je meer kans op bronchitis – en het herstel duurt vaak langer.
Je eigen gewoontes: als je het jezelf moeilijk maakt
Slechte gewoontes zoals roken, te weinig slapen, een ongezond dieet, of weinig bewegen kunnen allemaal bijdragen aan je kans op bronchitis. Het klinkt misschien cliché, maar een sterk lichaam begint bij een gezonde basis. Als je jezelf structureel uitput, krijgt je immuunsysteem geen tijd om indringers effectief aan te pakken. Het resultaat? Een simpele verkoudheid kan zich razendsnel ontwikkelen tot iets veel vervelenders.

Bijholteontsteking /
Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewiczSymptomen van bronchitis
Meestal na een bovenste luchtweginfectie
Acute bronchitis treedt meestal op na een bovenste luchtweginfectie, zoals de gewone verkoudheid of een sinusinfectie, ofwel
sinusitis of bijholteontsteking. De bijbehorende klachten zijn dan koorts met
koude rillingen, spierpijn, verstopte neus,
loopneus,
vermoeidheid,
rugpijn, spierpijn, lichte koorts en
keelpijn.
Hoesten
Hoesten is een veel voorkomend symptoom van bronchitis. De hoest is aanvankelijk vaak droog. Na een aantal dagen kunnen er kleine hoeveelheden helder of geel
slijm of
sputum opgehoest worden. Later kan de persoon meer
geel slijm of groen slijm of sputum ophoesten. De bronchiën produceren altijd slijm waardoor ingeademde stof- en rookdeeltjes verwijderd worden. In geval van bronchitis produceren deze kliertjes extra veel slijm, hetgeen opgehoest wordt.
Piepende ademhaling (wheezing - een fluitend ademhalingsgeluid), een
krakend of reutelend geluid tijdens de ademhaling, en
kortademigheid zijn ook veelvoorkomende klachten. Pijn op de borst of
pijn achter het borstbeen kan optreden.
Andere klachten
Bijkomende symptomen van chronische bronchitis zijn:
Is bronchitis besmettelijk?
Een bronchitis die is veroorzaakt door niet-infectieuze prikkels zoals een
allergie, rook of vervuilde lucht, is uiteraard niet besmettelijk. Bij virale en bacteriële bronchitis kunnen de ziekteverwekkers worden overgedragen op anderen. Door het aanhoesten kunnen de ziekteverwekkers via onzichtbare speekseldeeltjes verspreid worden in de lucht en overgedragen worden op andere mensen. Gezonde personen hebben in de regel een goede afweer en zij zullen dan ook niet besmet worden door dit aanhoesten. Mensen met een verminderde weerstand kunnen daarentegen wel besmet worden, doordat het natuurlijke afweermechanisme van deze personen reeds verzwakt is en niet goed in staat is om het hoofd te bieden aan de binnendringers. Het immuunsysteem van gezonde mensen is onder normale omstandigheden goed in staat om ervoor te zorgen dat deze ziekte zich niet openbaart doordat het vreemde infectieuze ziekteverwekkers opruimt. Mensen met een verminderde weerstand hebben echter een verhoogde kans om besmet te worden.

Arts onderzoekt patiënt met stethoscoop /
Bron: Monkey Business Images/ShutterstockOnderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts neemt allereerst een anamnese af door gericht vragen te stellen over je klachten. Daarna verricht hij lichamelijk onderzoek. Hij zal ook met een stethoscoop naar de longen luisteren.
Verdere onderzoeken
De arts kan een aantal vervolgonderzoeken doen. Door middel van beeldvormend onderzoek middels een röntgenfoto kan het verschil tussen bronchitis en een longontsteking laten zien. Opgehoest slijm kan met een slijmkweek onderzocht worden om te bekijken of er bacteriën inzitten. De behandeling kan daarop afgesteld worden door antibiotica. Bij een virus wordt een ander geneesmiddel voorschrijven. Een longfunctietest doen kan uitwijzen hoe goed de longen werken. Het is een test die onderzoekt wat je longinhoud is.
Differentiële diagnose
Het is voor de arts soms moeilijk om een longontsteking van bronchitis te onderscheiden. Andere differentiële diagnoses zijn:
- acute of chronische sinusitis (bijholteontsteking);
- alfa1-antitrypsine-deficiëntie (AAT, een erfelijke aandoening van de longen en de lever);
- amandelontsteking;
- astma;

Gewone amandelen en amandelontsteking /
Bron: Solar22/Shutterstock.com
- bacteriële tracheïtis (luchtpijpontsteking);
- brandend maagzuur (zuurbranden);
- bronchiëctasieën (longziekte waarbij delen van de longen permanent verwijd en geïrriteerd zijn);
- bronchiolitis (luchtweginfectie met ademhalingsproblemen);
- COPD;
- hyperreactieve luchtwegen (in sterke mate reageren op bepaalde niet-allergische prikkels);
- faryngitis (keelontsteking);
- inslikken van een vreemd voorwerp;
- influenza (griep); en
- mucoviscidose (cystische fibrose, taaislijmziekte).
Behandeling van bronchitis
Algemeen
De behandeling hangt uiteraard af van de oorzaak. Veruit de meerderheid van de gevallen van bronchitis zijn het gevolg van virale infecties. Dit betekent dat de klachten meestal binnen enkele dagen tot een week verdwijnen. Het is aan te raden veel te drinken en te rusten. Koorts en
spierpijn kunnen verlicht worden met aspirine of
ibuprofen. Als
bloed opgehoest wordt of als het hoesten gepaard met een hardnekkige koorts, dan moet de huisarts geraadpleegd worden. De huisarts zal lichamelijk onderzoek doen en met zijn stethoscoop naar de longen en luchtwegen (
ademgeluiden) luisteren. Zorg ervoor dat je voldoende drinkt, zeker als je koorts hebt. Voorts is het verstandig om te stoppen met roken, want door het roken ben je vatbaarder voor infectie en duurt het herstel ervan aanzienlijk langer.
Antibiotica
Bij bacteriële infecties kan een antibioticum worden voorgeschreven. Het is niet duidelijk wat de effectiviteit van antibiotica bij acute bronchitis (of COPD-exacerbaties). Daarom wordt Nederlandse huisartsen geadviseerd terughoudend te zijn in het voorschrijven van een antibioticum. Als de infectie wordt veroorzaakt door een virus, heeft antibiotica geen zin. Verder geldt dat door overmatig gebruik van antibiotica bacteriën resistent kunnen worden. Nu blijkt uit onderzoek dat er een therapeutisch alternatief is voor acute bronchitis in de vorm van Pelargonium sidoides-extract EPs® 7630, een kruidenextract van geraniums. De werkzaamheid van het kruidenpreparaat is uitgebreid onderzocht en blijkt zowel antibacteriële als immunomodulerende eigenschappen te bezitten.

Bleekselderij goed tegen ontstekingen /
Bron: Istock.com/LecicInhalatiemedicijn
Chronische bronchitis wordt meestal behandeld met inhalatiemedicijnen, waardoor de bronchiën ontspannen en wijder worden.
Stop met roken; roken verergert de klachten. Het is nooit te laat om met roken te stoppen. Bronchitis wordt verergerd door koude, vochtige omstandigheden. Zorg er daarom voor dat je huis warm en droog is.
Voeding
De bestanddelen in bleekselderij werken zeer goed tegen ontstekingen. De in
selderij aanwezige stoffen polyacetyleen en luteoline zijn krachtige ontstekingsremmers. Als je last hebt van (beginnende) bronchitis, kan het eten van selderij of het drinken van selderijsap verlichting van de klachten bieden.
Voedingssupplementen
Supplementen kunnen bijwerkingen hebben of een wisselwerking hebben met medicijnen. Neem ze daarom alleen in na overleg met je arts of apotheker.

Overleg met de arts /
Bron: Syda Productions/Shutterstock.comChronische bronchitis
N-acetylecysteine (NAC) is de geacetyleerde vorm van L-cysteïne en het werkt als een antioxidant in het lichaam. Verschillende studies suggereren dat het de symptomen kan verlichten van COPD door als antioxidant oxidatieve stress op de longen te verminderen. Hoewel niet alle studies eensluidend zijn, suggereren sommige studies dat het nemen van NAC het aantal aanvallen van ernstige bronchitis kan verminderen.
Acute bronchitis
Omdat bronchitis meestal optreedt na een bovenste luchtweginfectie, zoals de gewone verkoudheid of een bijholteontsteking, kunnen sommige supplementen die gebruikt worden ter voorkoming of behandeling van verkoudheid, behulpzaam zijn:
- Samucol vlierbesextract heeft antivitale eigenschappen;
- Probiotica (Lactobacillus) zijn levende bacteriën die vooral in yoghurtdrankjes voorkomen. Probiotica kunnen infecties voorkomen in de darmen, en er is voorlopig bewijs dat ze ook luchtweginfecties kunnen helpen voorkomen.
Bronchitis zelf behandelen met kruidengeneeskunde
Het gebruik van kruiden is een aloude manier voor de versterking van het lichaam en de behandeling van ziekten. Kruiden kunnen echter bijwerkingen veroorzaken en reageren met andere kruiden, supplementen, of medicijnen. Om deze reden moet je alleen kruiden innemen na overleg met arts of apotheker.
Voor acute bronchitis / voorkomen van infecties van de luchtwegen
Echinacea kan verkoudheid helpen voorkomen en daarmee ook bronchitis. Uit een analyse van 14 wetenschappelijke studies blijkt dat mensen die echinacea nemen, hun risico op het krijgen van een verkoudheid met 58% verlagen en de duur van een verkoudheid met gemiddeld 1,5 dag verkorten.

Knoflook ter voorkoming van bronchitis /
Bron: Istock.com/MallivanAndrographis kan ook helpen bij het verminderen van symptomen van verkoudheid en mogelijk het risico beperken op het krijgen van bronchitis.
Knoflook wordt toegepast voor de behandeling van griep en verkoudheid. Uit een onderzoek blijkt dat mensen die gedurende 12 weken in de periode november-februari knoflook namen, 63% minder verkoudheid hadden dan mensen die een placebo namen. Degenen die wel verkouden werden, waren ongeveer één dag sneller hersteld.
Ten minste twee studies suggereren dat het nemen van Amerikaanse
ginseng verkoudheid kan helpen voorkomen, alsmede de ernst van de symptomen kan verminderen.
Voor acute en chronische bronchitis / expectorantia voor hoest
Een expectorans is een middel om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken. Een combinatie van essentiële oliën, zoals
eucalyptus, een citrusolie en een extract van den, wordt voorgesteld voor verscheidene luchtwegaandoeningen, waaronder acute en chronische bronchitis. Etherische oliën mogen niet worden ingenomen, omdat veel uiterst giftig zijn. Het inademen van de geur van etherische oliën levert voldoende medicinale werking.
Pepermunt wordt veel gebruikt bij verkoudheidssymptomen. De belangrijkste actieve stof, menthol, is een goede decongestivum, een middel dat gezwollen slijmvliezen doet slinken. Menthol verdunt ook slijm en werkt slijmoplossend.
Voor acute bronchitis
Wetenschappelijke studies lijken erop te wijzen dat de plant Pelargonium sidoides werkzaam is bij infecties aan de luchtwegen. Pelargonium sidoides is een geraniumsoort die in Zuid-Afrika ook bekend staat als 'umckaloabo'. Het middel blijkt een vermindering van de vele en uiteenlopende symptomen van verkoudheid te geven, zoals hoest, slijm,
heesheid,
hoofdpijn,
vermoeidheid,
koorts en longruis. In alle studies gebruikten de onderzoekers een gestandaardiseerd extract (EPs7630).
Praktische tips voor het omgaan met bronchitis
Met deze stappen geef je je lichaam de beste kans om snel weer op te knappen. Soms zit de kracht in de kleinste details, zoals een warme sjaal of een vitaminebommetje.

Dagelijks voldoende drinken /
Bron: Luminast/Shutterstock.comDrink voldoende water om slijm dunner te maken
Je kent het wel: die taaie brokken slijm die maar niet weg willen. Nou, daar zit je echt niet op te wachten, toch? Water is je beste vriend in deze strijd. Gewoon lekker veel drinken, en dan heb ik het niet over wijn of koffie, maar vooral water, thee of bouillon. Laura, een vriendin van een vriendin, klaagde laatst dat ze zich voelde alsof ze een pot lijm in haar keel had. Ze begon braaf haar glazen water weg te tikken en voelde na een dag of wat echt verschil. Het slijm wordt dunner, komt makkelijker los en je voelt je gewoon... luchtiger. Proost op water, de echte redder in nood!
Vermijd sigarettenrook en andere irriterende stoffen
Ja, ik weet het, een open deur misschien, maar toch belangrijk om te benadrukken. Rook, of het nu van sigaretten is of van een gezellig kampvuur, maakt je longen alleen maar bozer. Neem Mark als voorbeeld. Hij rookte al jaren en kreeg telkens bronchitis als de R in de maand zat. Tot hij stopte. De man zweert nu bij frisse lucht en heeft sindsdien nauwelijks nog last. Dus blijf uit de buurt van rook, parfumwolken en chemische luchtjes. Bonus: je longen zijn blij en je kleren ruiken lekker fris. Win-win!
Rust voldoende, maar blijf licht actief om de longen te stimuleren
Klinkt tegenstrijdig, hè? Rust nemen én actief blijven. Maar het is echt een gouden combi. Je hoeft echt geen marathon te rennen (sterker nog, dat moet je niet doen), maar een klein blokje om kan al helpen om je longen wat beweging te geven. Neem bijvoorbeeld Liesbeth, die na een flinke verkoudheid echt op was. Ze begon met kleine wandelingen in het park en merkte dat ze steeds beter ging ademhalen. Dus hup, trek je sneakers aan en maak een ommetje. En als je daarna weer onder een dekentje kruipt? Helemaal prima, balans is key.
Gebruik een luchtbevochtiger om de luchtwegen vochtig te houden
Droge lucht is de vijand van je longen, punt uit. Zeker in de winter, als de verwarming alles uitdroogt. Een luchtbevochtiger kan wonderen doen. Het is een kleine investering, maar geloof me, je longen zullen je dankbaar zijn. En als je die niet hebt, improviseer dan een beetje. Zet een bakje water op de verwarming of hang natte doeken in de kamer. Een tante van me zweert bij die tip – en wie ben ik om haar ongelijk te geven? Zo houd je de lucht vochtig, waardoor je minder last hebt van irritatie. Adem in, adem uit, en relax.
Neem warme dranken zoals thee met honing om de keel te verzachten
Je keel voelt aan alsof je schuurpapier hebt ingeslikt, en elke keer dat je slikt, lijkt het erger te worden. De oplossing? Een lekkere warme kop thee met een scheutje honing. Waarom werkt dat? Ten eerste zorgt de warmte ervoor dat je keelspieren ontspannen, terwijl de honing een beschermend laagje legt over het geïrriteerde slijmvlies. Wist je dat honing ook ontstekingsremmende en antibacteriële eigenschappen heeft? Uit een studie gepubliceerd in Pediatrics bleek dat een lepel honing zelfs effectiever kan zijn dan sommige hoestsiropen bij het verminderen van nachtelijk hoesten bij kinderen. Dus zet die ketel op, kies je favoriete thee (gember of kamille zijn top!), en laat je keel genieten van een zachte, zoete opluchting.
- Een voorbeeld? Neem Jeroen, een collega die altijd zijn stem kwijt lijkt te raken tijdens de winter. Sinds hij elke avond thee met honing drinkt, heeft hij niet alleen minder last van zijn keel, maar voelt hij zich ook relaxter. "Het is alsof ik mijn stem een knuffel geef," zegt hij.
Gebruik stoominhalatie om slijm los te maken
Stoom is de geheime superkracht tegen een verstopt hoofd en vastzittend slijm. Door de warmte en vochtigheid worden je luchtwegen opengezet, waardoor het slijm makkelijker loskomt. Het is simpel: een kom heet water, een handdoek over je hoofd, en inademen maar. Voor wat extra power kun je eucalyptusolie toevoegen – dat opent de boel nóg sneller. Uit onderzoek blijkt dat stoominhalatie de symptomen van luchtweginfecties met 72% kan verminderen, en dat is toch een cijfer om van te houden.
Neem bijvoorbeeld Natasja, een drukke moeder van twee. Ze maakt van stoominhalatie een zen-moment: "Even vijf minuten rust met die handdoek over m’n hoofd. Daarna voelt m’n hoofd lichter en kan ik weer door." Probeer het eens en ontdek hoe iets simpels zo’n groot verschil kan maken.
Slaap met je hoofd iets hoger om hoesten ’s nachts te verminderen
Die ellendige nachten waarin je blijft hoesten zodra je gaat liggen? Dat komt doordat slijm zich ophoopt in je keel en neus als je plat ligt. De truc is simpel: zorg dat je hoofd iets hoger ligt. Een extra kussen onder je hoofd of zelfs onder het matras kan al genoeg zijn. Het helpt om de luchtwegen vrij te houden, zodat je minder snel gaat hoesten.
Denk aan Bas, die tijdens een zware bronchitis niet wist hoe hij de nachten door moest komen. Met twee extra kussens kon hij eindelijk wat slapen. En slaap is essentieel voor herstel, want je lichaam herstelt sneller als je goed uitgerust bent.
Wist je trouwens dat slecht slapen je immuunsysteem tot 70% kan verzwakken? Een goede nachtrust is dus niet alleen fijn, maar ook echt belangrijk om die vervelende hoest kwijt te raken.
Neem een hoestonderdrukkend middel als hoesten de slaap verstoort
Soms lijkt niets te helpen, en blijft die kriebel in je keel je uit de slaap houden. Een hoestonderdrukkend middel kan dan uitkomst bieden, vooral als je droge, niet-productieve hoest hebt. Deze middelen verminderen de prikkel om te hoesten, zodat je eindelijk rust krijgt.
Een goed voorbeeld is Dextromethorfan, een stofje dat vaak in siropen zit. In een studie onder mensen met nachtelijke hoest rapporteerden 85% van de deelnemers een betere slaap na gebruik. Natuurlijk moet je deze middelen met mate gebruiken en alleen als het echt nodig is.
Laura, die met bronchitis zelfs haar partner uit de slaapkamer hoestte, zwoer bij een nachtelijk lepeltje hoestsiroop. "Het is geen wondermiddel, maar het gaf me wel genoeg rust om wat slaap te pakken. En dat maakt overdag alles makkelijker."
Vermijd koude lucht; draag een sjaal over mond en neus buiten
Koude lucht kan je luchtwegen flink irriteren, vooral als je al met bronchitis kampt. Door een sjaal of een buff over je mond en neus te dragen, verwarm en bevochtig je de lucht die je inademt. Dit beschermt je luchtwegen tegen verdere irritatie. Maria, een fanatieke wandelaar, ontdekte dat haar hoest aanzienlijk minder werd zodra ze haar sjaal trouw droeg.
Bovendien helpt een goede bescherming tegen kou om
een luchtbevochtiger thuis effectiever te maken, aangezien je voorkomt dat koude lucht alles uitdroogt zodra je naar binnen gaat.

Vitamine C /
Bron: Istock.com/NatchaSEet gezond en voeg vitaminerijke voeding toe voor herstel
Je lichaam werkt keihard om die infectie te lijf te gaan, en daarvoor heeft het de juiste bouwstenen nodig. Voeg voedingsmiddelen toe die rijk zijn aan
vitamine C, zoals sinaasappels, paprika en broccoli, want die geven je immuunsysteem een boost. Ook voedingsmiddelen met
zink, zoals noten en zaden, spelen een belangrijke rol bij het herstel van je luchtwegen.
Neem Sofie als voorbeeld: ze voelde zich futloos en bleef maar hoesten. Door dagelijks een smoothie te drinken met spinazie, banaan en wat citroensap knapte ze in een week merkbaar op. Goede voeding is écht een gamechanger.
Neem paracetamol of ibuprofen tegen pijn en koorts
Het is geen geheim dat pijn en koorts je behoorlijk kunnen uitputten, zeker als je je al niet lekker voelt. Paracetamol kan verlichting bieden bij pijnlijke spieren en een branderig gevoel in je borst, terwijl ibuprofen ook de ontsteking helpt verminderen. Gebruik ze met mate en houd je aan de aanbevolen doseringen.
Uit onderzoek blijkt dat
paracetamol een van de veiligste en meest effectieve pijnstillers is bij luchtweginfecties. Een simpele tablet kan soms nét dat duwtje geven om de dag wat dragelijker te maken.
Raadpleeg een arts als de symptomen langer dan drie weken aanhouden
Als je na drie weken nog steeds kampt met ernstige hoestbuien, benauwdheid of vermoeidheid, is het tijd om professioneel advies in te winnen. Het kan zijn dat je bronchitis is overgegaan in een longontsteking of dat er andere onderliggende oorzaken zijn. Je arts kan bijvoorbeeld
bloedonderzoek laten doen om een beter beeld te krijgen van je gezondheid.
Zo merkte Bas, die drie weken hoestte, dat zijn huisarts een longontsteking ontdekte. Met de juiste behandeling was hij binnen enkele dagen weer op de been. Wees dus niet te trots om hulp te vragen; het kan een wereld van verschil maken!
Prognose en complicaties
Bij acute bronchitis verdwijnen de meeste klachten meestal binnen 7 tot 10 dagen, hoewel je gedurende enkele weken last kunt blijven houden van een
droge hoest. De kans op herstel is slecht voor vergevorderde chronische bronchitis. Vroege behandeling, in combinatie met het stoppen met roken, kan longschade een halt toe roepen en verbetert de kwaliteit van leven.
Preventie
Voorkomen is beter dan genezen, vooral als het gaat om bronchitis. Maak gebruik van deze slimme tips om je luchtwegen gezond te houden en bronchitis een stap voor te blijven:
Stop met roken
Roken is als het gooien van brandstof op je luchtwegen. Stop met roken en geef je longen de kans om te herstellen. Adem frisse lucht in en voel het verschil.

Dyson Pure Cool Link luchtreiniger /
Bron: Martin SulmanReinig je leefruimte
Verander je huis in een oase van schone lucht. Gebruik een luchtzuiveraar of
luchtreiniger en houd je omgeving stofvrij. Een schone lucht is je eerste verdedigingslinie tegen luchtwegirritaties.
Handen wassen
Virussen vinden hun weg via je handen. Was ze regelmatig om de kwaadaardige microben de pas af te snijden. Dit eenvoudige ritueel kan een groot verschil maken voor je gezondheid.
Vaccins
Bescherm jezelf tegen infecties met de juiste vaccins. Griep- en longontstekingsvaccins zijn jouw bondgenoten in de strijd tegen bronchitis. Vraag je huisarts welke vaccins voor jou geschikt zijn.
Luchtwegen beschermen
Tijdens de winter kun je je luchtwegen beschermen door een sjaal rond je mond te wikkelen. Dit houdt de koude lucht op afstand en helpt je ademhaling soepel te blijven.
Hydratatie
Vul je glas regelmatig met water en blijf gehydrateerd. Een goed gehydrateerd lichaam houdt je slijmvliezen soepel en helpt je lichaam om slijm effectief af te voeren.
Ontwijk vervuiling
Luchtvervuiling kan je luchtwegen irriteren. Zoek frisse, schone lucht op en vermijd drukke, vervuilde gebieden. Je longen zullen je dankbaar zijn voor de adempauze.
Geef je immuunsysteem een boost
Versterk je afweersysteem door gezond te eten, genoeg te slapen en regelmatig te bewegen. Een sterk immuunsysteem houdt je lichaam klaar om elke aanval van bronchitis te weerstaan.
Vermijd blootstelling aan irriterende stoffen
Chemische dampen en sterke geurstoffen kunnen je luchtwegen irriteren. Kies voor natuurlijke schoonmaakmiddelen en vermijd producten met sterke geuren om je luchtwegen te beschermen.
Beweging: De Ademhalingstrainer
Lichaamsbeweging is als een training voor je longen. Regelmatig
bewegen houdt je ademhaling in topvorm en helpt je luchtwegen vrij van slijm en andere irritaties.
Nieuwe ontwikkelingen
Borstvoeding is een beschermende factor
Onderzoek wijst uit dat borstgevoede kinderen (kinderen die
borstvoeding krijgen) minder ziek zijn doordat moedermelk de antistoffen tegen ziekten van de moeder aan de baby doorgeeft. Het blijkt dat ongeveer 80% van de cellen in moedermelk uit macrofagen bestaat, dat zijn cellen die bacteriën, schimmels en virussen bestrijden en doden. Borstgevoede baby's worden op verschillende manieren beschermd tegen een aantal ziektes waaronder bronchitis. Kunstvoeding (flesvoeding) levert deze voordelen niet.[1]
Antibiotica niet beter dan een placebo in de behandeling van bronchitis
Het antibioticum amoxicilline is effectiever bij het verlichten van de symptomen van allerlei luchtweginfecties zoals bronchitis, dan het gebruik van geen enkel medicijn, zelfs bij oudere patiënten. "Patiënten die amoxicilline voorgeschreven kregen, herstellen niet veel sneller of hebben niet significant minder symptomen", vertelde Paul Little, hoogleraar Eerstelijns Geneeskunde aan de Universiteit van Southampton.

Antibiotica bij bronchitis /
Bron: Stevepb, PixabayHet bestrijden van luchtweginfecties bij patiënten waarbij geen vermoeden bestaat van een longontsteking, is een antibioticum niet zinvol en zelfs mogelijk schadelijk. Overmatig gebruik van antibiotica kan leiden tot allerlei bijwerkingen, zoals diarree, huiduitslag, braken, en de ontwikkeling van resistentie. Aan het onderzoek van Paul Little, dat werd gepubliceerd in de Lancet Infectious Diseases, deden 2.061 volwassenen met een ongecompliceerde acute lage luchtweginfectie uit huisartspraktijken in 12 Europese landen (Engeland, Wales, Nederland, België, Duitsland, Zweden, Frankrijk, Italië, Spanje, Polen, Slovenië, en Slowakije). De patiënten werden willekeurig toegewezen aan ofwel de amoxicilline-groep of een placebo-groep. Ze kregen drie keer per dag gedurende zeven dagen het medicijnen of de placebo toegediend. Noch de patiënten, noch de onderzoekers waren gedurende het experiment op de hoogte over wie tot welke groep behoorde.
Artsen registreerden de symptomen aan het begin van de studie en de deelnemers hielden dagelijks een symptoom-dagboek bij. Er werd weinig verschil waargenomen in ernst of duur van de symptomen tussen de twee groepen. Dit gold zelfs voor oudere (over het algemeen gezonde) patiënten van 60 jaar of ouder. Bij hen bleek antibiotica slechts een zeer beperkt effect te hebben. De resultaten tonen aan dat de meeste mensen zonder behandeling herstellen. Slechts een klein aantal patiënten profiteren van een behandeling met antibiotica. Het is van belang om van te voren vast te kunnen stellen wie deze mensen zijn. Nader onderzoek hiernaar is nodig.
Verder bleek in de groep die antibiotica kreeg voorgeschreven, significant meer bijwerkingen voor te komen waaronder misselijkheid, huiduitslag en diarree, dan in de groep die een placebo kregen (28,7 procent vs 24 procent).[2]
Antibiotica in verband gebracht met zeldzame maar dodelijke hartproblemen
Een antibioticum die in de Verenigde Staten op grote schaal wordt gebruikt voor de behandeling van bronchitis en andere veel voorkomende infecties, lijkt de kans op plotselinge dodelijke hartproblemen te vergroten. Het is een zeldzaam, maar ernstig risico, aldus de uitkomsten van een onderzoek afkomstig van de Vanderbilt University, een Privéuniversiteit in Nashville (Tennessee), (VS).
Zithromax of azithromycine is een macrolide antibioticum dat vaak wordt voorgeschreven voor acute bronchitis. De behandeling heeft weinig neveneffecten en is eenvoudig: één inname per dag gedurende vijf dagen. Wel is het duurder dan andere antibiotica. Voorts is het enige bewijs van effectiviteit van dit medicijn bij acute bronchitis afkomstig van verschillende kleine vergelijkende studies en één grote niet-gecontroleerde studie gesponsord door de farmaceutische industrie.[3] De resultaten van het onderzoek suggereren dat artsen andere antibiotica moeten voorschrijven voor mensen die al gevoelig zijn voor hartproblemen.
De onderzoekers hebben de gegevens van miljoenen antibiotica voorschriften geanalyseerd. Het betrof verschillende soorten antibiotica aan in totaal ongeveer 540.000 patiënten, gedurende de periode 1992 tot 2006. De medische dossiers van deze patiënten zijn onderzocht. Er waren 29 hart-gerelateerde sterfgevallen onder hen die Zithromax namen gedurende de vijf dagen van de behandeling. Het risico op overlijden van deze groep mensen tijdens het gebruik van het antibioticum was meer dan het dubbele dan de patiënten die een ander antibioticum (amoxicilline) gebruikten, of de controlegroep die niets innam. Het meeste risico liepen patiënten met bestaande hartproblemen die azithromycine voorgeschreven hadden gekregen. De patiënten in elke groep begon met vergelijkbare risico's voor hartproblemen, aldus de onderzoekers.
De resultaten suggereren dat er sprake is van 47 extra hart-gerelateerde doden per 1 miljoen kuren bij de behandeling met Zithromax, in vergelijking met amoxicilline. Een gebruikelijke behandeling met Zithromax duurt ongeveer vijf dagen, tegenover ongeveer 10 dagen voor amoxicilline en andere antibiotica. Zithromax is minstens twee keer zo duur als generieke amoxicilline.
Ofschoon het risico op een dodelijk hartprobleem zeldzaam is, moeten artsen en patiënten wel op de hoogte zijn van de mogelijke risico's.
De studie verschijnt in het vakblad New England Journal of Medicine.
Noten:
- Koutras, A.K., 'Fecal Secretory Immunoglobulin A in Breast Milk vs. Formula Feeding in Early Infancy'. J. Ped Gastro Nutr 1989.
- www.thelancet.com/oncology, published online December 19, 2012 http://dx.doi.org/10.1016/S1473-3099(12)70300-6
- Azithromycine en acute bronchitis,Minerva 2003; 2(3): 45-46
Lees verder