Symptomen van benauwdheid herkennen bij baby's en kinderen

Voor ouders of verzorgers die nog nooit met ademhalingsproblemen te maken hebben gehad, kan het soms lastig zijn om benauwdheid bij baby's en jonge kinderen te herkennen. In families waar ademhalingsproblemen als gevolg van bijvoorbeeld (peuter)astma wel voorkomen, zijn ouders meestal alerter op eventuele verschijnselen van benauwdheid bij hun kind. Benauwdheid bij kinderen kan verschillende oorzaken hebben en daarnaast ook verschillen in ernst. Bij benauwde kinderen is het noodzakelijk om zo snel mogelijk medische hulp in te schakelen zodat de oorzaak achterhaald kan worden.

Wat is benauwdheid (dyspneu)?

Kinderen die last hebben van benauwdheid, hebben het gevoel dat ze te weinig lucht binnen krijgen. Hierdoor ontstaat er paniek waardoor baby's en kinderen nog sneller gaan ademen en nog benauwder worden. Er zijn verschillende oorzaken waardoor baby's en kinderen benauwd kunnen worden. Belangrijk is om de symptomen die op benauwdheid wijzen te herkennen zodat er met spoed medische hulp kan worden ingeschakeld.

Symptomen van benauwdheid bij baby's en kinderen

• Intrekkingen op de borstkas
• Neusvleugelen
• Piepen bij de in- of uitademing
• Sneller ademen
• Slechter drinken
• Kreunen
• Een blauwe verkleuring van de lippen of slijmvliezen (cyanose)
• Grauw of bleek zien
• Niet kunnen praten of huilen

Intrekkingen op de borstkas

Omdat benauwde kinderen meer moeite moeten doen voor hun ademhaling, zijn er intrekkingen op de borstkas te zien. Intrekkingen kunnen zichtbaar zijn tussen de ribben (intercostaal), onder de ribben (subcostaal), op het borstbeen (substernaal), in de hals (in jugelo) en boven het sleutelbeen (supraclaviculair). Intrekkingen wijzen op toegenomen ademarbeid en kinderen kunnen uitgeput raken als het te lang duurt.

Neusvleugelen

Neusvleugelen als gevolg van benauwdheid komt voornamelijk voor bij baby's en jonge kinderen. Door middel van neusvleugelen proberen kinderen meer lucht in hun longen te krijgen en de ademarbeid te compenseren. Neusvleugelen kan wijzen op longontsteking. Als baby's en kinderen bij elke ademhaling hun neusvleugels spreiden betekent dit dat zij benauwd zijn.

Piepen bij de in- of uitademing

Een gierend geluid bij de in- of uitademing wijst op een obstructie in de hogere en/of lagere luchtwegen. Dit gierende geluid wordt een stridor genoemd. Een stridor bij de inademing (inspiratoir) wijst op een obstructie in de hogere luchtwegen terwijl een stridor bij de uitademing (expiratoir)wijst op een obstructie in de lagere luchtwegen. Een piepende uitademing is kenmerkend voor bijvoorbeeld astma of longontsteking terwijl een stridor bij de inademing vaker voorkomt bij bijvoorbeeld pseudokroep.
Kinderen kunnen ook piepen bij de in- en uitademing (bifasisch). Meestal verlopen infecties of aandoeningen met een expiratoire stridor ernstiger dan infecties of aandoeningen met een inspiratoire stridor.

Snellere ademhaling

Kinderen die benauwd zijn gaan sneller ademen. Sneller ademen kan ook het gevolg zijn van koorts. Raadpleeg een dokter als kinderen (veel) sneller ademhalen dan normaal gesproken het geval is.

Gemiddelde ademfrequentie in rust (het aantal keren dat er in- en uitgeademd wordt per minuut

Slechter drinken

Baby's die benauwd zijn hebben moeite met drinken uit de borst of fles. Zuigen kost enorm veel inspanning en een baby die benauwd is zal weinig tot geen energie hebben om te zuigen. Ook oudere kinderen kunnen moeite hebben met drinken als zij benauwd zijn.

Kreunen

Als benauwde baby's intrekkingen vertonen op de borstkas en daarnaast kreunend ademhalen, kan dit een ernstig signaal zijn.
Door de ruimte tussen de stembanden te vernauwen wordt tijdens de uitademing de luchtstroom geremd. Hierdoor blijft in de longen de positieve druk beter bewaard. Deze uitademing veroorzaakt een kreunend geluid. Kreunen ten gevolge van benauwdheid moet niet verward worden met kreunen bij pasgeborenen. Een pasgeborene die kreunt zonder tekenen van benauwdheid en/of pijn is normaal.

Cyanose

Bij een zuurstofsaturatie lager dan 85-75% ontstaat cyanose. Er bestaan twee verschillende soorten cyanose.

Perifere cyanose
Bij perifere cyanose kunnen de vingertoppen, tenen, lippen blauw verkleuren. Perifere cyanose duidt op een verminderde doorbloeding in de kleine bloedvaten. Vaak is dit het gevolg van kou. Perifere cyanose hoeft niet altijd te duiden op zuurstoftekort maar in combinatie met benauwdheidsverschijnselen dient altijd een arts geconsulteerd te worden.

Centrale cyanose
Centrale cyanose is echter meestal het gevolg van zuurstoftekort in het bloed. Het kind heeft vaak een blauw gelaat in combinatie met een blauwverkleuring van de tong(punt) en de wangen (slijmvliezen). Bij ademhalingsproblemen in combinatie met cyanose kan men het beste een ambulance laten komen.

Grauw of bleek zien

Bij verminderde doorbloeding van de huid kan de huid van baby's en kinderen grauw of bleek zien. Een zichtbare verandering van de huidskleur is een alarmsignaal.

Niet kunnen praten of huilen

Baby's en kinderen die benauwd zijn, zullen moeite hebben met praten of huilen. In ernstige gevallen is dit zelfs onmogelijk.

Tot slot

Bij baby's en kinderen die benauwd zijn is het belangrijk om snel te handelen en snel medische hulp in te schakelen. Let op symptomen die wijzen op benauwdheid. Baby's en kinderen die benauwd zijn kunnen uitgeput raken waardoor er levensbedreigende situaties kunnen ontstaan. Baby's en kinderen kunnen moeilijker duidelijk maken wat er aan de hand is en hebben kleinere luchtwegen. Daarom is het belangrijk dat ouders en/of verzorgers de signalen herkennen en hierop kunnen anticiperen.