Boezemfibrilleren: symptomen, oorzaken en behandeling

Wat is boezemfibrilleren, waardoor wordt boezemfibrilleren veroorzaakt en wat zijn de symptomen? Een gezond hart slaat overdag 60 tot 70 keer per minuut en bij inspanning kan dit oplopen naar 160 tot 180 slagen per minuut. Als je slaapt kan de hartslag dalen tot 30 of 40 slagen per minuut. Een normaal hartritme is regelmatig en heeft een bepaalde snelheid. Boezemfibrilleren is een hartritmestoornis waarbij de boezems van het hart heel snel en ongecontroleerd samentrekken als gevolg waarvan de hartslag onregelmatig wordt en versnelt (en soms langzamer wordt). Er bestaan verschillende soorten hartritmestoornissen. Boezemfibrilleren is één van de meest voorkomende. Boezemfibrilleren symptomen zijn: hartkloppingen, duizeligheid, een naar gevoel op de borst, kortademigheid en algehele zwakte. Maar er zijn ook mensen die al jaren boezemfibrilleren hebben zonder dat ze er iets van merken. Er zijn verschillende effectieve behandeling mogelijk om boezemfibrilleren tegen te gaan.

• Oorzaken van boezemfibrilleren
• Hoge bloeddruk of onderliggend hartlijden
• Schildklierproblemen
• Geen bekende oorzaak
• Ouderdom
• Leefstijlfactoren
• Symptomen van boezemfibrilleren
• Verschijnselen
• Verschillende vormen van boezemfibrilleren
• Risico's van boezemfibrilleren
• Verwijding van de boezems en littekenvorming
• Beroerte
• Behandeling van boezemfibrilleren
• Medicatie
• Operatieve ingreep

Oorzaken van boezemfibrilleren

Hoge bloeddruk of onderliggend hartlijden

Boezemfibrilleren kan allerlei uiteenlopende oorzaken hebben. Boezemfibrilleren wordt vaak veroorzaakt door hoge bloeddruk (hypertensie). Er kan ook sprake zijn van onderliggend hartlijden, zoals hartklepafwijkingen, kransslagaderlijden met een doorgemaakt hartinfarct of hartspierziekten.

Schildklierproblemen

De oorzaak hoeft niet alleen in hartafwijkingen gezocht te worden. Een andere bekende oorzaak is een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie).

Geen bekende oorzaak

In ongeveer 20% van de gevallen is er echter geen duidelijke oorzaak aanwijsbaar.

Ouderdom

Vaak is het ook een kwestie van ouderdom; vooral na het zestigste levensjaar neemt de kans op boezemfibrilleren toe. Verder blijkt dat zeer fanatieke sporters zoals marathonlopers vanwege de grote belasting van hun hart een grotere kans op boezemfibrilleren hebben.

Leefstijlfactoren

Het nuttigen van (overmatig) alcohol en koffie kunnen een aanval van boezemfibrilleren veroorzaken of klachten verergeren. Serieus overgewicht en roken vergroten het risico op boezemfibrilleren ook.

Symptomen van boezemfibrilleren

Verschijnselen

Niet iedereen met boezemfibrilleren ervaart symptomen en niet iedereen ervaart dezelfde symptomen. Mogen symptomen boezemfibrilleren zijn:

• hartkloppingen;
• ongelijkmatige hartslag;
• vermoeidheid en algehele malaise;
• kortademigheid;
• duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd; en
• een vervelend gevoel op de borst of pijn op de borst.

Verschillende vormen van boezemfibrilleren

Boezemfibrilleren kan optreden in aanvallen van wisselende duur. Het komt op en na enkele uren of dagen verdwijnt het weer spontaan. Dit wordt paroxysmaal boezemfibrilleren genoemd. De hartritmestoornis kan ook aanhouden en alleen worden opgeheven door defibrillatie (het toedienen van een stroomstoot) of medicijnen. Dit heet persisterend boezemfibrilleren. Als de hartritmestoornissen niet door het toedienen van een stroomstoot kan worden beëindigd, wordt van permanent of chronisch boezemfibrilleren gesproken.

Risico's van boezemfibrilleren

Verwijding van de boezems en littekenvorming

Langdurig en aanhoudend boezemfibrilleren kan leiden tot verwijding van de boezems en kan er littekenvorming ontstaan in de boezemwanden. Dit heeft tot gevolg dat het moeilijker wordt om een normaal ritme vanuit de sinusknoop te krijgen en te behouden. Het hartritme komt tot stand in een groepje gespecialiseerde cellen (pacemakercellen), die zich aan de bovenkant van de rechter boezem van het hart bevinden. Dit groepje cellen wordt de sinusknoop genoemd.

Ook kan de sinusknoopfunctie achteruit gaan, waardoor een te langzaam rite ontstaat (sinusbradycardie) en zelfs sinusstilstanden kunnen optreden (sick sinus syndroom).

Beroerte

Mensen met boezemfibrilleren hebben een veel grotere kans op een beroerte. Dit komt doordat de boezems niet adequaat en ordelijk samentrekken, waardoor het bloed er niet zo snel doorheen stroomt wat de kans op bloedstolsels vergroot. Stolsels kunnen wegschieten en terechtkomen in de hersens, maar ook in andere organen zoals hart, nieren en darmen.

Behandeling van boezemfibrilleren

Medicatie

In principe is boezemfibrilleren een ongevaarlijke aandoening wanneer de juiste behandeling wordt ingezet. Behandeling is gewenst om de levenskwaliteit te verbeteren en complicaties te voorkomen. De eerste behandeling bestaat uit het voorschrijven van medicijnen die gericht zijn tegen de ritmestoornis. Ook krijg je medicijnen toegediend ter voorkoming van stolselvorming.

Operatieve ingreep

Als medicijnen onvoldoende effect sorteren, zal gekeken worden naar andere behandelmogelijkheden. Deze kan bestaan uit een katheterablatie of een (hart)operatie. Bij een katheterablatie wordt met behulp van een katheter hartweefsel dat veel ritmeproblemen veroorzaakt plaatselijk beschadigd, waarmee de oorzaak van een abnormaal hartritme kan worden weggenomen. Wanneer medicijnen en ablatie geen of onvoldoende soelaas hebben geboden, kan worden gekozen voor een Maze(=doolhof)-operatie. Bij deze ingreep worden in beide boezems van het hart op kritische plaatsen weefsel verhit zodat er littekens ontstaan, welke blokkades vormen waardoor de ritmestoornissen niet meer kunnen optreden. De aangebrachte littekentjes zijn klein genoeg om de functie van het hart niet te verstoren, maar houden wel de voortgeleiding van de elektrische impulsen tegen die verantwoordelijk zijn voor het boezemfibrilleren. Eventueel kan de Maze-operatie worden gecombineerd met een andere ingreep, zoals een klepoperatie.

Lees verder

• Hartklachten, hartaandoeningen en hartziekten: symptomen
• Hartritmestoornissen: symptomen, behandeling en oorzaken
• Hartaanval of hartinfarct: symptomen, oorzaak en behandeling