Griep: symptomen, oorzaken, griepprik en stand van zaken

De symptomen van de griep in 2024 verschillen niet wezenlijk van de symptomen van griep in eerdere jaren en bestaan uit koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn in het hele lichaam, moeheid, keelpijn en een vervelende droge hoest. Hoest is wat minder prominent aanwezig dan bij de Mexicaanse griepvariant in eerdere jaren. Op dit moment, dus in het griepseizoen 2023-2024, heerst vooral het influenzavirus van het type A. Deze 'griep' verloopt vaak wat heviger dan type B. Griep of influenza is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen. Griep wordt veroorzaakt door het griepvirus, ook wel 'influenzavirus' genoemd. In Nederland en België komt griep elk jaar voor, meestal gedurende de wintermaanden: november, december, januari en februari. Er zijn verschillende soorten griepvirussen die steeds veranderen. Daarom kan je steeds opnieuw griep krijgen. Er zijn een aantal manieren om je te wapenen tegen de griep. 't Is belangrijk om gezond en gevarieerd te eten en voldoende slaap te krijgen.

• Verschil tussen de griep en het nieuwe coronavirus
• Corona- en griepsymptomen
• Vaststellen door bloedonderzoek
• Wat is griep?
• Symptomen van griep
• Algemeen
• Influenza type A
• Vroege symptomen van griep
• Plotselinge of overmatige vermoeidheid
• Spierpijn
• Hoesten
• Keelpijn
• Koorts en koude rillingen
• Oorzaak van griep
• Behandeling van griep
• Natuurlijke behandeling van griep
• Oregano-olie voor griep en verkoudheid
• N-acetyl-L-cysteïne (NAC)
• L-theanine
• Olijfbladextract
• Gember tegen misselijkheid
• Probiotica
• Voldoende drinken
• Gebruik veel honing, citroen en thee
• Neem immuniteitsverhogende vitaminen
• Kippensoep helpt griep te bestrijden
• Preventie of voorkomen dat je griep krijgt

Verschil tussen de griep en het nieuwe coronavirus

In de regio Wuhan in China startte in december 2019 een uitbraak van een nieuw coronavirus (COVID-19) en op 27 februari 2020 werd de eerste besmetting in Nederland vastgesteld. Zowel seizoensgriepvirussen (waaronder influenza A- en influenza B-virussen) als COVID-19 zijn besmettelijke virussen die ademhalingsziekten veroorzaken. Wat zijn precies de overeenkomsten en verschillen?

Corona- en griepsymptomen

Typische griepsymptomen zijn koorts, hoest, keelpijn, spierpijn, hoofdpijn, loopneus of verstopte neus, vermoeidheid en soms braken en diarree. Griepsymptomen treden vaak plotseling de kop op. De meeste mensen die griep krijgen, zullen in minder dan twee weken herstellen. Maar bij sommige mensen veroorzaakt de griep complicaties, waaronder longontsteking. De gerapporteerde symptomen bij patiënten die besmet zijn met het nieuwe coronavirus varieerden van mild tot ernstig en kunnen koorts, hoest en kortademigheid omvatten. In ongeveer 5 procent van de besmettingsgevallen van het nieuwe coronavirus is er ook sprake van keelpijn en een loopneus. Een kleiner percentage heeft ook last van diarree en braken.

Vaststellen door bloedonderzoek

Het is belangrijk op te merken dat, omdat respiratoire virussen vergelijkbare symptomen veroorzaken, het volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (Engels: World Health Organization, WHO) moeilijk kan zijn om verschillende respiratoire virussen te onderscheiden op basis van symptomen alleen. Bloedonderzoek moet uitwijzen of iemand besmet is met het coronavirus.

Wat is griep?

Griep ofwel influenza is een virusinfectie van de bovenste luchtwegen; je neus, keel en longen. De term 'griep' wordt nogal eens ten onrechte gebruikt wanneer men zich een beetje gammel voelt en snottert, doch echte griep is een infectie van de bovenste luchtwegen, welke wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Een griep duurt meestal een week, maar voordat je helemaal bent hersteld, kan dat wel drie weken duren. Sommige mensen kunnen echter ernstig ziek worden als gevolg van de griep. Zij behoren tot een zogenaamde 'risicogroep' en kunnen ieder jaar 'gratis' de griepprik krijgen.

Mensen met een hoger risico op het ontwikkelen van complicaties zijn:

• Jonge kinderen onder de 5 jaar, en vooral onder de 2 jaar;
• Volwassenen ouder dan 65 jaar;
• Bewoners van verpleeghuizen en andere zorgfaciliteiten;
• Zwangere vrouwen;
• Mensen met een verzwakt immuunsysteem;
• Mensen met chronische ziekten, zoals astma, COPD, hart- en vaatziekten, nierziekten en diabetes;
• Mensen die heel zwaarlijvig zijn, met een body mass index (BMI) van 40 of hoger.

Symptomen van griep

Algemeen

In eerste instantie kan de griep veel weghebben van een gewone verkoudheid met een loopneus, niezen en keelpijn. Maar verkoudheid ontwikkelt zich meestal langzaam, terwijl griep de neiging heeft om plotseling op te komen. En hoewel een verkoudheid hinderlijk kan zijn, voel je je meestal stukken slechter als je griep hebt.

Veelvoorkomende tekenen en symptomen van de griep zijn:

• Koorts;
• Pijnlijke spieren, vooral in de rug, armen en benen;
• Rillingen en zweten (koud zweet);
• Hoofdpijn;
• Droge, aanhoudende hoest;
• Vermoeidheid en zwakte;
• Verstopte neus;
• Keelpijn;
• Droge keel; en
• Verlies van smaak of reuk en soms een zoutige smaak in de mond.

Je kunt soms merken dat, wanneer je geveld bent door een fikse griep, je een gezwollen lymfeklier hebt in je nek. Griep kan soms leiden tot een dikke en ontstoken huig (uvulitis).

Misselijkheid, braken en diarree kunnen volgens het RIVM wel eens optreden bij griep, vooral bij kinderen.

Influenza type A

Influenza type A wordt gekenmerkt door de volgende symptomen:

• koorts en koude rillingen
• hoofdpijn en spierpijn
• moe en zwak voelen
• niezen en verstopte neus of loopneus
• keelpijn en hoest

Kinderen kunnen ook last krijgen van buikpijn, misselijkheid en braken.

Patiënten die met influenza A in het ziekenhuis zijn opgenomen, hebben volgens onderzoek een ernstiger ziekteverloop en herstellen langzamer dan patiënten met influenza B. Het onderzoek wilde meer inzicht wilden krijgen in de klinische verschillen tussen patiënten met de twee soorten griep.[1]

Vroege symptomen van griep

Griep kondigt zich vaak aan met symptomen als plotselinge vermoeidheid, spierpijn en koude rillingen, en andere klachten.

Plotselinge of overmatige vermoeidheid

Kortere dagen en minder zonlicht kunnen je moe doen voelen, maar er is een verschil tussen moe zijn en overmand worden door extreme vermoeidheid. Plotselinge, overmatige vermoeidheid is een van de eerste tekenen van griep, en het kan verschijnen voordat je last krijgt van andere griepsymptomen. Vermoeidheid is ook een symptoom van verkoudheid, maar is meestal ernstiger bij griep. Extreme zwakte en vermoeidheid kunnen je normale dagelijkse activiteiten flink verstoren.

Spierpijn

Spierpijn in je hele lichaam is een veel voorkomend griepverschijnsel. Spierpijn door griep kan zich overal in het lichaam manifesteren, vooral in de rug, nek, armen en benen.

Hoesten

Een aanhoudende hoest kan de griep aankondigen. Het griepvirus kan ook een hoest veroorzaken met piepende ademhaling en een beklemmend gevoel op de borst. Je kunt slijm ophoesten, maar dit komt zelden voor in het vroege stadium van de griep.

Keelpijn

Griepgerelateerde hoest kan snel leiden tot een zere keel. Sommige virussen kunnen zelfs een gezwollen keel veroorzaken zonder hoesten. In de vroegste stadia van de griep kan je keel vlijmend en geïrriteerd aanvoelen. J kunt ook een vreemd gevoel ervaren wanneer je voedsel of dranken doorslikt. Als je een zere keel hebt, zal het waarschijnlijk erger worden naarmate de griep vordert.

Koorts en koude rillingen

Koorts is een teken dat je lichaam een ​​infectie bestrijdt. Griep begint vaak met koorts, vaak hoge koorts (39 graden of hoger) en koude rillingen. De griep kan ook koude rillingen veroorzaken, zelfs voordat je koorts hebt.

Oorzaak van griep

Griep ontstaat door het influenzavirus. Er worden drie influenzavirussen onderscheiden: A, B en C. Type C-influenzavirussen kunnen bij mensen weliswaar ziekte veroorzaken, doch dit komt zeer weinig voor. Vooral type A en B zijn de boosdoeners. Het influenzavirus zit in de luchtwegen en veroorzaakt daar een infectie. Dit heeft ook gevolgen heeft voor de rest van het lichaam. Griepvirussen veranderen snel, zodat iemand telkens opnieuw griep kan krijgen.

Het virus is aanwezig in druppeltjes snot, slijm en speeksel en door te praten, hoesten en niezen kan het virus zich via de lucht verspreiden. Dit gebeurt vooral in ruimten waar mensen dicht op elkaar zitten en in ruimten waar slecht geventileerd wordt. Voorbeelden hiervan zijn een trein of bus, een school of kinderdagverblijf. Ook via de handen kan het virus van de een naar de ander overgaan. Bijvoorbeeld door iemand de hand te geven of door een besmet voorwerp aan te raken, zoals een deurklink waar het virus op zit. Het virus verspreidt zich vervolgens in je hele lichaam, waardoor de bekende griepklachten ontstaan. De incubatietijd is 1 tot 3 dagen.

Behandeling van griep

De aanbevolen behandeling van milde tot matige griep is:

• In bed blijven en goed uitrusten totdat je lichaamstemperatuur normaal is gedurende minstens 48 uur.
• Voldoende vocht drinken om de normale urineproductie te handhaven en uitdroging te voorkomen.
• Neem eventueel paracetamol om koorts en pijn te bestrijden. Wel eerst even de bijsluiter lezen.
• Het vroegtijdig gebruiken van antivirale medicatie (door de huisarts voorgeschreven bij mensen die weinig weerstand hebben door bijvoorbeeld hiv of een chemokuur) kan de duur en de ernst van de ziekte verkorten. Dit geldt ook voor het gebruik van het vrij verkrijgbare Sambucol, vlierbessenextract.
• Een antibioticum helpt niet tegen de griep. Antibiotica werken alleen tegen bacteriën en niet tegen (griep)virussen.
  Drink geen alcohol als je griep hebt / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com
• Vermijd blootstelling aan tabaksrook en drink geen alcohol.

Bel in de volgende gevallen de huisarts:

• als de koorts langer duurt dan 5 dagen;
• als de koorts opnieuw terugkomt;
• als je benauwd bent.
• als er veel slijm loskomt bij het hoesten
• als je suf wordt
• als je heel weinig drinkt of plast

Sowieso geldt: schakel de huisarts in als er ernstige klachten ontstaan of als je het niet vertrouwt.

Natuurlijke behandeling van griep

Er zijn meerdere huismiddeltjes die je kunt nemen ter bestrijding van griep en die bewezen effectief zijn.

Oregano-olie voor griep en verkoudheid

De vluchtige oliën in oregano (thymol en carvacrol) hebben antivirale, antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen.[2] Daarnaast kan oregano-olie maagklachten kalmeren en de spijsvertering bevorderen door de galstroom te stimuleren. Daarom kunnen symptomen van misselijkheid, braken en diarree worden verholpen door de olie te gebruiken. Oregano-olie is ook een van de beste huismiddeltjes tegen griep, omdat het zweten bevordert, waardoor het nuttig is koorts te verminderen.

Zoek bij het kopen van oregano-oliesupplementen naar P73 oregano. Wild Oregano P73 staat voor 'polyphenol 73 procent' en is een specifieke mix van verschillende hoogwaardige medicinale wilde oregano. P73 oregano is ook een rijke bron van natuurlijke vitaminen en mineralen, zoals calcium, magnesium, fosfor, zink, borium, kalium, koper en mangaan, welke allemaal de immuniteit helpen versterken. De dosering voor volwassenen voor de behandeling van griep met P73 oregano-olie is tussen de 3 en 20 druppels, vier keer per dag. Zorg ervoor dat je de specifieke doseerinstructies van de fabrikant controleert in de bijsluiter.

De olie kan ook worden gebruikt om de longen en luchtwegen schoon te maken door het te mengen met een basis van olijfolie en het op de borst en pijnlijke spieren te wrijven of door het toe te voegen aan een verdamper om de stoom in te ademen.

N-acetyl-L-cysteïne (NAC)

Een ander goed huismiddeltje voor griep is N-acetyl-L-cysteïne (NAC), dat afkomstig is van het aminozuur L-cysteïne. NAC is een krachtige antioxidant die de immuniteit stimuleert, slijm vermindert en het ademen verbetert bij verschillende longaandoeningen. Onderzoek heeft aangetoond dat NAC zowel de duur als de ernst van de griep kan verminderen.[3]

L-theanine

L-theanine is een wateroplosbaar, op glutamine gelijkend aminozuur dat thee zijn karakteristieke smaak geeft. L-theanine verhoogt de immuniteit en beschermt tegen griep en verkoudheid.

Olijfbladextract

Olijfbladextract is een extreem krachtige behandeling van het immuunsysteem en de griep. Het belangrijkste bestanddeel van olijfblad is het fytochemische oleuropeïne en het zit vol met farmacologische activiteiten zoals: antioxidante, ontstekingsremmende, anti-kanker, antimicrobiële en antivirale activiteit, en tevens hypolipidemische (cholesterolverlagend) en hypoglycemische (bloedsuikerspiegel) effecten.[4]

Olijfbladextract is verwerkt in capsules, oliën en theeën. Voor griepbehandeling thuis, werken de capsules en theeën het best. Let er bij het kopen van een supplement op dat het oleuropein bevat. Volwassenen en kinderen kunnen meerdere keren per dag dergelijke thee drinken. Volg voor de capsuledosis de instructies van de fabrikant in de bijsluiter.

Gember tegen misselijkheid

Gember is zo effectief in het verminderen van misselijkheid dat het vaak wordt gebruikt om de effecten van chemotherapie te bestrijden. Voor misselijkheid bij griep kun je gemberwortel gebruiken in capsule- of poedervorm of gewoon verse gember die je in plakjes snijdt en door de thee verwerkt en daarna opeet. Je kunt ook kant-en-klare gemberthee kopen.

Probiotica

Probiotica zijn nuttige en gezonde bacteriën die je darm gezond en sterk houden en aldus je immuunsysteem versterken. Je moet beginnen met het nemen van probiotica voordat je getroffen wordt door de griep, vooral als je in contact bent geweest met iemand die ziek is. Als je maag-darmkanaal niet voldoende ondersteund wordt, heb je meer kans op ziekte. Probiotica zijn vooral nuttig voor de immuniteit van kinderen, vooral tijdens de wintermaanden. Probeer bij het selecteren van een probioticum een ​​bacterie te kiezen die zowel de Lactobacillus- als de Bifidobacterium-bacteriesoort bevat. Neem de aanbevolen dosering van de fabrikant.

Voldoende drinken

Een van de gemakkelijkste en beste griepremedies is om veel water te drinken. Als je misselijk bent of moet overgeven, neem dan regelmatig kleine slokjes. Let op tekenen van uitdroging; zoek onmiddellijk medische hulp als je een van deze symptomen ervaart, vooral bij kinderen:

• droge huid
• droge mond
• droge keel
• droge lippen
• dorst
• verminderd urineren
• donkere urine
• hartkloppingen
• spierkrampen
• hoofdpijn
• verminderd zweten

ORS kan uitdroging voorkomen en gebruikt worden bij milde uitdroging. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker dat je moet oplossen in water.

Gebruik veel honing, citroen en thee

Terwijl je hydrateert met water, houd je een warme kop kruidenthee bij de hand en voeg je er wat biologische honing en citroen aan toe, niet alleen voor smaak en vitaminen, maar ook om een ​​zere keel te verzachten. Honing is ook nuttig bij het verlichten van je hoest.

Neem immuniteitsverhogende vitaminen

Je kunt ook een boost krijgen wat betreft essentiële vitaminen en mineralen door een multivitamine te slikken. Volwassenen kunnen ook kiezen voor extra zink, vitamine C en vitamine D3 om de immuniteit te verhogen. En je hebt B-vitaminen nodig om vermoeidheid en zwakte te bestrijden.

Kippensoep helpt griep te bestrijden

Kippensoep eten als je verkouden bent of griep hebt, is een oude Joodse gewoonte. Het was echter lang onduidelijk of het ook écht hielp. Uit onderzoek blijkt nu dat het geen fabeltje is. Een bestanddeel van kippensoep, het aminozuur carnosine, blijkt het immuunsysteem te helpen om het griepvirus te bestrijden in een vroege stadium van de griep.

Jaren geleden ontdekte dr. Stephen Rennard van de University of Nebreska Medical Center uit Omaha in de Verenigde Staten dat kippensoep witte bloedcellen, die infecties bestrijden, activeert.[5] Andere geleerden hebben ontdekt dat carnosine, ook een eiwit, het immuunsysteem versterkt. Het helpt tegen de griep onder voorwaarde dat je het in een vroeg stadium van de ziekte nuttigt en dat je hiermee doorgaat totdat de ergste symptomen naar de achtergrond zijn verdwenen. Zodra de soep door het lichaam wordt uitgescheiden, stopt het effect. Dus als je wilt profiteren van de heilzame werking, moet je de soep door blijven drinken.

Daarnaast hebben wetenschappers ontdekt dat kippensoep het aminozuur cysteïne bevat, wat veel gelijkenis vertoont met het geneesmiddel acetylcysteïne, een zogenaamde 'slijmverdunner' die taai slijm in de luchtwegen dunner of vloeibaarder maakt, zodat je het slijm gemakkelijker kunt ophoesten. Hiermee worden de ziekteverwekkers samen met het slijm snel uit je lichaam verwijdert. Da's mooi meegenomen. Bovendien verwijdert dit zwavelbevattende aminozuur giftige stoffen uit het lichaam en is het behulpzaam in het onderhouden van het immuunsysteem.

Voorts leveren de groente in de soep ook hun bijdrage in het herstel. Zo is bekend dat bijvoorbeeld ui en prei antivirale en antibacteriële eigenschappen bezitten. Ook niet onbelangrijk is het gegeven dat soep veel vocht levert en dat het licht verteerbaar is.

Gelijk beginnen dus met het eten van kippensoep, zodra je vermoedt dat je de griep hebt. Zorg dat je altijd wat soepblikken in de voorraadkast hebt staan.

Preventie of voorkomen dat je griep krijgt

Mensen die tot een risicogroep behoren, worden jaarlijks opgeroepen voor de griepprik. Aangezien er elk jaar andere griepvirussen rondwaren waardoor mensen griep krijgen, heb je elk jaar weer een griepprik nodig.

Griep is erg besmettelijk en het virus kan snel worden overgedragen via aanraking of via de lucht. Je kunt een aantal maatregelen nemen om te voorkomen dat jij of een ander besmet raakt en ziek wordt. Toch kun je nooit helemaal uitsluiten dat je ziek wordt. Om griep te voorkomen is het belangrijk om op het volgende te letten:

• Hygiënisch hoesten en niezen door gebruik te maken van een papieren zakdoekje en deze na gebruik weg te gooien, of door te hoesten of te niezen in de holte van je elleboog.
• Handen wassen: na hoesten of niezen handen altijd wassen. Was sowieso regelmatig de handen met water en zeep.
• Houd je huis goed schoon en let daarbij vooral op deurknoppen, kranen en de trapleuning. Vergeet het speelgoed en de knuffels van de kinderen niet schoon te maken.
• Ventileer goed door ventilatieroosters open te laten, ook in de wintermaanden!
• Iedere dag goed luchten door eenmaal per dag 10 minuten een raam en/of deur open te zetten.

Noten:

1. Yeming Wang, Guohui Fan, Peter Horby, Fredrick Hayden, Qian Li, Qiaoling Wu, Xiaohui Zou, Hui Li, Qingyuan Zhan, Chen Wang, Bin Cao, Comparative Outcomes of Adults Hospitalized With Seasonal Influenza A or B Virus Infection: Application of the 7-Category Ordinal Scale, Open Forum Infectious Diseases, Volume 6, Issue 3, March 2019, ofz053, https://doi.org/10.1093/ofid/ofz053
2. Baser KH. Biological and pharmacological activities of carvacrol and carvacrol bearing essential oils. Curr Pharm Des. 2008;14(29):3106-19.
3. De Flora S, Grassi C, Carati L. Attenuation of influenza-like symptomatology and improvement of cell-mediated immunity with long-term N-acetyl cysteine treatment. Eur Respir J. 1997 Jul;10(7):1535-41.
4. Syed Haris Omar. Oleuropein in Olive and its Pharmacological Effects. Sci Pharm. 2010 Apr-Jun; 78(2): 133–154.
5. UNMC. Got a cold or flu? UNMC researcher says try chicken soup to ease symptoms. https://www.unmc.edu/news.cfm?match=9973 (ingezien op 16-3-2020)

Lees verder

• Wat te doen bij griep en wanneer huisarts raadplegen?
• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Vlierbessen Sambucol; Kan Jang: middelen genezing griep
• Griepsymptomen en griepverschijnselen: behandeling van griep
• Zomergriep: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie