Wat te doen bij griep en wanneer huisarts raadplegen?

Wat te doen bij griep en wanneer kun je het beste de huisarts raadplegen? Het onderscheid tussen een griep en een verkoudheid is niet altijd even gemakkelijk te maken. Bij griep krijg je koorts tot boven de 38 ºC, wat gepaard gaat met koude rillingen en stevige spierpijn in je hele lichaam. Je voelt je ziek, lamlendig, moe en zwak. Kortom: algehele malaise. Andere verschijnselen die kunnen optreden bij griep zijn afhankelijk van de eigenschappen van het influenzavirus, maar kunnen ook gezien worden bij het verkoudheidsvirus. Courante verschijnselen zijn hoofdpijn, keelpijn, hoesten, niezen en een verstopte neus. Wat te doen bij griep? Hoe kun je de griep het beste bestrijden?

• Wat is griep?
• Wat zijn de symptomen van griep?
• Voor wie is de jaarlijkse griepprik?
• Wat te doen bij griep?
• Wanneer kun je bij griep het beste de huisarts raadplegen?
• Preventie van griep

Wat is griep?

Griep of influenza wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Je kunt ermee besmet raken als je speekseldruppeltjes met een griepvirus inademt, welke in de lucht terecht kunnen komen wanneer iemand met griep hoest of niest. Je kunt u ook worden besmet met de boosdoener als je een met het griepvirus geïnfecteerd persoon een hand geeft, terwijl die net in zijn hand heeft gehoest of geniest. Ook kunnen virussen worden overgedragen via voorwerpen, zoals een deurknop, trapleuning, telefoon of toetsenbord. Griep is een besmettelijke ziekte die zich relatief snel verspreidt. Bij de griep zijn de luchtwegen geïnfecteerd met het influenzavirus, waardoor je allerlei klachten krijgt.

Wat zijn de symptomen van griep?

Vaak kondigt griep zich aan met hoge koorts, koude rillingen (een rillerig gevoel), spierpijn in het hele lichaam, keelpijn, hoesten, hoofdpijn en een verstopte neus. Je kunt flink ziek zijn van de griep. Als je je niet zo heel erg ziek voelt en geen koorts hebt, is er misschien geen griep in het spel maar verkoudheid. Binnen drie tot vijf dagen verdwijnen vaak de verschijnselen van griep. Wel is het zo dat je na het doormaken van een flinke griep, je nog een dag of tien slap of lusteloos kunt zijn.

Voor wie is de jaarlijkse griepprik?

Je kunt je laten vaccineren tegen griep. Voor kinderen en volwassenen die extra risico lopen om ernstig ziek te worden door griep, is het belangrijk dat zij jaarlijks tussen half oktober en half november de griepprik halen. Dit zorgt ervoor dat de griepverschijnselen minder erg zijn als je de griep krijgt en dat de kans op complicaties, zoals een longontsteking, kleiner is. Ook verkleint de griepprik de kans dat, als je een aandoening of ziekte hebt, deze verergert tijdens de griep. Patiënten die reeds lijden aan een chronische aandoening, hebben namelijk bij griep meer kans te ontregelen aan hun ziekte. De risicogroepen zijn:

• patiënten met longziekten en aandoeningen aan de luchtwegen, zoals astma of COPD;
• patiënten met hartziekten, zoals patiënten die een hartaanval hebben doorgemaakt of een hartritmestoornis hebben;
• patiënten met diabetes (suikerziekte);
• patiënten met een nierziekte;
• patiënten met weinig weerstand door andere ziekten of een medische behandeling, bijvoorbeeld mensen die met hiv zijn geïnfecteerd of die chemotherapie of bestraling ondergaan;
• Kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die langdurig salicylaten gebruiken, bijvoorbeeld bij chronische darmaandoeningen, reumatische pijnen, enz.;
• mensen met een verstandelijke handicap die in een instelling wonen;
• mensen met verminderde weerstand tegen infecties, bijvoorbeeld door levercirrose;
• verpleeghuisbewoners;
• personen van 60 jaar en ouder.¹

De griepprik helpt niet tegen verkoudheden (want daar spelen andersoortige virussen een rol) of andere virale aandoeningen.

Wat te doen bij griep?

Wat te doen bij griep? Je kunt de volgende leefregels en algemene (behandel)adviezen in acht nemen:

• Zorg voor voldoende rust, vermijd lichamelijke inspanning en houd goed je grenzen in de gaten; je voelt vaak zelf wel aan hoeveel rust je nodig hebt. Zorg ook voor voldoende nachtrust.
• Drink voldoende en voorkom dat je uitdroogt. Als je koorts hebt, transpireer je veel en verlies je veel vocht. Het is van belang om dit vochtverlies weer aan te vullen, bij voorkeur op waterbasis. Water en lichte thee zijn bij uitstek goed te verdragen dranken.
• Zorg voor voldoende warmte; voorkom afkoeling.
• Griep gaat veelal vanzelf weer over. De verschijnselen die gepaard gaan met griep kunnen desgewenst worden bestreden. Wanneer je last hebt van aanhoudende hoest, keelpijn (een rauw en rasperig gevoel in de keel), hoofdpijn of een verstopte neus, dan kun je deze klachten op de volgende manieren verminderen:
• Hoestklachten kun je zelf verlichten door een lepel honing in de mond te laten smelten. Een verzachtende hoestdrank kan ook soelaas bieden. Soms wordt een middel geadviseerd om de hoestprikkel te dempen, zoals noscapine.
• Keelpijn kun je te lijf gaan door drie tot vier keer per dag te gorgelen met een fysiologische zoutoplossing (los hiervoor één afgestreken theelepel zout op in een glas water). Zuigen op een (bij voorkeur suikervrij) snoepje of dropje kan ook helpen. Voorts kunnen de klachten verminderen door Iets kouds te drinken of op een waterijsje te zuigen.
• Een verstopte neus kun je tegengaan met neusdruppels of neusspray met de ingrediënten xylometazoline of oxymetazoline.
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend / Bron: Martin Sulman
• Bij flinke koorts, wat gepaard gaat met spierpijn en hoofdpijn, kun je paracetamol gebruiken. Lees eerst de bijsluiter voor gebruik.
• Wanneer er kans is op complicaties, zal de huisarts antivirale middelen remmen voorschrijven. Deze middelen verlichten de verschijnselen van griep en verkorten de duur van de griep met gemiddeld anderhalve dag. Je moet deze middelen wel krijgen in de eerste periode van de griep (binnen 36 uur), willen ze effectief zijn. Vaak wordt Relenza of Tamiflu voorgeschreven. De werkzame stof in Relenza is zanamivir en de werkzame stof in Tamiflu is oseltamivir. Maar let op: op dit moment is er onvoldoende bewijs om te stellen dat het antivirale middel Tamiflu inderdaad doeltreffend is bij griep en griepcomplicaties.²
• Wanneer het geneesmiddel amantadine vroeg tijdens een ongecompliceerde influenza-A-infectie wordt gebruikt, dan helpt dit de duur en de ernst van de klachten te verminderen. Doch dit middel remt alleen de vermeerdering van virussen van de influenza-A-stam. Het werkt dus niet tegen de virussen van de influenza-B-stam, waardoor je dus nog steeds vatbaar bent voor dit virus.
• Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat vlierbessen over antivirale eigenschappen beschikken. Je kunt door gebruik van vlierbessenextract via het middel Sambucol, griep van het type A of B effectief bestrijden. Dit middel is zonder recept via apotheek en drogist verkrijgbaar.
• Wat ook bewezen effectief is tegen griep is Palmitoylethanolamide (PEA). Het gaat hierbij om een natuurlijke en lichaamseigen stof, die in Nederland beschikbaar is als supplement onder de naam PeaPure. Het is bij bijna niemand bekend dat dit middel in de vorige eeuw in een zestal grote studies met in totaal meer dan 4.000 deelnemers onderzocht is op de werkzaamheid bij griep en verkoudheid. Deze studies zijn door de tijd vergeten. Het ging echter om goed opgezette onderzoeken, die dubbelblind en placebo-gecontroleerd waren, eisen die ook nu gelden voor dergelijk onderzoek.³ Ook dit middel is zonder recept via apotheek en drogist verkrijgbaar.
• Een antibioticum help niet tegen virussen. Wel kan een secundaire infectie door bacteriën met antibiotica worden behandeld. Dit is aan de huisarts ter beoordeling.

Wanneer kun je bij griep het beste de huisarts raadplegen?

Ga sowieso in de volgende gevallen naar de huisarts:

• bij hoest waarbij je tijdens het inademen last hebt van pijn op je borst;
• bij kinderen met griep(klachten) die jonger zijn dan 6 maanden;
• bij kinderen die een zieke of lusteloze indruk maken;
• bij kinderen vanaf zes maanden met koorts, als de koorts langer dan 3 dagen aanhoudt;
• als je bloed of roestbruin slijm ophoest;
• als je kortademig bent;
• als je piept tijdens het hoesten;
• als je 's nacht vaak moet hoesten en je bovendien last hebt van moeheid en kortademigheid;
• als je koorts hebt die langer dan vijf dagen aanhoudt;
• als je last hebt van ernstige hart- en longaandoeningen;
• als je ijlt;
• als de koorts is afgenomen, enkele dagen is weggeweest en vervolgens terugkomt.

Preventie van griep

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om het risico op griep te verminderen:

• Was je handen regelmatig met water en zeep, vooral na het aanraken van oppervlakken of mensen.
• Gebruik handalcohol of handdesinfecterend middel wanneer water en zeep niet beschikbaar zijn.
• Vermijd het aanraken van je ogen, neus en mond met je handen.
• Vermijd contact met zieke mensen.
• Blijf thuis als je ziek bent om het risico op het overdragen van de griep aan anderen te verminderen.
• Overweeg het nemen van een griepvaccin. Het griepvaccin is een effectieve manier om het risico op griep te verminderen. Het is belangrijk om het griepvaccin elk jaar te nemen, omdat de stammen van het griepvirus elk jaar kunnen veranderen. Het griepvaccin is ook beschikbaar voor mensen met bepaalde medische aandoeningen die een verhoogd risico hebben op complicaties van de griep.
• Zorg voor een goede algemene gezondheid door genoeg te slapen, voldoende te bewegen en een gezonde voeding te eten. Dit kan je immuunsysteem versterken en je helpen om infecties, zoals de griep, beter te bestrijden.

Noten:

1. www.rivm.nl
2. Is de werking van griepremmer Tamiflu niet bewezen? www.gezondheidenwetenschap.be (7 januari 2014)
3. J. M. Keppel Hesselink, Tineke de Boer, Renger F. Witkamp. Palmitoylethanolamide: A Natural Body-Own Anti-Inflammatory Agent, Effective and Safe against Influenza and Common Cold. International Journal of Inflammation Volume 2013 (2013), Article ID 151028, 8 pages http://dx.doi.org/10.1155/2013/151028

Lees verder

• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Natuurlijke behandeling en middelen bij griep en verkoudheid
• Griepsymptomen en griepverschijnselen: behandeling van griep
• Verkoudheid: verstopte neus, niezen, koorts, keelpijn, hoest
• Slijm ophoesten: wit, geel, grijs, rood sputum ophoesten