Hiv conversiegriep: symptomen, besmetting en behandeling

Wanneer je besmet bent met hiv, kun je een korte periode met symptomen doormaken, de zogeheten acute hiv-infectiefase. Het humaan immunodeficiëntievirus (hiv) is een retrovirus dat via bloed en sperma van mens op mens kan worden overgebracht en dat in de loop van de tijd de lymfocyten -dat zijn de witte bloedcellen in menselijk bloed- vernietigt, waardoor een onbehandelde hiv-infectie zich na verloop van jaren bijna altijd een ernstige vermindering van de afweer tot gevolg heeft. Uiteindelijk leidt dit tot het ziektebeeld aids (Acquired Immuno-Deficiency Syndrome), een verzamelnaam voor een aantal ziektes die je op termijn krijgt wanneer je geïnfecteerd bent met hiv, waaronder opportunistische infecties. Het is niet bekend hoe snel zich na een infectie aids ontwikkelt, volgens de huidige gegevens bedraagt deze periode één tot tien à twintig jaar.

Acute hiv-infectie

Kortstondige periode

Het ziektebeeld dat binnen twee tot vier weken na besmetting met hiv ontstaat wordt wel primaire of acute hiv-infectie genoemd. Deze kortstondige periode waarin iemand zich flink ziek kan voelen, wordt ook conversiegriep genoemd. Het is het eerste stadium van infectie en het duurt tot het lichaam antistoffen tegen hiv heeft gecreëerd.

Immuunsysteem

Tijdens dit eerste stadium van infectie vermenigvuldigt het virus zich met een hoge snelheid. In tegenstelling tot andere virussen, waar het immuunsysteem van het lichaam korte metten mee maakt, kan hiv niet door het immuunsysteem worden geëlimineerd. Dit betekent dat het virus gedurende langere tijd in je lichaam kan leven. Het virus infiltreert in de cellen die het immuunsysteem coördineren en legt ze plat. Op een gegeven ogenblik is het immuunsysteem niet meer in staat om andere ziekten en infecties te bestrijden. Wanneer dit gebeurt, kan de hiv-infectie leiden tot de ontwikkeling van aids.

Besmetting

Acute hiv is besmettelijk. De meeste mensen met een acute hiv-infectie weten echter niet dat ze besmet zijn. Dit kan komen doordat ze niet regelmatig op hiv worden getest, of omdat de standaard hiv-test hiv in de eerste 16 dagen vaak niet kan aantonen. Krijg je binnen twee weken na risicovolle seks klachten van hiv, overleg dan met je arts of een RNA-test zinvol is naast de standaard hiv-test. Een RNA-test kan een hele vroege infectie, dat wil zeggen van 7 dagen tot 16 dagen na blootstelling aan het virus, aantonen.

Conversiegriep symptomen

Tussen hiv-besmetting en ziekte kan 1 tot 15 jaar verlopen. Bij sommige mensen treedt een acuut ziektebeeld op na besmetting met hiv, vaak binnen enkele dagen tot vijf weken. De klachten hebben wel wat weg van een ernstige griep of de ziekte van Pfeiffer. Dit acute ziektebeeld na hiv-besmetting wordt acute- of conversiegriep genoemd. Ongeveer 50-70% van de mensen die besmet raakt met hiv ontwikkelen een conversiegriep. Hierbij kunnen de volgende klachten en symptomen optreden:

koorts
hoofdpijn
nachtzweten
Vermoeidheid / Bron: Istock.com/BartekSzewczyk
lichtschuwheid
vermoeidheid en algehele malaise
huiduitslag (vlekkerige en pukkelig)
pijn achter de ogen
spierpijn
zere keel
plotseling en onverklaarbaar gewichtsverlies
gezwollen en/of pijnlijke lymfklieren

Deze klachten gaan na één tot drie weken vanzelf over. In de periode tussen het moment van besmetting en het optreden van aids zijn er vaak weinig of geen klachten. De grootste groep zijn de symptoomloze virusdragers.

Besmetting met hiv

Overdraagbaarheid

Het virus wordt overgebracht van mens op mens via;

bloed-bloed; en/of
bloed-slijmvliescontact.

In het normale maatschappelijke verkeer is hiv niet overdraagbaar: het is een bloed overdraagbare aandoening (boa) of een seksueel overdraagbare aandoening (soa).

Overdracht van het virus

Er worden de volgende manieren van overdracht van het virus onderscheiden:

(Onbeschermd) seksueel contact: het risico op besmetting met hiv tijdens seksueel contact wordt verhoogd door receptief anaal geslachtsverkeer, seks tijdens de menstruatie en de aanwezigheid van andere soa, vooral die waarbij zweertjes optreden.
Injectie of transfusie van besmet bloed of bloedproducten.
Het gebruiken van niet gesteriliseerde naalden of prikaccidenten.
Moeder/kind overdracht (borstvoeding en pre- of perinataal).
Door contact met besmet bloed.

Risicogroepen

In Nederland komt hiv vooral voor binnen bepaalde risicogroepen.:

mannen die seks hebben met mannen (MSM);
injecterende druggebruikers;
prostituees;
Afrikanen uit landen onder de Sahara en personen met een Caribische etniciteit.

Diagnostiek en behandeling

Zo'n 4-6 weken na besmetting zijn antistoffen zijn in het bloed aantoonbaar. Er zijn inmiddels ook sneltesten beschikbaar voor hiv. Binnen een tijdsbestek van 30 jaar is een hiv-infectie veranderd van een dodelijke ziekte in een goed behandelbare aandoening.¹ Behandeling bestaat uit het voorschrijven van antivirale geneesmiddelen. Deze middelen remmen de aanmaak van nieuw virus, zodat minder nieuwe cellen geïnfecteerd worden. Ze worden als combinatietherapie toegepast. De patiënt geneest dus niet, maar de vermenigvuldiging van het virus wordt wel geremd. Hierdoor wordt de schadelijke aantasting van de afweer tegengegaan. Het ziekteproces komt hierdoor tot stilstand.

Noot:
[OLIST]Kees Brinkman en Jan E.A.M. van Bergen. Sneller overgaan tot hiv-test. Ned Tijdschr Geneeskd. 2013;157:A6120[/OLIST]

Hiv conversiegriep: symptomen, besmetting en behandeling