Benauwdheid en hoesten: oorzaken, behandeling en preventie

Benauwdheid (of kortademigheid) en hoesten zijn twee vrij veel voorkomende symptomen die bij verschillende ziekten kunnen voorkomen. Meestal is de combinatie benauwdheid en hoesten gebaseerd op luchtwegaandoeningen of (minder vaak) hartaandoeningen. Voorbeelden zijn griep, longontsteking en allergie. Benauwdheid en hoesten kunnen zowel een acuut als een chronisch beloop hebben. Deze symptomen zijn meestal niet alleen vervelend of verontrustend voor de getroffenen en hun familieleden, maar kunnen er zelfs toe leiden dat de taken van het dagelijks leven slechts gedeeltelijk of niet langer kunnen worden voortgezet. Raadpleeg tijdig je huisarts ten behoeve van een snelle diagnose en adequate behandeling.

• Benauwdheid en hoesten
• Dyspneu
• Soorten hoest
• Acuut of chronisch
• Oorzaken
• Bovenste luchtweginfectie
• Bronchitis
• Griep
• Longontsteking
• Pleuritis
• Allergie
• COPD
• Nieuwe coronavirus
• Hart- en vaatziekten
• Andere oorzaken
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van benauwdheid en hoesten
• Prognose
• Preventie

Benauwdheid en hoesten

Dyspneu

In de medische terminologie wordt benauwdheid 'dyspneu' genoemd. Met benauwdheid wordt een gevoel van moeizame ademhaling bedoeld, een benauwd gevoel op de borst of in de keel. Vaak gaat dit gepaard met ademhalingsmoeilijkheden. Vaak worden de termen benauwdheid en kortademigheid door elkaar heen gebruikt. Toch is er een verschil. Met kortademigheid wordt vaak bedoeld dat je na (enige) inspanning even op adem moet komen. Doorademen of doorzuchten is dikwijls niet goed mogelijk.

Soorten hoest

Hoest is niet alleen een symptoom van een ziekte, maar ook een beschermend mechanisme. Bij hoesten kan het lichaam slijm, stof of vreemde voorwerpen uit de luchtwegen verdrijven. De intensiteit en aard van de hoest kan sterk variëren, afhankelijk van de oorzaak. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen productieve en niet-productieve hoest. Simpel gezegd: bij productieve hoest komt er slijm mee en in combinatie met koorts wijst dit vaak op een luchtweginfectie. Bij niet-productieve hoest, ook wel 'droge hoest' genoemd, wordt er evenwel geen slijm opgehoest.

Acuut of chronisch

De symptomen kunnen de hele dag optreden of alleen op bepaalde tijdstippen van de dag of na het eten van verschillende soorten voedsel of na het roken. Zowel benauwdheid als hoest kunnen zowel acuut of chronisch zijn. Een acute hoest duurt niet langer dan acht weken. Anders is het een chronische hoest.

Oorzaken

Bovenste luchtweginfectie

De meest voorkomende oorzaak van lichte benauwdheid en hoest is een virale bovenste luchtweginfectie, waarbij het slijmvlies van de neus en/of de keel ontstoken is door een virusinfectie. Dit kan gepaard gaan met hoesten, kortademigheid, loopneus en een algemeen gevoel van ziekte.

Bronchitis

Bronchitis, een ontsteking van kleine vertakkingen in je longen, kan ook hoesten en benauwdheid veroorzaken. Acute bronchitis ontstaat dikwijls na een verkoudheid of griep. Acute bronchitis vertoont aanvankelijk een droge en later een productieve hoest. Degenen die last hebben van hoesten en ophoesten, evenals benauwdheid gedurende ten minste drie opeenvolgende maanden gedurende ten minste twee opeenvolgende jaren, hebben waarschijnlijk last van chronische bronchitis. Roken is de belangrijkste oorzaak van chronische bronchitis.

Griep

Griep (influenza) kan ook leiden tot een droge hoest met benauwdheid. De oorzaak is hier een infectie met het griepvirus.

Longontsteking

Hoesten en ademhalingsmoeilijkheden kunnen ook duiden op een longontsteking, wat onder meer veroorzaakt kan worden door het griepvirus. Andere symptomen van longontsteking zijn hoge koorts en een ernstig ziektegevoel. Longontsteking kan zowel door virussen als bacteriën worden veroorzaakt.

Pleuritis

Pleuritis is een ontsteking van het borstvlies (de pleura) of het longvlies en wordt ook wel
Ontsteking van de pleuritis, de zogenaamde pleuritis, leidt vaak tot hoesten en benauwdheid. Een onderliggende ziekte is de oorzaak van pleuritis. Pleuritis kan worden veroorzaakt door infectie, longembolie of longkanker.

Allergie

Hoest en benauwdheid worden in veel gevallen veroorzaakt door een allergie. Een allergische hoest kan optreden als onderdeel van een allergie voor schimmels, huisstofmijt of pollen. Allergisch astma duidt op klachten van de luchtwegen die zijn veroorzaakt door een allergeen en het kenmerkt zich door symptomen als benauwdheid, een piepende ademhaling, kortademigheid.

COPD

Net als bij bronchiale astma, vernauwt chronische obstructieve longziekte (Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD) ook chronisch de luchtwegen in de longen. Dit resulteert in een chronische hoest met ophoesten en kortademigheid bij inspanning. De belangrijkste oorzaak is hier, net als bij chronische bronchitis, roken.

Nieuwe coronavirus

In China startte in december 2019 een uitbraak van een nieuw coronavirus. Het virus kan de ziekte COVID-19 veroorzaken. De meeste patiënten met dit virus hebben hoest, koorts en luchtwegklachten (benauwdheid).

Hart- en vaatziekten

Niet alleen longziekten, maar ook hart- en vaatziekten kunnen leiden tot benauwdheid en hoesten. Als het hart niet meer voldoende bloed aan het lichaam kan leveren, is er een tekort aan zuurstof en daardoor treedt kortademigheid en benauwdheid op. Alle ziekten die de functie van de linkerhelft van het hart verstoren, kunnen leiden tot kortademigheid/benauwdheid of hoesten. Deze omvatten hartklepafwijkingen, coronaire hartziekte, hartinfarct (myocardinfarct), hoge bloeddruk, pericarditis (ontsteking van het hartzakje) en uitgesproken hartritmestoornissen.

Andere oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van benauwdheid en hoesten zijn het inslikken of inademen van irriterende gassen, stof en vreemde voorwerpen, longkanker, evenals een klaplong (pneumothorax).

Huisarts raadplegen

Als de symptomen van kortademigheid en hoesten optreden na intensieve fysieke inspanning, is dit een normale reactie van het lichaam. Dit gebeurt na het dragen van zware voorwerpen of het uitoefenen van kracht- en duursporten. Het lichaam heeft een paar minuten nodig voor regeneratie. Door rust verminderen geleidelijk de klachten. Als ze binnen 20-30 minuten volledig zijn verdwenen, is een bezoek aan de arts niet nodig.

Als je bloed ophoest of als je aanvullende symptomen hebt, zoals scherpe pijn op de borst, moet je een arts raadplegen. Het is mogelijk dat je lijdt aan een onderliggende ziekte die snel en adequaat behandeld moet worden.

Als de symptomen zonder duidelijke reden gedurende een langere periode van enkele dagen of weken aanhouden, moet een arts worden geraadpleegd. Er bestaat een risico op infectie of ontsteking. Zonder medische zorg kunnen deze zich verder in het lichaam verspreiden en organen beschadigen. In ernstige gevallen bestaat het risico op functiestoringen en ernstige ziekten, zoals een hartaanval. Een arts moet daarom verder onderzoek doen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om een ​​diagnose te stellen, zal de arts vragen stellen over de klachten die je ervaart en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Hij vraagt ​​naar de eerste verschijning van de symptomen en of er een verband is met andere gebeurtenissen. Gelijktijdige symptomen kunnen ook nuttig zijn bij het stellen van een diagnose. Nader onderzoek kan helpen bij het stellen van de diagnose. De arts kan bijvoorbeeld luisteren naar het hart en de longen in de borststreek en aldus afwijkingen opsporen.

Vervolgonderzoek

Een keeluitstrijkje gevolgd door een bacteriekweek kan het bewijs leveren van een onderliggende bacteriële infectie. Het onderzoeken van sputum tijdens productieve hoest kan ook helpen bij het identificeren de mogelijke boosdoeners. Er wordt een bloedanalyse uitgevoerd om zowel een infectie te diagnosticeren als om de bloedgassen (zuurstof en kooldioxide) te analyseren. Met de bloedgasanalyse kan worden gecontroleerd of de gasuitwisseling in de longen verstoord is. Bij dit onderzoek wordt gemeten hoeveel zuurstof en koolzuurgas er in je bloed zit. De arts meet tevesn hoe zuur je bloed is. Uit deze getallen leidt de arts af hoe goed je longen werken. Dit is onder meer belangrijk bij astma en COPD. Als een longziekte wordt vermoed, kunnen ook een longfunctietest en bronchoscopie worden uitgevoerd. Met een bronchoscopie onderzoekt de arts je luchtwegen op afwijkingen.

Behandeling van benauwdheid en hoesten

De behandeling van hoest en benauwdheid hangt af van de oorzaak van de symptomen. Hoestprikkelremmende stoffen, de zogenaamde antitussiva, kunnen de irriterende (droge) hoest onderdrukken. Bekende antitussiva zijn codeïne en dextromethorfan. Dit laatste middel is een hoestmiddel en vermindert de neiging om te hoesten en wordt gebruikt bij kriebelhoest. Kruidenhoestonderdrukkers zoals weegbree of tijm kunnen ook verlichting bieden.

Hoestverlichters kunnen het slijm losmaken en het ophoesten vergemakkelijken. Actieve ingrediënten zoals acetylcysteïne (ACC) en ambroxol zitten vaak in de hoestonderdrukkers. Acetylcysteïne verdunt taai slijm in de longen, waardoor je het makkelijker kunt ophoesten. Ambroxol is een expectorans, een middel om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken.

In ernstige gevallen kan toediening van zuurstof nodig zijn, vooral bij mensen met COPD. Mensen met COPD hebben dit vooral 's nachts nodig en bij inspanning. Ademhalingsoefeningen en/of ademhalingstherapie kunnen ook kortademigheid en hoesten verlichten.

Prognose

De prognose voor benauwdheid en hoesten hangt af van de onderliggende ziekte. Als deze symptomen worden veroorzaakt door acute invloeden (bronchitis, tekenen van intoxicatie, enz.), verdwijnen ze gewoonlijk naarmate de ziekte afneemt. Hoest duurt vaak langer omdat irritatie van de luchtwegen die is opgetreden tijdens een periode van ziekte ook hoest kan veroorzaken.

Langdurige hoest en benauwdheid zijn vaak de oorzaak van een chronische aandoening, zoals COPD of chronische bronchitis. Ook pathologische veranderingen in het longweefsel door andere ziekten zijn denkbaar. Indien onbehandeld, verergeren dergelijke klachten. Bij adequate behandeling kan de getroffen persoon vaak verlichting van de symptomen ervaren. Het is van cruciaal belang dat de longen ontspannen en indien nodig verwijden. Ophoesten van slijm kan worden ondersteund met bepaalde middelen.

Sigarettenrook, overmatige inspanning en overgewicht verergeren meestal het probleem van benauwdheid en hoesten. Het eten van een gezond dieet en het nemen van kalmerende en ontspannende maatregelen versnellen vaak de genezing van symptomen of kunnen deze verlichten.

Preventie

Een van de belangrijkste oorzaken van benauwdheid en hoesten is roken. Stoppen met roken is daarom een ​​van de belangrijkste preventiemaatregelen. Een uitgebalanceerd dieet, het handhaven van een gezond gewicht en voldoende beweging in de frisse lucht kunnen ook bijdragen aan de gezondheid van longen en hart en zo benauwdheid en hoesten voorkomen.

Lees verder

• Benauwd gevoel: oorzaken en behandeling benauwdheid in keel
• Benauwdheid: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie
• Reutelende ademhaling: oorzaak reutelende geluiden & hoesten
• Hoesten: oorzaken, symptomen en behandeling van hoest
• Kortademigheid en hoesten: oorzaken, onderzoek & behandeling