Struma ovarii: Eierstoktumor met buikpijn en bekkenpijn

Een struma ovarii is een zeldzame vorm van een eierstoktumor die voornamelijk schildklierweefsel bevat. De aandoening met onbekende oorzaak veroorzaakt bij veel vrouwen geen tekenen. Af en toe ontstaan wel symptomen zoals buikpijn, bekkenpijn en een gezwollen buik. Af en toe komen ook symptomen van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) tot stand. De eierstoktumor is niet makkelijk te diagnosticeren. De behandeling van een struma ovarii bestaat uit een chirurgische verwijdering van de eierstoktumor. De vooruitzichten zijn meestal uitstekend. Af en toe ontaardt een goedaardige tumor toch in een kwaadaardig gezwel die ook via chirurgie te behandelen is.

• Epidemiologie
• Oorzaken en risicofactoren van tumor in of op eierstokken
• Symptomen: Buikpijn, bekkenpijn en gezwollen buik
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van eierstoktumor
• Prognose van struma ovarii
• Complicaties
• Preventie van struma ovarii
• Leven met struma ovarii
• Behandeling en diagnostiek
• Opvolging en prognose

Epidemiologie

Struma ovarii is verantwoordelijk voor ongeveer 0,5 tot 1 procent van alle eierstoktumoren. Dit type tumor komt het meest voor bij vrouwen tussen de veertig en zestig jaar oud. Hoewel het zeldzaam is, kunnen patiënten vanaf tien jaar ook met deze tumor te maken krijgen. De exacte oorzaak van struma ovarii is onbekend, en de aandoening wordt beschouwd als zeldzaam in de algemene bevolking.

Oorzaken en risicofactoren van tumor in of op eierstokken

Struma ovarii is verantwoordelijk voor ongeveer 0,5 tot 1 procent van alle eierstoktumoren. Dit type tumor komt het meest voor bij vrouwen tussen de veertig en zestig jaar oud. Patiënten vanaf tien jaar kunnen ook te maken krijgen met deze tumor, hoewel het zeldzaam is. De etiologie van struma ovarii blijft onbekend anno augustus 2024.

Symptomen: Buikpijn, bekkenpijn en gezwollen buik

In de meeste gevallen ervaren patiënten met een struma ovarii geen symptomen. Vrouwen met een struma ovarii kunnen echter af en toe symptomen vertonen die vergelijkbaar zijn met andere eierstoktumoren. Deze symptomen kunnen bestaan uit buikpijn, een voelbaar buikgezwel, bekkenpijn, en/of een gezwel in het bekkengebied. Minder vaak komen abnormale vaginale bloedingen, menstruatieafwijkingen (zoals een afwezige menstruatie) en ascites (vochtophoping in de buik) voor. Klinische en biochemische kenmerken van hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) komen zelden voor bij vrouwen met een struma ovarii. In uitzonderlijke gevallen kunnen vrouwen met een struma ovarii en hyperthyreoïdie ook een struma (kropgezwel: zwelling van de schildklier) ontwikkelen.

Alarmsymptomen

Bij een struma ovarii kunnen de volgende alarmsymptomen optreden:

• Buikpijn: Aanwezigheid van pijn in de buik kan wijzen op een tumor in de eierstokken.
• Bekkenpijn: Pijn in het bekkengebied kan een teken zijn van een struma ovarii, vooral als deze gepaard gaat met andere symptomen.
• Gezwollen buik: Een merkbare zwelling in de buik kan duiden op de aanwezigheid van een tumor.
• Abnormale vaginale bloedingen: Onregelmatige of ongebruikelijke vaginale bloedingen kunnen optreden bij een struma ovarii en moeten verder worden onderzocht.
• Menstruatieafwijkingen: Veranderingen in de menstruatiecyclus, zoals een afwezige menstruatie, kunnen ook voorkomen.
• Hyperthyreoïdie-symptomen: In zeldzame gevallen kunnen symptomen van een overactieve schildklier, zoals hyperthyreoïdie, optreden, waaronder nervositeit, gewichtsverlies, en versnelde hartslag.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

Een struma ovarii is moeilijk te diagnosticeren, en lichamelijk onderzoek levert vaak geen afwijkingen op. De tumor kan zich presenteren als een grote buiktumor die bij onderzoek voelbaar is, afhankelijk van de grootte en locatie. Soms wordt een struma ovarii toevallig ontdekt tijdens beeldvormende onderzoeken zoals een echografie of MRI-scan die om andere redenen worden uitgevoerd. De uiteindelijke diagnose wordt gesteld op basis van pathologisch en histologisch onderzoek. Aan de hand van de kenmerken van de tumor kan struma ovarii worden geclassificeerd als goedaardig of kwaadaardig.

Differentiële diagnose

Bij de volgende aandoeningen kunnen de klinische symptomen vergelijkbaar zijn met die van een struma ovarii:

• een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• een endometrioom
• een tubo-ovarieel abces
• fysiologische eierstokcyste
• hydrosalpinx (verstopte eileider door vochtophoping)
• hyperthyreoïdie en thyrotoxicose (verhoogde schildklierhormonen in het bloed)
• uitgezaaide schildklierkanker naar de eierstok

Behandeling van eierstoktumor

Patiënten met struma ovarii ondergaan een chirurgische ingreep waarbij de arts de tumor verwijdert. Meestal vereist dit de verwijdering van de eierstok. Conservatieve chirurgie is aanbevolen voor patiënten met een goedaardige struma ovarii, vooral als ze nog vruchtbaar zijn en een kinderwens hebben. Laparoscopische chirurgie is de voorkeur voor het verwijderen van een struma ovarii, omdat dit resulteert in een kortere opnameduur en een lagere incidentie van postoperatieve complicaties in vergelijking met een laparotomie (chirurgische opening van de buikwand). De meeste patiënten herstellen goed na laparoscopische chirurgie, met een korte opnameduur en minimale nazorg of extra postoperatief onderzoek.

Prognose van struma ovarii

De prognose voor patiënten met struma ovarii is over het algemeen uitstekend. Hoewel de tumor voornamelijk bestaat uit schildklierweefsel, komt thyreotoxicose (verhoogde schildklierhormonen in het bloed) in slechts 5% van de gevallen voor.

Complicaties

De overgrote meerderheid van de struma ovarii-tumoren is goedaardig, maar in een klein percentage van de gevallen (circa 5-10%) kan de tumor kwaadaardig zijn. De meest voorkomende kwaadaardige struma ovarii is een papillair schildkliercarcinoom. Chirurgie in combinatie met adjuvante radioactief jodiumtherapie is vaak succesvol bij de behandeling van uitgezaaide en terugkerende tumoren.

Preventie van struma ovarii

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor struma ovarii, aangezien de oorzaak van deze tumor onbekend is. Echter, regelmatige medische controles en vroege opsporing van eventuele symptomen kunnen helpen bij het tijdig identificeren en behandelen van de tumor.

Leven met struma ovarii

Struma ovarii is een zeldzame eierstoktumor die bestaat uit schildklierweefsel. Deze tumor kan symptomen veroorzaken zoals buikpijn, bekkenpijn en hormonale onbalans, afhankelijk van de activiteit van het schildklierweefsel.

Behandeling en diagnostiek

De behandeling van struma ovarii omvat meestal een operatie om de tumor en het aangetaste eierstokweefsel te verwijderen. In sommige gevallen is ook aanvullende schildkliermedicatie nodig, vooral als de tumor schildklierhormonen produceert.

Opvolging en prognose

Na de operatie is regelmatige opvolging belangrijk om terugkeer van de tumor te detecteren. Over het algemeen is de prognose goed, vooral wanneer de tumor tijdig wordt verwijderd.

Lees verder

• Eierstokcysten (cysten in eierstok): Soorten en symptomen
• Eierstokkanker: Kanker in eierstokken met weinig symptomen
• Eierstokpijn: Oorzaken van pijn aan eierstok of eierstokken
• Eierstoktumoren: Typen en symptomen van tumor op eierstokken
• Bekkenpijn: Pijn in het bekkengebied bij mannen en vrouwen