Struma ovarii: Eierstoktumor met buikpijn en bekkenpijn

Een struma ovarii is een zeldzame vorm van een eierstoktumor die voornamelijk schildklierweefsel bevat. De aandoening met onbekende oorzaak veroorzaakt bij veel vrouwen geen tekenen. Af en toe ontstaan wel symptomen zoals buikpijn, bekkenpijn en een gezwollen buik. Af en toe komen ook symptomen van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) tot stand. De eierstoktumor is niet makkelijk te diagnosticeren. De behandeling van een struma ovarii bestaat uit een chirurgische verwijdering van de eierstoktumor. De vooruitzichten zijn meestal uitstekend. Af en toe ontaardt een goedaardige tumor toch in een kwaadaardig gezwel die ook via chirurgie te behandelen is.

• Oorzaken en risicofactoren van tumor in of op eierstokken
• Symptomen: Buikpijn, bekkenpijn en gezwollen buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van eierstoktumor
• Prognose van struma ovarii
• Complicaties

Oorzaken en risicofactoren van tumor in of op eierstokken

Struma ovarii is verantwoordelijk voor ongeveer 0,5 tot 1 procent van alle eierstoktumoren. Dit type tumor in of op de eierstokken komt het meest voor bij vrouwen tussen veertig en zestig jaar oud. Patiënten vanaf tien jaar krijgen mogelijk ook te maken met de tumor die om zeldzame redenen tot stand komt. De eierstoktumor heeft een onbekende etiologie anno maart 2020.

Symptomen: Buikpijn, bekkenpijn en gezwollen buik

In de meeste gevallen ervaren patiënten met een struma ovarii geen tekenen. Vrouwen met een struma ovarii vertonen af en toe wel tekenen die dan vergelijkbaar zijn met andere eierstoktumoren. Deze bestaan dan meestal uit buikpijn, een voelbaar buikgezwel, bekkenpijn en/of een gezwel in het bekkengebied, abnormale vaginale bloedingen, menstruatieafwijkingen (zoals een afwezige menstruatie) en minder vaak ascites (vochtophoping in de buik) en een gezwollen buik. Klinische en biochemische kenmerken van hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) komen niet vaak voor bij vrouwen met een struma ovarii. Zelden hebben vrouwen met een struma ovarii en hyperthyreoïdie ook een struma (kropgezwel: zwelling van de schildklier).

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

Een struma ovarii is moeilijk te diagnosticeren en lichamelijk onderzoek levert vaak geen afwijkingen op. De tumor presenteert zich mogelijk als een grote buiktumor, die bij onderzoek voelbaar is, afhankelijk van de grootte en locatie. Soms diagnosticeert de arts een struma ovarii per toeval wanneer hij beeldvormende onderzoeken zoals een echografie of MRI-scan uitvoert voor een andere reden. De uiteindelijke diagnose gebeurt op basis van een pathologisch en histologisch onderzoek. Op basis van de kenmerken van de tumor, kan struma ovarii worden geclassificeerd als goedaardig of kwaadaardig.

Differentiële diagnose

Bij volgende aandoeningen is de klinische presentatie vergelijkbaar met deze van een struma ovarii:

• een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• een endometrioom
• een tubo-ovarieel abces
• fysiologische eierstokcyste
• hydrosalpinx (verstopte eileider door vochtophoping)
• hyperthyreoïdie en thyrotoxicose (verhoogde schildklierhormonen in het bloed)
• uitgezaaide schildklierkanker naar de eierstok

Behandeling van eierstoktumor

Patiënten met struma ovarii krijgen een chirurgische ingreep waarbij de arts de tumor verwijdert. Meestal moet hij hiervoor de eierstok verwijderen. Conservatieve chirurgie is aanbevolen voor patiënten met een goedaardige struma ovarii, vooral als ze nog vruchtbaar zijn en een kinderwens hebben. Daarnaast wordt laparoscopische chirurgie aanbevolen als chirurgische behandeling voor het verwijderen van een struma ovarii, omdat dit resulteert in een kortere opnameduur en een lagere incidentie van postoperatieve complicaties in vergelijking met een laparotomie (chirurgische opening van de buikwand). De meeste patiënten herstellen na de laparoscopische chirurgie zonder complicaties, ze hebben een korte opnameduur en ze hebben geen langdurige nazorg of buitensporig postoperatief onderzoek nodig.

Prognose van struma ovarii

De overlevingspercentages van dit soort tumor zijn over het algemeen uitstekend. Hoewel de tumor voornamelijk bestaat uit schildklierweefsel, komt thyreotoxicose (verhoogde schildklierhormonen in het bloed) in slechts 5% van alle gevallen tot stand.

Complicaties

De overgrote meerderheid van de strumae ovarii is goedaardig, maar in een klein percentage van de gevallen (circa 5-10%) is sprake van kanker. De meest voorkomende kwaadaardige struma ovarii is een papillair schildkliercarcinoom. Chirurgie met adjuvante radioactief jodiumtherapie is succesvol bij de behandeling van uitgezaaide en ook terugkerende tumoren.

Lees verder

• Eierstokcysten (cysten in eierstok): Soorten en symptomen
• Eierstokkanker: Kanker in eierstokken met weinig symptomen
• Eierstokpijn: Oorzaken van pijn aan eierstok of eierstokken
• Eierstoktumoren: Typen en symptomen van tumor op eierstokken
• Bekkenpijn: Pijn in het bekkengebied bij mannen en vrouwen