Eierstoktumoren: Typen en symptomen van tumor op eierstokken

Een eierstoktumor is een abnormale, vaak langzaam groeiende massa op of in de eierstok van een vrouw. In tegenstelling tot een eierstokcyste, die gevuld is met vocht, is een tumor een vaste massa. Tumoren kunnen zowel goedaardig als kwaadaardig zijn. Goedaardige tumoren blijven meestal beperkt tot de eierstok, terwijl kwaadaardige tumoren kunnen uitgroeien tot eierstokkanker en zich naar andere delen van het lichaam kunnen verspreiden. In de vroege stadia van zowel goedaardige als kwaadaardige tumoren kunnen er vaak geen symptomen zijn. Zodra de tumor groot genoeg wordt, kunnen er klachten optreden zoals buikpijn en pijn tijdens de geslachtsgemeenschap. De behandeling varieert afhankelijk van het type en de grootte van de tumor, maar bestaat vaak uit chirurgie. In sommige gevallen kan een afwachtend beleid voldoende zijn.

• Goedaardige en kwaadaardige eierstoktumoren
• Goedaardig
• Kwaadaardig
• Typen tumoren in of op de eierstokken
• Kiemceltumoren
• Oppervlakte epitheliale tumoren
• Stromale tumoren
• Risicofactoren voor eierstoktumoren
• Symptomen
• Goedaardig
• Kwaadaardig
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Goedaardige tumor
• Kwaadaardige tumor
• Nazorg en opvolging
• Praktische tips voor het omgaan met eierstoktumoren
• Vroege detectie en medische opvolging
• Emotionele en mentale ondersteuning
• Misvattingen rond eierstoktumoren
• Eierstoktumoren veroorzaken altijd duidelijke symptomen
• Alle eierstoktumoren zijn kwaadaardig
• Eierstoktumoren worden alleen veroorzaakt door erfelijkheid
• Een verhoogde bloedwaarde betekent automatisch kanker
• Chemotherapie is altijd nodig bij eierstoktumoren
• Eierstoktumoren komen alleen voor bij oudere vrouwen

Goedaardige en kwaadaardige eierstoktumoren

Goedaardig

Goedaardige eierstoktumoren zijn abnormale, vaak langzaam groeiende massa's die meestal geen ernstige gezondheidseffecten hebben. Ze komen het meest voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Bij vrouwen met een onregelmatige menstruatie komen ze bij ongeveer de helft van de gevallen voor, terwijl bij vrouwen met een regelmatige menstruatie ongeveer één op de drie vrouwen ermee te maken heeft. Goedaardige eierstoktumoren veroorzaken vaak geen symptomen en worden meestal per toeval ontdekt tijdens een gynaecologisch onderzoek of een echografie. De behandeling bestaat meestal uit chirurgische verwijdering van de tumor, en soms ook het omliggende weefsel of de aangetaste eierstok. Na behandeling blijft de vruchtbaarheid vaak behouden, vooral als slechts één eierstok wordt verwijderd.

Kwaadaardig

Kwaadaardige eierstoktumoren ontstaan uit abnormale cellen in de eierstokken en kunnen zich verspreiden naar andere delen van het lichaam. Eierstokkanker ontwikkelt zich vaak vanuit abnormale cellen die zich ongeremd vermenigvuldigen. Deze tumoren kunnen in de vroege stadia vaak ongemerkt blijven, maar kunnen onbehandeld uitgroeien en zich naar andere lichaamsdelen verspreiden. De eierstokken zijn voortplantingsklieren die verantwoordelijk zijn voor de productie en opslag van eicellen en de afgifte van de geslachtshormonen progesteron en oestrogeen. De behandeling van eierstokkanker vereist vaak een combinatie van chirurgie, chemotherapie, radiotherapie, en/of gerichte therapie.

Typen tumoren in of op de eierstokken

Eierstoktumoren worden ingedeeld op basis van hun oorsprong in de eierstok:

Kiemceltumoren

Kiemceltumoren ontstaan uit de cellen die zich ontwikkelen tot eicellen. Deze tumoren komen het meest voor bij jonge vrouwen en kunnen, hoewel ze vaak goedaardig zijn, soms uitgroeien tot kanker. Vroege behandeling kan helpen om de vruchtbaarheid te behouden.

Oppervlakte epitheliale tumoren

Oppervlakte epitheliale tumoren beginnen in de cellen die het oppervlak van de eierstok bedekken. Dit type tumor is het meest voorkomend en vertegenwoordigt ongeveer negentig procent van de eierstoktumoren. Ze kunnen zowel goedaardig als kwaadaardig zijn, met het kwaadaardige type dat vaak ernstige gevolgen heeft.

Stromale tumoren

Stromale tumoren ontstaan in het deel van de eierstok dat vrouwelijke voortplantingshormonen produceert. Dit type tumor is zeer zeldzaam. Als een stromale tumor kwaadaardig is, wordt deze vaak beschouwd als een laaggradige kanker.

Risicofactoren voor eierstoktumoren

Hoewel de exacte oorzaken van eierstoktumoren niet volledig bekend zijn, zijn er verschillende risicofactoren die mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling ervan. Deze omvatten:

• Familiegeschiedenis van eierstoktumoren of eierstokkanker
• Een voorgeschiedenis van borstkanker, endometriumkanker of darmkanker (Lynch syndroom II)
• Vroege menopauze
• Gonadale dysgenese
• Obesitas
• Onvruchtbaarheid
• Roken: Vooral geassocieerd met slijmachtige adenocarcinomen
• Een genetische mutatie, zoals BRCA1 of BRCA2, kan ook het risico verhogen

Symptomen

De symptomen van eierstoktumoren kunnen variëren afhankelijk van het type tumor en de fase van de ziekte.

Goedaardig

Goedaardige eierstoktumoren veroorzaken vaak geen symptomen. Als de tumor echter groot genoeg is, kan deze druk uitoefenen op omliggende organen, wat leidt tot klachten zoals:

• Bekkenpijn
• Buikpijn
• Lage rugpijn
• Menstruatiekrampen
• Misselijkheid of Braken
• Pijn bij geslachtsgemeenschap
• Problemen met plassen of Vaak plassen
• Snel een vol gevoel na het eten of Geen eetlust

Kwaadaardig

Kwaadaardige eierstoktumoren vertonen vaak vage of milde symptomen in de vroege stadia. Naarmate de kanker vordert, kunnen de volgende symptomen optreden:

• [Aanhoudende] Indigestie of Maagklachten na het eten of drinken
• Constante Vermoeidheid
• Een Abnormale vaginale bloeding, vooral een Bloeding na de menopauze
• Een constant Opgeblazen gevoel
• Een gezwollen buik
• Een verandering in de stoelgang
• Eierstokpijn
• Onbedoeld gewichtsverlies
• Ongemak in de buik of het bekkengebied
• Pijn tijdens de seks
• Rugpijn
• Vaker of Dringender moeten plassen dan normaal
• Zich snel vol voelen bij het eten of verlies van eetlust

Diagnose en onderzoeken

Eierstoktumoren worden vaak ontdekt tijdens een standaard gynaecologisch onderzoek of een uitstrijkje. Verdere onderzoeken zijn nodig om de diagnose te bevestigen en om de aard en omvang van de tumor te bepalen. De arts kan de volgende onderzoeken aanvragen:

• Een zwangerschapstest om andere oorzaken van symptomen uit te sluiten
• Urineonderzoek om de nierfunctie en mogelijke ontstekingen te evalueren
• Beeldvormende onderzoeken zoals een echografie, een CT-scan, of een MRI-scan om de tumor in beeld te brengen
• Een diagnostische laparoscopie voor directe visualisatie en mogelijk biopsie van de tumor

Behandeling

De behandeling van eierstoktumoren hangt af van of de tumor goedaardig of kwaadaardig is, evenals van de grootte en de locatie van de tumor.

Goedaardige tumor

In sommige gevallen hebben goedaardige eierstoktumoren geen onmiddellijke behandeling nodig en kan een afwachtend beleid worden gevolgd. Als de tumor echter pijnlijk is, groeit, of symptomen veroorzaakt, kan een operatie noodzakelijk zijn. De chirurg kan de tumor verwijderen terwijl de rest van de eierstok intact blijft. Indien nodig kan ook de aangetaste eierstok en eileider worden verwijderd. In zeldzame gevallen kan het nodig zijn om beide eierstokken te verwijderen. Het verwijderen van één eierstok heeft meestal geen invloed op de hormonale balans en de vruchtbaarheid, omdat de andere eierstok deze functies kan overnemen.

Kwaadaardige tumor

De belangrijkste behandeling voor eierstokkanker is chirurgie, met als doel alle kankerweefsels te verwijderen. Dit kan onder meer het verwijderen van beide eierstokken, de eileiders, de baarmoeder (hysterectomie), en een deel van het buikvet (het omentum) inhouden. Als de kanker alleen in één of beide eierstokken aanwezig is, kan het zijn dat alleen de eierstokken worden verwijderd, waardoor de baarmoeder en de mogelijkheid om kinderen te krijgen behouden blijven. Naast chirurgie kunnen chemotherapie, radiotherapie, en/of gerichte therapie worden ingezet om eventuele resterende kanker te bestrijden en de kans op terugkeer te minimaliseren.

Nazorg en opvolging

Na de behandeling van eierstoktumoren is regelmatige opvolging noodzakelijk om de voortgang te monitoren en om te controleren op eventuele terugkeer van de ziekte. Dit kan bestaan uit regelmatige gynaecologische controles, beeldvormende onderzoeken en bloedonderzoeken. Voor vrouwen die behandeld zijn voor eierstokkanker kan het ook nodig zijn om te worden gecontroleerd op de bijwerkingen van behandelingen zoals chemotherapie of hormoontherapie.

Praktische tips voor het omgaan met eierstoktumoren

Eierstoktumoren kunnen variëren van goedaardige cysten tot kwaadaardige tumoren. De symptomen kunnen mild zijn, maar het is belangrijk om regelmatig controles uit te voeren en alert te zijn op veranderingen in het lichaam.

Vroege detectie en medische opvolging

Regelmatige gynaecologische onderzoeken, waaronder uitstrijkjes en echografieën, zijn belangrijk om eierstoktumoren vroegtijdig op te sporen. Vrouwen met een verhoogd risico op eierstoktumoren, bijvoorbeeld vanwege familiegeschiedenis, moeten extra voorzichtig zijn en vaker medisch worden gecontroleerd.

In sommige gevallen kan het nodig zijn om de tumor chirurgisch te verwijderen. Het type behandeling hangt af van de aard van de tumor. Bij kwaadaardige tumoren kunnen behandelingen zoals chemotherapie of bestraling nodig zijn.

Emotionele en mentale ondersteuning

De diagnose van eierstoktumoren kan emotioneel belastend zijn, vooral als er onzekerheid bestaat over de aard van de tumor. Het is belangrijk om psychologische ondersteuning aan te bieden, zowel voor de patiënt als voor hun familie.

Patiënten kunnen baat hebben bij steungroepen waarin ze ervaringen kunnen delen met anderen die soortgelijke uitdagingen doormaken. Het kan helpen om met een therapeut te praten om gevoelens van angst, depressie of onzekerheid te verlichten.

Misvattingen rond eierstoktumoren

Eierstoktumoren zijn gezwellen die zich ontwikkelen in de eierstokken en kunnen zowel goedaardig als kwaadaardig zijn. Ze worden vaak laat ontdekt omdat de symptomen in het begin vaag of afwezig kunnen zijn. Er bestaan veel misvattingen over de oorzaken, diagnose en behandeling van eierstoktumoren.

Eierstoktumoren veroorzaken altijd duidelijke symptomen

In de vroege stadia geven eierstoktumoren vaak weinig tot geen klachten. Symptomen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn en veranderingen in de stoelgang kunnen pas optreden wanneer de tumor groter wordt of zich verspreidt naar omliggende organen zoals de darmen. Hierdoor wordt de diagnose vaak pas in een later stadium gesteld.

Alle eierstoktumoren zijn kwaadaardig

Niet elke eierstoktumor is kwaadaardig. Er bestaan zowel goedaardige als kwaadaardige tumoren, en sommige tumoren bevinden zich in een tussenvorm. Beeldvormende technieken, zoals beeldvormende onderzoeken, en een weefselbiopsie kunnen helpen om het type tumor vast te stellen en een passende behandeling te bepalen.

Eierstoktumoren worden alleen veroorzaakt door erfelijkheid

Hoewel genetische factoren een rol kunnen spelen, zijn eierstoktumoren niet uitsluitend erfelijk. Andere risicofactoren, zoals hormonale veranderingen, endometriose en omgevingsfactoren, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van deze tumoren. Erfelijkheid is slechts één van de vele factoren die de kans op eierstokkanker kunnen beïnvloeden.

Een verhoogde bloedwaarde betekent automatisch kanker

Bij de diagnose van eierstoktumoren wordt soms een bloedtest uitgevoerd om tumormarkers, zoals CA-125, te meten. Een verhoogde waarde betekent echter niet altijd dat er sprake is van kanker. Andere aandoeningen, zoals infecties of goedaardige cysten, kunnen deze waarden ook beïnvloeden.

Chemotherapie is altijd nodig bij eierstoktumoren

De behandeling van eierstoktumoren hangt af van het type, de grootte en de verspreiding van de tumor. Sommige goedaardige tumoren vereisen geen verdere behandeling na chirurgische verwijdering, terwijl kwaadaardige tumoren soms worden behandeld met een combinatie van chirurgie en chemotherapie.

Eierstoktumoren komen alleen voor bij oudere vrouwen

Hoewel het risico op eierstokkanker toeneemt met de leeftijd, kunnen eierstoktumoren op elke leeftijd voorkomen, ook bij jongere vrouwen. Dit geldt vooral voor bepaalde typen, zoals kiemceltumoren, die vaker bij jongere patiënten worden vastgesteld. Een vroege diagnose is belangrijk om de behandelingsmogelijkheden te optimaliseren.

Lees verder

• Eierstokcysten (cysten in eierstok): Soorten en symptomen
• Eierstokkanker: Kanker in eierstokken met weinig symptomen
• Eierstokpijn: Oorzaken van pijn aan eierstok of eierstokken
• Polycysteus ovarium syndroom: Hormonale onevenwichtigheden
• Struma ovarii: Eierstoktumor met buikpijn en bekkenpijn