nieuws uitgelicht

Coronavirus (COVID-19): symptomen, besmetting en behandeling

De meest voorkomende symptomen van COVID-19, veroorzaakt door het nieuwe coronavirus, zijn koorts, droge hoest en vermoeidheid. Soms treden er meer ernstige symptomen op die zelfs fataal kunnen zijn. Het nieuwe coronavirus werd voor het eerst geïdentificeerd in Wuhan, in de provincie Hubei te China, nadat mensen longontsteking hadden ontwikkeld zonder een duidelijke oorzaak en waarvoor bestaande vaccins of behandelingen niet effectief waren. Het virus kan worden overgedragen van mens op mens. De incubatietijd (de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste klinische symptomen van de ziekte) van het virus ligt tussen 2 en 14 dagen en je bent gedurende deze periode besmettelijk.

• Wat is het coronavirus?
• Onderfamilie van virussen
• Nederland
• Oorzaken
• Symptomen van het nieuwe coronavirus
• Verschijnselen
• Incubatieperiode
• Meest voorkomende symptomen
• Minder vaak voorkomende symptomen
• Ernstige symptomen
• Verloop van COVID-19
• Risicogroepen
• Verspreiding en besmetting
• Bescherming tegen infecties
• Behandeling van COVID-19
• Vaccin
• Risico op besmetting via voedsel of spullen
• Het dragen van een masker of mondkapje

Wat is het coronavirus?

Onderfamilie van virussen

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) zijn coronavirussen een familie van virussen die ziekten veroorzaken, variërend van verkoudheid tot ernstigere ziekten zoals het Midden-Oosten Respiratory Syndrome (MERS) en Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS). Deze virussen werden oorspronkelijk overgedragen tussen dieren en mensen. SARS werd bijvoorbeeld verondersteld te zijn overgedragen van Civetkatten (een geslacht van kleine, slank gebouwde roofdieren die voorkomen in Zuidoost-Azië) op mensen, terwijl MERS van een kameel naar mensen reisde. Verschillende bekende coronavirussen circuleren bij dieren die nog geen mensen hebben besmet.

De naam coronavirus komt van het Latijnse woord corona, wat kroon of halo betekent. Onder een elektronenmicroscoop doet het beeld van het virus denken aan een kroon.

Nederland

Een nieuw coronavirus, geïdentificeerd door de Chinese autoriteiten op 7 januari 2020 en genaamd COVID-19, is een nieuwe stam die nog niet eerder bij mensen was geïdentificeerd. In 2020 ging het virus de hele wereld over. OI 27 februari 2020 dook het ook in Nederland op. De meeste mensen met COVID-19 hebben lichte tot matige symptomen en herstellen zonder speciale medische behandeling. Sommige mensen worden wel ernstig ziek en hebben medische hulp nodig.

Oorzaken

COVID-19 is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een nieuw ontdekt coronavirus. Infectie met het nieuwe coronavirus veroorzaakt coronavirusziekte 2019, afgekort als COVID-19.

Symptomen van het nieuwe coronavirus

Verschijnselen

Gewone coronavirussen veroorzaken meestal milde verkoudheidssymptomen met hoest en loopneus. Bepaalde coronavirussen kunnen echter ook ernstige infecties van de lagere luchtwegen veroorzaken en tot longontsteking leiden. Het nieuwe coronavirus COVID-19 lijkt geassocieerd te worden met een ernstiger beloop. Tot nu toe hebben sterfgevallen echter vooral plaatsgevonden bij patiënten die leden aan een onderliggende medische aandoening, zoals diabetes, hoge bloeddruk en hartaandoeningen. Mensen met het nieuwe coronavirus hebben vooral last van longklachten en zijn kortademig. Ook hebben ze koorts.

Incubatieperiode

De incubatietijd van het virus ligt tussen 2 en 14 dagen en je bent gedurende deze periode reeds besmettelijk.

Meest voorkomende symptomen

De meestvoorkomende symptomen van COVID-19 zijn:

• koorts
• droge hoest
• vermoeidheid

Minder vaak voorkomende symptomen

Andere symptomen die minder vaak voorkomen en bij sommige patiënten kunnen optreden, zijn onder meer:

• pijn in het lichaam
• verstopte neus
• hoofdpijn
• conjunctivitis (ontstoken slijmvlies of bindvlies van het oog)
• keelpijn
• diarree
• smaak- of reukverlies
• huiduitslag
• verkleuring van vingers of tenen

Deze symptomen zijn meestal mild en beginnen geleidelijk. Soms zijn de symptomen echter heftig.

Ernstige symptomen

Ernstige symptomen zijn:

• benauwdheid, kortademigheid of ademhalingsproblemen
• pijn op de borst of druk op de borst
• aangetast spraak- of bewegingsvermogen

Verloop van COVID-19

De meeste mensen (ongeveer 80%) herstellen van de ziekte zonder behandeling in het ziekenhuis. Ongeveer 1 op de 5 mensen die COVID-19 krijgen, wordt ernstig ziek en krijgt ademhalingsmoeilijkheden. Ouderen en mensen met onderliggende medische problemen zoals hoge bloeddruk, hart- en longproblemen, diabetes of kanker, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van een ernstige ziekte. Iedereen kan echter COVID-19 oplopen en ernstig ziek worden. Mensen van alle leeftijden die last hebben van koorts en/of hoest, moeite hebben met ademhalen of kortademigheid, pijn of druk op de borst of verlies van spraak of geur, moeten onmiddellijk medische hulp inroepen.

Risicogroepen

Bij een aantal getroffenen kan het nieuwe coronavirus leiden tot een ernstiger beloop met ademhalingsproblemen en longontsteking. Hoewel ernstige complicaties ook kunnen voorkomen bij mensen die gezond zijn van lijf en leden, hebben de volgende groepen mensen een verhoogd risico op serieuze complicaties:

• ouderen (86 procent van de sterfgevallen en 19 procent van alle gevallen waren 70 jaar of ouder)
• rokers
• mensen met reeds bestaande hart- en longziekten
• patiënten met chronische leverziekte
• kankerpatiënten
• patiënten met een verzwakt immuunsysteem
• mensen met overgewicht of obesitas

Bij kinderen lijkt de ziekte relatief zeldzaam en vervolgens (zeer) mild te verlopen. Volgens de WHO lijken zwangere vrouwen geen verhoogd risico te lopen op het ontwikkelen van een ernstige ziekte.

Verspreiding en besmetting

COVID-19 is van mens op mens overdraagbaar. Mensen kunnen COVID-19 krijgen van anderen die het virus hebben. De ziekte verspreidt zich voornamelijk van persoon tot persoon door kleine druppeltjes uit de neus of mond, die in de lucht terechtkomen wanneer een persoon met COVID-19 hoest, niest of praat (of zingt). Deze druppels zijn relatief zwaar, reizen niet ver en dalen snel naar de grond. Mensen kunnen COVID-19 krijgen als ze deze druppels inademen van een persoon die besmet is met het virus. Daarom is het belangrijk om minimaal 1,5 meter afstand van anderen te houden. Deze druppels kunnen op voorwerpen en oppervlakken rond de persoon terechtkomen, zoals tafels, deurknoppen en leuningen. Mensen kunnen besmet raken door deze objecten of oppervlakken aan te raken en vervolgens hun ogen, neus of mond aan te raken. Daarom is het belangrijk om je handen regelmatig grondig te wassen met water en zeep of ze te desinfecteren met een middel op alcoholbasis (70%).

Bescherming tegen infecties

Om de verspreiding van infectieziekten van de luchtwegen te voorkomen, moet een goede hand, hoest- en nieshygiëne in acht worden genomen en je moet afstand houden tot geïnfecteerde personen, vooral in regio's met ziektegevallen als gevolg van het nieuwe coronavirus. Om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, heeft de Nederlandse overheid allerlei maatregelen bekendgemaakt.

De meest effectieve manieren om jezelf en anderen te beschermen tegen COVID-19 zijn:

• maak je handen regelmatig en grondig schoon
• raak je ogen, mond en neus niet aan
• nies of hoest in je elleboog
• houd minimaal 1,5 meter afstand van anderen

Behandeling van COVID-19

Er bestaat anno 2024 geen specifieke behandeling voor COVID-19. De behandeling is er vooral op gericht om je klachten te verminderen. Bij pijn en koorts is paracetamol het eerstekeuzegeneesmiddel.

Voor andere coronavirussen, zoals MERS-CoV, worden sommige stoffen momenteel getest in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Ondersteunende behandeling van de infectie, afhankelijk van de ernst van de ziekte, is zeer effectief. Deze omvatten bijvoorbeeld het toedienen van zuurstof, het ondersteunen van de vochtbalans en mogelijk het toedienen van antibiotica voor de behandeling van begeleidende bacteriële infecties.

Vaccin

Vaccinatie tegen COVID-19 biedt de beste preventieve bescherming tegen infectie, ernstige ziekte, overlijden en langdurige gevolgen van de ziekte.

Risico op besmetting via voedsel of spullen

Bestaat er een risico om besmet te raken met het nieuwe type coronavirus via geïmporteerd voedsel of spullen uit China? Infectie via geïmporteerde goederen is zeer onwaarschijnlijk, omdat besmetting het virus na de lange reis nog steeds actief moet zijn. Het is onbekend of het nieuwe coronavirus verschillende dagen kan overleven in vloeibaar of gedroogd materiaal. Tot op heden zijn er geen aanwijzingen van infecties die veroorzaakt zijn door geïmporteerde goederen of voedsel.

Het dragen van een masker of mondkapje

Het dragen van een masker of mondkapje zal iets helpen als het virus overgedragen wordt door grote druppels. Doch in veel gevallen werken maskers maar voor korte tijd. Het moet dan wel goed aansluiten langs de neus.

Lees verder

• MERS-virus: symptomen, oorzaak, vaccinatie en behandeling
• Coronavirus: symptomen, oorzaken, behandeling & complicaties