Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid

Door letsel, bloedcirculatieproblemen of druk kan een huidzweer ontstaan. Dit is een open wond die doorgaans een lange hersteltijd nodig heeft. Huidzweren kunnen zich op elk deel van de huid vormen, zoals de mond, lippen, heupen of benen. De vorming van een zweer gaat vaak gepaard met symptomen zoals huidverkleuring, pijn, zwelling, pusvorming en jeuk. Zelfzorgmaatregelen kunnen helpen bij de behandeling van kleine huidzweren. Bij ernstige of uitgebreide zweren is medische behandeling noodzakelijk om complicaties zoals infecties te voorkomen.

• Oorzaken van huidzweren
• Druk
• Slechte bloedcirculatie
• Andere oorzaken
• Soorten huidzweren
• Arteriële (ischemische) huidzweren
• Buruli ulcus
• Doorligwonden (decubitus)
• Neuropathische huidzweren
• Stasis dermatitis
• Veneuze huidzweren
• Risicofactoren
• Geassocieerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van kleine huidzweren
• Bloedcirculatie verbeteren
• Honing
• Kurkuma
• Zout water
• Behandeling van geïnfecteerde zweren
• Prognose van huidzweren
• Complicaties van huidzweren
• Preventie van huidzweren

Oorzaken van huidzweren

Druk

Langdurige druk op een huidgebied, bijvoorbeeld door langdurig zitten of liggen, kan leiden tot huidzweren. De druk zorgt ervoor dat de bloedvaten uitrekken en de bloedtoevoer naar het huidweefsel wordt belemmerd. Dit leidt tot weefselsterfte en de vorming van zweren. Een bekend voorbeeld van zweren door druk zijn doorligwonden.

Slechte bloedcirculatie

Een verminderde bloedcirculatie is een veelvoorkomende oorzaak van huidzweren. Chronische wonden en zweren ontstaan vaak door een slechte doorbloeding, wat kan worden veroorzaakt door hart- en vaatproblemen of door externe druk van een bed of rolstoel.

Andere oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van huidzweren zijn:

• artrose (reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• atherosclerose (slagaderverkalking waardoor aderen vernauwen en bloedcirculatie wordt belemmerd)
• bloedaandoeningen
• chronische wonden
• diabetes mellitus (diabetische neuropathie)
• infecties: bacteriële infecties, virale infecties, schimmelinfecties
• kankers: Kwaadaardige huidzweren kunnen het gevolg zijn van huidkanker of metastasen van andere kankers zoals borstkanker of kankers van hoofd, nek of genitale gebieden.
• letsels veroorzaakt door de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, granulomatose met polyangiitis, de ziekte van Behçet, en infecties bij patiënten met een zwak immuunsysteem zoals ecthyma gangraenosum
• pyoderma gangraenosum
• spataderen
• veneuze insufficiëntie

Soorten huidzweren

Arteriële (ischemische) huidzweren

Arteriële zweren ontstaan wanneer slagaders niet genoeg zuurstofrijk bloed naar de onderste ledematen kunnen transporteren, wat leidt tot weefselsterfte en de vorming van zweren aan de buitenkant van de enkel, het onderbeen, de voeten, de hakken of de tenen. Deze zweren kunnen vooral pijnlijk zijn tijdens de nacht of in rust.

Buruli ulcus

De bacterie Mycobacterium ulcerans veroorzaakt een buruli ulcus. Deze infectie leidt tot de vorming van grote zweren op de armen en benen. Onbehandeld kan deze aandoening permanente lichamelijke schade en invaliditeit veroorzaken.

Doorligwonden (decubitus)

Doorligwonden, ook wel decubitusulcera genoemd, ontstaan door constante druk of wrijving op de huid. Deze druk of wrijving leidt tot een slechte doorbloeding, weefselsterfte en uiteindelijk zweervorming op plaatsen zoals de rug, heupen, zitvlak, enkels en hakken. Onbehandeld kunnen decubituszweren de pezen, ligamenten en spierweefsel beschadigen.

Neuropathische huidzweren

Patiënten met moeilijk te beheersen bloedsuikerspiegels kunnen neuropathische huidzweren ontwikkelen. Door verhoogde bloedglucosespiegels ontstaat zenuwbeschadiging (neuropathie), wat resulteert in een verminderd of verloren gevoel in handen en voeten. Blaren of kleine snijwonden kunnen dergelijke zweren veroorzaken, vooral op de hakken, tenen en de onderkant van de voeten. Vaak merken patiënten niet meteen de huidproblemen op, totdat ze symptomen zoals lekkende vloeistof of stinkende pus opmerken.

Stasis dermatitis

Stasis dermatitis (ook wel gravitationele dermatitis genoemd) komt vooral voor bij vrouwen boven de vijftig jaar. Deze aandoening gaat gepaard met ontstekingen, een geïrriteerde huid en zweren op de benen, veroorzaakt door vochtophoping door een slechte bloedcirculatie.

Veneuze huidzweren

Veneuze huidzweren ontstaan door een slechte bloedsomloop in het onderbeen, vaak als gevolg van beschadigde kleppen in de beenaderen die normaal gesproken terugstromend bloed naar het hart voorkomen. Deze zweren worden vaak gekenmerkt door pijnlijke, gezwollen benen door de ophoping van bloed, wat leidt tot druk op de huid en de vorming van zweren.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren die het ontstaan van huidzweren kunnen bevorderen zijn:

• beperkte mobiliteit
• een geschiedenis van bloedstolsels
• een hoge bloeddruk
• een hoog cholesterolgehalte
• oudere leeftijd
• een zwangerschap
• obesitas (zwaarlijvigheid)
• roken

Geassocieerde symptomen

Bij het ontstaan van een huidzweer begint vaak met milde huidirritatie of een licht verkleurde plek. Na verloop van tijd kan het huidweefsel afsterven en ontstaat een diepe wond. De omvang van de zweer kan variëren van mild tot ernstig, met diepe wonden die zich tot het spierweefsel kunnen uitstrekken, en zelfs de botten en gewrichten blootstellen. De huid rond de zweer kan rood, gezwollen en gevoelig zijn.

Symptomen van huidzweren omvatten:

• een droge huid of schilferige huid rondom de zweer
• heldere, bloederige of pusbevattende afscheiding (geel of groen)
• een jeukende huid
• huidverkleuring
• een onaangename geur uit het getroffen gebied
• zwelling rond de zweer
• haarverlies nabij de zweer
• korstvorming
• pijn of gevoeligheid in de buurt van de zweer
• roodheid
• veranderingen in de huidtextuur

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts zal de verschijnselen van de zweer onderzoeken en kan vaak op basis daarvan een voorlopige diagnose stellen. Het is ook belangrijk dat de arts informatie verkrijgt over de medische geschiedenis en andere symptomen van de patiënt om de onderliggende oorzaak van de zweer vast te stellen en een effectief behandelplan op te stellen.

Diagnostisch onderzoek
Als er een infectie aanwezig is, kan de arts een bloedonderzoek laten uitvoeren. Culturen van weefsel of pus helpen om het type bacterie te identificeren, wat cruciaal is voor het voorschrijven van de juiste antibiotica. Voor het beoordelen van dieper liggend weefsel of bot kan de arts beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto, CT-scan of MRI-scan aanbevelen.

Behandeling van kleine huidzweren

De behandeling van een huidzweer hangt af van de onderliggende oorzaak en de grootte van de zweer. Bij kleine, milde zweren kan een thuisbehandeling voldoende zijn om het risico op infecties en complicaties te verminderen.

Bloedcirculatie verbeteren

Aangezien een slechte bloedcirculatie een belangrijke risicofactor is, zijn hier enkele tips om de bloeddoorstroming te verbeteren:

• compressiekousen dragen
• de benen regelmatig optillen
• een gezond lichaamsgewicht behouden
• regelmatige lichaamsbeweging
• stoppen met roken

Honing

Honing bevat veel suiker en polyfenolen, en heeft krachtige antimicrobiële eigenschappen die effectief zijn tegen veel bacteriën die huidinfecties veroorzaken, zoals bacteriële huidinfecties.

Kurkuma

Curcumine, een stof in kurkuma, heeft ontstekingsremmende, antiseptische en antioxiderende eigenschappen. Kurkuma kan de genezing van huidwonden bevorderen. Reinig eerst de huid en breng vervolgens een ruime hoeveelheid kurkumapoeder aan op de huidzweer, waarna je het bedekt met een schoon en droog verband.

Zout water

Een zoutoplossing helpt bij het reinigen van de huid en het verwijderen van dode huidcellen. Deze oplossing bestaat uit gedestilleerd water en zout, waarbij een normale, steriele zoutoplossing 0,9 procent zout bevat om irritatie te voorkomen. Dit type zoutoplossing is verkrijgbaar bij de apotheker.

Behandeling van geïnfecteerde zweren

Bij een geïnfecteerde zweer zijn er vaak symptomen zoals zwelling, pijn, pusafscheiding en een vieze geur. Medische hulp is in dergelijke gevallen noodzakelijk.

De behandeling van een ernstige huidzweer kan omvatten:

• behandeling van de onderliggende ziekte
• verwijderen van dood weefsel om het genezingsproces te bevorderen
• drainage van overtollig vocht
• orale antibiotica of actuele antibiotica voor bacteriële infecties
• pijnstillers voor pijnverlichting

Prognose van huidzweren

Een snelle behandeling van huidzweren door een arts kan het risico op infecties en ernstige complicaties verkleinen. De hersteltijd varieert van enkele weken tot maanden, afhankelijk van de grootte en locatie van de zweer, en de algemene gezondheid van de patiënt. Bij patiënten met aandoeningen zoals suikerziekte of atherosclerose kan de genezing langer duren.

Complicaties van huidzweren

Onbehandelde huidzweren kunnen leiden tot chronische wonden of ernstige infecties, wat de genezing vertraagt. Andere mogelijke complicaties zijn:

• bloedvergiftiging (sepsis) door een bacteriële infectie
• cellulitis, een bacteriële infectie die de diepere huidlagen en zacht weefsel aantast
• huidinfecties
• verlies van mobiliteit
• gangreen (weefselsterfte door slechte bloedtoevoer), wat kan leiden tot amputatie
• infecties van het bot of gewrichten (osteomyelitis)
• beperkingen in werkcapaciteit
• osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken)
• psychologische problemen, zoals slecht humeur, depressie, angst en een laag zelfbeeld

Preventie van huidzweren

Om het risico op huidzweren te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• de huid beschermen tegen droogte en schilfering door dagelijks een vochtinbrengend middel aan te brengen
• een gezond gewicht behouden
• medische aandoeningen behandelen die een slechte bloedcirculatie veroorzaken, zoals spataderen, veneuze insufficiëntie en diabetes mellitus
• niet te lang in dezelfde positie blijven zitten of liggen
• stoppen met roken
• beschermen tegen overmatige blootstelling aan de zon om kankerachtige zweren te voorkomen

Lees verder

• Veneuze beenzweren: Chronische wonden aan been
• Stasis dermatitis: Huidziekte met pijn en zwelling aan been
• Buruli ulcus: Bacteriële huidinfectie met zwelling en zweren
• Decubitus (doorligwonden): Oorzaken van drukzweren
• Ziekte van Morgellon: Abnormale huidsensaties met huidzweren