Peesontsteking enkel: oorzaken van een peroneale tendinitis

Peesontsteking (tendinitis) in de enkel verwijst naar kortdurende ontsteking van de pezen rond het enkelgewricht. Pezen zijn fibreus weefsel dat spieren aan bot verbindt en beweging van het gewricht mogelijk maakt. Dertien pezen steken het enkelgewricht over. Een peesontsteking in de enkel of enkeltendinitis kan optreden bij overbelasting of een enkelblessure, zoals een verstuikte enkel. Pijn en zwelling zijn de meest voorkomende symptomen. Verschillende behandelingen richten zich op het verminderen van pijn en ontsteking en het verbeteren van de functie van de enkel. Een peesontsteking in de enkel staat ook wel bekend als 'peroneale tendinitis'.

• Peesontsteking in de enkel
• Symptomen
• Oorzaken van peroneale tendinitis
• Overbelasting
• Abnormale voetstructuur
• Verwonding en blessures
• Onderliggende aandoeningen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een peesontsteking in de enkel
• Niet-operatieve behandeling
• Operatieve behandeling
• Complicaties van een operatieve ingreep
• Casus: Peesontsteking enkel
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Peesontsteking in de enkel

Een peesontsteking in de enkel duidt op pijn en zwelling in de peroneale pezen in het onderste en buitenste gedeelte van de enkel. De twee betrokken pezen zijn de peroneus longus en peroneus brevis. De tendinitis treedt meestal op omdat deze pezen onderhevig zijn aan overmatige herhalende krachten tijdens staan en lopen. Bepaalde soorten voeten (bijvoorbeeld hoge gebogen voeten of voeten met niet goed uitgelijnde hielen die schuin staan of naar binnen gekanteld zijn) lopen meer risico om de repetitieve krachten waaraan de peroneale pezen zijn blootgesteld te vergroten, waardoor het risico van een peroneale tendinitis wordt vergroot. De behandeling van een peesontsteking in de enkel is gericht op het verminderen van de symptomen en het corrigeren van afwijkingen. Niet-operatieve behandeling kan bestaan uit ontstekingsremmende medicijnen, het aanpassen van je activiteitenniveau, toepassen van ijs, spierversterking, enkelversteviging en goede wandel- en hardloopschoenen kiezen. Soms is een operatie nodig.

Symptomen

Een peesontsteking in de enkel veroorzaakt enkelpijn, die kan optreden aan de achterkant, voorkant of zijkanten van de enkel, afhankelijk van de aangetaste pees of pezen. De pijn neemt meestal toe met de activiteit die de ontstoken pees onder druk zet. Het kan ook erger zijn als je 's morgens voor het eerst gaat staan. Druk uitoefenen in het gebied van de ontstoken pees is vaak pijnlijk. Pijn kan ook worden veroorzaakt door de aanwezigheid van zwelling (gezwollen enkel). Zwelling langs de ontstoken pees is een ander veel voorkomend symptoom van enkeltendinitis. In eerste instantie is dit misschien niet merkbaar. Zwelling zal waarschijnlijk toenemen als er geen behandeling plaatsvindt om de ontsteking onder controle te houden. Hoewel de zwelling zich meestal in het gebied van de ontstoken pees bevindt, is deze ook te zien in de omliggende weefsels van de enkel.

Oorzaken van peroneale tendinitis

Er zijn grofweg vier hoofdoorzaken van een peesontsteking in de enkel.

Overbelasting

Overbelasting komt meestal voor wanneer de pees herhaaldelijk overbelast wordt, vooral bij repetitieve activiteiten waarbij de enkel flink belast wordt.

Abnormale voetstructuur

Als je voet een afwijkende vorm heeft, bijvoorbeeld een platvoet of een abnormaal hoge wreef en voetboog, dan kan dat meer spanning op de pezen leggen, wat resulteert in een peesontsteking.

Verwonding en blessures

Peesontsteking in de enkel kan zich ontwikkelen na een voet- of enkelblessure, bijvoorbeeld een verstuikte of gekneusde enkel of door herhaalde wrijving op de pees, bijvoorbeeld van een strak zittende schoen of laars.

Onderliggende aandoeningen

Sommige ontstekingsaandoeningen zoals jicht en reumatoïde artritis kunnen een peesontsteking van de enkel veroorzaken.

Onderzoek en diagnose

Gewone röntgenfoto's kunnen zinvol zijn om te achterhalen wat de oorzaak is van de peesontsteking. Als de voet een hoge boog heeft, zal dit waarschijnlijk op de röntgenfoto's merkbaar zijn. Vaak wordt een MRI-scan gemaakt om te bepalen of de peroneale pezen scheurtjes vertonen en in welke mate. Het is normaal om zwelling te zien als er sprake is van een peesontsteking. Het is ook gebruikelijk om meer vloeistof rond de pezen te zien. Op zowel gewone röntgenfoto's als op een MRI-scan, kan het mogelijk zijn om de aangedane pees te identificeren.

Behandeling van een peesontsteking in de enkel

Niet-operatieve behandeling

De meeste mensen herstellen van een peesontsteking in de enkel met een niet-operatieve behandeling, zelfs als er een scheur in de pees aanwezig is. De behandeling bestaat eruit om rust te houden toch actief te blijven terwijl de pees langzaamaan herstelt en sterker wordt. Het duurt vaak 3 of meer maanden vooraleer de enkel weer genezen is. Niet-operatieve behandeling bestaat uit:

• Ontstekingsremmende medicatie om de ontstekingsreactie van de pezen te verminderen.
• Enkelversteviging of taping om de enkel te ondersteunen.
• Activiteitswijziging: een korte periode van beperkte activiteit gedurende een paar dagen of een week om de ontstekingsreactie te laten bezinken, kan nuttig zijn. Je moet niet volledige rust nemen. De pees vereist enige belasting om zich aan te passen, dus volledige rust is op lange termijn niet gunstig. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan pijn tijdens activiteiten, meestal neemt de pijn af door langzamer of voorzichtig een beweging uit te voeren. Houd je grenzen goed in de gaten.
• Fysiotherapie kan nuttig zijn voor bewegingsbereikoefeningen, krachtoefeningen en functionele training. Peesmassage kan irritatie verergeren.
• Platvoeten en andere afwijkingen kunnen met speciale voetzolen behandeld worden.

Operatieve behandeling

Soms is een operatie nodig. Chirurgie wordt uitgevoerd om de pezen zelf schoon te maken en het verwijderen van ontstoken synoviale weefsel (synovectomie). Er kan ook reparatie worden uitgevoerd van flinke scheuren in de pezen en indien nodig wordt het kanaal waar de peroneale pezen binnenkomen gladgemaakt. Als er een scheur in de pees is, wordt de pees geïnspecteerd en kan een deel worden verwijderd als er minder dan 50% bij betrokken is. Als meer dan 50% van de pees abnormaal is, wordt de pees gedebrideerd (opgeruimd) en wordt de betrokken pees gehecht (overgedragen) aan de andere pees.

Complicaties van een operatieve ingreep

Mogelijke complicaties van een operatie kunnen optreden, waaronder:

• diepe wondinfectie
• wondgenezingsproblemen
• de nervus suralis, die de buitenkant van de voet innerveert, wordt vaak uitgerekt of gewond raken bij een chirurgische ingreep
• diep veneuze trombose (DVT)
• longembolie

Casus: Peesontsteking enkel

Patiënt

Mark, 28 jaar, hardloper.

Klachten

Mark heeft sinds enkele weken last van pijn en zwelling aan zijn rechterenkel. De pijn is vooral aanwezig tijdens het lopen en rennen. Hij ervaart geen andere klachten.

Onderzoek

• Anamnese: Geen eerdere enkelproblemen of blessures. Mark loopt gemiddeld 40 kilometer per week. Geen recente veranderingen in training of schoenen.
• Fysiek onderzoek: Zwelling en gevoeligheid rondom de achillespees van de rechterenkel. Pijn bij palpatie en beweging.
• Beeldvorming: Echografie toont tekenen van ontsteking en verdikking van de achillespees.

Diagnose

Peesontsteking (tendinitis) van de achillespees door overbelasting.

Behandeling

• Rust: Verminderen van fysieke activiteiten die de enkel belasten.
• IJsapplicatie: IJs aanbrengen op het aangedane gebied om zwelling te verminderen.
• Ontstekingsremmers: Gebruik van NSAID's om pijn en ontsteking te verminderen.
• Fysiotherapie: Oefeningen om de pees te versterken en de flexibiliteit te verbeteren.

Advies

• Geleidelijk hervatten van activiteiten: Langzaam de trainingsintensiteit opbouwen om herhaling te voorkomen.
• Schoeisel: Aanpassen van schoeisel om betere ondersteuning en demping te bieden.
• Medische follow-up: Terugkomen als de pijn aanhoudt, verergert, of als er nieuwe symptomen optreden.

Prognose

Met de juiste behandeling en aanpassingen in training kan Mark's peesontsteking genezen. Het hervatten van activiteiten moet geleidelijk gebeuren om herhaling te voorkomen. Regelmatige controle en fysiotherapie kunnen helpen bij het herstel.

Lees verder

• Stijve enkel: oorzaken en symptomen van stijve enkels
• Pijn in de enkel: oorzaken van pijnlijke enkel of enkelpijn