Stasis dermatitis: Huidziekte met pijn en zwelling aan been

Stasis dermatitis een type eczeem, een chronische huidziekte met een droge en jeukende huid. Bij stasis dermatitis krijgen patiënten met een slechte bloedcirculatie problemen met de aderen van de onderbenen. Het bloed beweegt hierdoor niet goed waardoor vocht en druk zich opbouwt, en een deel van het bloed uit de aderen in de huid vloeit. Gezwollen enkels, een rode, gele tot bruine huidskleur en spataderen zijn enkele symptomen van stasis dermatitis. De bloedcirculatie verbeteren is goed om de klachten te verminderen, maar soms zijn medische behandelingen vereist.

• Synoniemen
• Oorzaken: Slechte bloedcirculatie
• Risicofactoren van huidziekte
• Symptomen: Pijn en zwelling aan been of benen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van stasis dermatitis
• Complicaties van vorm van eczeem

Synoniemen

Synoniemen voor ‘stasis dermatitis’ zijn:

• gravitationele dermatitis
• hypostatisch eczeem
• veneus eczeem
• veneuze eczeem
• veneuze stasis dermatitis
• zwaartekracht dermatitis

Oorzaken: Slechte bloedcirculatie

Stasis dermatitis treedt op wanneer bij de patiënt een probleem aanwezig is met de bloedsomloop in de aderen (chronische veneuze insufficiëntie)), meestal in de onderbenen. Deze aangetaste aders zorgen voor een opbouw van druk wanneer het bloed omhoog probeert te stromen door het lichaam en het hart. De eenrichtingskleppen werken niet meer goed waardoor vloeistof uit de aderen en lekt en in de huid terechtkomt.

Risicofactoren van huidziekte

Stasis dermatitis treft veelal patiënten met een slechte bloedsomloop. Vijftigplussers zijn het vaakst aangetast. Vrouwen hebben verder meer kans op het krijgen van stasis dermatitis. Een aantal aandoeningen vergroten het risico op het ontwikkelen van stasis dermatitis zoals:

• chronische zwelling van het onderbeen, verergerd door warm weer en langdurig staan
• een geschiedenis van cellulitis in de getroffen ledemaat
• een geschiedenis van diep veneuze trombose (beenpijn en zwelling aan het been en het bekkengebied) in de getroffen ledemaat
• een geschiedenis van een chirurgische ingreep of letsel in het gebied
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• hartaandoeningen zoals congestief hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• langdurig rechtstaan of zitten of weinig lichaamsbeweging krijgen
• nierfalen
• spataderen
• veel zwangerschappen
• veneuze beenzweren (chronische wonden aan been)
• zwaarlijvigheid

Symptomen: Pijn en zwelling aan been of benen

De symptomen van stasis dermatitis verschijnen aan één been of beide benen. De huid is bij stasis dermatitis verdikt, droog (droge huid), glanzend, schilferend en/of jeukend. De rode plekken krijgen soms een bruingele kleur door ijzerafzettingen afkomstig van de rode bloedcellen. Soms zijn er barstjes (gebarsten huid) of grotere zweren aanwezig, mogelijk met een pusafscheiding en korstvorming. Wanneer de zweren genezen zijn, ontstaan vaak littekens. Voorts is soms een huidinfectie zoals cellulitis aanwezig. Gezwollen enkels die tijdens het slapen weggaan, maar overdag terugkeren, pijn aan het (onder)been dat zwaar aanvoelt en spataderen zijn andere kenmerken van de huidziekte. Verder treedt haaruitval op de enkels en schenen op. Krabben of wrijven verergert tot slot de klachten.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose van stasis dermatitis gebeurt louter klinisch. Wel stelt de arts nog bijkomende vragen over de geschiedenis van de patiënt van bloedstolsels, operaties, hartaandoeningen en eerdere letsels aan het getroffen gebied. Om de slechte bloedsomloop te sporen, voert de arts mogelijk volgende testen uit:

• een allergietest (patiënten met stasis dermatitis hebben een hogere kans op een huidallergie)
• een bloedonderzoek
• een echografie (om problemen met de bloedstroom te detecteren
• een hartfunctieonderzoek

Differentiële diagnose

Volgende huidziekteen gaan gepaard met een klinisch beeld dat lijkt op dit van stasis dermatitis:

• atopisch eczeem (constitutioneel eczeem)
• nummulair eczeem (huidziekte met rode, muntvormige vlekken)
• uitdrogingseczeem (craquelé eczeem)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)

Behandeling

Zelfzorg
Het probleem start met een slechte bloedcirculatie. Diverse tips zijn voorhanden voor het verbeteren van de bloedsomloop, zoals bijvoorbeeld gewicht verliezen bij overgewicht, comfortabele kledij dragen en veel bewegen. De zwelling verminderen is ook mogelijk door om de twee uur de benen gedurende vijftien minuten hoger dan het hart te tillen tijdens de slaap. Bij een droge huid zijn vochtinbrengende crèmes nuttig. De patiënt opteert tot slot voor neutrale verzorgingsproducten die niet leiden tot huidirritatie.

Professionele medische zorg

Compressiekousen of speciale drukverbanden zijn inzetbaar om de vloeistof mechanisch door de huid en zachte weefsels te laten bewegen. Speciale wondverbanden zijn nodig voor open wonden of huidzweren zodat de patiënt sneller geneest. Net als bij andere vormen van eczeem kalmeert topische (op de huid aangebrachte) steroïde crème de ontsteking en jeuk. In sommige gevallen moet de patiënt de huid na het aanbrengen van de steroïde crème afdekken met een nat of droog verband. Ook een Unna-laars is nuttig bij patiënten met ernstige klachten. Een Unna-laars is een soort druk-gaasverband dat genezende medicijnen bevat. Wanneer de patiënt geen corticosteroïden kan nemen of wanneer de patiënt deze geneesmiddelen al langdurig gebruikt, zet de arts mogelijk andere niet-corticosteroïde medicatie in, zoals tacrolimus (Protopic) of pimecrolimus (Elidel). De jeuk verminderen is mogelijk met antihistaminica. Verder zijn antibiotica nodig wanneer een secundaire infectie aanwezig is. De arts voert bij de aanwezigheid van spataderen een chirurgische ingreep uit om de beschadigde aderen in de benen te behandelen. Soms is een operatie aan de aders echter niet mogelijk of is het herstel van de aderen niet volledig mogelijk.

Prognose van stasis dermatitis

Stasis dermatitis flakkert snel terug op tenzij de arts de onderliggende oorzaak (de beschadigde aderen) succesvol behandelt. Wanneer de arts het onderliggend probleem van de slechte bloedcirculatie verholpen heeft, verdwijnt meestal de vorm van eczeem.

Complicaties van vorm van eczeem

Na verloop van tijd leidt terugkerende stasis dermatitis tot meer permanente veranderingen in de huid zoals:

• atrophie blanche: witte littekens omgeven door kleine haarvaatjes
• cellulitis: Dit is een bacteriële huidinfectie met Streptococcus pyogenes. Deze streptokokkeninfectie resulteert in roodheid, zwelling, pijn, koorts, rode strepen in het been en gezwollen lymfeklieren in de lies.
• impetiginisatie: secundaire infectie met Staphylococcus aureus-bacteriën (stafylokokken) resulterend in geelachtige korsten
• korstvorming: verdikte huid door chronisch krabben of wrijven
• lichen simplex chronicus: huidziekte met jeuk door het krabben
• lipodermatosclerose: pijn en verkleuring van de huid aan de onderbenen door littekenachtige veranderingen in het vet en andere zachte weefsels
• secundair eczeem: Het eczeem verspreidt zich naar andere lichaamsdelen.

Voorts hebben patiënten met stasis dermatitis een verhoogd risico op het ontwikkelen van contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk).

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Spataders: Oorzaken en behandelingen van spataderen in benen
• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken
• Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontsteking
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen