Stasis dermatitis: Huidziekte met pijn en zwelling aan been

Stasis dermatitis is een type eczeem dat wordt gekenmerkt door een chronische, jeukende en droge huid. Het ontstaat bij patiënten met een slechte bloedcirculatie, vaak door problemen met de aderen van de onderbenen. Bij stasis dermatitis beweegt het bloed niet goed door de aderen, waardoor vocht en druk zich ophopen en een deel van het bloed uit de aderen in de huid lekt. Dit leidt tot symptomen zoals gezwollen enkels, een verkleurde huid (rood, geel tot bruin) en spataderen. Het verbeteren van de bloedcirculatie kan de klachten verminderen, maar in sommige gevallen zijn medische behandelingen noodzakelijk.

Synoniemen
Oorzaken: Slechte bloedcirculatie
Risicofactoren
Symptomen: Pijn en zwelling aan de benen
Diagnose en onderzoeken
Behandeling
Prognose van stasis dermatitis
Complicaties van stasis dermatitis
Preventie
Praktische tips voor het omgaan met stasis dermatitis
Zorg voor je huid
Beweging en compressie
Voorkomen van infecties
Misvattingen rond stasis dermatitis
Stasis dermatitis is gewoon een huidallergie
Stasis dermatitis komt alleen voor bij ouderen
Stasis dermatitis kan worden genezen met medicijnen
Stasis dermatitis is hetzelfde als een infectie van de huid
Stasis dermatitis komt alleen voor bij mensen met obesitas
Stasis dermatitis is een tijdelijke aandoening die vanzelf overgaat
Stasis dermatitis kan niet worden voorkomen

Synoniemen

Synoniemen voor ‘stasis dermatitis’ zijn:

gravitationele dermatitis
hypostatisch eczeem
veneus eczeem
veneuze stasis dermatitis
zwaartekracht dermatitis

Oorzaken: Slechte bloedcirculatie

Stasis dermatitis ontstaat wanneer er problemen zijn met de bloedsomloop in de aderen, een aandoening die bekend staat als chronische veneuze insufficiëntie. Deze aandoening treedt vaak op in de onderbenen. Door de inefficiënte werking van de eenrichtingskleppen in de aderen, hoopt er zich druk op in het bloed wanneer het omhoog probeert te stromen naar het hart. Deze verhoogde druk kan ervoor zorgen dat vocht en bloed uit de aderen in de huid lekken, wat leidt tot de symptomen van stasis dermatitis.

Overgewicht is een risicofactor voor stasis dermatitis. / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Risicofactoren

Stasis dermatitis komt vooral voor bij mensen met een verminderde bloedcirculatie. De aandoening treft vaak ouderen en vrouwen hebben een verhoogd risico. Andere risicofactoren zijn:

Chronische zwelling van het onderbeen, vooral verergerd door warm weer en langdurig staan.
Een geschiedenis van cellulitis in het getroffen been.
Een geschiedenis van diep veneuze trombose, vaak gekenmerkt door beenpijn en zwelling in het been en het bekkengebied.
Chirurgische ingrepen of letsel in het gebied.
Hoge bloeddruk (hypertensie).
Hartaandoeningen zoals congestief hartfalen, dat leidt tot een slecht functioneren van het hart.
Langdurig staan of zitten, evenals weinig lichaamsbeweging.
Nierfalen.
Spataderen.
Veel zwangerschappen.
Veneuze beenzweren (chronische wonden aan het been).
Zwaarlijvigheid.

Symptomen: Pijn en zwelling aan de benen

De symptomen van stasis dermatitis kunnen zich aan één of beide benen voordoen. Kenmerkende symptomen zijn:

De huid wordt verdikt, droog (droge huid), glanzend, schilferig, en/of jeukend.
Rode plekken kunnen verkleuren naar bruin of geel door ijzerafzettingen van de rode bloedcellen.
Barstjes (gebarsten huid) of grotere zweren kunnen aanwezig zijn, mogelijk met pusafscheiding en korstvorming. Na genezing van de zweren ontstaan vaak littekens.
Soms treedt een huidinfectie zoals cellulitis op.
Gezwollen enkels die ’s nachts verminderen, maar overdag terugkeren, pijn aan het (onder)been, dat zwaar aanvoelt, en spataderen zijn ook kenmerkend.
Haaruitval op de enkels en schenen kan optreden.
Krabben of wrijven kan de klachten verergeren.

Een bloedonderzoek kan helpen bij de diagnose. / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose stasis dermatitis wordt klinisch gesteld, waarbij de arts vragen stelt over de medische voorgeschiedenis, zoals bloedstolsels, eerdere operaties, hartaandoeningen en letsels aan het getroffen gebied. Om de slechte bloedcirculatie te evalueren, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

Een allergietest, aangezien patiënten met stasis dermatitis een verhoogd risico op huidallergieën hebben.
Bloedonderzoek.
Echografie om problemen met de bloedstroom te detecteren.
Een hartfunctieonderzoek om te beoordelen of er een probleem is met de hartfunctie.

Differentiële diagnose
Andere huidziekten kunnen symptomen vertonen die lijken op stasis dermatitis:

Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem).
Nummulair eczeem (kenmerkend door rode, muntvormige vlekken).
Uitdrogingseczeem (craquelé eczeem).
Psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers).

Behandeling

Vochtinbrengende crèmes kunnen de droge huid verzachten. / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Zelfzorg
Omdat stasis dermatitis vaak samenhangt met een slechte bloedcirculatie, kunnen de volgende maatregelen helpen:

Verbeter de bloedcirculatie door gewicht te verliezen bij overgewicht, comfortabele kleding te dragen en regelmatig te bewegen.
Verminder de zwelling door de benen gedurende vijftien minuten elke twee uur hoger dan het hart te leggen tijdens de slaap.
Gebruik vochtinbrengende crèmes om de droge huid te verzorgen. Kies voor neutrale verzorgingsproducten die geen huidirritatie veroorzaken.

Professionele medische zorg
Voor ernstige gevallen kan de arts de volgende behandelingen aanbevelen:

Compressiekousen of speciale drukverbanden om de vloeistof door de huid en weefsels te laten bewegen.
Specifieke wondverbanden voor open wonden of huidzweren, wat kan helpen bij een snellere genezing.
Topische steroïdecrèmes om ontsteking en jeuk te verminderen. Bij ernstige gevallen kan de huid na het aanbrengen van de steroïdecrème worden afgedekt met een nat of droog verband.
Een Unna-laars, een druk-gaasverband met genezende medicijnen, kan nuttig zijn bij ernstige klachten.
Als corticosteroïden niet mogelijk zijn of langdurig zijn gebruikt, kan de arts andere niet-corticosteroïde medicatie overwegen, zoals tacrolimus (Protopic) of pimecrolimus (Elidel).
Antihistaminica kunnen jeuk verlichten.
Antibiotica kunnen nodig zijn bij een secundaire infectie.
Bij aanwezigheid van spataderen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om beschadigde aderen te behandelen. In sommige gevallen kan een operatie niet worden uitgevoerd of zijn de resultaten niet volledig bevredigend.

Prognose van stasis dermatitis

Stasis dermatitis kan snel terugkeren, tenzij de arts de onderliggende oorzaak (de beschadigde aderen) effectief behandelt. Wanneer de bloedcirculatieproblemen adequaat worden aangepakt, verdwijnen de symptomen van stasis dermatitis vaak.

Complicaties van stasis dermatitis

Na verloop van tijd kunnen terugkerende episodes van stasis dermatitis leiden tot blijvende huidveranderingen, zoals:

Atrophie blanche: witte littekens omgeven door kleine haarvaatjes.
Cellulitis: Een bacteriële huidinfectie veroorzaakt door Streptococcus pyogenes, wat resulteert in roodheid, zwelling, pijn, koorts, rode strepen in het been en gezwollen lymfeklieren in de lies.
Impetiginisatie: Secundaire infectie met Staphylococcus aureus-bacteriën (stafylokokken), resulterend in geelachtige korsten.
Korstvorming: Verdikte huid door chronisch krabben of wrijven.
Lichen simplex chronicus: Een huidziekte gekenmerkt door jeuk door krabben.
Lipodermatosclerose: Pijn en verkleuring van de huid aan de onderbenen door littekenachtige veranderingen in vetweefsel en andere zachte weefsels.
Secundair eczeem: Het eczeem verspreidt zich naar andere lichaamsdelen.

Patiënten met stasis dermatitis lopen ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van contactdermatitis, een huiduitslag gekenmerkt door roodheid en jeuk.

Preventie

Om het risico op stasis dermatitis te verminderen en de symptomen te voorkomen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:

Verbeter de bloedcirculatie: Zorg voor een goede bloedcirculatie door regelmatig te bewegen. Vermijd langdurig staan of zitten. Probeer dagelijks een wandeling te maken of oefen met de benen omhoog.
Beheer gewicht: Overgewicht verhoogt de druk op de aderen en kan de bloedcirculatie belemmeren. Het handhaven van een gezond gewicht door middel van een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan helpen de bloedcirculatie te verbeteren.
Draag comfortabele kleding: Vermijd strakke kleding en schoenen die de bloedsomloop kunnen belemmeren. Kies voor goed passende, ademende kleding die de huid niet irriteert.
Verhoog de benen: Til de benen regelmatig op boven het niveau van het hart om de bloedsomloop te bevorderen. Dit kan vooral nuttig zijn tijdens de slaap door kussens onder de benen te plaatsen.
Gebruik vochtinbrengende crèmes: Houd de huid goed gehydrateerd met vochtinbrengende crèmes om uitdroging te voorkomen en de huidbarrière te versterken. Kies voor producten zonder irriterende ingrediënten.
Vermijd huidirritaties: Kies voor milde, hypoallergene verzorgingsproducten om irritatie en allergische reacties te voorkomen. Vermijd krabben of wrijven van de huid, omdat dit de symptomen kan verergeren.
Controleer regelmatig op spataderen: Laat uw aderen regelmatig controleren door een arts, vooral als u een verhoogd risico heeft op spataderen of andere veneuze aandoeningen. Vroege detectie kan helpen om de aandoening te beheren voordat ernstige symptomen zich ontwikkelen.
Behandel bestaande aandoeningen: Zorg ervoor dat bestaande aandoeningen zoals hoge bloeddruk of hartfalen goed worden behandeld en onder controle worden gehouden om het risico op stasis dermatitis te verminderen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel symptomen van stasis dermatitis worden voorkomen of verlicht.

Praktische tips voor het omgaan met stasis dermatitis

Zorg voor je huid

Stasis dermatitis kan pijn en zwelling veroorzaken. Houd je huid schoon en gehydrateerd met een zachte vochtinbrengende crème. Vermijd krabben om wondjes en infecties te voorkomen.

Beweging en compressie

Regelmatig bewegen, zoals korte wandelingen, kan je bloedcirculatie verbeteren. Draag compressiekousen als je arts dit heeft aanbevolen; deze helpen om zwelling te verminderen.

Voorkomen van infecties

Let goed op je huid en neem contact op met je arts als je tekenen van infectie ziet, zoals roodheid, warmte of pijn. Volg de adviezen van je arts op om je huid zo gezond mogelijk te houden.

Misvattingen rond stasis dermatitis

Stasis dermatitis is een huidaandoening die meestal voorkomt bij mensen met slechte bloedcirculatie, vaak als gevolg van bloeddrukproblemen. Het wordt gekarakteriseerd door roodheid, zwelling en jeuk op de huid, meestal op de benen, en kan verward worden met andere huidaandoeningen. Er bestaan verschillende misvattingen over de oorzaak, symptomen en behandeling van stasis dermatitis. Het is belangrijk deze misverstanden te verduidelijken, zodat mensen beter begrijpen wat stasis dermatitis is en hoe het behandeld kan worden.

Stasis dermatitis is gewoon een huidallergie

Veel mensen denken dat stasis dermatitis een allergische reactie is, maar dit is niet het geval. De aandoening ontstaat door een slechte bloedsomloop, waarbij bloed zich ophoopt in de aderen van de benen, wat leidt tot ontsteking van de huid. Deze ontsteking veroorzaakt symptomen zoals roodheid, zwelling en jeuk, maar het is geen allergie. Stasis dermatitis wordt vaak verward met een allergische huidreactie omdat de symptomen in het begin lijken op die van een allergie, maar de oorzaak is heel anders.

Stasis dermatitis komt alleen voor bij ouderen

Er wordt vaak gedacht dat stasis dermatitis uitsluitend voorkomt bij ouderen, maar deze aandoening kan iedereen treffen, ongeacht de leeftijd. Hoewel de aandoening vaker voorkomt bij ouderen, vooral door het verouderingsproces en het afnemen van de bloeddrukcontrole, kan het ook voorkomen bij jongere mensen, vooral bij degenen die lijden aan chronische veneuze insufficiëntie of andere circulatoire problemen. Het is belangrijk om te begrijpen dat slechte bloedcirculatie een rol speelt bij stasis dermatitis, niet alleen de leeftijd.

Stasis dermatitis kan worden genezen met medicijnen

Veel mensen denken dat stasis dermatitis eenvoudig kan worden genezen met medicatie, maar dat is niet altijd het geval. Er zijn behandelingsopties beschikbaar, zoals het gebruik van crèmes of zalven om de symptomen te verlichten, maar de aandoening kan niet altijd volledig worden genezen. De behandeling is gericht op het verbeteren van de bloedcirculatie en het verlichten van de symptomen, bijvoorbeeld door het dragen van compressiekousen en het volgen van een evenwichtig voedingspatroon. De onderliggende oorzaak van de slechte circulatie moet ook worden aangepakt om verdere verergering te voorkomen.

Stasis dermatitis is hetzelfde als een infectie van de huid

Sommige mensen verwarren stasis dermatitis met een huidinfectie, omdat de huid geïrriteerd en rood kan zijn. Het is echter geen infectie. Stasis dermatitis is een ontstekingsreactie als gevolg van slechte bloedsomloop, terwijl huidinfecties worden veroorzaakt door bacteriën, schimmels of virussen. Bij infecties kunnen er pus of zweren optreden, wat niet het geval is bij stasis dermatitis. Het is belangrijk om te weten dat stasis dermatitis geen infectie is die antibiotica nodig heeft, maar eerder een huidaandoening die ontstaat door circulatieproblemen.

Stasis dermatitis komt alleen voor bij mensen met obesitas

Hoewel stasis dermatitis vaker voorkomt bij mensen met obesitas, is dit niet de enige risicofactor. Mensen die lijden aan aandoeningen zoals chronische veneuze insufficiëntie, hartfalen, of die veel tijd staan, kunnen ook risico lopen op het ontwikkelen van stasis dermatitis. Het hebben van een gezond gewicht is belangrijk voor het bevorderen van een goede bloedcirculatie, maar het is niet de enige factor die de ontwikkeling van stasis dermatitis beïnvloedt.

Stasis dermatitis is een tijdelijke aandoening die vanzelf overgaat

Sommige mensen denken dat stasis dermatitis vanzelf overgaat zonder enige behandeling, maar dit is niet altijd het geval. Als de onderliggende oorzaak van de slechte bloedcirculatie niet wordt aangepakt, kunnen de symptomen verergeren en kunnen er complicaties optreden, zoals open wonden of infecties. Het is belangrijk om stasis dermatitis tijdig te behandelen en maatregelen te nemen om de circulatie te verbeteren, zoals het dragen van compressiekousen of het uitvoeren van oefeningen die de bloedcirculatie bevorderen.

Stasis dermatitis kan niet worden voorkomen

Hoewel stasis dermatitis moeilijk volledig te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen helpen om de kans op het ontwikkelen van de aandoening te verminderen. Regelmatige lichaamsbeweging, het verbeteren van de bloedsomloop en het dragen van compressiekousen zijn effectieve manieren om stasis dermatitis te voorkomen of de symptomen te verlichten. Het is ook belangrijk om eventuele onderliggende gezondheidsproblemen, zoals bloeddrukproblemen of darmenaandoeningen, te behandelen om de bloedcirculatie te verbeteren.