Stasis dermatitis: Huidziekte met pijn en zwelling aan been

Stasis dermatitis is een type eczeem dat wordt gekenmerkt door een chronische, jeukende en droge huid. Het ontstaat bij patiënten met een slechte bloedcirculatie, vaak door problemen met de aderen van de onderbenen. Bij stasis dermatitis beweegt het bloed niet goed door de aderen, waardoor vocht en druk zich ophopen en een deel van het bloed uit de aderen in de huid lekt. Dit leidt tot symptomen zoals gezwollen enkels, een verkleurde huid (rood, geel tot bruin) en spataderen. Het verbeteren van de bloedcirculatie kan de klachten verminderen, maar in sommige gevallen zijn medische behandelingen noodzakelijk.

• Synoniemen
• Oorzaken: Slechte bloedcirculatie
• Risicofactoren
• Symptomen: Pijn en zwelling aan de benen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van stasis dermatitis
• Complicaties van stasis dermatitis
• Preventie

Synoniemen

Synoniemen voor ‘stasis dermatitis’ zijn:

• gravitationele dermatitis
• hypostatisch eczeem
• veneus eczeem
• veneuze stasis dermatitis
• zwaartekracht dermatitis

Oorzaken: Slechte bloedcirculatie

Stasis dermatitis ontstaat wanneer er problemen zijn met de bloedsomloop in de aderen, een aandoening die bekend staat als chronische veneuze insufficiëntie. Deze aandoening treedt vaak op in de onderbenen. Door de inefficiënte werking van de eenrichtingskleppen in de aderen, hoopt er zich druk op in het bloed wanneer het omhoog probeert te stromen naar het hart. Deze verhoogde druk kan ervoor zorgen dat vocht en bloed uit de aderen in de huid lekken, wat leidt tot de symptomen van stasis dermatitis.

Risicofactoren

Stasis dermatitis komt vooral voor bij mensen met een verminderde bloedcirculatie. De aandoening treft vaak ouderen en vrouwen hebben een verhoogd risico. Andere risicofactoren zijn:

• Chronische zwelling van het onderbeen, vooral verergerd door warm weer en langdurig staan.
• Een geschiedenis van cellulitis in het getroffen been.
• Een geschiedenis van diep veneuze trombose, vaak gekenmerkt door beenpijn en zwelling in het been en het bekkengebied.
• Chirurgische ingrepen of letsel in het gebied.
• Hoge bloeddruk (hypertensie).
• Hartaandoeningen zoals congestief hartfalen, dat leidt tot een slecht functioneren van het hart.
• Langdurig staan of zitten, evenals weinig lichaamsbeweging.
• Nierfalen.
• Spataderen.
• Veel zwangerschappen.
• Veneuze beenzweren (chronische wonden aan het been).
• Zwaarlijvigheid.

Symptomen: Pijn en zwelling aan de benen

De symptomen van stasis dermatitis kunnen zich aan één of beide benen voordoen. Kenmerkende symptomen zijn:

• De huid wordt verdikt, droog (droge huid), glanzend, schilferig, en/of jeukend.
• Rode plekken kunnen verkleuren naar bruin of geel door ijzerafzettingen van de rode bloedcellen.
• Barstjes (gebarsten huid) of grotere zweren kunnen aanwezig zijn, mogelijk met pusafscheiding en korstvorming. Na genezing van de zweren ontstaan vaak littekens.
• Soms treedt een huidinfectie zoals cellulitis op.
• Gezwollen enkels die ’s nachts verminderen, maar overdag terugkeren, pijn aan het (onder)been, dat zwaar aanvoelt, en spataderen zijn ook kenmerkend.
• Haaruitval op de enkels en schenen kan optreden.
• Krabben of wrijven kan de klachten verergeren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose stasis dermatitis wordt klinisch gesteld, waarbij de arts vragen stelt over de medische voorgeschiedenis, zoals bloedstolsels, eerdere operaties, hartaandoeningen en letsels aan het getroffen gebied. Om de slechte bloedcirculatie te evalueren, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• Een allergietest, aangezien patiënten met stasis dermatitis een verhoogd risico op huidallergieën hebben.
• Bloedonderzoek.
• Echografie om problemen met de bloedstroom te detecteren.
• Een hartfunctieonderzoek om te beoordelen of er een probleem is met de hartfunctie.

Differentiële diagnose

Andere huidziekten kunnen symptomen vertonen die lijken op stasis dermatitis:

• Atopisch eczeem (constitutioneel eczeem).
• Nummulair eczeem (kenmerkend door rode, muntvormige vlekken).
• Uitdrogingseczeem (craquelé eczeem).
• Psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers).

Behandeling

Zelfzorg

Omdat stasis dermatitis vaak samenhangt met een slechte bloedcirculatie, kunnen de volgende maatregelen helpen:

• Verbeter de bloedcirculatie door gewicht te verliezen bij overgewicht, comfortabele kleding te dragen en regelmatig te bewegen.
• Verminder de zwelling door de benen gedurende vijftien minuten elke twee uur hoger dan het hart te leggen tijdens de slaap.
• Gebruik vochtinbrengende crèmes om de droge huid te verzorgen. Kies voor neutrale verzorgingsproducten die geen huidirritatie veroorzaken.

Professionele medische zorg

Voor ernstige gevallen kan de arts de volgende behandelingen aanbevelen:

• Compressiekousen of speciale drukverbanden om de vloeistof door de huid en weefsels te laten bewegen.
• Specifieke wondverbanden voor open wonden of huidzweren, wat kan helpen bij een snellere genezing.
• Topische steroïdecrèmes om ontsteking en jeuk te verminderen. Bij ernstige gevallen kan de huid na het aanbrengen van de steroïdecrème worden afgedekt met een nat of droog verband.
• Een Unna-laars, een druk-gaasverband met genezende medicijnen, kan nuttig zijn bij ernstige klachten.
• Als corticosteroïden niet mogelijk zijn of langdurig zijn gebruikt, kan de arts andere niet-corticosteroïde medicatie overwegen, zoals tacrolimus (Protopic) of pimecrolimus (Elidel).
• Antihistaminica kunnen jeuk verlichten.
• Antibiotica kunnen nodig zijn bij een secundaire infectie.
• Bij aanwezigheid van spataderen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om beschadigde aderen te behandelen. In sommige gevallen kan een operatie niet worden uitgevoerd of zijn de resultaten niet volledig bevredigend.

Prognose van stasis dermatitis

Stasis dermatitis kan snel terugkeren, tenzij de arts de onderliggende oorzaak (de beschadigde aderen) effectief behandelt. Wanneer de bloedcirculatieproblemen adequaat worden aangepakt, verdwijnen de symptomen van stasis dermatitis vaak.

Complicaties van stasis dermatitis

Na verloop van tijd kunnen terugkerende episodes van stasis dermatitis leiden tot blijvende huidveranderingen, zoals:

• Atrophie blanche: witte littekens omgeven door kleine haarvaatjes.
• Cellulitis: Een bacteriële huidinfectie veroorzaakt door Streptococcus pyogenes, wat resulteert in roodheid, zwelling, pijn, koorts, rode strepen in het been en gezwollen lymfeklieren in de lies.
• Impetiginisatie: Secundaire infectie met Staphylococcus aureus-bacteriën (stafylokokken), resulterend in geelachtige korsten.
• Korstvorming: Verdikte huid door chronisch krabben of wrijven.
• Lichen simplex chronicus: Een huidziekte gekenmerkt door jeuk door krabben.
• Lipodermatosclerose: Pijn en verkleuring van de huid aan de onderbenen door littekenachtige veranderingen in vetweefsel en andere zachte weefsels.
• Secundair eczeem: Het eczeem verspreidt zich naar andere lichaamsdelen.

Patiënten met stasis dermatitis lopen ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van contactdermatitis, een huiduitslag gekenmerkt door roodheid en jeuk.

Preventie

Om het risico op stasis dermatitis te verminderen en de symptomen te voorkomen, kunnen de volgende preventieve maatregelen worden genomen:

• Verbeter de bloedcirculatie: Zorg voor een goede bloedcirculatie door regelmatig te bewegen. Vermijd langdurig staan of zitten. Probeer dagelijks een wandeling te maken of oefen met de benen omhoog.
• Beheer gewicht: Overgewicht verhoogt de druk op de aderen en kan de bloedcirculatie belemmeren. Het handhaven van een gezond gewicht door middel van een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan helpen de bloedcirculatie te verbeteren.
• Draag comfortabele kleding: Vermijd strakke kleding en schoenen die de bloedsomloop kunnen belemmeren. Kies voor goed passende, ademende kleding die de huid niet irriteert.
• Verhoog de benen: Til de benen regelmatig op boven het niveau van het hart om de bloedsomloop te bevorderen. Dit kan vooral nuttig zijn tijdens de slaap door kussens onder de benen te plaatsen.
• Gebruik vochtinbrengende crèmes: Houd de huid goed gehydrateerd met vochtinbrengende crèmes om uitdroging te voorkomen en de huidbarrière te versterken. Kies voor producten zonder irriterende ingrediënten.
• Vermijd huidirritaties: Kies voor milde, hypoallergene verzorgingsproducten om irritatie en allergische reacties te voorkomen. Vermijd krabben of wrijven van de huid, omdat dit de symptomen kan verergeren.
• Controleer regelmatig op spataderen: Laat uw aderen regelmatig controleren door een arts, vooral als u een verhoogd risico heeft op spataderen of andere veneuze aandoeningen. Vroege detectie kan helpen om de aandoening te beheren voordat ernstige symptomen zich ontwikkelen.
• Behandel bestaande aandoeningen: Zorg ervoor dat bestaande aandoeningen zoals hoge bloeddruk of hartfalen goed worden behandeld en onder controle worden gehouden om het risico op stasis dermatitis te verminderen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel symptomen van stasis dermatitis worden voorkomen of verlicht.

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Spataders: Oorzaken en behandelingen van spataderen in benen
• Diep veneuze trombose: Pijn en zwelling aan been of bekken
• Dermatitis (ontsteking van de huid): Soorten huidontsteking
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen