Veneuze beenzweren: Chronische wonden aan been

Een veneuze beenzweer (veneuze beenulcus) is een chronische wonde op het been die erg traag geneest. Meestal is dit het gevolg van een slechte bloedcirculatie in de ledematen. De veneuze beenzweer ontwikkelt zich meestal aan de binnenkant van het onderbeen, boven de enkel. De belangrijkste symptomen van een veneuze beenzweer omvatten pijn, jeuk en zwelling van het aangetaste been. Speciale wondverzorging en compressietherapie zijn nodig zodat de wonde geneest. Er zijn verschillende manieren om veneuze beenzweren te voorkomen, namelijk door veranderingen in de levensstijl, voeding of medicatie. Meestal herstelt de patiënt binnen enkele maanden van deze wonde. Veneuze beenzweren leiden onbehandeld tot ernstigere problemen zoals huid- en botinfecties.

• Oorzaken van veneuze beenzweren
• Risicofactoren
• Symptomen
• Zweer
• Geïnfecteerde zweer
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Compressietherapie en speciale wondverzorging
• Prognose van chronische wonden aan been
• Complicaties van veneuze beenulcera
• Preventie van veneuze beenzweren

Oorzaken van veneuze beenzweren

Een veneuze beenzweer is het meest voorkomende type beenzweer, goed voor 80-85% van alle gevallen. Veneuze beenzweren verschijnen wanneer er een breuk in de huid op het been is, meestal rond de enkel. De aderen in het been, die bloed terug naar het hart moeten sturen, werken namelijk niet zo goed. Dit is meestal te wijten aan slechtwerkende kleppen die de bloedstroom naar de aderen remmen. Deze terugstroom van bloed betekent een verhoogde druk aan het einde van de ledematen. Hierdoor verzwakt de huid en heelt een snede of schaafwonde trager.

Risicofactoren

De veneuze beenzweren komen vaker bij:

• ouderen (zestigplussers)
• patiënten die eerdere beenblessures gehad hebben
• patiënten die immobiel zijn (niet goed kunnen bewegen) door bijvoorbeeld artrose of een verlamming
• patiënten met andere problemen met de bloedsomloop, zoals bloedstolsels of flebitis (een pijnlijke zwelling van de aderen)
• patiënten met chronische aandoeningen, zoals diabetes mellitus of een verharding van de bloedvaten
• patiënten met een diep veneuze trombose (DVT): bloedstolsels die zich in het been ontwikkelen en die de kleppen in de aderen mogelijk beschadigen waardoor pijn en zwelling in het been of bekkengebied tot stand komen
• patiënten met een perifere arteriële ziekte: verstopte slagaders in de benen, meestal veroorzaakt door het roken
• patiënten met spataderen
• rokers
• vrouwen
• zwaarlijvige patiënten

Symptomen

Zweer

Veneuze beenzweren treffen het vaakst benige gebieden, zoals de enkel. Een veneuze beenzweer is vaak jeukend, pijnlijk of brandend. Rond de zweer is vaak een zwelling aanwezig. Verder is een bruinachtige verkleuring te zien op de plaats van de zweer. Uit de zweer lekt soms een stinkende vloeistof. Daarnaast is een huiduitslag, een verharde huid of een droge huid rond de zweer mogelijk. Het aangetaste been voelt ook zwaar aan.

Geïnfecteerde zweer

Een beenzweer raakt soms geïnfecteerd. Dit gaat gepaard met volgende symptomen:

• een verergering van pijn
• koorts van 38 °C en hoger
• pus (groene, stinkende afscheiding)
• roodheid of zwelling van de omliggende huid
• pijn of zwelling van het been of de kuit

Diagnose en onderzoeken

Als de patiënt een wonde heeft die niet geneest of waarvan hij denkt dat deze is geïnfecteerd, moet hij zo snel mogelijk een arts raadplegen. Meestal is een lichamelijk onderzoek van de pijnlijke plek en de huid daarrond nodig om een veneuze beenzweer te diagnosticeren. De arts bevraagt de patiënt verder nog over een medische voorgeschiedenis en andere risicofactoren voor de aandoening. Soms bestelt de arts nog bijkomende beeldvormende onderzoeken, zoals een Doppler-echografie (beeldvormend onderzoek van bloedvaten), een röntgenfoto of een CT-scan. Op deze manier is hij in staat om de aderen en het gebied rond de beenzweer meer in detail te bekijken.

Behandeling: Compressietherapie en speciale wondverzorging

De patiënt is meestal gebaat met een compressieverband of compressiekous. Door de druk verbetert de bloedcirculatie in het been, waardoor het lichaam beter in staat is om de veneuze beenzweer te genezen. De patiënt moet wellicht ook gedurende een bepaalde tijd het been omhoog plaatsen om bloedsomloop te verbeteren (drie à vier keer per dag gedurende een halfuur). Is de veneuze beenzweer geïnfecteerd door bacteriën, dan schrijft de arts antibiotica voor. Speciale wondverzorging is belangrijk omdat de chronische wonde aan het been anders niet geneest. De patiënt krijgt een speciaal vochtig verband rond de veneuze beenzweer om het genezingsproces te versnellen. Af en toe beveelt de arts een operatie aan om de bloedcirculatie in de benen te verbeteren. Dit helpt bij het genezingsproces van de veneuze beenzweer en voorkomt op een later tijdstip soortgelijke problemen.

Prognose van chronische wonden aan been

Bij circa 70% van de patiënten met een veneuze beenzweer geneest de wonde na drie of vier maanden behandeling. Sommige veneuze beenzweren houden echter langer aan, vooral als deze groot zijn. Een aantal patiënten geraakt nooit verlost van de veneuze beenzweren.

Complicaties van veneuze beenulcera

Soms leidt een veneuze beenzweer tot andere problemen, waaronder een verlies van mobiliteit, ernstige huidinfecties en botinfecties. In zeldzame gevallen veroorzaken de chronische wonden aan het been huidkanker of bloedvergiftiging (sepsis).

Preventie van veneuze beenzweren

Via diverse maatregelen is het mogelijk om veneuze beenzweren te voorkomen:

• aspirine nemen om bloedstolsels te voorkomen
• chronische aandoeningen onder controle houden zoals een hoge bloeddruk of diabetes mellitus (suikerziekte)
• compressiekousen dragen
• de benen zo vaak mogelijk tillen
• een gezonde, zoutarme voeding eten
• gewicht verliezen bij overgewicht
• langdurig zitten of rechtstaan vermijden
• regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
• stoppen met roken

Lees verder

• Compressiekousen en steunkousen: Soorten, functies en tips
• Gezwollen benen: Oorzaken & behandeling van zwelling been
• Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen