Lipodermatosclerose: Pijn & verkleuring huid aan onderbenen

Lipodermatosclerose is een chronische ontstekingsaandoening die de huid en het onderliggende vetweefsel van de onderbenen aantast. Deze aandoening leidt tot pijn en verharding van de huid door ontsteking van de vetlaag onder de opperhuid. De behandeling bestaat vaak uit het dragen van compressiekousen en andere zelfzorgmaatregelen, maar in sommige gevallen kunnen ook professionele behandelingen noodzakelijk zijn.

• Synoniemen van lipodermatosclerose
• Epidemiologie
• Oorzaken: Ontsteking van de Vetlaag Onder de Opperhuid van Onderbenen
• Risicofactoren van de Ontstekingsaandoening
• Symptomen: Pijn en Verkleuring van de Huid aan de Onderbenen
• Diagnose en Onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van lipodermatosclerose

Synoniemen van lipodermatosclerose

Lipodermatosclerose staat ook bekend onder verschillende synoniemen, waaronder:

• Hypodermitis sclerodermiformis
• Lipodermatosclerosis
• Scleroserende panniculitis

Epidemiologie

Lipodermatosclerose komt voornamelijk voor bij vrouwen van middelbare leeftijd. De exacte prevalentie en incidentie van deze aandoening zijn moeilijk te bepalen, maar recente gegevens zijn beschikbaar in de medische literatuur anno augustus 2024. Er zijn aanwijzingen dat de aandoening vaker voorkomt bij mensen met chronische veneuze insufficiëntie en bij patiënten met overgewicht of obesitas.

Oorzaken: Ontsteking van de Vetlaag Onder de Opperhuid van Onderbenen

Lipodermatosclerose is een chronische aandoening die ontstaat door een ontsteking van de vetlaag onder de opperhuid, vooral op de onderbenen. Deze ontsteking wordt vaak veroorzaakt door slecht functionerende veneuze kleppen, blokkades in de veneuze bloedafvoer of onvoldoende werking van de kuitspierpomp. Hoewel de precieze oorzaak nog niet volledig begrepen is, wordt lipodermatosclerose vaak geassocieerd met chronische veneuze insufficiëntie en obesitas (overgewicht).

Risicofactoren van de Ontstekingsaandoening

Lipodermatosclerose komt vaak voor bij mensen met chronische veneuze insufficiëntie. Ongeveer twee derde van de patiënten heeft overgewicht, wat een belangrijke risicofactor kan zijn. Andere risicofactoren zijn een sedentair leven, erfelijke aanleg en langdurige blootstelling aan slechte circulatie.

Symptomen: Pijn en Verkleuring van de Huid aan de Onderbenen

Lipodermatosclerose kan acuut optreden, maar is vaak een chronische aandoening. De symptomen kunnen variëren, maar omvatten meestal:

• Verandering in de beenvorm, vaak beschreven als een ondersteboven champagnefles (chronische fase)
• Beenzweren
• Verharding en verdikking van de huid
• Zwelling van de onderbenen
• Jeuk
• Kleine witte littekens (atrophie blanche)
• Pijn aan de onderbenen
• Spataderen
• Veranderingen in de huidskleur, zoals roodheid van de huid

Diagnose en Onderzoeken

Diagnostisch Onderzoek

De diagnose lipodermatosclerose wordt meestal klinisch gesteld door het analyseren van de medische geschiedenis, het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek en het herkennen van de karakteristieke symptomen. Een medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek zijn vaak voldoende om de diagnose te bevestigen. Een huidbiopsie en/of bloedonderzoek zijn niet altijd noodzakelijk, maar kunnen soms worden uitgevoerd om andere aandoeningen uit te sluiten. Bij het uitvoeren van een biopsie moet voorzichtig worden omgegaan met de mogelijkheid van een slechte wondgenezing. Beeldvormende technieken zoals echografie en MRI-scans kunnen nuttig zijn voor het beoordelen van de ernst van de aandoening en het opstellen van een behandelplan.

Differentiële Diagnose

Enkele aandoeningen die symptomen vertonen die lijken op lipodermatosclerose zijn:

• Andere oorzaken van panniculitis (ontsteking van het onderhuidse vetweefsel)
• Cellulitis (huidinfectie met roodheid en zwelling)
• Cutane vasculitis (bloedvatontsteking)
• Erythema nodosum (pijnlijke huidknobbels)
• Morphoea (gelokaliseerde sclerodermie)
• Necrobiosis lipoidica (huidziekte met letsels en zweervorming)

Behandeling

Zelfzorg

Patiënten met lipodermatosclerose worden aangeraden regelmatig te bewegen, zoals wandelen, om de werking van de kuitspierpomp te verbeteren. Andere zelfzorgmaatregelen zijn onder andere het omhooghouden van de benen, het vermijden van langdurig zitten of staan, en het streven naar gewichtsverlies bij overgewicht of obesitas.

Professionele medische zorg

De behandeling van lipodermatosclerose richt zich voornamelijk op compressietherapie met elastische compressiekousen om de veneuze insufficiëntie te verbeteren. Afhankelijk van de ernst van de aandoening kunnen aanvullende behandelingen nodig zijn, zoals medicijnen om bloedstolling te voorkomen, pijn en ontsteking te verminderen, en de bloeddoorstroming te verbeteren. In sommige gevallen kan veneuze ablatie de bloedsomloop verbeteren en kan een aderoperatie noodzakelijk zijn, afhankelijk van de respons op initiële behandelingen.

Nieuwe onderzoeks- en behandelmethoden

Recent onderzoek heeft geleid tot nieuwe benaderingen voor de behandeling van lipodermatosclerose:

• Innovatieve compressietherapieën: Nieuwe typen compressiekousen met verbeterde materialen en technologieën bieden betere ondersteuning en comfort.
• Geavanceerde medicijnen: Ontwikkelingen in medicatie gericht op het verbeteren van veneuze functie en het verminderen van ontsteking kunnen de effectiviteit van de behandeling vergroten.
• Veneuze laserbehandelingen: Lasertherapie kan worden gebruikt om de bloedsomloop te verbeteren en beschadigd weefsel te herstellen.
• Stamceltherapie: Onderzoek naar stamceltherapie voor het herstellen van beschadigd weefsel en het bevorderen van genezing is veelbelovend.

Prognose

Lipodermatosclerose is een chronische aandoening die vaak progressief is. Hoewel behandelingen de symptomen kunnen verlichten en de voortgang kunnen vertragen, blijft de aandoening meestal chronisch en kan deze terugkeren.

Complicaties

Lipodermatosclerose kan leiden tot complicaties zoals slechte wondgenezing door de chronische ontsteking en fibrose. Bovendien kunnen er vaak veneuze zweren ontstaan die moeilijk te behandelen zijn.

Preventie van lipodermatosclerose

Preventie van lipodermatosclerose richt zich voornamelijk op het verminderen van risicofactoren en het bevorderen van een gezonde bloedcirculatie. Belangrijke maatregelen omvatten:

• Regelmatig bewegen: Wandelen en andere vormen van lichaamsbeweging helpen de werking van de kuitspierpomp te verbeteren en de veneuze doorstroming te bevorderen.
• Gewichtsbeheersing: Het behouden van een gezond gewicht kan helpen om de belasting op de veneuze systemen te verminderen. Dit omvat een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige fysieke activiteit.
• Benen verhogen: Het regelmatig omhooghouden van de benen kan helpen de veneuze druk te verlagen en de bloedcirculatie te verbeteren.
• Vermijden van langdurig staan of zitten: Het regelmatig wisselen van positie en het vermijden van langdurige periodes van staan of zitten kan de veneuze druk verlagen.
• Draag compressiekousen: Het dragen van elastische compressiekousen kan helpen de bloedcirculatie te verbeteren en de symptomen van veneuze insufficiëntie te verminderen.
• Voorkom oververhitting: Vermijd overmatige blootstelling aan warmte, zoals het nemen van lange, hete baden, aangezien dit de veneuze druk kan verhogen.

Lees verder

• Chronische veneuze insufficiëntie: Pijn en zwelling aan been
• Veneuze beenzweren: Chronische wonden aan been
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen
• Jeukende benen: Oorzaken van jeuk aan been of benen
• Slechte bloedcirculatie (bloedsomloop) verbeteren