Tietze-syndroom: Reumatische aandoening met pijn op de borst

Het syndroom van Tietze is een zeldzame aandoening waarbij een chronische ontsteking en zwelling van de kraakbeenverbinding tussen het borstbeen en de ribben ontstaat. Een overbelasting van de borstkas ligt meestal aan de basis van de reumatische aandoening, al zijn ook nog andere risicofactoren bekend. De patiënt ervaart pijn op de borst en ribpijn. Medicijnen behandelen de goedaardige aandoening. De prognose van deze aandoening is meestal goed. Patiënten kunnen steeds met vragen of voor lotgenoten terecht bij een speciaal voor deze aandoening opgerichte patiëntenvereniging. De Duitse arts A. Tietze (1864–1927) beschreef deze aandoening tot lot voor het eerst in de medische literatuur in 1921.

• Synoniemen van syndroom van Tietze
• Epidemiologie van Tietze-syndroom
• Oorzaken van reumatische aandoening
• Risicofactoren van ontsteking van kraakbeenverbinding tussen het borstbeen en ribben
• Symptomen: Pijn op de borst
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie
• Prognose
• Contactgroep
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van syndroom van Tietze

Bekende synoniemen van het syndroom van Tietze zijn:

• chondropathia tuberosa
• costochondral junction syndrome
• costochondrodynie
• het tietzesyndroom
• peristernale perichondritis
• Tietze-syndroom
• ziekte van Tietze

Epidemiologie van Tietze-syndroom

Tieners en (jong)volwassenen jonger dan veertig jaar zijn het vaakst getroffen door het syndroom van Tietze. Baby’s, jonge kinderen en ouderen lijden af en toe ook aan de ontsteking van de kraakbeenverbinding tussen het borstbeen en de ribben. Mannen en vrouwen zijn in gelijke aantallen aangetast door de zeldzame ziekte.

Oorzaken van reumatische aandoening

Bij het syndroom van Tietze, een vorm van ontstekingsreuma, ontstaat een pijnlijke zwelling van de kraakbeenverbinding tussen het borstbeen en de ribben. Dit is te wijten aan een langdurig ontsteking van het kraakbeen in de borstkas tussen de voorste ribben en het borstbeen. Waarom de aandoening precies tot stand komt, is niet geweten anno oktober 2020. Mogelijk speelt angst in combinatie met ademhalingsproblemen een rol bij het ontstaan bij de ziekte. Hierdoor ontstaat een overmatige borstademhaling, hetgeen resulteert in een constante overbelasting van de chondrocostale (met betrekking tot kraakbeen en ribben) gewrichten.

Risicofactoren van ontsteking van kraakbeenverbinding tussen het borstbeen en ribben

Een aantal risicofactoren zijn bekend voor het Tietze-syndroom zoals:

• een hogere luchtweginfectie
• een trauma met veel druk op de borstkas
• een zwangerschap
• overbelasting van de borstkas (chronisch hoesten of keelschrapen, een langdurige voorovergebogen houding, stress, zware voorwerpen dragen of tillen, …)

Symptomen: Pijn op de borst

De pijn die gerelateerd is met het syndroom van Tietze ontstaat geleidelijk al ervaren patiënten soms ook plots pijn. Meestal is de pijn afkomstig van het Tietze-syndroom eenzijdig, en zijn één, twee of drie ribben getroffen. De goedaardige ribaandoening veroorzaakt angst, hartkloppingen, ernstige, benauwde en drukkende pijn op de borst, pijn achter en rond het borstbeen (retrosternale pijn), flankpijn en ribpijn. De combinatie van deze symptomen doen soms denken aan de symptomen van een hartaanval. De pijn verergert voorts door aanraking, druk, inspanning, niezen, hoesten, zuchten en bewegen. Verder straalt de pijn mogelijk uit naar de arm / de oksel, de schouder, de rug en/of de nek. De patiënt ervaart bovendien een lokale warmte, gevoeligheid en roodheid op de plaats van de zwelling. Tot slot zijn ook symptomen aan andere lichaamsdelen mogelijk zoals de longen, de darmen, de maag en de slokdarm.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen omvatten acute pijn op de borst die kan uitstralen naar de schouder of arm, en symptomen die kunnen lijken op een hartaanval. Pijn die verergert bij beweging of aanraking van de borstkas moet serieus worden genomen.

Diagnose en onderzoeken

Omdat de tekenen vaak doen denken aan een hartaanval, maar ook aan hartfalen, angina pectoris (pijn op de borst, vaak een teken van een hartaanval), een alvleesklierontsteking, een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) of een maagzweer, voert de arts eerst onderzoeken uit om deze aandoeningen uit te sluiten. De diagnose gebeurt voor de rest op basis van de aanwezige symptomen, die de patiënt zo gedetailleerd mogelijk moet omschrijven.

Behandeling via medicatie

De pijn en zwelling verminderen door het nemen van pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen zoals niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s). De arts schrijft sterkere ontstekingsremmers voor indien de NSAID’s onvoldoende effectief zijn. Eventueel zet de arts corticosteroïde injecties in op de plaats van de pijn om de ontsteking en zwelling te verminderen. De goedaardige aandoening reageert doorgaans goed op de medicatie. Af en toe is een intercostale (tussen de ribben) zenuwblokkade aangewezen. Sommige patiënten zijn gebaat met fysiotherapie en/of acupunctuur. Enkele patiënten nemen glucosamine en/of andere supplementen omdat hierdoor mogelijk de ontsteking van het kraakbeen vermindert. Tot slot pakt de patiënt de mogelijke risicofactoren aan en zorgt hij voor een goede houding.

Prognose

De prognose is over het algemeen goed, met veel patiënten die aanzienlijke verlichting ervaren met behandeling. Tietze-syndroom kan echter chronisch zijn en terugkerende episodes van pijn veroorzaken.

Contactgroep

De Vereniging van Tietze- en costochondritispatiënten geeft op de website informatie over het syndroom, zorgt voor lotgenotencontact en publiceert ook nieuwsberichten.

Complicaties

Complicaties zijn zeldzaam maar kunnen onder andere chronische pijn en ongemak omvatten. Langdurige symptomen kunnen invloed hebben op de levenskwaliteit en het dagelijkse functioneren.

Preventie

Preventie omvat het vermijden van activiteiten die de aandoening kunnen verergeren en het handhaven van een goede lichaamshouding en fysieke conditie. Regelmatige medische controles en fysiotherapie kunnen ook bijdragen aan het voorkomen van terugkerende symptomen.

Lees verder

• Costochondritis: Ontsteking ribkraakbeen met pijn op borst
• Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn
• Ribpijn: Oorzaken van pijn aan ribben
• Intercostale pijn: Behandeling van pijn aan tussenribspier
• Pijn achter het borstbeen (retrosternale pijn): Oorzaken