Ribpijn: Oorzaken van pijn aan ribben

Diverse oorzaken liggen mogelijk aan de basis van ribpijn (ribbenpijn) of pijn in de borstwand die afkomstig lijkt te zijn van een rib. Letsels, long- en hartziekten en kanker zijn slechts enkele mogelijke verklaringen voor pijnlijke ribben. De acute of chronische pijn is variabel in ernst, frequentie en locatie en gaat mogelijk gepaard met andere symptomen, zoals kneuzingen, koorts, angst en ademhalingsproblemen. Soms is een professionele behandeling onnodig en verdwijnt de pijn spontaan of met enkele huisremedies en rust. In andere gevallen is medicatie, een medische procedure of een operatie vereist om het onderliggend probleem van een pijnlijke rib te verhelpen.

• Angst en stress
• Auto-immuunziekten
• Fibromyalgie, chronische pijnaandoening
• Gastro-oesofageale reflux
• Hart- en longproblemen
• Kanker en ribpijn
• Pleuritis, borstvliesontsteking
• Ribaandoeningen
• Costochondritis, ontsteking van het ribkraakbeen
• Intercostale neuralgie, zenuwpijn aan de tussenribspier
• Trauma aan rib
• Zwevende rib-syndroom
• Sikkelcelziekte, bloedaandoening van rode bloedcellen
• Spierspanning en pijnlijke ribben
• Syndroom van Tietze
• Ziekte van Bornholm
• Zwangerschap en pijn aan ribben
• Geassocieerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken

Angst en stress

Rib- en borstpijn zijn veel voorkomende fysieke klachten van patiënten die lijden aan stress, angst en angstaanvallen. Vooral angstige patiënten met ademhalingsproblemen zijn vatbaar voor ribpijn.

Auto-immuunziekten

Een aantal auto-immuunaandoeningen veroorzaken pijn op de borst, die aanvoelt als ribpijn. Dit geldt bijvoorbeeld voor:

• artritis psoriatica (aandoening met symptomen aan huid en gewrichten)
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew: blijvende gewrichtsontsteking)

Fibromyalgie, chronische pijnaandoening

Patiënten met de chronische pijnaandoening fibromyalgie ervaren mogelijk pijnlijke ribben naast andere pijnen zoals nekpijn, hoofdpijn, spierpijn, rugpijn, schouderpijn, borstkaspijn, dijpijn, … Verder kampen patiënten mogelijk met andere klachten, zoals bijvoorbeeld slaapproblemen, angst, vermoeidheid, neerslachtigheid, geheugenverlies en concentratieproblemen. Problemen bij de verwerking van pijn door de hersenen en zenuwen zijn wellicht de onderliggende oorzaak voor fibromyalgie. De arts schrijft pijnstillende medicatie of antidepressiva voor voor het verlichten van de klachten. Bovendien is de patiënt mogelijk gebaat met fysiotherapie, vochtige hitte, regelmatige aerobe oefeningen, ontspanning en het verlichten van stress.

Gastro-oesofageale reflux

Gastro-oesofageale reflux is een veel voorkomende aandoening, waarbij zuur uit de maag lekt in de slokdarm. De aandoening treedt meestal op wanneer de spierring aan de onderkant van de slokdarm verzwakt. Gastro-oesofageale reflux veroorzaakt symptomen zoals brandend maagzuur en een onaangename smaak achteraan in de mond. Sporadisch zijn ook pijnlijke ribben voelbaar. Diverse zelfzorgmaatregelen en medicatie behandelen deze ziekte. Af en toe is een operatie nodig om het probleem te verhelpen.

Hart- en longproblemen

Soms doet de pijn die gepaard gaat met enkele hart- en longziekten denken aan ribpijn. Dit geldt voor:

• allergieën voor huisstofmijt, stuifmeel, huidschilfers en andere stoffen die een allergische reactie kunnen uitlokken (allergenen)
• angina pectoris (pijn op de borst, meestal een teken van een hartaanval)
• astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen)
• COPD (chronisch obstructief longlijden)
• een longontsteking
• hartritmestoornissen
• hyperventilatie (snelle en diepe ademhaling)

Kanker en ribpijn

Zowel borstkanker als longkanker zaaien mogelijk uit (metastaseren) naar de ribben, hetgeen leidt tot ribpijn.

Pleuritis, borstvliesontsteking

Bacteriële infecties zoals een longontsteking veroorzaken vaak pleuritis, een ontsteking van het borstvlies. De griep (virus) of een schimmel leiden soms ook tot deze aandoening. Verder leidt longkanker, andere soorten kanker die de longen of het borstvlies aantasten, een bloedstolsel in de long en een auto-immuunziekte, zoals lupus of reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) mogelijk tot een borstvliesontsteking. De patiënt ervaart scherpe of stekende pijn op de borst die zich mogelijk verspreidt naar de rug of schouder en verergert bij het hoesten. Koorts, koude rillingen en onbedoeld gewichtsverlies zijn andere mogelijke symptomen. De arts kijkt naar de oorzaak en zet dan gepaste medicatie in.

Ribaandoeningen

Costochondritis, ontsteking van het ribkraakbeen

Bij costochondritis ontstaat een pijn in de borstwand veroorzaakt door een ontsteking van het kraakbeen van de achterste ribben of het gebied waar de ribben het borstbeen ontmoeten (sternale articulaties). De aandoening veroorzaakt pijn op de borst, die verergert bij beweging en bepaalde posities. De doffe tot scherpe pijn verergert meestal ook wanneer de patiënt diep ademhaalt. De behandeling voor costochondritis bestaat uit een niet-steroïde ontstekingsremmer (NSAID).

Intercostale neuralgie, zenuwpijn aan de tussenribspier

Intercostale neuralgie duidt op pijn in de borstwand of bovenbuikwand die afkomstig is van een intercostale zenuw (zenuw van de tussenribspier). Intercostale neuralgie komt vaak voor na een thoracotomie (chirurgische opening van de borstkas) waarbij zenuwschade ontstaat, maar ook een trauma, een zwangerschap en andere oorzaken zijn gekend. De eenzijdige pijn op de borst is meestal scherp, schietend of brandend en straalt uit rond de borst of de bovenbuikwand. De zenuwaandoening gaat mogelijk gepaard met een veranderde gevoeligheid voor aanraking, continue zenuwpijn, een pijnlijke huid of een verminderde gevoeligheid van de huid.

Trauma aan rib

Een gebroken of gekneusde rib, een sleutelbeen- of borstbeenbreuk, blauwe plekken of interne verwondingen leiden mogelijk tot pijnlijke ribben. De meeste verwondingen genezen spontaan met de tijd. Voldoende rusten, koude kompressen toepassen en pijnstillers en/of ontstekingsremmende medicijnen nemen verlichten de klachten. Bewaakte oefeningen en therapie versnellen het genezingsproces en voorkomen een herhaald trauma.

Zwevende rib-syndroom

Het zwevende rib-syndroom (Cyriax-syndroom) treedt op wanneer er overmatige beweging ontstaat van het ribkraakbeen of de ligamenten. De exacte oorzaak hiervan is niet bekend anno oktober 2020, maar vaak verschijnen de klachten na een trauma, letsel of operatie, al is niet altijd een uitlokkende verwonding bekend. Pijn aan de ribben, pijn in de flank en pijn in de buik zijn de belangrijkste symptomen. De behandeling bestaat uit een activiteitenwijziging, medicatie en af en toe een operatie.

Sikkelcelziekte, bloedaandoening van rode bloedcellen

Sikkelcelanemie is een erfelijke bloedaandoening die resulteert in een afwijking in het zuurstofdragende eiwit hemoglobine in rode bloedcellen. Een patiënt met sikkelcelziekte krijgt mogelijk te maken met aanvallen van pijn (sikkelcelcrisis), bloedarmoede, een zwelling in de handen en voeten, bacteriële infecties en een beroerte. Sikkelcelziekte veroorzaakt soms ook pijn in de borst die aanvoelt als ribpijn. Medicatie, een bloedtransfusie en een beenmergtransplantatie zijn de belangrijkste behandelingsopties voor patiënten met sikkelcelziekte.

Spierspanning en pijnlijke ribben

Tussen elke rib bevinden zich kleine spiertjes waarop mogelijk spanning komt te staan. Dit gebeurt bijvoorbeeld door intens hoesten of zwaar hoesten. De spierspanning in de borstkas veroorzaakt pijn die doet denken aan ribpijn.

Syndroom van Tietze

Oorzaken
Bij het Tietze-syndroom, een zeldzame reumatische aandoening, is het kraakbeen in de borstkas tussen de voorste ribben en het borstbeen chronisch ontstoken, hetgeen leidt tot een zwelling onder het borstbeen. Overbelasting van de borstkas (zware voorwerpen tillen of dragen, chronisch hoesten, stress, een langdurige voorovergebogen houding, …) ligt wellicht aan de basis van de aandoening. Ook andere risicofactoren zijn gekoppeld aan de reumatische aandoening, zoals een luchtweginfectie, de zwangerschap of een trauma.

Symptomen
De aandoening leidt tot vervelende pijnklachten die langzaam ontstaan of plots tot uiting komen. De pijn doet denken aan de pijn van een hartaanval. Hierbij is ook pijn voelbaar ter hoogte van de ribben. Bewegen, hoesten, niezen en zuchten doen de pijn verergeren. Meestal is de pijn aan één kant van de borstkas voelbaar. Uitstralende pijn naar de arm, de nek, de rug en de schouder is mogelijk. Naast de pijn is soms een rood en pijnlijk gebied aanwezig op de borst. Een pijnlijk en benauwd gevoel op de borstkas en hartkloppingen zijn andere mogelijke tekenen.

Behandeling
De arts behandelt de pijn met NSAID’s en/of corticosteroïde injecties. Verder is fysiotherapie nuttig voor patiënten met het Tietze-syndroom.

Ziekte van Bornholm

Oorzaken en verspreiding
De ziekte van Bornhom (pleurodynie) is een virale infectie die voornamelijk kinderen en jongvolwassenen treft. Diverse virussen veroorzaken mogelijk de aandoening, zoals het echovirus, Coxsackie A- en B-virus en het enterovirus. De ziekte van Bornholm is zeer besmettelijk en kan gemakkelijk van de ene persoon op de andere worden verspreid, meestal door contact met afscheidingen uit de neus of mond of de ontlasting van een geïnfecteerde patiënt. Het is mogelijk om besmet te raken door besmet voedsel of drank te eten of te drinken, of door besmette voorwerpen zoals luiers aan te raken en vervolgens de mond aan te raken. Daarom is het erg belangrijk om de handen goed te wassen en om keukengerei niet te delen indien de ziekte van Bornholm in het gezin aanwezig is. Minder vaak krijgen patiënten deze aandoening door geïnfecteerde druppels in te ademen (hoesten of niezen).

Symptomen
Het belangrijkste symptoom van de ziekte van Bornholm is een ernstige, stekende pijn op de borst, die vaak erger is bij het diep ademen, hoesten of bewegen. De pijn komt en gaat, met afleveringen van vijftien tot dertig minuten. In zeer ernstige gevallen is de ademhaling bemoeilijkt door de pijn en is het getroffen gebied gevoelig.

Andere symptomen van de ziekte van Bornholm zijn onder meer:

• buikpijn
• hoesten
• hoofdpijn
• keelpijn
• koorts
• ribpijn
• spierpijn

Deze symptomen beginnen meestal plotseling en duren enkele dagen, al houden de tekenen bij sommige patiënten tot drie weken aan.

Behandeling
Er is anno oktober 2020 geen specifieke behandeling voor de ziekte van Bornholm. De infectie verdwijnt meestal vanzelf binnen een week. De pijn verlichten is mogelijk met vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol en ibuprofen.

Zwangerschap en pijn aan ribben

Enkele oorzaken zijn bekend voor ribpijn bij zwangere vrouwen. De groeiende baarmoeder oefent mogelijk druk uit op de onderkant van de ribbenkast. Verder schopt de baby mogelijk hetgeen pijnlijk is aan de ribben. Door telkens op dezelfde zijde te slapen (links), ontstaat extra druk op de ribben, met pijn tot gevolg. Zwangere vrouwen hebben ook een andere, slechtere houding waardoor mogelijk druk ontstaat op de ribben. Ribpijn bij zwangere vrouwen is soms het resultaat van zure reflux of indigestie (maagklachten na het eten of drinken), wat afkomstig is van druk op de maag door de groeiende baby. Deze pijn doet soms denken aan ribpijn. Scherpe pijn in de ribben is soms een teken van een urineweginfectie, hetgeen vaker voorkomt bij zwangere vrouwen.

Geassocieerde symptomen

Enkele andere symptomen zijn vaak aanwezig bij ribpijn zoals:

• ademhalingsproblemen / kortademigheid
• angst en/of stress
• een verminderd gevoel
• een verminderde kracht
• gewrichtspijn
• kneuzingen
• koorts
• misvorming van de borstkas
• moeilijkheden om het lichaam te draaien
• pijn bij diep ademhalen
• pijn op de borst
• plasproblemen
• slaapproblemen
• spierstijfheid
• zenuwpijnen

Diagnose en onderzoeken

Om de oorzaak van pijn aan de rib(ben) op te sporen, is een grondige medische geschiedenis en een uitgebreide bevraging over de klachten ¨van de patiënt nodig. De arts zet mogelijk beeldvormende onderzoeken in om een trauma, een gebroken of gekneusde rib of een inwendig letsel in de borstkas op te sporen. Hij gebruikt hiervoor een echografie, een röntgenfoto en/of een CT-scan. Verder bestelt de arts mogelijk een bloedonderzoek want hij kan hiermee auto-immuunziekten opsporen. Afhankelijk van het vermoedelijk onderliggend probleem, zijn nog andere testen mogelijk.

Lees verder

• Zwevende rib-syndroom: Pijn in flank door wegschuiven rib
• Gekneusde en gebroken ribben: Ribkneuzing en ribfractuur
• Costochondritis: Ontsteking ribkraakbeen met pijn op borst
• Intercostale pijn: Behandeling van pijn aan tussenribspier
• Tietze-syndroom: Reumatische aandoening met pijn op de borst