Zwevende rib-syndroom: Pijn in flank door wegschuiven rib

Het zwevende rib-syndroom is een aandoening waarbij de ribben wegschuiven van hun oorspronkelijke positie, meestal als gevolg van een verwonding of operatie aan de ribbenkast. De patiënt krijgt hierdoor te maken met pijn in de bovenbuik en de borstkas, en soms ook met ademhalingsproblemen. Het stellen van de diagnose vormt voor de arts een uitdaging waarbij hij eerst alle mogelijke gelijkaardige aandoeningen moet uitsluiten alvorens de juiste diagnose gesteld kan worden. De behandeling verloopt meestal via een combinatie van zelfzorgmaatregelen zoals rust en pijnstillers nemen met medische behandelingen. De prognose is tot slot meestal goed al duurt het soms wel enige tijd voordat patiënten hersteld zijn.

• Synoniemen
• Ribben in borstkas
• Epidemiologie van aandoening
• Oorzaken: Door wegschuiven van rib
• Risicofactoren
• Symptomen: Pijn in flank en buik
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van wegschuiven van rib
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose van zwevende rib-syndroom
• Complicaties van aandoening

Synoniemen

Synoniemen voor het zwevende rib-syndroom zijn:

• het costo-iliacaal syndroom
• het Cyriax-syndroom
• het rib-tip syndroom

Ribben in borstkas

De borstkas wordt gevormd door twaalf ribbenparen. Deze zijn allen verbonden met de wervelkolom door middel van gewrichtjes. Elke rib bestaat uit een benig en een kraakbenig gedeelte. De costae verae (ware ribben) zijn de zeven bovenste ribbenparen die rechtstreeks door kraakbeen met het borstbeen verbonden zijn. De costae spuriae (valse ribben) zijn de vijf onderste ribbenparen, waarvan de drie bovenste met het kraakbeen van de hoger gelegen rib verbonden zijn. De beide onderste (costae fluctuantes: zwevende ribben) zijn niet met de andere ribben en ook niet met het borstbeen verbonden.

Epidemiologie van aandoening

Het zwevende rib-syndroom treft 20% tot 40% van de algemene bevolking gedurende hun leven. De zeldzame aandoening treft vrouwen meer dan mannen. De aandoening komt voor bij zowel kinderen (jonger dan twaalf jaar), volwassenen en ouderen. Het vaakst zijn echter mensen van middelbare leeftijd getroffen.

Oorzaken: Door wegschuiven van rib

Het zwevende rib-syndroom tast de valse ribben aan en dan vooral de tiende rib en soms zijn de negende en achtste ribben eveneens getroffen. De ligamenten die de rib op hun plaats houden, zijn beweeglijk waardoor de ribben verschuiven. Hierdoor zijn ze meer vatbaar voor een trauma of een verwonding. De tiende rib schuift (glijdt) bij het zwevende rib-syndroom over de negende rib, hetgeen resulteert in hevige pijn in de flank (flankpijn) en/of pijn in de bovenbuik. De exacte oorzaak van het zwevende rib-syndroom is echter niet bekend anno oktober 2020.

Risicofactoren

Soms is het zwevende rib-syndroom geassocieerd met hypermobiliteit (overmatig soepele gewrichten met pijn) van de zwevende ribben en valse ribben. Deze hypermobiliteit treedt op als gevolg van een verwonding of een letsel (bijvoorbeeld door een contactsport) of een operatie aan de thoracale structuren (borstkas) en abdominale structuren (buikstructuren). Een slechte houding vormt eveneens een risicofactor voor het zwevende rib-syndroom. Hierbij zijn de ribben overmatig belast waardoor schade ontstaat.

Andere risicofactoren van het zwevende rib-syndroom zijn:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• degeneratie van het spierweefsel verbonden met de ligamenten
• een ernstige en voortdurende hoest
• emfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten)
• sinusitis
• zwakke of fragiele ligamenten rond de ribben

Symptomen: Pijn in flank en buik

De symptomen van het zwevende rib-syndroom presenteren zich aan één kant (meestal) of aan twee kanten van de ribbenkast. De bewegingen die de ribben maken, leiden tot irritatie aan zenuwen en belasten bepaalde spieren in het gebied, waardoor een ontsteking en pijn ontstaat.

Een patiënt ervaart vooral intermitterende (met tussenpozen) pijn in de bovenbuik of de onderbuik, vooral in het gebied van de valse ribben (ribpijn). Deze buikpijn is meestal scherp of stekend. Daarna vervaagt deze pijn in ‘doffe pijn’. Op de bovenkant van de ribbenrand ontwikkelen zich mogelijk zachte plekken. Verder zijn ook klikkende, slippende en slijpende geluiden (gewrichtsgeluiden) te horen in de lagere rib. Lage rugpijn is een ander kenmerk van de aandoening. De patiënt heeft bij de aandoening eveneens ademhalingsproblemen. Deze symptomen verergeren wanneer de patiënt zich omdraait in bed of zich uitrekt. Ook diep ademen, hoesten, niezen, slikken, buigen, traplopen, opstaan vanuit een zittende positie of iets optillen is pijnlijk.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van het zwevende rib-syndroom is niet gemakkelijk omdat de symptomen vergelijkbaar zijn met andere aandoeningen. Daarom lopen veel patiënten gedurende vele maanden rond met pijn alvorens de correcte diagnose gesteld is. De arts moet eerst alle andere vergelijkbare uitsluiten alvorens hij de juist diagnose kan stellen. De arts doorloopt eerst de aard van de symptomen met de patiënt, alsook welke activiteiten de symptomen verergeren of juist verbeteren. Na het lichamelijk onderzoek besluit de arts mogelijk om nog verdere onderzoeken uit te voeren zoals een hooking maneuver test. Bij deze test legt de arts zijn/haar vingers onder de ribbenrand en trekt hij de ribbenkast op en neer. Als deze test pijn en ongemak veroorzaakt, zijn mogelijk geen andere testen nodig om de diagnose van het zwevende rib-syndroom te bevestigen.

Differentiële diagnose
Mogelijk voert de arts nog andere onderzoeken uit om vergelijkbare aandoeningen uit te sluiten zoals:

• abcessen
• appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm)
• astma
• botkanker (zeldzaam)
• botmetastasen (uitzaaiingen van kanker in de botten)
• bronchitis
• buikaandoeningen
• cholecystitis (galblaasontsteking met buikpijn en koorts)
• costochondritis (ontsteking van het ribkraakbeen met pijn op de borst, tast talrijke costochondrale gewrichten aan zonder zwelling)
• een aorta-aneurysma (uitstulping van een deel van een slagader)
• een gebroken rib
• een longontsteking (pneumonie: ontsteking van de onderste luchtwegen)
• een maagzweer
• een slokdarmontsteking (oesofagitis)
• hepatosplenische afwijkingen (afwijkingen aan de lever en milt)
• herpes zoster
• het Tietze-syndroom (reumatische aandoening met pijn op de borst; het syndroom treft meestal één gewricht en is geassocieerd met een zwelling)
• pleuritis (borstvliesontsteking met pijn op de borst)
• radiculitis
• sommige hartaandoeningen
• spierscheuren
• stressfracturen (herhaalde belasting op botten met botpijn)

Behandeling van wegschuiven van rib

Bij de behandeling voor het zwevende rib-syndroom zijn zowel huismiddeltjes als medische behandelingen mogelijk. Een combinatie hiervan gebeurt ook regelmatig.

Zelfzorg

De patiënt neemt voldoende rust. Hij vermijdt activiteiten die druk veroorzaken op het borstkasgedeelte. Het uitvoeren van lichte activiteiten is wel toegestaan. IJs of warmte aanbrengen op het getroffen gebied vermindert de pijn. verder mag de patiënt vrij verkrijgbare ontstekingsremmers en pijnstillers in de vorm van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen nemen.

Professionele medische zorg

Volgende medische behandelingen zijn inzetbaar bij een verplaatste rib:

• chiropractie: Massage en andere manipulatietechnieken zetten de rib terug op de juiste positie.
• chirurgie: Chirurgie is enkel inzetbaar bij zeer ernstige pijn. De pijn verwijdert dan ribbenkraakbeen om het zwevende rib-syndroom te behandelen.
• fysiotherapie: De arts beveelt vaak fysiotherapie aan om de bewegingen van de ribben en spieren te verbeteren.
• medicijnen: Voor het verminderen van de zwellingen krijgt de patiënt corticosteroïde injecties. Ook een intercostale zenuwblokkade is bruikbaar voor het verlichten van de pijn. Voorts krijgen sommige patiënten voor de pijnverlichting botoxinjecties. Dit middel injecteert de arts in de spieren rond de ribbenkast.

Prognose van zwevende rib-syndroom

De herstelduur van het zwevende rib-syndroom is afhankelijk van de behandelingsmethode en varieert tussen één dag tot één jaar. Meestal heeft fysiotherapie binnen enkele weken of maanden effect. De herstelperiode na chiropractische methoden bedraagt veelal enkele weken. Na een operatie heeft de patiënt enkele weken tot maanden duren voordat hij volledig hersteld is. Hoewel de aandoening invloed heeft op het dagelijks leven van de patiënt, zijn de interne organen niet aangetast bij het zwevende rib-syndroom.

Complicaties van aandoening

De pijn veroorzaakt misvormingen bij sommige patiënten. Hierdoor ontstaan problemen met de dagelijkse handelingen zoals het draaien in bed.

Lees verder

• Intercostale pijn: Behandeling van pijn aan tussenribspier
• Costochondritis: Ontsteking ribkraakbeen met pijn op borst
• Ribpijn: Oorzaken van pijn aan ribben
• Gekneusde en gebroken ribben: Ribkneuzing en ribfractuur
• Tietze-syndroom: Reumatische aandoening met pijn op de borst