Pijn achter het borstbeen (retrosternale pijn): Oorzaken

Het borstbeen (sternum) is een plat bot dat zich in het midden van de borst bevindt. Retrosternale pijn is pijn die zich voordoet achter (retro) het bot van het borstbeen. Deze vorm van pijn op de borst komt bij de meeste personen op een bepaald moment in het leven voor, bijvoorbeeld door brandend maagzuur. Diverse andere oorzaken zijn bekend voor retrosternale pijn op de borst. Niet altijd is de oorzaak ernstig, maar in sommige gevallen, zoals bijvoorbeeld bij een hartprobleem, is een snelle diagnose en medische behandeling vereist. Medicijnen behandelen tot slot de meeste oorzaken van retrosternale pijn, al is soms een medische procedure of chirurgische ingreep nodig om het onderliggend probleem van pijn achter het borstbeen te herstellen.

• Organen achter het borstbeen
• Oorzaken van retrosternale pijn
• Buikproblemen
• Hartproblemen
• Luchtwegproblemen
• Orthopedische problemen
• Tumoren
• Andere oorzaken
• Geassocieerde symptomen
• Ademhalingsproblemen, hoesten of koorts
• Slikproblemen
• Uitstralingspijn naar de arm
• Zure smaak in de mond
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van pijn achter het borstbeen

Organen achter het borstbeen

Achter het borstbeen bevinden zich volgende structuren:

• de grote bloedvaten (gedeelte afkomstig van of eindigend in het hart)
• de luchtpijp
• de oorsprong van de bronchi (luchtpijpvertakkingen)
• de slokdarm
• de wervels van de nek (cervicaal) en de borstwand (thoracaal)
• het hart
• restanten van de thymusklier

Daarnaast overlappen organen en weefsels elkaar een beetje in het centrale gedeelte van de borstholte waardoor deze ook gedeeltelijk in het gebied achter het borstbeen liggen. Dit gebeurt bij de bekleding van het mediastinum, het pericardium, de pleura en de longen. Verder gebeuren ook veranderingen aan de borstholte bij het in- en uitademen waardoor ook retrosternale pijn mogelijk is. De pijn achter het borstbeen is mogelijk maar zeker niet altijd of alleen maar afkomstig van deze lichaamsstructuren. Soms ontstaat namelijk uitstralingspijn of verspreidt de pijn zich vanuit een ander lichaamsdeel.

Oorzaken van retrosternale pijn

Buikproblemen

Door problemen met het spijsverteringskanaal ontstaat vaak pijn achter het borstbeen.

• een slokdarmscheur
• een slokdarmzweer
• galkoliek (buikpijn door galsteen die galweg blokkeert)
• gastritis (een ontsteking van het maagslijmvlies)
• gastroduodenale ulcus (een maagzweer)
• gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• het Boerhaave-syndroom
• het Mallory-Weiss-syndroom (scheur met bloeding in slokdarm)
• oesofagitis (een slokdarmontsteking)
• pancreatitis (een alvleesklierontsteking met buikpijn)
• slokdarmkrampen

Hartproblemen

Diverse hartaandoeningen leiden mogelijk leiden tot pijn achter het borstbeen. Deze ernstige aandoeningen wil de arts altijd eerst uitsluiten wanneer een patiënt met pijn op de borst achter het borstbeen kampt.:

• angina pectoris (pijn op de borst, teken van een hartaanval)
• aortastenose (vernauwing van een aortaklep in het hart)
• cardiomyopathie (een hartspieraandoening)
• een aortadissectie (scheur in de wand van de aorta met pijn op de borst)
• een hartaanval (beperkte bloedstroom naar het hart)
• een hypertensieve crisis
• hartfibrillatie
• mitralisklepprolaps (bloed stroomt terug naar de linkerboezem)
• pericarditis (ontsteking van het vlies rond het hart = hartzakje)

Luchtwegproblemen

Diverse longaandoeningen en luchtwegproblemen veroorzaken mogelijk pijn achter het borstbeen:

• antrax (miltvuur: infectie met symptomen aan huid en longen)
• een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• een longontsteking
• hemothorax (bloed tussen de borstwand en de long)
• mediastinitis (ontsteking van borstkasruimte tussen longen)
• pleuritis (borstvliesontsteking met pijn op de borst)
• pleurodynie (pijn aan het borstvlies)
• pneumomediastinum (vrije lucht in ruimte tussen de longen)
• pneumothorax (klaplong: lucht tussen de borstwand en de longen)
• tracheïtis (ontsteking van luchtpijp)

Orthopedische problemen

Diverse orthopedische problemen leiden tot pijn achter het sternum (borstbeen):
botmetastasen (uitzaaiingen van kanker in de botten)

• het SAPHO-syndroom
• het Tietze-syndroom (reumatische aandoening met pijn op de borst)
• osteofyten (benige botuitsteeksels rond gewrichten) in de regio van het borstbeen
• ziekte van Bechterew (blijvende gewrichtsverstijving)

Tumoren

Goedaardige of kwaadaardige tumoren (zoals slokdarmkanker en longkanker) in de buurt van het borstbeen vormen een belangrijke oorzaak van retrosternale pijn.

Andere oorzaken

Verder zijn enkele andere oorzaken bekend van pijn achter het borstbeen:

• een gemaskeerde depressie
• gordelroos (infectie met huiduitslag en symptomen aan gezicht)
• intercostale neuralgie (zenuwpijn tussen de ribben)

Geassocieerde symptomen

Hoe een patiënt retrosternale pijn ervaart, is individueel bepaald. Vaak kampen patiënten met milde tot ondraaglijke brandende, stekende, drukkende en/of plettende pijn op de borst die variabel is inzake de frequentie (constant, met tussenpozen, éénmalig) en de duur (acuut of chronisch). Vaak gaan geassocieerde symptomen gepaard met dit type pijn, wat dan voor de arts nuttig is voor het opsporen van de onderliggende oorzaak.

Ademhalingsproblemen, hoesten of koorts

Deze symptomen wijzen in de richting van luchtwegaandoeningen die retrosternale pijn veroorzaken tijdens een normale ademhaling. Meestal verergert de pijn tijdens de ademhaling. Ook hoesten patiënten vaak bloederig sputum (slijm) op (natte hoest). Een verminderde eetlust komt ook voor bij luchtwegaandoeningen.

Slikproblemen

Wanneer slikproblemen ontstaan bij het doorslikken van vast voedsel, is dit vaak een teken van een belemmering van een slokdarm of een vorm van kanker in de slokdarm.

Uitstralingspijn naar de arm

Wanneer de patiënt kampt met uitstralingspijn in de arm (armpijn), de kaak (kaakpijn), de nek (nekpijn) of de buik (buikpijn), is dit vaak te wijten aan hartproblemen waarvoor zo snel mogelijk medische hulp vereist is. Andere tekenen van mogelijke hartproblemen zijn een verandering in de kleur van de nagels en veranderingen in de kleur van de tong (cyanose: blauwzucht = tekort aan zuurstof aan de weefsels) een verhoogde hartslag (tachycardie), meer zweten (hyperhidrose), kortademigheid, duizeligheid, flauwvallen, misselijkheid en/of braken.

Zure smaak in de mond

Een zure smaak in de mond treedt vaak ’s nachts of bij het gaan liggen op; dit is vaak te wijten aan zure reflux.

Diagnose en onderzoeken

Door de locatie van retrosternale pijn, verwarren patiënten dit vaak met een symptoom van verschillende hartaandoeningen, wat angst oplevert. De arts wil bijgevolg diverse onderzoeken uitvoeren om hartproblemen als oorzaak uit te sluiten. Meestal ligt het probleem namelijk niet aan het hart, maar het is wel mogelijk en daarom voert de arts diverse hartonderzoeken uit zoals een echocardiografie (hartfilmpje) en een elektrocardiografie (meting van de elektrische activiteit van het hart). Beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto), een MRI-scan of een CT-scan zijn nodig om sommige aandoeningen (zoals tumoren) te bevestigen of uit te sluiten. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een infectie, is een bloedonderzoek ook nuttig.

Behandeling van pijn achter het borstbeen

De behandeling van retrosternale pijn op de borst is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, want pas dan is de arts in staat om de juiste behandeling uit te voeren. Hartproblemen vereisen een grondige controle want soms zijn niet-invasieve ingrepen nodig om de oorzaak van pijn op de borst goed te behandelen. Dergelijke medische procedures vinden vooral plaats bij patiënten met het acuut coronair syndroom, waarbij een verstopping tot stand komt van de bloedvaten van het hart, waardoor de bloedstroom afgeremd is. Bij meer algemene oorzaken van retrosternale pijn op de borst, zoals bij zure reflux, is het gebruik van medicijnen om maagzuur te verminderen (antacida, protonpompremmers) vaak aangewezen.