Jeukende benen: Oorzaken van jeuk aan been of benen
De menselijke huid is soms getroffen door andere gewaarwordingen, zoals pijn, een brandend gevoel, gevoelloosheid, tintelingen en ook jeuk. Jeuk aan de benen is een veel voorkomend symptoom dat mensen van alle leeftijden treft. Eén of beide benen zijn getroffen door de jeuk. De jeuk is variabel in ernst, duur en ook locatie. Jeuk komt voor bij een aandoening of infectie, maar ook diverse omgevingsfactoren zoals het dragen van panty’s, zijn bekende risicofactoren voor jeukende benen. Veelal zijn enkele huismiddeltjes inzetbaar voor het verlichten van de klachten. Blijft de jeuk aan het been of de benen aanhouden, verergeren de symptomen of is sprake van andere bijkomende klachten, dan is medisch advies nodig om andere (huid)ziekten of complicaties uit te sluiten.
Epidemiologie
Jeukende benen komen veel voor en kunnen mensen van alle leeftijden treffen. Het is een veelvoorkomend symptoom dat zowel acuut als chronisch kan zijn. De prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak, maar het wordt vaak gezien bij mensen met huidaandoeningen, allergieën, of circulatieproblemen. Bij oudere volwassenen komt jeuk aan de benen vaker voor door een combinatie van droge huid en verminderde circulatie.
Oorzaken
De oorzaken van jeukende benen kunnen variëren van huidproblemen zoals eczeem of psoriasis tot allergische reacties, insectenbeten, of infecties. Andere mogelijke oorzaken zijn droge huid, slechte circulatie, en systemische aandoeningen zoals diabetes of nierziekten. Soms kan jeuk aan de benen ook het gevolg zijn van interne aandoeningen zoals leverziekten of bloedarmoede.
Allergieën voor schoenen en sokken
Jeuk aan de enkels (
jeukende enkels) en/of jeuk aan de voeten (
jeukende voeten) is mogelijk het resultaat van een
allergie voor
schoenen en sokken. Een sokkenallergie is vergelijkbaar met het jeukende broek-syndroom, waarbij de patiënt reageert op de stof van sokken. Schoenenallergieën zijn te wijten aan veel verschillende lijmen, kleurstoffen en leerlooiermiddelen. Een allergietest is soms nodig om de oorzaak te achterhalen. Op deze manier is de patiënt in staat om schoenen te vinden die gemaakt zijn zonder deze chemicaliën.
Cholinergische urticaria en jeuk aan been
Cholinerge urticaria (warmte-urticaria) resulteert uit een stijging van de lichaamstemperatuur tijdens inspanning maar ook bij het nemen van een bubbelbad of het bezoeken van een
sauna. Jeuk, zwelling en milde
netelroos komen hierbij tot uiting. Dit leidt zelden tot
anafylaxie, de levensbedreigende bloeddrukdaling die fataal is bij ernstige allergische reacties. De behandeling voor cholinerge urticaria bestaat uit:
- antihistaminica (geneesmiddelen voor de behandeling van een allergische reactie)
- stoppen met trainen bij het eerste teken van blozen, een jeukende huid of netelroos
- vermijden van sporten op warme of vochtige dagen
- verminderen van de intensiteit van de training
Door inspanning veroorzaakte anafylaxie
Hierbij ontstaat een levensbedreigende allergische reactie wanneer een patiënt een inspanning levert na het eten van bepaalde voedingsmiddelen of het nemen van medicijnen waarvoor hij allergisch is.
Schaaldieren,
tarwe,
hazelnoten,
druiven, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID’s zoals
ibuprofen),
antibiotica, vrij verkrijgbare medicijnen tegen een
verkoudheid en
kruidensupplementen zijn mogelijk uitlokkende middelen. De patiënt krijgt te maken met
vermoeidheid, warmte, jeuk en
roodheid van de huid. Hierna volgen ernstige netelroos,
flauwvallen en
bewusteloosheid. De patiënt ervaart mogelijk een zwelling van de keel,
ademhalingsproblemen,
verstikking,
misselijkheid en
braken. Ook bij mildere symptomen is medisch advies nodig. Enkele behandelingsmethoden zijn:
- altijd epinefrine bijhebben en weten hoe dit te gebruiken
- een uitgebreid actieplan voor anafylaxie
- een medische identificatie of waarschuwingsarmband dragen
- oefenen met een persoon die op de hoogte is van de situatie en bereid is om hulp te bieden indien nodig
- uitlokkend voedsel of uitlokkende medicatie vermijden op de dag voor en de dag van de trainingssessie
Diabetes mellitus (suikerziekte) en jeukende benen
Patiënten met
suikerziekte lijden sneller aan jeuk aan de benen. Diabetes mellitus gaat gepaard met veel tekenen waaronder bijvoorbeeld:
Ook andere aandoeningen die zenuwschade veroorzaken, veroorzaken soms jeuk aan het been of de benen zoals neurodermitis.
Droge huid en beenjeuk
Jeuk aan de benen treedt ook op bij zwangere vrouwen /
Bron: PublicDomainPictures, Pixabay Aandoeningen
Jeukende benen resulteren vaak uit
huidaandoeningen die leiden tot een uitgedroogde huid, zoals onder andere:
- eczeem (chronische huidziekte met droge en jeukende huid)
- ichthyosis vulgaris (huidziekte met droge, schilferende huid).
- keratosis pilaris (goedaardige huidaandoening met kleine rode papeltjes vlak bij de haarzakjes op de dijen, de armen en andere lichaamsdelen)
- psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
- statis dermatitis (huid boven de enkels is vaak droog en jeukend als gevolg van een slechte bloedsomloop)
Een huid die droog aanvoelt ontstaat ook bij andere aandoeningen zoals:
Omgevingsfactoren
De natuurlijke
huidveroudering zorgt eveneens sneller xerose, de
medische term voor een droge huid. Het dragen van panty’s veroorzaakt sneller een droge huid met jeuk aan de benen als gevolg. Verder spelen genetische factoren een rol bij de totstandkoming van een huid die droog is. Het gebruik van zeep, ook in combinatie met veel douchen is een andere boosdoener van een droge huid. Het is belangrijk om de huid voldoende vochtig te houden met een
vochtinbrengende crème.
Infecties en jeukende benen
Folliculitis
Na het scheren of harsen van de haren op de benen, ontstaat mogelijk een infectie van de haarzakjes, beter bekend als '
folliculitis'. Door de
huidinfectie ontstaan
pijnlijke rode bultjes met kleine puskopjes op de benen die jeuken. Veelal is de
stafylokokkenbacterie ‘
Staphylococcus aureus’ de boosdoener. Voor deze infectie schrijft de arts antibiotica voor.
Tinea cruris
Wanneer een schimmel aanwezig is op de benen en in de liezen, wijst dit mogelijk op
tinea cruris (liesschimmel). Deze huidschimmelinfectie, die vaak atleten treft, leidt tot
brandende benen, jeuk, rode tot bruine huidvlekken en/of een schilferende, loslatende huid met scheurtjes. De dijen, geslachtsorganen en billen zijn eveneens vaak getroffen. Een schimmelinfectie behandelt de arts met
antimycotica (antischimmelmiddelen).
Insectenbeten of insectensteken
Een andere veel voorkomende oorzaak van een jeukende huid zijn
insectenbeten of insectensteken, bijvoorbeeld veroorzaakt door
vlooien of
bedwantsen. Vaak gaat dit gepaard met rode bultjes, netelroos en intense jeuk.
Jeukende broek-syndroom
Bepaalde broeken veroorzaken een jeukend, stekend en geïrriteerd gevoel aan de benen (vooral in de dijen). Dit gebeurt sneller bij een broek die niet gemaakt is van katoen. Dit is vermoedelijk te wijten aan de textielafwerking of de aanwezigheid van formaldehyde in de broek. De patiënt draagt best enkel voorgewassen, katoenen broeken. Rokken dragen is een andere optie. Voor de jeuk aan de benen mag de patiënt vrij verkrijgbare anti-jeukmedicatie gebruiken.
Rusteloze benen-syndroom
Bij het rusteloze benen-syndroom (
rustelozebenensyndrom) krijgen de beenspieren onvoldoende bloedtoevoer waardoor een zuurstoftekort optreedt. Hierdoor krijgt de patiënt te maken met
krampen, pijn, tintelingen en/of jeuk in de onderbenen en/of bovenbenen.
Andere aandoeningen
Bij enkele andere aandoeningen ontstaat sneller een jeukende huid aan het been of de benen:
Risicofactoren
Risicofactoren voor jeukende benen omvatten een droge huid, blootstelling aan allergenen, insectenbeten, en blootstelling aan irriterende stoffen zoals chemicaliën of wasmiddelen. Chronische aandoeningen zoals diabetes en leverziekten kunnen ook bijdragen aan jeuk aan de benen. Mensen met een verminderde circulatie of leeftijd gerelateerde huidveranderingen hebben ook een verhoogd risico.
Geassocieerde symptomen
Mogelijk ontstaat een
huiduitslag op het been of de benen. Deze is soms aanwezig waardoor jeuk ontstaat, maar soms ontstaat de huiduitslag ook juist door het krabben. Jeuk aan de benen veroorzaakt mogelijk problemen bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten. Sommige patiënten moeten zelfs hun training stopzetten wanneer ze jeuk ervaren aan de benen. Ook komen
slaapproblemen voor door de constante of intermitterende (met tussenpozen optredende) jeuk. Wanneer tintelingen en/of gevoelloosheid aan de benen optreden, wijst dit vaak op een neurologisch probleem, zoals bij
diabetische neuropathie (zenuwschade veroorzaakt door diabetes met pijn). Patiënten met jeuk aan de benen melden ook nog
gezwollen benen of netelroos op de benen, de armen, de romp of de nek. Bij sommige patiënten verergert de jeuk waardoor een anafylactische
shock ontstaat. Deze levensbedreigende allergische reactie bestaat uit onder andere bewusteloosheid of een afsluiting van de luchtwegen met ademhalingsproblemen tot gevolg.
Alarmsymptomen
Alarmsymptomen van jeukende benen zijn ernstige of langdurige jeuk die niet verbetert met zelfzorgmaatregelen, veranderingen in de huid zoals uitslag of bulten, en bijkomende symptomen zoals pijn, zwelling, of roodheid. Als de jeuk gepaard gaat met andere systemische symptomen zoals koorts, gewichtsverlies, of vermoeidheid, is het belangrijk om medische hulp te zoeken.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van jeukende benen wordt meestal gesteld door een arts op basis van de medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek, en soms aanvullend onderzoek. De arts kan huidmonsters nemen voor laboratoriumonderzoek om eventuele infecties of huidziekten te identificeren. Bloedonderzoek kan ook worden uitgevoerd om systemische oorzaken van jeuk uit te sluiten.
Het gebruik van vochtinbrengende crème is aanbevolen /
Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Behandeling via huismiddeltjes en zelfzorg
Een heet bad nemen is bij jeuk aan de benen niet aanbevolen. Vochtige crème royaal inbrengen is een nuttig advies voor het verminderen van een droge huid. De crème bevat best lactaat, menthol en fenol voor het verlichten van de jeuk. Voorts is het gebruik van een zachte en neutrale huidreiniger in plaats van zeep aanbevolen. Tot slot vermijden patiënten best
stress.
Prognose
De prognose voor jeukende benen hangt af van de oorzaak en de effectiviteit van de behandeling. In veel gevallen kunnen de symptomen worden verlicht met de juiste behandeling en zelfzorgmaatregelen. Bij chronische of ernstige gevallen kan het nodig zijn om de onderliggende oorzaak langdurig te beheren.
Complicaties
Complicaties van jeukende benen kunnen secundaire huidinfecties zijn als gevolg van krabben, wat kan leiden tot ontstekingen en huidbeschadiging. Ernstige gevallen kunnen ook invloed hebben op de kwaliteit van leven en leiden tot slaapstoornissen of andere psychologische problemen. Het is belangrijk om adequate behandeling te zoeken om complicaties te voorkomen.
Preventie
Preventie van jeukende benen omvat het handhaven van een goede huidverzorging door het gebruik van vochtinbrengende crèmes, het vermijden van irriterende stoffen, en het behandelen van huidproblemen en allergieën. Het is ook nuttig om een gezonde levensstijl te volgen en medische aandoeningen goed te beheren om jeuk te voorkomen.
Lees verder