Jeukende enkels: Oorzaken van jeuk aan enkel of enkels

Jeuk komt mogelijk overal op het lichaam voor. Sommige patiënten kampen met enkels die jeuken, hetgeen vaak het resultaat is van een onderliggende huidaandoening. Jeukende enkels duiden echter mogelijk ook op andere, meer ernstige oorzaken. Door de jeuk gaan veel patiënten krabben aan de enkel of enkels, waardoor letsels of een huiduitslag ontstaan, maar het is ook mogelijk dat eerst een uitslag aanwezig is waardoor patiënten jeuk krijgen. Essentiële jeuk (niet geassocieerd met uitslag of letsels) start veelal snel en beïnvloedt het dagelijks leven van de patiënt. De arts identificeert dan het onderliggend probleem waardoor de jeuk vermindert. Een bezoek aan de arts is tot slot geïndiceerd wanneer de jeuk langer dan een paar dagen aanhoudt, wanneer de jeuk verergert of wanneer andere symptomen gepaard gaan met de jeuk aan de enkel(s).

• Huidaandoeningen en jeuk aan enkel of enkels
• Droge huid
• Eczeem
• Netelroos
• Psoriasis
• Warmte-uitslag
• Zonnebrand
• Immuunsysteemproblemen en enkelgebied dat jeukt
• Allergieën
• Auto-immuunziekten
• Contactdermatitis
• Infecties en enkeljeuk
• Cellulitis
• Lymfoedeem
• Schimmelinfecties
• Overige oorzaken van jeuk aan enkelgebied
• Slechte hygiëne
• Onvoldoende circulatie
• Preventie van jeuk aan enkel of enkels

Huidaandoeningen en jeuk aan enkel of enkels

Droge huid

Bepaalde producten of klimatologische omstandigheden leiden tot een uitgedroogde huid rond de enkels. De kans op een gebarsten huid verhoogt hierdoor, waardoor de patiënt eveneens sneller jeuk krijgt. Een droge huid wijst soms ook op een onderliggende aandoening, bijvoorbeeld op eczeem of psoriasis. Wanneer de droogte het gevolg is van een omgevingsfactor, zoals langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht of zeer droge lucht, helpen vochtinbrengende crèmes voor het verlichten van de jeuk.

Eczeem

Eczeem is een groep aandoeningen die een rode, ontstoken huid veroorzaken. Deze huidziekte start veelal in de kindertijd. Hierbij ontstaat een hobbelige of schilferige huiduitslag op de achterkant van de knieën, de enkels, de handen, de polsen en/of de voeten. In sommige gevallen voelt de huid enkel droog aan aan de aangetaste huidgebieden. Vrij verkrijgbare en op doktersvoorschrift verkrijgbare medicatie is beschikbaar.

Netelroos

Netelroos (urticaria) is een veelvoorkomende uitslag, gekenmerkt door verhoogde en gezwollen bultjes, beter bekend als ‘galbulten’. Ze zijn vaak het resultaat van het contact met irriterende stoffen, medicijnen en voedingsmiddelen. Netelroos is vaak veroorzaakt door een allergische reactie. Medische hulp is nodig omdat de reactie soms leidt tot andere problemen. De patiënt vermijdt de stoffen die galbulten veroorzaken. Verder zijn op doktersvoorschrift verkrijgbare crèmes beschikbaar die de pijn en jeuk te verlichten.

Psoriasis

Psoriasis is een veel voorkomende huidaandoening die een huiduitslag met zich meebrengt. De uitslag verschijnt af en toe op de enkels, waardoor ze gaan jeuken. Psoriasis veroorzaakt mogelijk rode vlekken rond de gewrichten, soms met schilferige en witte gebieden. De symptomen van deze chronische aandoening verdwijnen om dan soms weer op te flakkeren. Wijzigingen in de levensstijl en voorgeschreven medicatie zijn mogelijk bij de huidziekte.

Warmte-uitslag

Warmte of lichamelijke inspanning veroorzaken zweet in de sokken. Te strakke sokken of onvoldoende verluchte schoenen zorgen sneller voor verstopte zweetklieren. Dit veroorzaakt huidirritatie en een huiduitslag. Warmte-uitslag veroorzaakt mogelijk enkeljeuk.

Zonnebrand

Een overmatige blootstelling aan de zon resulteert mogelijk in een pijnlijke en jeukende huid. Eerst start een huiduitslag die jeuk met zich meebrengt. Daarna gaat de huid schilferen wat het genezingsproces van zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan de zon) inluidt. De jeuk is bijgevolg verdwenen wanneer de huid genezen is. Aloë Vera-crèmes versnellen het genezingsproces. De patiënt moet zich beschermen tegen de zon door het dragen van zonbeschermende kleding of het gebruik van zonnebrandcrème zodat zonnebrand niet optreedt. Dit vermindert bovendien de kans op huidkanker.

Immuunsysteemproblemen en enkelgebied dat jeukt

Allergieën

Allergieën zijn een reactie van het immuunsysteem op contact met een vreemd element. De symptomen zijn mogelijk lokaal en treffen dan enkel de enkels (of een ander lichaamsdeel). De behandeling van een allergische reactie bestaat meestal uit topische (op de huid aangebrachte) crèmes die een antihistaminicum (medicijn voor de behandeling van een allergie) bevatten. Eventueel schrijft de arts corticosteroïden voor. Verder beperken patiënten het contact met het allergeen (uitlokkende stof) dat leidt tot de allergische reactie.

Auto-immuunziekten

Een auto-immuunaandoening tast mogelijk de huidcellen aan, wat jeuk met zich meebrengt. Enkeljeuk is mogelijk het resultaat van systemische lupus erythematosus en reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen).

Contactdermatitis

Bij contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) ontstaat een overdreven reactie van het immuunsysteem, veroorzaakt door contact met een vreemde substantie zoals bijvoorbeeld dieren (bijvoorbeeld een hondenallergie), hand- of lichaamszepen, juwelen, parfum, Poison Ivy (gifsumak: Noord-Amerikaanse klimplant van de Cashew-familie die een irriterende olie uit zijn bladeren afscheidt, wat bij een aantal patiënten een ontsteking van de huid veroorzaakt), sokken of andere kleding. Het meest voorkomende symptoom van contactdermatitis is een jeukende rode uitslag. Soms presenteert de patiënt zich ook met blaren, netelroos, zwelling en/of zweren. De behandeling van contactdermatitis bestaat uit het identificeren van de onderliggende oorzaak en het vermijden van toekomstig contact. Zelfzorgcrèmes bieden verlichting van de jeuk.

Infecties en enkeljeuk

Cellulitis

Bij cellulitis is de huid ontstoken evenals de aangrenzende weke delenlaag. Dit is het gevolg van bacteriële infecties veroorzaakt door stafylokokkenbacteriën of streptokokkenbacteriën. De huidinfectie kenmerkt zich door onder andere zweren, gevoeligheid, roodheid, zwelling en eventueel ook jeuk wanneer dit optreedt aan het enkelgebied. Cellulitis vereist een professionele medische behandeling omdat de aandoening onbehandeld of slecht behandeld leidt tot abcessen, botinfecties en gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid). Antibiotica zijn inzetbaar voor het behandelen van cellulitis.

Lymfoedeem

Een obstructie van de lymfatische vloeistof leidt tot zwelling van de benen, voeten en enkels. Hierbij ontstaat een gezwollen voet en een zwelling aan de rest van het been. Lymfoedeem veroorzaakt jeuk en een droge huid. Ook voelt de huid vaak strak en warm aan. Een behandeling bestaat uit compressiehulpmiddelen zoals verbanden en kleding, alsook manuele lymfatische drainage (manuele lymfedrainage: een zachte massagetherapie die de lymfatische vloeistof helpt om door het lichaam te stromen). Af en toe is een operatie nodig.

Schimmelinfecties

Enkeljeuk is tot slot mogelijk door een schimmelinfectie, vooral omdat schimmels welig tieren aan de voeten en enkels. De voeten of enkels krijgen te maken met jeuk en een rode huiduitslag die droog of gebarsten is. De behandeling van een schimmelinfectie bestaat uit schimmelwerende medicatie zoals miconazol en clotrimazol in de vorm van crèmes, poeders, sprays of oraal in te nemen medicatie.

Overige oorzaken van jeuk aan enkelgebied

Slechte hygiëne

Een gebrek aan hygiëne veroorzaakt een opeenhoping van zweet, bacteriën en vuil op de huid van de enkels. De ophoping leidt tot jeuk, vooral bij kinderen. Regelmatig baden of douchen voorkomt enkeljeuk en voorkomt op lange termijn andere problemen.

Onvoldoende circulatie

Een slechte bloedsomloop door de benen en voeten leidt tot jeuk en zwelling. Een langdurige periode van zitten of staan veroorzaakt mogelijk dit probleem. Spataders veroorzaken bijvoorbeeld een slechte circulatie aan de benen en voeten. De behandeling van een slechte bloedsomloop varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Preventie van jeuk aan enkel of enkels

De huid schoonhouden en de blootstelling aan irriterende stoffen beperken helpt bij het voorkomen van enkeljeuk. Wanneer de patiënt reeds jeuk heeft, verlicht het volgende mogelijk de jeuk:

• Antihistaminica gebruiken
• Koude aanbrengen
• Crèmes met corticosteroïden gebruiken
• Hydrateren