Jeukende billen: Oorzaken van jeuk aan billen (billenjeuk)

Af en toe kampen patiënten met een vervelend en gênant probleem, namelijk jeuk aan de billen. De huidjeuk aan de billen is het gevolg van enkele aandoeningen, zoals bijvoorbeeld psoriasis, gordelroos en liesschimmel. Ook enkele omgevingsfactoren leiden tot billenjeuk, zoals de billen te hard afvegen. De jeukende huid aan de billen is vaak te verhelpen met thuisbehandelingen, maar wanneer één of meer alarmsignalen optreden in combinatie met billen die jeuken, is professionele medische hulp nodig. De patiënt mag tot slot niet krabben aan de jeukende huid, omdat hierdoor verdere irritatie aan de huid tot stand komt.

• Aandoeningen en jeuk aan de huid van de billen
• Allergische contactdermatitis
• Cholinergische urticaria
• Dermatofibroom
• Folliculitis
• Gordelroos
• Liesschimmel
• Miliaria
• Psoriasis
• Schurft
• Omgevingsfactoren en jeukende billen
• Bepaalde voedingsmiddelen gegeten
• Gebruik van slecht toiletpapier
• Gebruik van vochtige doekjes
• Te hard de billen afvegen
• Alarmtekens en billenjeuk
• Diagnose en onderzoeken

Aandoeningen en jeuk aan de huid van de billen

Allergische contactdermatitis

Allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) is een aandoening waarbij de huid (van de billen) geïrriteerd en ontstoken is na lichamelijk contact met een allergeen (uitlokkende stof). Veel voorkomende allergenen zijn onder meer planten, metalen, zeep, parfums en cosmetica. Ook contact met bepaalde toiletbrilmaterialen (vooral houten wc-brillen die bedekt zijn met vernis en verf) leiden mogelijk tot allergische contactdermatitis. Dit geldt vooral wanneer de toiletbril behandeld is met agressieve chemische reinigingsmiddelen (vaak gebruikt in scholen). Jeukende en rode billen gaan ook gepaard met de ontsteking van de huid. De uitlokkende stof vermijden vermindert de klachten van de huidontsteking. Verder is het gebruik van een vochtinbrengende crème nuttig voor het verlichten van de ontstoken huid.

Cholinergische urticaria

Cholinergische urticaria verschijnt als gevolg van een allergische reactie op warmte of zweet tijdens of na een warme douche of inspanning. Hierbij presenteert de patiënt zich met hobbelige of vlekkerige netelroos (verhoogde roze, gezwollen gebieden) wat mogelijk gepaard gaat met jeuk, bijvoorbeeld aan de billen.

Dermatofibroom

Een dermatofibroom (oppervlakkig goedaardig fibreus histiocytoom) is een veel voorkomende huidknobbel van onbekende oorzaak die vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Het huidknobbeltje ontwikkelt zich vaak op de ledematen (meestal de onderbenen) maar soms ook op de billen. Meestal veroorzaakt het bultje geen symptomen, maar jeuk behoort wel tot de mogelijke tekenen bij symptomatische patiënten. Een behandeling is overbodig bij de volledig goedaardige aandoening. Treden echter wijzigingen op aan het letsel, dan is advies van een arts nodig. Een patiënt die het letsel storend vindt, kan het gezwelletje wel laten verwijderen door de arts (wegsnijden, bevriezen of afbranden).

Folliculitis

Door een infectie van de haarzakjes (folliculitis) ontstaan rode, jeukende bultjes met af en toe witte centra op de huid. De patiënt loopt de infectie op door het delen van besmette handdoeken, besmette kleding, een niet-correct behandelde whirlpool of jacuzzi, of als gevolg van een slechte hygiëne. Meestal veroorzaken bacteriën de infectie, maar ook schimmels, gisten of virussen zijn soms betrokken in de totstandkoming van folliculitis. Een behandeling is niet altijd vereist omdat de aandoening vanzelf verdwijnt. Bij ernstige of aanhoudende symptomen is behandeling afgestemd op de oorzaak Antibiotica zijn nodig voor de behandeling van bacteriële folliculitis en antimycotica voor de behandeling van folliculitis veroorzaakt door schimmels.

Gordelroos

Gordelroos resulteert uit een reactivering van het herpes zoster-virus dat waterpokken veroorzaakt. Als een patiënt eenmaal waterpokken heeft gehad, blijft het virus inactief maar activeert het later in het leven mogelijk opnieuw. Bij gordelroos komt een huiduitslag het vaakst voor aan één kant van de billen of de romp. Vervolgens verandert de huiduitslag in blaarvorming op de huid. Na ongeveer drie weken ontstaat korstvorming op deze blaren en verdwijnen ze uiteindelijk. Gordelroos zal meestal vanzelf verdwijnen binnen enkele weken na de start van de klachten. Eventueel schrijft de arts corticosteroïdencrème in om de ontsteking te verminderen.

Liesschimmel

Schimmeldermatofyten, dezelfde schimmel die voetschimmel veroorzaakt, is de boosdoener van liesschimmel (tinea cruris). Deze schimmelinfectie heeft vergelijkbare symptomen als psoriasis, maar hierbij verschijnt een huiduitslag in plaats van verheven huidvlekken. De patiënt mag vrij verkrijgbare schimmelwerende spray, zalf of lotion aanbrengen voor het behandelen van billen die zorgen voor jeuken. Als deze niet effectief zijn, zet de arts een antimycoticum (schimmelwerend middel) in met een hogere sterkte.

Miliaria

Bekende synoniemen voor miliaria zijn hitte- of zweetuitslag. De huidziekte komt tot stand door verstopte of ontstoken zweetklieren. Bij deze aandoening verschijnen in warme, vochtige omstandigheden of na een inspanning kleine jeukende rode bultjes of plekken op de huid die minder zweten. Dit gebeurt vooral op gebieden die strak bedekt zijn door kleding (broeken, sokken) maar ook op het gezicht. Jeuk aan de billen komt hierbij ook voor. In de meeste gevallen verdwijnt de uitslag zonder enige behandeling. Om de klachten te verminderen, voorkomt de patiënt verder zweten, draagt hij katoenen of ademende kledij dragen en gebruikt hij eventueel corticosteroïde crèmes.

Psoriasis

T-cellen, een soort witte bloedcellen, vallen ten onrechte gezonde huidcellen aan bij psoriasis, een chronische huidziekte. Het lichaam reageert hierop door een zwelling van de huid te veroorzaken en een overmatige hoeveelheid huidcellen te produceren. Psoriasis is meestal genetisch en verschijnt wanneer de patiënt tussen de 10 en 45 jaar is. Naast de jeukende billen, kenmerkt psoriasis zich door rode, droge en schilferige verheven vlekken, blaarvorming op de huid en/of met pus gevulde blaasjes op de huid. De arts schrijft corticosteroïde crème voor om de ontsteking te verlichten. Een thuisbehandeling is mogelijk. De patiënt mag namelijk dagelijks een bad met Epsom-zout of havermout nemen zodat de schilfering en roodheid verdwijnen. Ook fototherapie (behandeling via licht) is mogelijk effectief.

Schurft

De zeer besmettelijke huidinfectie schurft (scabies) is het gevolg van mijten die een jeukende uitslag op het lichaam veroorzaken, waaronder onder andere aan de billen. Een behandeling met medicinale crèmes doodt de mijten en eieren.

Omgevingsfactoren en jeukende billen

Bepaalde voedingsmiddelen gegeten

Wanneer een patiënt koffie of bier drinkt, of tomaten en gekruide of pittige gerechten eet, leidt dit af en toe ook tot een jeukende huid op de billen.

Gebruik van slecht toiletpapier

Zacht toiletpapier is vaak een betere optie dan ‘schraal’ toiletpapier, want hierdoor ontstaan sneller kleine wondjes die soms jeuk veroorzaken.

Gebruik van vochtige doekjes

Sommige patiënten gebruiken doorspoelbare doekjes voor het vegen van de billen. Deze leiden echter soms tot irritatie waardoor jeukende billen ontstaan. Veel patiënten zijn allergisch voor vochtige doekjes, en dan vooral de geurende doekjes. Patiënten kiezen het best voor hypoallergene, geurvrije doekjes. De billen moeten voorts droog zijn voordat de patiënt het ondergoed aantrekt.

Te hard de billen afvegen

Patiënten die de billen veel afvegen, gebruiken best eerst water om deze af te spoelen om vervolgens toiletpapier te gebruiken. Te krachtig de billen afvegen veroorzaakt namelijk jeuk aan het gebied.

Alarmtekens en billenjeuk

Wanneer jeuk aan de billen leidt tot slaapproblemen of problemen met het dagelijks leven, is een bezoek aan de arts geïndiceerd. Verder is medische hulp nodig als thuisbehandelingen falen en de jeuk meer dan twee weken aanhoudt. Als de symptomen verergeren zodra de behandeling begint, is het van belang dit met de arts te bespreken zodat hij mogelijk een andere behandelingsoptie inzet.

Diagnose en onderzoeken

De huidaandoeningen zijn door de arts goed te identificeren via de identificatie van de huidletsels of huiduitslag. Eventueel schraapt hij een aangetast huidcelmonster weg om dit microscopisch te laten onderzoeken voor een bevestiging van de diagnose.