Compressiekousen en steunkousen: Soorten, functies en tips

Compressiekousen en steunkousen zijn nauwsluitende, elastische sokken die druk zetten op het been. De druk van steunkousen en compressiekousen op de benen verbetert de werking van de bloedvaten. De slagaders die zuurstofrijk bloed naar de spieren brengen, kunnen zich ontspannen, zodat het bloed meer kan stromen. De aders krijgen door het dragen van de kousen een boost om het bloed terug naar het hart te duwen. Mensen dragen steunkousen voor het comfort en om beter te presteren in de sport. Compressiekousen zijn speciaal gemaakte kousen die ernstige medische aandoeningen voorkomen of behandelen. Beide kousen worden ingezet voor het verbeteren van de bloeddoorstroming. De kousen zijn verkrijgbaar in vele mogelijke uitvoeringen, kleuren, maten en sterkten. Gebruikers volgen tot slot het best enkele richtlijnen voor het meest optimale effect van de kousen.

• Steunkousen
• Compressiekousen
• Indicatie van dragen van compressiekousen
• Atleten
• Preventie van embolie door bloeddoorstromingsproblemen
• Soorten kousen
• Steunkousen of compressiekousen dragen
• Aanschaf kousen
• Zo lang mogelijk dragen
• Voor het aandoen
• Bij het aandoen en uitdoen
• Dragen van kousen
• Verzorging van compressiekousen
• Controle van de benen
• Tips voor verbeteren van gezondheid van aderen

Steunkousen

Steunkousen bevorderen net als compressiekousen de bloeddoorstroming. Het hele been krijgt evenveel druk, maar de druk is wel veel lager dan bij compressiekousen. Steunkousen zijn inzetbaar voor het behandelen van vermoeide, zwaar aanvoelende benen, beenpijn en beenkrampen bij mensen die de hele dag op het werk rechtstaan of mensen die lange tijd in vliegtuigen doorbrengen, zoals piloten (vliegtuigsokken). Ze verlichten de gezwollen voeten en enkels. Ze voorkomen bovendien het duizelig gevoel dat mensen soms ervaren wanneer ze opstaan (orthostatische hypotensie). Ook voor zwangere vrouwen zijn steunkousen zinvol. De zwangerschapskousen nemen als het ware een deel van het toenemende gewicht van de zwangere vrouw weg. De vochtophoping, vooral in de benen, voeten en enkels, vermindert eveneens door het dragen van de steunpanty’s.

Compressiekousen

Compressiekousen (drukkousen, therapeutische elastische kousen) behandelen en voorkomen diverse aandoeningen. De druk bij compressiekousen is echter variabel en veel minder hoog dan bij steunkousen. De bovenkant van het been heeft weinig druk. De druk verhoogt geleidelijk naar beneden. Het gebied aan de enkel heeft bijgevolg het meeste druk. Vocht en afvalstoffen gaan hierdoor sneller weg uit de benen. Een correcte opmeting van de benen is nodig om zo de juiste druk te bepalen. De benen zijn ’s morgens het dunst; het opmeten van de benen gebeurt bijgevolg het best in de ochtend.

Indicatie van dragen van compressiekousen

Bij volgende mensen is het dragen van therapeutische elastische kousen in sommige gevallen geïndiceerd:

• bloeddoorbloeding verbeteren:
• atleten
• bloeddoorstromingsproblemen behandelen of voorkomen:
• bedlegerige mensen of mensen die moeite hebben met het bewegen van de benen
• mensen die net een operatie hebben ondergaan
• mensen met bloedcirculatieproblemen, zoals een diep veneuze trombose (pijn en zwelling aan het been en het bekkengebied), spataderen of diabetes mellitus (suikerziekte) (dan ook gekend als anti-trombosekousen)

Atleten

Sommige atleten zoals hardlopers, basketbalspelers en triatleten, dragen steunkousen. Tijdens een activiteit verbetert de doorbloeding waardoor de spieren meer zuurstof krijgen, en weefselbeschadiging minder snel tot stand komt. Door de versterkte bloed- en lymfecirculatie herstellen de spieren tevens sneller na een prestatie. Krampen en pijn komen namelijk minder snel tot uiting.

Preventie van embolie door bloeddoorstromingsproblemen

Omdat het bloed blijft bewegen, ontstaat minder snel een ophoping van bloed in de aderen. Wanneer bloed zich namelijk ophoopt, daarna een prop ontstaat en deze vervolgens losbreekt, komt de bloedprop in de bloedstroom terecht. Op een bepaald moment komt het bloedstolsel dan vast te zitten, zoals in de longen, hetgeen een gevaarlijke situatie oplevert (longembolie). Voor het bloed is het ook moeilijker om te stromen rond de bloedstolsels, hetgeen resulteert in zwelling, een verkleurde huid en andere problemen.

Soorten kousen

De kousen bestaan in verschillende lengtes om verschillende delen van het lichaam te bedekken. Bij diep veneuze trombose gaan de meeste compressiekousen tot net onder de knie, maar langere exemplaren die tot de dijen gaan of zelfs panty’s zijn beschikbaar. De speciale kousen hebben bovendien verschillende niveaus van druk, gemeten in mm Hg. De kousen mogen namelijk niet pijnlijk of te strak aanvoelen. Een milde compressie is meestal genoeg voor een comfortabel gevoel, bijvoorbeeld op het werk. Voor het voorkomen van diep veneuze trombose, zijn compressiekousen met een hogere druk met een betere pasvorm nodig. Tot slot zijn de kousen in diverse afmetingen, kleuren, drukwaarden en uitvoeringen beschikbaar, bijvoorbeeld met open of gesloten teen.

Steunkousen of compressiekousen dragen

Aanschaf kousen

Kousen met een kleine hoeveelheid compressie zijn vrij verkrijgbaar. Sterkere compressiekousen schrijft de arts voor met bepaalde specificaties, zoals de sterkte van de compressie en de lengte van de kous, op basis van de te behandelen aandoening.

Zo lang mogelijk dragen

Voor het meest optimale effect dragen mensen de kousen zo lang mogelijk. Soms is dit ’s nachts vereist, maar dit overleggen mensen dan steeds met hun arts. Tijdens het douchen of baden hoeven mensen de kousen niet te dragen.

Voor het aandoen

Een goede voethygiëne is nodig bij het dragen van de kousen. De nagels mogen niet te lang zijn en eelt wordt het best tijdig verwijderd. Lotions of zalven mogen mensen enkel aanbrengen als ze de kousen niet dragen, bijvoorbeeld tijdens de nacht. Voordat mensen de kousen aandoen, is het echter verstandig om te starten met schone en droge benen en voeten alsook handen. Indien het echt moeilijk is om de kousen aan te doen, is het gebruik van babypoeder of maïzena op de benen toegestaan zodat de kousen beter naar boven glijden. Wanneer mensen de kousen gaan dragen, strijken ze deze het best even glad zodat ze plat tegen de huid liggen.

Bij het aandoen en uitdoen

Bij het aandoen en uitdoen van de kousen, is het verstandig om dit rustig en voorzichtig te doen en eventueel hulpmiddeltjes te gebruiken. Trekken aan de boord is bijgevolg niet aanbevolen. De drager van de kousen houdt de bovenkant van de kous vast en rolt deze dan naar de hiel. Hij steekt daarna het best de voet zo ver mogelijk in de kous. De hiel plaatst de persoon in de hak van de kous. Daarna trekt hij de kous op, en rolt hij de kous over het been uit. Nadat de bovenkant van de kous op zijn plaats is, strijkt hij eventuele rimpels glad. De kousen mogen geen kreuken bevatten. Zijn er toch rimpels aanwezig, dan gebruikt hij het best een rubberen afwashandschoenen om de kousen aan te passen en glad te strijken.

Dragen van kousen

De kousen zelf mogen niet te lang zijn. Het is mogelijk om sokken, pantoffels of schoenen te dragen over de kousen. Bij het dragen van de kousen, is het voorts aangewezen om de bovenkant niet naar beneden te vouwen of rollen, want daardoor zijn ze te strak. Ook plooien in de kousen zijn niet aangewezen tijdens het dragen. De bloedcirculatie is hierdoor verminderd of zelfs volledig afgeremd.

Verzorging van compressiekousen

Voor de algemene hygiëne en het verbeteren van de kwaliteit en levensduur van de compressieduur, is het nodig deze dagelijks te wassen. De kousen houden bovendien hun oorspronkelijke vorm door ze elke dag te wassen. Door een goede verzorging van de kousen, is het mogelijk om deze tot zes maanden te gebruiken. De kousen wassen mensen het best op dertig graden met de hand of in de machine. Een wasverzachter is overbodig; een fijn wasmiddel mag wel. De drukkousen moeten mensen tevens goed uitspoelen, en nadien in een handdoel rollen om het overtollige vocht te verwijderen. Het is verder verstandig om de kousen niet te laten drogen op de verwarming of in de zon. Ook mogen de kousen niet gestreken worden. Tot slot is het gebruik van chemische middelen voor het verwijderen van vlekken, niet aanbevolen.

Controle van de benen

Tijdens het dragen van de kousen moeten mensen dagelijks de benen controleren op gebieden met huidirritatie, roodheid of andere kleur- of huidveranderingen. Mogelijk passen de kousen dan niet goed, of is sprake van een huidinfectie. Bij aanwezige symptomen maar ook twijfels is het altijd verstandig om een arts te raadplegen.

Tips voor verbeteren van gezondheid van aderen

Het regelmatig gebruik van steunkousen beperkt of voorkomt problemen door een slechte bloedcirculatie, maar deze pakken het probleem niet aan. Door het verbeteren van de bloedsomloop, is het in een aantal gevallen mogelijk om het dragen van steunkousen te voorkomen of de duur te verminderen. Langdurig staan of zitten en het kruisen van de benen tijdens het zitten is niet aanbevolen. Wel is het nodig om regelmatige lichaamsbeweging uit te voeren, comfortabele schoenen te dragen en een gezonde en gevarieerde voeding te eten.

Lees verder

• Beenkrampen: Oorzaken en tips bij pijnlijke krampen in been
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Beenpijn: Oorzaken van pijnlijk been of pijnlijke benen