Atheroomcyste: Goedaardige cyste door schade aan huid

Een atheroomcyste, vaak een goedaardige cyste genoemd, is een veelvoorkomende huidafwijking die gevuld is met een kaasachtige, stinkende en vette substantie. Deze cysten bevinden zich meestal op het gezicht, de nek of de romp, hoewel ze overal op het lichaam kunnen voorkomen waar haar groeit. Ze groeien langzaam en zijn doorgaans niet levensbedreigend. Echter, bij sommige patiënten kan verder onderzoek nodig zijn als ze bepaalde symptomen vertonen. Behandeling is vaak niet noodzakelijk voor kleine cysten, maar grotere, pijnlijke of gevoelige cysten kunnen soms chirurgische ingreep vereisen. Hoewel atheroomcysten vaak zonder duidelijke oorzaak ontstaan, is goede hygiëne altijd aanbevolen.

• Synoniemen van een atheroomcyste
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van een atheroomcyste

Een atheroomcyste staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Epidermale cyste
• Epidermale inclusie cyste
• Epidermoïd cyste
• Keratine cyste
• Talgkliercyste

Epidemiologie

Atheroomcysten komen veel voor en zijn bij mannen ongeveer twee keer zo vaak aanwezig als bij vrouwen. De aandoening komt vaker voor bij volwassenen tussen de dertig en veertig jaar oud, maar kan op elke leeftijd optreden.

Oorzaken

Atheroomcysten ontstaan meestal door verstopping van de talgklieren, wat leidt tot de ophoping van keratine, een eiwit dat normaal gesproken in de huid en nagels voorkomt. Deze verstopping kan worden veroorzaakt door:

• Verstopte haarzakjes
• Hormonale veranderingen, zoals een hoog testosterongehalte
• Gebruik van androgene anabole steroïden
• Huidbeschadiging door letsel, zoals krassen, chirurgische wonden of huidaandoeningen zoals acne
• Ontwikkelingsstoornissen of genetische aandoeningen, zoals het Gardner-syndroom (kenmerkend door gezwellen op huid, in bot en poliepen in de darm) of het basale cel nevus syndroom

Symptomen

De meest voorkomende symptomen van een atheroomcyste zijn:

• Een kleine, langzaam groeiende, ronde bult onder de huid. Deze cyste is meestal niet pijnlijk en kan variëren van een halve tot drie centimeter in diameter.
• De cyste bevindt zich vaak op het gezicht (meest voorkomend), de hoofdhuid, de nek, de rug, de romp en soms de ledematen. Ze kunnen ook voorkomen op plaatsen waar haar groeit, zoals de balzak bij mannen.
• Wanneer de cyste geïnfecteerd raakt of ontstoken is, kan de huid rondom de cyste pijnlijk, rood en warm aanvoelen. De inhoud van de cyste, een vettige substantie die er grijs-wit uitziet en naar kaas ruikt, is gekend als keratine.
• Kleine cysten zijn doorgaans niet pijnlijk, maar grotere cysten kunnen ongemak en een drukkend gevoel veroorzaken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een atheroomcyste wordt meestal gesteld op basis van een klinisch onderzoek. Indien nodig kan de arts een biopsie uitvoeren om andere aandoeningen of kanker uit te sluiten, vooral als de cyste groter is dan vijf centimeter in diameter, snel terugkeert of tekenen van infectie vertoont. Een huidcultuur kan ook worden aangevraagd als er vermoeden bestaat van een infectie.

Behandeling

Hoewel atheroomcysten doorgaans niet gevaarlijk zijn, moeten ze niet zelf worden uitgeknepen omdat dit de kans op een ontsteking verhoogt. Enkele behandelingsopties zijn:

• Toepassing van een warmtekompres om de vettige substantie uit de cyste te laten vloeien en het herstel te versnellen.
• Injectie van steroïde medicijnen bij een ontstoken of gezwollen cyste om de ontsteking te verminderen.
• Chirurgische verwijdering van de cyste kan nodig zijn als deze groot of gevoelig is. Dit gebeurt vaak onder plaatselijke verdoving.
• Orale antibiotica kunnen worden voorgeschreven bij een besmette cyste en na chirurgie om infecties te voorkomen.

Prognose

Een atheroomcyste is over het algemeen goedaardig. Wanneer de cyste volledig wordt verwijderd, komt deze meestal niet terug, hoewel een litteken kan achterblijven. Complicaties zoals infecties kunnen optreden, maar met geschikte behandeling is de kans op ernstige gevolgen minimaal. In zeldzame gevallen kan een cyste complicaties veroorzaken zoals plasproblemen bij genitale cysten of een huidkanker als de cyste niet goed wordt behandeld.

Complicaties

Mogelijke complicaties van atheroomcysten zijn:

• Infectie of abcessen, die kunnen optreden als de cyste barst of geïnfecteerd raakt.
• Terugkeer van cysten, vooral als ze niet volledig worden verwijderd.
• Bij genitale cysten kunnen er problemen optreden zoals plasproblemen of pijn tijdens geslachtsgemeenschap.
• In zeldzame gevallen kan een atheroomcyste leiden tot huidkanker.

Preventie

Hoewel atheroomcysten vaak spontaan ontstaan en niet altijd te voorkomen zijn, kan het handhaven van goede hygiëne helpen om het risico te verminderen. Regelmatig reinigen van de huid en het vermijden van overmatige hormonale behandelingen of huidbeschadiging kan bijdragen aan het voorkomen van cysten. Het is ook belangrijk om huidletsels tijdig te behandelen en eventuele huidproblemen zoals acne adequaat aan te pakken om verstopping van de talgklieren te minimaliseren.