Nodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjes

Nodules: Goedaardige en kwaadaardige knobbeltjes Een nodule (nodulus, knobbeltje) is een abnormale goedaardige of kwaadaardige massa die zich meestal op of onder de huid of in een orgaan of weefsel bevindt. Deze abnormale gezwelletjes zijn op te sporen met een röntgenfoto of CT-scan. Goedaardige knobbeltjes gaan in de meeste gevallen niet gepaard met symptomen, maar wanneer dit toch het geval is, volgt vaak een medische behandeling of operatie. Bij kwaadaardige nodules volgt vrijwel altijd een chirurgische behandeling.

Kenmerken van een nodule

Nodules zijn tumoren van een afgeronde vorm die soms direct onder de huid voelbaar zijn. Ze hebben de vorm van een kleine stevige bal, zijn goed gedefinieerd, maar bezitten een variabele consistentie. Deze abnormale groei ontwikkelt zich mogelijk in weefsel, zoals bijvoorbeeld bij prostaatkanker. Knobbeltjes vinden zich ook vaak op de huid, zoals bijvoorbeeld bij een epidermale cyste. Dieper gelegen knobbeltjes zijn ook mogelijk, zoals een lipoom (goedaardig vetgezwel tussen huid en spierlaag). Daarnaast zijn knobbeltjes ook mogelijk in bijvoorbeeld de stembanden. Als de knobbeltjes minder dan één centimeter in diameter bedragen, spreken artsen van ‘micronodules’. Een nodule is goedaardig (benigne) of kwaadaardig (maligne).

Benigne (goedaardige) nodules

Benigne nodules zijn goedaardige knobbeltjes die geen problemen veroorzaken. Het is echter wel raadzaam om deze nodules op te volgen, want af en toe ontaarden ze toch in kwaadaardige tumoren. Goedaardige knobbeltjes komen vaak voor in bepaalde organen, zoals de schildklier of de prostaat. Ook in de lever zijn de aanwezige nodules in principe goedaardig. Ze komen daar namelijk twee keer zo vaak voor dan een leveradenoom (goedaardige tumor in lever, vooral bij vrouwen).

Schildklierknobbeltjes (knobbeltjes in schildklier)

In de schildklier zijn 95% van de aanwezige nodules goedaardig. Deze zijn in te delen in volgende typen:
  • autonome nodules: Deze knobbeltjes produceren hormonen.
  • folliculaire knobbeltjes: De nodules produceren eveneens hormonen; ze zijn tevens in staat om jodium vast te houden (indien ze meer hormonen dan follikelcellen produceren, zijn ze gekend als ‘hot nodules’).
  • colloïdale knobbeltjes: Deze zeer vaak (95% van de gevallen) voorkomende nodules hebben de vorm van een bal en zijn meestal minder dan één centimeter in diameter groot.
  • cysten: cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) zijn relatief grote knobbeltjes die vloeistof bevatten.

Niet altijd zijn symptomen aanwezig, maar grote nodules zijn zicht- en/of voelbaar aan de basis van de nek. Verder is de ademhaling en het slikken mogelijk lastiger door druk op de luchtpijp of slokdarm.

Prostaatknobbeltjes (knobbeltjes in prostaat)

Ongeveer 60% van de knobbeltjes in de prostaat zijn volledig goedaardig en ontaarden niet in prostaatkanker. Wanneer de patiënt echter een prostaatknobbeltje voelt, wijst dit echter mogelijk op een recidief na een behandeling voor prostaatkanker.

Verwijderen van goedaardige knobbeltjes
Soms besluit de arts om de knobbeltjes te verwijderen, maar hij kijkt hierbij naar de specifieke problemen van de patiënt. De arts verwijdert bijvoorbeeld de schildklier wanneer een hot nodule geassocieerd is met hyperthyroïdie (overactieve schildklier). Maar wanneer de knobbeltjes geassocieerd zijn met hypothyreoïdie (vertraagde werking van de schildklier), voert hij deze ingreep niet uit.

Kwaadaardige (maligne) knobbeltjes

Maligne nodules (kwaadaardige knobbeltjes) zijn problematischer omdat ze een synoniem zijn voor kanker.

Longkanker

Ten minste 60% van de longnodules zijn goedaardig. Een longnodule is een knobbeltje op de long van maximaal drie centimeter in diameter. Is dit groter dan drie centimeter in diameter, dan beschouwen artsen dit als een longmassa (longtumor) die vaak duidt op longkanker. Bij 60% van de patiënten met longkanker zijn maligne longnodules aanwezig.

Melanoom

Maligne nodules komen ook voor in een nodulair melanoom, het meest progressieve type van een melanoom (huidkanker). Na het horizontale verspreiding, ontwikkelt dit melanoom zich verder in de diepte en ontstaan subcutane (onderhuidse) knobbeltjes. In het eindstadium heeft elk orgaan maligne knobbeltjes. Niettemin zijn maligne nodules zeldzaam en komen goedaardige knobbeltjes veel vaker voor. Slechts 5% van de schildkliernodules zijn bijvoorbeeld kwaadaardig en dus kankerachtig.
© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Schildklierknobbeltjes: Knobbeltjes (nodules) in schildklierSchildklierknobbeltjes: Knobbeltjes (nodules) in schildklierSchildkliernodules zijn knobbeltjes die zich in de schildklier bevinden. De schildklier bevindt zich aan de voorkant van…
Je hebt een knobbeltje gevoeld, een indicatie van kankerJe hebt een knobbeltje gevoeld, een indicatie van kankerEen knobbeltje onder de huid kan een indicatie van kanker zijn. Maar een knobbeltje hoeft niet perse kanker te zijn. Er…
Longknobbeltjes: Oorzaken van noduli (knobbels) in longenLongknobbeltjes: Oorzaken van noduli (knobbels) in longenEen longknobbeltje is een gezwelletje in de long dat kleiner is dan drie centimeter in diameter. De longknobbeltjes zijn…
Knobbeltjes in de borstKnobbeltjes in de borstSommige vrouwen hebben van nature knobbelige borsten. Dit is te wijten aan de opbouw van hun borstweefsel en meestal gee…

Baarmoederhalspoliep: symptomen, oorzaak en behandelingBaarmoederhalspoliep: symptomen, oorzaak en behandelingEen baarmoederhalspoliep of cervicale poliep is een gladde, rode, vingervormige uitstulping in de cervix. De baarmoederh…
Hyperchloremie: Verhoogd chloridegehalte in het bloedHyperchloremie: Verhoogd chloridegehalte in het bloedHyperchloremie is een aandoening waarbij teveel chloride in het bloed aanwezig is. Chloride is een elektrolyt, die nodig…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 25 oktober 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010)
  • Nodules, http://cancer.ooreka.fr/comprendre/nodules
  • Schildklierknobbeltjes: warm of koud?, http://www.e-gezondheid.be/schildklierknobbeltjes-warm-of-koud/actueel/1166
  • Thyroid nodules, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thyroid-nodules/symptoms-causes/syc-20355262
  • What Does Having a Nodule on the Lung Mean?, https://www.verywell.com/lung-nodules-symptoms-causes-and-diagnosis-2249304
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 02-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.