Keloïd: Goedaardige groei van littekenweefsel rond een wonde

Keloïd: Goedaardige groei van littekenweefsel rond een wonde Een keloïd is een overmatige groei van littekenweefsel dat zich ontwikkelt rond een wonde, meestal nadat de wonde genezen is. De oorzaak is niet bekend, maar deze huidafwijking komt vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur. Het littekengezwel gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals pijn, gevoeligheid, en in sommige gevallen zelfs beperkte bewegingen. Verschillende behandelingsmethoden zijn beschikbaar, al is een behandeling in principe niet noodzakelijk. De vooruitzichten voor het uiterlijk zijn meestal niet gunstig of niet langdurig, ondanks de vele mogelijke behandelingsopties. Soms wordt de keloïd na behandeling zelfs groter.

Synoniemen keloïd

Een keloïd is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • keloïdlitteken
  • littekengezwel
  • woekering van littekenweefsel

Epidemiologie littekengezwel

Keloïden komen het meest voor tussen het eerste en derde decennium. Ze zijn minder vaak terug te vinden bij kinderen en ouderen. Het littekengezwel komt vaker voor bij Afro-Amerikanen, Aziaten, Iberiërs en andere mensen met een donkere huidskleur. Bij Afrikanen bedraagt de prevalentie 6-16 op 100 patiënten met huidletsels. Bij de helft van deze patiënten hebben familieleden eveneens keloïden.

Oorzaken: Onbekend

Het is anno september 2024 niet duidelijk wat keloïden veroorzaakt. Mogelijk is er een probleem met de fibroblasten, de jonge bindweefselcellen die verantwoordelijk zijn voor de productie van littekenweefsel (collageen). Keloïdlittekens zijn niet besmettelijk en niet kwaadaardig (maligne).

Keloïden vormen zich vaak na huidletsels, zoals:
  • acne
  • brandwonden
  • kleine krasjes
  • piercings (bijvoorbeeld een oorpiercing)
  • snijwonden
  • chirurgische wonden
  • steenpuisten
  • vaccinatieplaatsen
  • waterpokken (varicella: meestal milde virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag)
  • wonden door een trauma

Risicofactoren van goedaardige groei van littekenweefsel rond een wonde

Een infectie verhoogt het risico op het ontwikkelen van een keloïd. Keloïden zijn bovendien vaak familiaal bepaald. Soms ontwikkelt een patiënt een keloïd zonder een gekende oorzaak van het huidletsel. Ook zwangere vrouwen lopen een hoger risico.

Symptomen: Keloïden jeuken en doen pijn

Een keloïd bevindt zich op de plaats van een wonde of verwonding en ontwikkelt zich meestal drie maanden tot een jaar na de oorspronkelijke beschadiging van de huid. Het littekengezwel heeft een harde, rubberachtige, bobbelige of geribbelde structuur en groeit buiten de grenzen van de oorspronkelijke wonde. Na verloop van tijd verandert de rode kleur in vleeskleurig, bruin of bleek. De keloïd verdonkert bij blootstelling aan zonlicht, vooral in het eerste jaar, en deze kleurverandering blijft meestal permanent. Het litteken voelt gevoelig, jeukt, pijn en veroorzaakt soms een branderig gevoel.

Een keloïd komt het vaakst voor op het borstbeen, de schouder, de oorlel en de wang. Soms groeit het op een gewricht, waardoor bewegingen beperkt raken. Bij sommige patiënten vormt zich een keloïd zonder duidelijk huidletsel. De keloïd groeit doorgaans langzaam, maar stopt uiteindelijk en kan in sommige gevallen krimpen.

Alarmsymptomen

De aanwezigheid van een keloïd kan soms gepaard gaan met ernstige symptomen zoals hevige pijn, aanhoudende jeuk, of groei op een gewricht die beweging belemmert. Ook als een keloïd na behandeling verder blijft groeien, moet men alert blijven op mogelijk onderliggende complicaties.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts bekijkt de huid grondig en vraagt naar de medische geschiedenis. Hij voert mogelijk een huidbiopsie uit om de diagnose te bevestigen en om andere vormen van huidgezwellen (tumoren) uit te sluiten.

Differentiële diagnose
Keloïden kunnen verward worden met een hypertrofisch litteken. Terwijl keloïden buiten de grenzen van de oorspronkelijke wonde groeien, blijft een hypertrofisch litteken binnen de wondgrens.

Behandeling

Keloïden vereisen niet altijd behandeling, maar voor patiënten waarbij het storend is, zijn er verschillende methoden beschikbaar. Geen enkele behandeling biedt echter een permanente oplossing en de keloïd kan zelfs terugkeren of groter worden na de behandeling. Mogelijke behandelingen zijn:
  • bestraling (radiotherapie)
  • bevriezing (cryotherapie)
  • chirurgische verwijdering (voor grote keloïden)
  • cytotoxische geneesmiddelen
  • druk- of siliconengelkussens
  • injecties met medicijnen, zoals corticosteroïden
  • hydraterende oliën
  • laserbehandelingen
  • retinoïden

Prognose uiterlijk is meestal slecht

Hoewel keloïden geen gezondheidsproblemen veroorzaken, zijn ze vaak pijnlijk en ontsierend. In sommige gevallen kunnen ze na verloop van tijd kleiner worden of minder zichtbaar zijn, maar veel behandelingen zijn niet langdurig succesvol. De vooruitzichten voor het uiterlijk zijn vaak teleurstellend.

Complicaties

Een complicatie van keloïden is de mogelijkheid dat ze, ondanks behandeling, groter worden. Bij chirurgische verwijdering kan de littekengroei opnieuw plaatsvinden, soms in een ernstiger vorm. Ook pijn, jeuk en bewegingsbeperkingen door keloïden op gewrichten kunnen problemen veroorzaken.

Preventie: Huidverwondingen voorkomen

Patiënten die een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van keloïden, moeten tatoeages vermijden. Onnodige operaties, zoals cosmetische ingrepen, zijn af te raden, vooral in gevoelige gebieden. Ook is het belangrijk om acne vroegtijdig te behandelen om littekenvorming te voorkomen. Daarnaast moet men huidverwondingen zoveel mogelijk vermijden.

Praktische tips voor het omgaan met een keloïd

Een keloïd is een soort litteken dat zich buiten de oorspronkelijke wondranden uitbreidt, vaak dikker, groter en glanzender dan normaal littekenweefsel. Dit kan optreden na een verwonding, operatie of zelfs een piercings. Hoewel een keloïd meestal niet schadelijk is voor de gezondheid, kan het cosmetisch storend zijn en ongemak veroorzaken. Het is belangrijk om goed voor de huid te zorgen en mogelijke behandelingsopties te overwegen om de symptomen te beheersen en verdere verergering te voorkomen.

Zorg voor het littekenweefsel

Het verzorgen van het keloïdweefsel is essentieel om verdere groei en irritatie te voorkomen.

Het is belangrijk om het gebied schoon te houden om infectie te vermijden. Gebruik milde, zeepvrije reinigingsmiddelen om het litteken zachtjes schoon te maken. Het aanbrengen van een vochtinbrengende crème kan helpen om het littekenweefsel soepel te houden en uitdroging te voorkomen, wat kan bijdragen aan de verharding van het litteken. Vermijd het krabben of wrijven van het keloïd, omdat dit de kans op verdere irritatie of infectie vergroot. Het dragen van lichte, ademende kleding kan ook helpen om het keloïdgebied niet verder te irriteren.

Gebruik van siliconenpleisters of gels

Siliconenpleisters of -gels zijn een van de meest voorgeschreven behandelingen voor het beheersen van keloïden.

Het regelmatig gebruik van siliconenpleisters of -gels kan helpen om de grootte en het uiterlijk van het keloïd te verminderen. Deze producten werken door de huid te hydrateren en de vorming van extra littekenweefsel te verminderen. Je kunt ze direct op het keloïd aanbrengen en ze de hele dag of nacht dragen, afhankelijk van de instructies op het product. Deze behandeling moet consistent worden toegepast, en het kan enkele maanden duren voordat je resultaat ziet. Het is belangrijk om het advies van een arts te volgen bij het gebruik van dergelijke producten.

Overweeg medische behandelingen

Er zijn verschillende medische behandelingen die kunnen helpen bij het verminderen van de omvang en het uiterlijk van een keloïd.

Corticosteroïden worden vaak gebruikt om ontstekingen te verminderen en de grootte van het keloïd te verkleinen. Deze kunnen in de vorm van injecties in het litteken worden toegediend. Een arts kan ook andere behandelingsopties voorstellen, zoals lasertherapie, cryotherapie (bevriezing van het keloïd), of het verwijderen van het keloïd door middel van een chirurgische ingreep. Houd er rekening mee dat keloïden soms opnieuw kunnen ontstaan, zelfs na een behandeling, dus het is belangrijk om de voortgang met een arts te volgen en regelmatige controles te plannen.

Voorkom zonblootstelling

Zonlicht kan het uiterlijk van een keloïd verergeren, vooral als het een nieuw litteken is.

Het is belangrijk om het keloïd goed te beschermen tegen de zon. Blootstelling aan de zon kan het litteken donkerder maken en de ontwikkeling van een keloïd verergeren. Zorg ervoor dat je zonnebrandcrème met een hoge SPF gebruikt op het keloïdgebied als je naar buiten gaat. Het dragen van beschermende kleding of het bedekken van het keloïd met een pleister kan ook helpen om het tegen directe zonnestraling te beschermen.

Psychologische impact van keloïden

De aanwezigheid van een keloïd kan invloed hebben op het zelfbeeld en de emotionele gezondheid.

Keloïden kunnen cosmetisch storend zijn, vooral wanneer ze op zichtbare plaatsen, zoals het gezicht of de hals, voorkomen. Het kan helpen om met een therapeut of psycholoog te praten als je merkt dat het keloïd je zelfvertrouwen of geestelijke gezondheid beïnvloedt. Het ontwikkelen van positieve copingmechanismen en zelfacceptatie kan het omgaan met de zichtbaarheid van het litteken verlichten. Het kan ook nuttig zijn om contact te zoeken met anderen die dezelfde ervaring hebben, bijvoorbeeld via online gemeenschappen, voor steun en advies.

Preventie van nieuwe keloïden

Hoewel het moeilijk is om keloïden volledig te voorkomen, zijn er enkele voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen om de kans op het ontstaan van nieuwe keloïden te verkleinen.

Zorg ervoor dat je verwondingen of snijwonden onmiddellijk goed verzorgt om infecties te voorkomen. Het gebruik van steriele verbanden en het houden van het wondgebied schoon kan de kans op littekenvorming verminderen. Na een verwonding kun je overwegen om een arts te raadplegen voor advies over het voorkomen van littekenvorming, vooral als je eerder keloïden hebt ontwikkeld. Het tijdig starten van behandelingen zoals siliconenpleisters kan helpen om de vorming van keloïden te voorkomen of te beperken.

Raadpleeg een arts bij twijfel

Als je twijfelt over de aard van het litteken of als je merkt dat het keloïd groter of pijnlijker wordt, is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Een arts kan de aandoening beoordelen en de meest geschikte behandelingsopties voorstellen. Het is belangrijk om vroegtijdig professionele hulp te zoeken om te voorkomen dat het keloïd groter wordt of dat er complicaties optreden. Het vroegtijdig starten van behandelingen kan helpen om de groei van het keloïd te beperken en de zichtbaarheid ervan te verminderen.

Lees verder

© 2016 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Keloïd (overmatige vorming van littekenweefsel)Keloïd (overmatige vorming van littekenweefsel)Keloïd is een abnormale reactie van de huid van overmatige vorming van littekenweefsel. Het kan ontstaan door verschille…
Hypertrofisch litteken: Behandeling van verheven littekensHypertrofisch litteken: Behandeling van verheven littekensWanneer een wonde geneest, ontstaat een litteken. Hypertrofische (verheven) littekens treden op als er veel spanning is…
Keloïd (littekenweefsel) verwijderenKeloïd (littekenweefsel) verwijderenBij een verwonding ontstaat er soms littekenweefsel. Dit is vooral het geval wanneer het herstel snel gaat. Jonge mensen…
Keloïd litteken: symptomen, oorzaak, behandeling en prognoseKeloïd litteken: symptomen, oorzaak, behandeling en prognoseEen keloïd is een overdreven litteken; het gaat bij een keloïd om een abnormale toename van littekenweefsel. Een keloïd…

Rhinophyma: Knolneus, vaakvoorkomend bij huidziekte rosaceaRhinophyma: Knolneus, vaakvoorkomend bij huidziekte rosaceaRhinophyma is een zeldzame huidaandoening waarbij de patiënt een grote, roodgekleurde (blozende) neus heeft. De neushuid…
Eetstoornis ARFID: symptomen, oorzaken, behandelingEetstoornis ARFID: symptomen, oorzaken, behandelingIs je kind gewoon een slechte eter of lijdt het aan ARFID? Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder of ARFID is een eet…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Htirgan, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Geraadpleegd op 7 oktober 2020:
  • What to know about keloid scars, https://www.medicalnewstoday.com/articles/keloid
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 24 augustus 2016
  • Keloid Scar of Skin, http://www.healthline.com/health/keloids, geraadpleegd op 24 augustus 2016
  • Keloid scars, http://www.nhs.uk/Livewell/skin/Pages/Keloidscarring.aspx, geraadpleegd op 24 augustus 2016
  • Keloid, http://patient.info/health/keloid-leaflet, geraadpleegd op 24 augustus 2016
  • Keloid, https://medlineplus.gov/ency/article/000849.htm, geraadpleegd op 24 augustus 2016
  • Keloids, http://emedicine.medscape.com/article/1298013-overview#showall, geraadpleegd op 24 augustus 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 15-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.