Systemische lupus erythematosus (SLE): Auto-immuunaandoening

Systemische lupus erythematosus (SLE): Auto-immuunaandoening Systemische lupus erythematosus (SLE) is een chronische auto-immuunziekte waarbij het afweersysteem van het lichaam ten onrechte gezond weefsel aanvalt. Het leidt tot een ontsteking en beschadiging van de huid, de gewrichten, de nieren, het hart, de longen, de bloedvaten, de hersenen en andere organen. Hoewel er geen genezing voor lupus mogelijk is, vermindert een effectieve behandeling de symptomen sterk en blijven de meeste lichaamsorganen normaal functioneren. Dit gebeurt via een behandeling met medicatie. Patiënten met SLE, of "lupus" zoals het in de volksmond bekend is, lopen steeds risico op complicaties, maar sommige hiervan voorkomt hij dankzij enkele preventieve maatregelen.

Epidemiologie SLE

De geschatte prevalentie bedraagt 5 op 10.000 patiënten. SLE komt in 90% van de gevallen voor bij vrouwen en slechts bij een minderheid bij mannen. De symptomen zijn op elke leeftijd mogelijk, maar meestal zijn deze zichtbaar bij patiënten tussen de leeftijd van 10 en 50 jaar. Afro-Amerikanen, Aziaten, Afro-Amerikanen, Latino's, Aziaten en indianen zijn tot slot vaker getroffen dan patiënten van andere rassen.

Oorzaken auto-immuunaandoening: Niet bekend

Het is onbekend wat de onderliggende oorzaak is van een auto-immuunaandoening. Uit onderzoek blijkt dat een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren betrokken zijn bij de totstandkoming van lupus. Mogelijk spelen ook hormonale factoren een rol, wat verklaart waarom zoveel vrouwen lijden aan de aandoening. Bepaalde geneesmiddelen (zoals minocycline of hydralazine) lokken voorts eveneens SLE uit.

Symptomen: Gewrichtspijn en zwelling en zeer veel mogelijke symptomen

De symptomen variëren van patiënt tot patiënt in aantal en ernst. Ze beginnen tevens op een verschillende leeftijd, en hebben de neiging om op te komen en weer te verdwijnen. Bijna alle patiënten met SLE hebben gewrichtspijn en zwelling (oedeem). Sommige ontwikkelen artritis (gewrichtsontsteking). De gewrichten van de vingers, handen, polsen en knieën zijn vaak pijnlijk en gezwollen (gewrichtszwelling) en de patiënt heeft spierpijn.

Pijn op de borst komt voor bij lupus / Bron: Pexels, PixabayPijn op de borst komt voor bij lupus / Bron: Pexels, Pixabay
Veel voorkomende symptomen
Veel voorkomende symptomen omvatten:

Andere symptomen

Andere symptomen van deze vorm van ontstekingsreuma zijn afhankelijk van het getroffen lichaamsdeel.

Sommige patiënten hebben alleen de huidsymptomen, wat dan gekend is als "discoïde lupus erythematosus".

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij 4 van de 11 voorkomende symptomen van de ziekte, wijst de diagnose in de richting van systemische lupus erythematosus. Een lichamelijk onderzoek is nodig waarbij de arts met de stethoscoop luistert naar ademgeluiden door deze op de borst te plaatsen. Hij hoort hierbij abnormale geluiden. Daarnaast is ook een neurologisch onderzoek nodig.

Diagnostisch onderzoek

Een bloedonderzoek en urineonderzoek zijn nodig. Af en toe vindt de arts tekenen van pancytopenie (verlaagd aantal van alle bloedcellen). Daarnaast voert de arts een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) uit. Hij maakt met andere woorden een thoraxfoto. Soms is een nierbiopsie vereist.

Differentiële diagnose

Volgende differentiële diagnoses zijn mogelijk:

De symptomen van deze aandoeningen zijn haast identiek aan deze van SLE, vandaar dat de arts deze soms verwart bij de diagnose.

Behandeling systemische lupus erythematosus

Voor systemische lupus erythematosus heeft de medische wetenschap geen effectief bewezen behandeling beschikbaar. Wel vallen de symptomen ondersteunend en symptomatisch te behandelen.

Milde symptomen

Bij een milde vorm van de ziekte krijgt de patiënt NSAID's voor de symptomen van een pleuritis (borstvliesontsteking). Ook lage doses corticosteroïden zoals prednison verlichten de pijn en ontsteking. Corticosteroïde crèmes zijn beschikbaar voor het behandelen van de huiduitslag. Hydroxychloroquine, medicatie die helpt bij malaria en een lage dosis corticosteroïden verhelpen de huidproblemen en de symptomen van artritis. Daarnaast is een biologisch geneesmiddel (belimumab) mogelijk nuttig bij sommige patiënten.

Ernstige symptomen

De arts schrijft bij ernstige symptomen een hoge dosis corticosteroïden en immunosuppressiva (geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken) voor.

Prognose auto-immuunaandoening

De meeste patiënten met SLE presenteren zich met milde symptomen, al hangen de vooruitzichten van de aandoening af van de ernst van de ziekte. De ziekte is meer actief bij patiënten die jonger zijn dan veertig jaar. Ook in de eerste jaren na de diagnose zijn de symptomen soms ernstiger. Veel vrouwen met SLE kunnen zwanger worden en bevallen van een gezonde baby. Dit geldt zeker voor vrouwen die de juiste behandeling krijgen en geen ernstige hart- of nierproblemen hebben. Vrouwen overleggen overigens wel steeds met de arts of ze anticonceptie gebruiken, want niet alle vormen zijn geschikt in combinatie met systemische lupus erythematosus. De aanwezigheid van SLE-antilichamen verhoogt wel het risico op een miskraam.

Complicaties

Sommige patiënten met SLE hebben abnormale afzettingen in de niercellen. Dit leidt tot lupus nefritis (vorm van nefritis = nierontsteking). Patiënten met dit probleem ontwikkelen nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie) waardoor dialyse of een niertransplantatie nodig is. SLE brengt mogelijk schade toe aan verschillende lichaamsdelen zoals:
  • bloedstolsels in slagaders van aders van de benen, de longen, de hersenen, de huid of de darmen
  • een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
  • een ernstig verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocyten zijn nodig om bloeden te stoppen)
  • een ontsteking van de bloedvaten
  • vernietiging van rode bloedcellen of anemie door chronische ziekten
  • vocht rond de longen en schade aan longweefsel
  • vocht rond het hart (pericarditis), ontsteking van de hartspier (myocarditis) of ontsteking van de binnenkant van het hart (endocarditis)
  • zwangerschapsproblemen, met inbegrip van een miskraam

Bescherming tegen de zon is nodig / Bron: Dimitrisvetsikas1969, PixabayBescherming tegen de zon is nodig / Bron: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay

Preventie

De patiënt draagt beschermende kleding, een zonnebril en zonnecrème wanneer hij in de zon komt. Verder krijgt hij preventieve hartonderzoeken. Ook is het belangrijk dat hij regelmatige vaccinaties krijgt. Daarnaast probeert hij geen infectie op te lopen. Tot slot is een geregeld onderzoek op osteoporose (verlies van botmassa met risico op botbreuken) nodig wat mogelijk is via een DXA-scan (= botdichtheidsmeting=.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Oorzaken van spier- en gewrichtspijnOorzaken van spier- en gewrichtspijnIedereen heeft wel eens last van spier- of gewrichtspijn, maar als de pijn langer aanhoudt kan het verstandig zijn om de…
Systemische Lupus erythematodes (SLE)Systemische Lupus erythematodes (SLE)Systemische Lupus erythematodes (SLE) is een auto-immuun ziekte met een afwisselend verloop. Het kan mild, maar soms ook…
Ontstekingsreuma: Soorten, oorzaken, symptomen & behandelingOntstekingsreuma: Soorten, oorzaken, symptomen & behandelingOntstekingsreuma duidt op een groep ziekten waarbij een patiënt pijn en een ontsteking rond de gewrichten, pezen en bott…
Lupus erythematosus (SLE): symptomen en behandelingLupus erythematosus (SLE): symptomen en behandelingLupus erythematosus, vaak afgekort als LE of SLE (systemische lupus erythematosus), soms ook wel systemische lupus eryth…

Osteoradionecrose (ORN): Afsterven bot na radiotherapieOsteoradionecrose (ORN): Afsterven bot na radiotherapieOsteoradionecrose (ORN) is een zeldzame maar ernstige complicatie van radiotherapie. De aandoening kenmerkt zich door bo…
Lynch-syndroom: Verhoogd risico op dikke darmkankerLynch-syndroom: Verhoogd risico op dikke darmkankerHet Lynch-syndroom is een zeldzame erfelijke aandoening waardoor de patiënt aanzienlijk meer risico heeft op het krijgen…
Bronnen en referenties
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Differential Diagnosis, http://emedicine.medscape.com/article/332244-differential, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Lupus, https://www.ucsfhealth.org/conditions/lupus/index.html, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Overview, http://emedicine.medscape.com/article/332244-overview, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Systemic Lupus Erythematosus, http://patient.info/health/systemic-lupus-erythematosus-leaflet, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Systemic lupus erythematosus, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000435.htm, geraadpleegd op 20 juni 2016
  • Afbeelding bron 1: Pexels, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.