Stomatitis: Ontsteking van slijmvlies in en rond mond

Stomatitis: Ontsteking van slijmvlies in en rond mond Stomatitis is een aandoening waarbij het mondslijmvlies ontstoken is. In de meeste gevallen is sprake van afteuze stomatitis, maar stomatitis bestaat ook in de vorm van koortsblaasjes. De symptomen verschijnen meestal aan de lippen, de mond, de wangen, het tandvlees en/of de keel. Door de mondslijmvliesontsteking krijgt de patiënt te maken met onder andere pijn in combinatie met slik-, eet-, spreekproblemen. De oorzaak van stomatitis identificeren is nodig om een juiste medicamenteuze behandeling in te kunnen zetten. Enkele tips helpen tevens bij het verminderen of voorkomen van de klachten.

Soorten mondslijmvliesontsteking

Stomatitis bestaat hoofdzakelijk uit twee types: met aften en met koortsblaasjes.

Aften

Afteuze stomatitis is de meest voorkomende mondaandoening. Bij de mondslijmvliesontsteking komen eveneens aften tot stand. De wonden zijn bleek, wit of gelig van kleur en hebben een rode buitenste ring. Aften komen solitair of in een cluster voor. Meestal verschijnen ze aan de binnenkant van de lippen of wangen of op de tong. De patiënt ervaart acute, tijdelijke pijn als gevolg van de aften. Bij afteuze stomatitis is koorts niet gebruikelijk. Meestal genezen de zweren binnen vier tot veertien dagen. Ongeveer 10% van de patiënten met stomatitis lijdt aan een ernstige vorm, waarbij de genezing van de aften tot zes weken duurt. Vrouwen en adolescenten zijn het vaakst getroffen door deze niet besmettelijke aandoening.

Koortsblaasjes

Koortsblaasjes (koortslip) zijn kleine, pijnlijke, met vloeistof gevulde zweren die gewoonlijk op of rond de lippen verschijnen. Het herpesvirus (HSV) veroorzaakt deze aandoening, ook gekend als 'herpes stomatitis'. Enkele bekende symptomen zijn een tintelend of branderig gevoel voordat de zweer verschijnt, evenals gevoelige lippen. Na enkele dagen verschijnt een gele korst over de opgedroogde blaasjes. Na ongeveer vijf à zeven dagen zijn de koortsblaasjes verdwenen, maar deze besmettelijke aandoening keert snel terug. Een verkoudheid of griepachtige symptomen verschijnen soms in combinatie met koortsblaasjes.

Locatie stomatitis

Stomatitis valt in te delen in diverse types, afhankelijk van het getroffen gebied:
  • cheilitis: ontsteking van de lippen en rond de mond
  • faryngitis: keelontsteking
  • gingivitis: ontsteking van het tandvlees door de aanwezigheid van plaque op de tanden
  • glossitis: ontsteking van de tong met rood en glad tongoppervlak

Oorzaken ontsteking in en rond het mondslijmvlies

Stomatitis is een vorm van mucositis (mondslijmvliesontsteking), een aandoening waarbij het slijmvlies ontstoken en pijnlijk is. Stomatitis is het gevolg van een aantal verschillende aandoeningen alsook omgevingsfactoren.

Aandoeningen en medische behandelingen

Volgende aandoeningen en medische behandelingen veroorzaken stomatitis:

Roken leidt soms tot stomatitis / Bron: Geralt, PixabayRoken leidt soms tot stomatitis / Bron: Geralt, Pixabay
Omgevingsfactoren
Ook enkele omgevingsfactoren leiden tot een mondslijmvliesontsteking zoals:
  • allergische reacties op bijvoorbeeld tandpasta
  • bepaalde voedingsmiddelen zoals aardappelen, citrusvruchten, koffie, chocolade, kaas en noten
  • een slaapgebrek
  • een trauma door slecht passende kunstgebitten of beugels, bijten op de binnenzijde van de wangen, de tong of de lip en chirurgie
  • irritatie door sterke chemicaliën
  • medicijnen, waaronder sulfa-medicijnen, anti-epileptica en sommige antibiotica
  • plotseling gewichtsverlies
  • roken of het gebruik van pruimtabak
  • stress
  • voedingstekorten zoals pellagra (vorm van ondervoeding met tekort aan niacine)

Symptomen

Een mondslijmvliesontsteking tast de binnenkant van de lippen, de wangen, het tandvlees, de tong en de keel mogelijk aan. Volgende tekenen komen hierbij mogelijk tot stand:
  • blaasjes in de mond, vaak op de tong (tongbultjes) of wang of het gehemelte, die dan samenkomen en een zweer vormen; deze kleine zweren zijn ongeveer 1-5 millimeter in diameter, grijsachtig wit in het midden en rood rond de randen
  • een brandend of tintelend gevoel in de mond
  • een stinkende adem (halitose)
  • gevoelloosheid
  • gezwollen, geïrriteerd en/of bloedend tandvlees
  • jeukende lippen
  • koorts
  • kwijlen
  • letsels die genezen binnen vier tot veertien dagen maar vaak terugkeren
  • moeilijkheden met eten, drinken en/of praten
  • mondzweren met een witte of gele laag en rode basis, gewoonlijk binnen de lippen, wang of de tong
  • pijn
  • rode vlekken
  • slaapstoornissen
  • slikproblemen
  • zwelling

Diagnose en onderzoeken

De arts noteert de symptomen, de medische geschiedenis en het huidige of vorige medicatiegebruik van de patiënt. Tevens bevraagt hij de patiënt inzake zijn seksuele geschiedenis en ook over het rookgedrag. Bij een lichamelijk onderzoek bekijkt de arts het uiterlijk en de verdeling van de mondzweren. Zo krijgt hij al een idee over de mogelijke oorzaak, hetgeen nodig is om verdere onderzoeken uit te voeren. Bijkomende onderzoeken omvatten:
  • een allergietest (om de aanwezigheid van een allergie te identificeren)
  • een bloedonderzoek
  • een stukje weefsel of cellen weghalen (biopsie) voor verder onderzoek
  • een uitstrijkje (om de aanwezigheid van bacteriën of virussen te achterhalen)
  • weggeschraapt weefsel (om de aanwezigheid van schimmels te achterhalen)

Behandeling van aandoening aan mond

Bij het bepalen van een behandeling, bekijkt de arts vooreerst wat de oorzaak is van stomatitis. Medicijnen die resulteren in stomatitis, stopt de patiënt onder medisch toezicht. Is een allergische reactie de oorzaak van de mondslijmvliesontsteking, dan is het nodig om de uitlokkende factoren indien mogelijk te vermijden. Een infectie vereist specifieke medicijnen, zoals antibiotica (geneesmiddelen tegen een bacteriële infectie) of antimycotica (geneesmiddelen tegen een schimmelinfectie). Voedingstekorten behandelt de arts met medicatie of een aangepaste voeding. Soms lijdt de patiënt aan een ziekte waarbij stomatitis tot stand komt. De arts behandelt dan de symptomen die bij deze ziekte gepaard gaan. Om de pijn en andere ontstekingsverschijnselen te verminderen en genezing te bevorderen, is vaak topische (op de huid aangebrachte) medicatie nodig. Systemische corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) of andere immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken) zijn dan weer inzetbaar bij systemische aandoeningen. Verder zijn diverse mondspoelingen, vrij verkrijgbare geneesmiddelen, verdovende medicijnen (analgetica) en beschermende pasta’s en gels beschikbaar voor het verlichten van de symptomen.

Voldoende drinken is nodig om stomatitis te voorkomen / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayVoldoende drinken is nodig om stomatitis te voorkomen / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay

Preventie van ontstoken slijmvlies in mond

Stomatitis is via enkele voorzorgsmaatregelen te voorkomen:
  • het behandelen van een chronisch droge mond
  • het behoud van een gezonde en evenwichtige voeding en hydratatie (vochtbalans)
  • het gebruik van een antiseptische en alcoholvrije mondspoeling
  • het gebruik van een zachte tandenborstel
  • het regelmatig krijgen van een tandheelkundig onderzoek
  • het vermijden van warme dranken en voedsel evenals zout, kruidig, heet en zuur voedsel

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Mondslijmvliesontsteking (stomatitis): oorzaak & behandelingMondslijmvliesontsteking (stomatitis): oorzaak & behandelingMondslijmvliesontsteking of stomatitis duit op een ontsteking van het mondslijmvlies en dikwijls ook van de lippen. Als…
Stomatitis bij de kat: ernstige ontstekingen in de mondStomatitis bij de kat: ernstige ontstekingen in de mondJe kat kwijlt, stinkt uit zijn mond en eet veel minder brokjes dan normaal. Er zijn verschillende aandoeningen die deze…
Brandend gehemelte: oorzaken van een branderig gehemelteBrandend gehemelte: oorzaken van een branderig gehemelteEen brandend gehemelte is een symptoom en geen ziekte op zichzelf. Een branderig gevoel aan je gehemelte kan verschillen…
Pijn in de mond: oorzaken en behandeling van pijnlijke mondPijn in de mond: oorzaken en behandeling van pijnlijke mondPijn in de mond of een pijnlijke mond kan veroorzaakt worden door stomatitis, wat staat voor ontstoken mondslijmvlies (w…

Reisziekte: Oorzaken, symptomen en behandelingenReisziekte: Oorzaken, symptomen en behandelingenEen andere benaming voor reisziekte is kinetosis. Er zijn verschillende vormen van reisziekte, waarvan zeeziekte en wage…
Ontstoken tandvlees: Oorzaken, symptomen en behandelingenOntstoken tandvlees: Oorzaken, symptomen en behandelingenGezond tandvlees heeft een roze kleur en ligt strak om de tanden. Ontstoken tandvlees is daarentegen roder van kleur en…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Pixabay, Pexels
  • Geraadpleegd op 9 juni 2017:
  • Behandeling van stomatitis, http://www.jessazh.be/deelwebsites/borstcentrum/borstkanker/behandelingen/chemotherapie/voorzorgsmaatregelen-bij-chemotherapie/mondklachten-en-hun-behandeling/behandeling-van-stomatitis
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Mondslijmvliesontsteking: 5 tips bij ontstekingen in je mondholte…, https://www.salusi.nl/ontstoken-mond-ontstekingen/
  • Stomatitis, http://www.dermnetnz.org/topics/stomatitis/
  • Stomatitis, http://www.healthofchildren.com/S/Stomatitis.html
  • Stomatitis, http://www.webmd.com/oral-health/guide/stomatitis-causes-treatment#1, http://www.webmd.com/oral-health/guide/stomatitis-causes-treatment#2 en http://www.webmd.com/oral-health/guide/stomatitis-causes-treatment#3
  • Stomatitis: Types, causes, and treatment, http://www.medicalnewstoday.com/articles/317839.php
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Clker Free Vector Images, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 16-02-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.