Brandend gehemelte: oorzaken van een branderig gehemelte

Een brandend gehemelte is een symptoom en geen ziekte op zichzelf. Een branderig gevoel aan je gehemelte kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is er een duidelijke trigger voor het ongemak, zoals een lichte verbranding door te heet voedsel. Maar een brandend gevoel in de mond kan ook komen door een onderliggende aandoening. Een ontsteking kan bijvoorbeeld een branderig gevoel veroorzaken. Ook het gebruik van XTC kan een brandend gevoel aan het gehemelte veroorzaken. Ga bij aanhoudende of verergerende klachten naar je huisarts. Deze kan een diagnose stellen en op basis daarvan een behandeling inzetten.

• Oorzaken van een brandend gehemelte
• Gehemelte verbrand
• Inhalatietrauma
• Ontstoken mond
• Verkoudheid of griep
• Allergie
• Symptomen bij een branderig gehemelte
• Zwelling
• Pijn
• Ontsteking in de mond
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van brandend gehemelte
• Prognose

Oorzaken van een brandend gehemelte

Gehemelte verbrand

De meest voorkomende oorzaak van een brandend gehemelte is waarschijnlijk een verbranding door te heet voedsel zoals thee, koffie of soep. Vanwege het effect van warmte wordt het slijmvlies dan zo belast dat het de temperatuur niet meer kan compenseren, bijvoorbeeld door het via het bloed af te voeren. Het resultaat is een denaturatie van bepaalde moleculen die belangrijk zijn voor het onderhoud van het slijmvlies.

Inhalatietrauma

Omdat het slijmvlies in de mond erg dun is, kan het al beschadigd raken door thermische warmte op korte termijn. Daarom kan deze schade ook worden veroorzaakt door zeer hete dampen die worden ingeademd. Als dit het geval is, spreekt men van het zogenaamde inhalatietrauma, dat de keelholte en het keel- en nekgebied kan beïnvloeden door verbranding van de luchtwegen met zwelling en blaarvorming.

Ontstoken mond

Ook een ontsteking in de mond kan een branderig gevoel veroorzaken. Als het slijmvlies is beschadigd, kunnen bacteriën die van nature in de mondholte voorkomen, een ontstekingsreactie veroorzaken. Dit wordt ook wel een mondslijmvliesontsteking of stomatitis genoemd.

Verkoudheid of griep

Een verkoudheid of een griep, vooral met een hardnekkige hoest, kan de oorzaak zijn van een brandend gehemelte. De frequente irritatie veroorzaakt door hoesten veroorzaakt vaak overprikkeling van de zenuwen rond de nek, keel en achterste gehemelte. In tegenstelling tot de ontstekings- of allergische reactie gebeurt dit niet biochemisch, maar mechanisch. Het resultaat is echter hetzelfde, het komt tot onaangename tot pijnlijke sensaties. Deze duren vaak net zo lang als de verkoudheid of griep aanhoudt en hebben enige hersteltijd nodig.

Allergie

Een allergie kan een brandend en pijnlijk gevoel in de mond veroorzaken. In de eerste plaats wordt het slijmvlies constant geïrriteerd door de allergenen. Bovendien worden bij een allergische reactie pro-inflammatoire boodschappers afgescheiden. Deze voegen extra gevoeligheid toe en maken het gebied nog prikkelbaarder. De irritatie kan zich dan manifesteren door pijn of een branderig gevoel.

Symptomen bij een branderig gehemelte

Zwelling

Een brandplek op je gehemelte kan zwelling veroorzaken (een gezwollen gehemelte). Het basismechanisme dat leidt tot zwelling wordt geassocieerd met bepaalde boodschappers: deze boodschappers worden vrijgegeven tijdens verwondingen en ontstekingen, maar ook bij een allergische reactie. Ze verhogen de gevoeligheid van de betreffende locatie en het kan ook aanleiding geven tot verwijding van de bloedvaten en lekkende vaatwanden. Dit is bedoeld om het voor afweercellen gemakkelijker te maken het omringende weefsel binnen te dringen om potentiële pathogenen op de aangedane plaats af te weren. Dit leidt tot een zogenaamde 'lek' in de vaatwanden, zodat vloeistof uit de vaten de intercellulaire ruimte binnendringt en zich daar ophoopt. Dit wordt dan van buitenaf gezien als zwelling. Zodra herstel is ingezet en de vaten weer dicht zijn door reparatie, wordt de gelekte vloeistof geabsorbeerd door de omringende cellen en verdwijnt de zwelling.

Pijn

Een branderig gevoel in de mond kan worden veroorzaakt door geïrriteerd of verwond slijmvlies. In geval van een ontsteking komen er ook boodschapperstoffen vrij, die zorgen voor een prikkeling van de pijnreceptoren. Vanwege de constante aanhoudende irritatie veroorzaakt door hoest of allergenen als gevolg van een verkoudheid of allergie, zijn de zenuwen extra geïrriteerd en zij dragen daarom een ​​pijnsensatie over.

Ontsteking in de mond

Ontsteking is een complexe reactie van het lichaam waarmee het reageert op een schadelijke stimulus of een reeds beschadigd lichaamsdeel. Tekenen van ontsteking zijn roodheid, zwelling, pijn, warmte en functieverlies van het getroffen gebied.

Een branderig gevoel in de mond kan duiden op een ontstekingsproces. Dit kan worden veroorzaakt door lichte verwondingen van het slijmvlies, die worden veroorzaakt door te hard tandenpoetsen. Ook kunnen er bacteriën en ziekteverwekkers die van nature in de mond voorkomen, het weefsel binnendringen en een ontstekingsreactie veroorzaken.

Onderzoek en diagnose

Om de oorzaak van een branderig gevoel in de mond goed te diagnosticeren, zal de huisarts een uitgebreid vraaggesprek met je voeren. De arts zal vragen wat je lachten zijn, sinds wanneer je er last van hebt en wanneer het branden erger is of wat het eventueel verlicht.

Bij het daaropvolgende lichamelijke onderzoek van de brandende plek zal aandacht worden besteed aan de tekenen van ontsteking evenals aan algemene verschillen met het resterende slijmvlies in de mond. Verdere onderzoeken zoals bloedonderzoek zijn vaak niet nodig. Er kan wel onderzoek worden gedaan naar allergieën.

Behandeling van brandend gehemelte

In de meeste gevallen heeft een brandend gehemelte geen behandeling nodig, omdat het gevoel na een paar dagen vanzelf zal verdwijnen: een geïrriteerd gehemelte door verkoudheid, verbranding of allergie heeft vooral tijd nodig om te genezen. Gedurende deze tijd kan het helpen om voldoende rust te nemen en gezond te eten en te drinken zodat je goed kunt aansterken. Er kunnen huismiddeltjes worden gebruikt om de klachten te verlichten. Als de oorzaak echter een ontsteking is, zal vaak een medicamenteuze behandeling nodig zijn. Dit kan de huisarts beoordelen.

Om de acute pijn en het brandende gevoel te verlichten, kunnen sommige huismiddeltjes helpen. Lauwe kamillethee wordt vaak geadviseerd. De ingrediënten van kamille ondersteunen een goede wondgenezing. De temperatuur mag niet te warm of te koud zijn om thermische stress te voorkomen. Om deze reden moet je heel voorzichtig zijn met ijsblokjes of ijs.

Prognose

De duur van een brandend gehemelte hangt grotendeels af van de oorzaak van dit gevoel. Vaak is het brandende gevoel na een paar dagen flink afgezwakt of zelfs verdwenen, omdat het slijmvlies meestal sneller regenereert dan de buitenste huid. Daarom zal de intensiteit van pijn bij een brandwond gestaag afnemen.

Aan de andere kant kan ontsteking meer dan een paar dagen duren. Het verloop van de pijn en het ongemak kan schommelen. Als de pijn langer dan een week aanhoudt of erger wordt of als je tevens last krijgt van koorts, dan is het belangrijk een arts te raadplegen.

Lees verder

• Jeuk aan gehemelte: oorzaken en symptomen jeukende gehemelte
• Jeuk in de mond: symptomen en oorzaken jeukende mond
• Brandende tong: symptomen en oorzaak van tongbranden
• Branderige lippen: oorzaken, symptomen en behandeling
• Mondbranden: symptomen, oorzaak en behandeling BMS