Jeuk in de mond: Oorzaken, symptomen en behandeling

Mogelijk lijden patiënten aan jeuk in de mond. Veel oorzaken zijn bekend voor een jeukende mond, zoals een infectie of een voedselallergie. Sommige oorzaken van mondjeuk zijn echter ernstiger, zoals een ernstige allergische reactie (anafylaxie), en vereisen onmiddellijke medische hulp. Dit symptoom gaat mogelijk gepaard met andere symptomen zoals bijvoorbeeld een zwelling van de keel, duizeligheid, braken en smaakverlies. De behandeling van een mond die jeukt is afhankelijk van de oorzaak.

• Anafylaxie, een ernstige allergische reactie
• Mondspruw en jeuk in mond
• Oraal allergiesyndroom en jeukende mond
• Gastritis en jeuk in de mond
• Peptische ulcera en jeuk in de mond
• Mondzweren en jeuk in de mond
• Angio-oedeem en jeuk in de mond

Anafylaxie, een ernstige allergische reactie

Epidemiologie

Anafylaxie komt voor bij mensen van alle leeftijden, maar het risico kan verhoogd zijn bij mensen met een bestaande allergie of een aanleg voor allergische reacties. De incidentie van anafylaxie is moeilijk te bepalen, maar het wordt vaak gemeld bij patiënten met een geschiedenis van allergieën of astma. Bijensteken en voedselallergieën zijn vaak voorkomende triggers van anafylaxie.

Oorzaken

Anafylaxie staat voor een zeer ernstige allergische reactie die veel erger is dan de symptomen van het oraal allergiesyndroom. Bij anafylaxie is onmiddellijke medische aandacht vereist. Een overgevoelig immuunsysteem voor acute allergenen (uitlokkende stoffen van allergische reactie), zoals bijensteken, pollen en bepaalde voedingsmiddelen zijn risicofactoren voor anafylaxie.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor anafylaxie zijn:

• Bijensteken
• pollen
• bepaalde voedingsmiddelen
• Allergische reactie
• Hooikoorts
• Astma

Symptomen

Het hele lichaam kan getroffen zijn, en patiënten kunnen kampen met een lage bloeddruk (hypotensie). Door de ernstige bloeddrukdaling krijgen de organen en weefsels onvoldoende zuurstof.

Enkele symptomen van anafylaxie zijn onder meer:

• Ademhalingsproblemen
• Bewustzijnsverlies
• Braken
• Buikpijn
• Diarree
• Duizeligheid
• Een benauwd gevoel in de keel
• Een gevoel van naderend onheil
• Een hoge hartslag (tachycardie)
• Een lage bloeddruk
• Een zwelling van mond en keel met ademhalingsproblemen als gevolg
• Flauwvallen
• Heesheid
• Jeuk of tintelingen van de mond en keel
• Misselijkheid
• Netelroos

Alarmsymptomen

De aanwezigheid van de volgende alarmsymptomen kan wijzen op anafylaxie en vereist onmiddellijke medische hulp:

• Zware ademhalingsproblemen
• Geleidelijk of plotselinge zwelling van de mond, keel of gezicht
• Verlies van bewustzijn of ernstige duizeligheid
• Snelle en ernstige daling van de bloeddruk

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van anafylaxie is vaak klinisch en gebaseerd op de symptomen en de voorgeschiedenis van blootstelling aan mogelijke allergenen. Aanvullende onderzoeken kunnen omvatten:

• Bloedonderzoek om allergische markers te controleren
• Huidtesten om specifieke allergieën te identificeren

Behandeling

Een patiënt heeft onmiddellijk medische behandeling nodig. Hij kan zichzelf medicatie toedienen (epinefrine, adrenaline). Hierdoor verhoogt de bloedstroom en ontspannen de gladde spieren, waardoor de luchtwegen weer openen en de patiënt weer kan ademen.

Prognose

Met onmiddellijke en effectieve behandeling kunnen de meeste mensen met anafylaxie volledig herstellen. Het is belangrijk om allergenen te vermijden en altijd een epinefrine-autoinjector bij je te hebben als je een risico hebt op anafylaxie.

Complicaties

Onbehandeld kan anafylaxie leiden tot ernstige complicaties zoals:

• Chronische ademhalingsproblemen
• Hersenschade door zuurstoftekort
• Hartproblemen

Preventie

Preventieve maatregelen voor anafylaxie omvatten:

• Het vermijden van bekende allergenen
• Het dragen van een epinefrine-autoinjector
• Het leren herkennen van vroege symptomen van anafylaxie

Mondspruw en jeuk in mond

Epidemiologie

Mondspruw komt vaak voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met HIV/AIDS of diabetes. Het kan ook voorkomen bij mensen die antibiotica gebruiken of corticosteroïden gebruiken. De incidentie van mondspruw is hoger bij zuigelingen en ouderen.

Oorzaken

Mondspruw (orale candidiasis) is een schimmelinfectie die ontstaat als gevolg van een overgroei van Candida-gisten in de slijmvliezen die langs de mond en keel lopen.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor het krijgen van mondspruw zijn:

• Antibiotica nemen
• Corticosteroïden gebruiken, zoals inhalatoren voor de behandeling van astma (chronische ontsteking van luchtwegen in longen)
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een kunstgebit dragen
• Een verzwakt immuunsysteem
• Leeftijd: baby’s en ouderen zijn vaker getroffen
• Roken

Symptomen

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting:

• Bloedingen in de mond
• Dikke, crèmekleurige vlekken op de tong, de wangen, het gehemelte en de keel (leukoplakie)
• Een droge mond
• Een gebarsten huid aan de buitenkant van de mond, vaak in de mondhoeken
• Jeuk, een brandend gevoel of ongemak in de getroffen gebieden
• Pijn in de getroffen gebieden
• Pijn tijdens het eten
• Roodheid in de mond
• Slikpijn
• Smaakverlies

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van mondspruw kan worden bevestigd door:

• Visueel onderzoek door een arts
• Microscopisch onderzoek van een uitstrijkje van de mond
• Cultuur van de schimmel uit de mond

Behandeling

Antischimmelmiddelen behandelen mondspruw.

Prognose

Met een juiste behandeling verdwijnen de symptomen van mondspruw meestal binnen enkele weken. Het is belangrijk om de behandeling volledig af te maken om herhaling te voorkomen.

Complicaties

Complicaties van mondspruw kunnen omvatten:

• Verbreiding van de infectie naar andere delen van het lichaam
• Pijn bij eten en slikken

Preventie

Mondspruw voorkomen is mogelijk door de mondhygiëne te verbeteren en enkele levensstijlveranderingen aan te brengen zoals:

• De mond spoelen na het gebruik van corticosteroïde inhalatoren
• Het kunstgebit ’s nachts verwijderen
• Stoppen met roken of passief roken vermijden
• Twee keer per dag de tanden poetsen en regelmatig flossen

Oraal allergiesyndroom en jeukende mond

Epidemiologie

Oraal allergiesyndroom komt vaak voor bij mensen met allergieën voor bepaalde voedingsmiddelen. Het wordt vaker gezien bij volwassenen dan bij kinderen en is vaak gekoppeld aan pollenallergieën.

Oorzaken

Oraal allergiesyndroom wordt veroorzaakt door een kruisreactie tussen pollen en bepaalde voedingsmiddelen. Bij mensen met allergieën voor pollen kan het immuunsysteem reageren op eiwitten in sommige voedingsmiddelen die lijken op de eiwitten in pollen.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor het ontwikkelen van oraal allergiesyndroom zijn:

• Een geschiedenis van allergieën
• Seizoensgebonden allergieën voor pollen
• Vroege blootstelling aan allergenen

Symptomen

Symptomen van oraal allergiesyndroom zijn onder meer:

• Jeuk in de mond, keel en lippen
• Zwelling van de lippen en de mond
• Brandend gevoel in de mond
• Pijn in de mond
• Netelroos rond de mond

Alarmsymptomen

Als de symptomen ernstig zijn of gepaard gaan met andere symptomen zoals ademhalingsproblemen, moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van oraal allergiesyndroom kan worden bevestigd door:

• Allergietesten om specifieke voedingsmiddelen en pollenallergieën te identificeren
• Uitsluiting van andere mogelijke oorzaken van symptomen

Behandeling

Behandeling bestaat uit:

• Het vermijden van triggerende voedingsmiddelen
• Het gebruik van antihistaminica om symptomen te verlichten

Prognose

De prognose voor mensen met oraal allergiesyndroom is over het algemeen goed met juiste behandeling en het vermijden van allergenen.

Complicaties

Er zijn weinig complicaties verbonden aan oraal allergiesyndroom, maar bij ernstige gevallen kunnen de symptomen leiden tot ongemak en moeite met eten.

Preventie

Preventieve maatregelen voor oraal allergiesyndroom omvatten:

• Het identificeren en vermijden van triggerende voedingsmiddelen
• Het volgen van een allergievriendelijk dieet

Gastritis en jeuk in de mond

Epidemiologie

Gastritis is een veelvoorkomende aandoening die kan optreden bij mensen van alle leeftijden, maar het komt vaker voor bij ouderen. Het kan acuut of chronisch zijn en is vaak gekoppeld aan de consumptie van irriterende stoffen zoals alcohol en niet-steroïde anti-inflammatoire medicijnen (NSAID's).

Oorzaken

Gastritis wordt veroorzaakt door ontsteking van het maagslijmvlies. Dit kan voortkomen uit verschillende factoren, waaronder:

• H. pylori-infectie
• Langdurig gebruik van NSAID's
• Overmatig alcoholgebruik
• Roken
• Stress

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor gastritis zijn:

• H. pylori-infectie
• Langdurig gebruik van NSAID's
• Chronisch alcoholgebruik
• Roken
• Stress
• Bepaalde auto-immuunziekten

Symptomen

Symptomen van gastritis kunnen onder meer zijn:

• Pijn of ongemak in de bovenbuik
• Misselijkheid en braken
• Verminderde eetlust
• Opgeblazen gevoel
• Buikpijn

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die onmiddellijke medische aandacht vereisen zijn:

• Bloeden in de ontlasting (zwart of rood)
• Ernstige buikpijn
• Ongewoon veel braken

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van gastritis kan worden bevestigd door:

• Endoscopie van de maag
• Bloedonderzoek om infecties en ontstekingen te identificeren
• H. pylori-testen

Behandeling

De behandeling van gastritis hangt af van de onderliggende oorzaak, maar kan omvatten:

• Het vermijden van irriterende stoffen zoals alcohol en NSAID's
• Het gebruik van antacida of protonpompremmers
• Antibiotica voor H. pylori-infectie

Prognose

Met de juiste behandeling kan gastritis doorgaans worden beheerd en kunnen de symptomen verbeteren. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaken te behandelen en het gebruik van irriterende stoffen te vermijden.

Complicaties

Mogelijke complicaties van gastritis zijn:

• Maagbloeding
• Maagzweren
• Maagkanker (in zeldzame gevallen)

Preventie

Preventieve maatregelen voor gastritis omvatten:

• Het vermijden van overmatig alcoholgebruik
• Het vermijden van langdurig gebruik van NSAID's
• Het verminderen van stress
• Een gezond dieet volgen

Peptische ulcera en jeuk in de mond

Epidemiologie

Peptische ulcera zijn wonden die zich vormen op de slijmvliezen van de maag of de twaalfvingerige darm. Ze komen veel voor en kunnen invloed hebben op mensen van alle leeftijden. De prevalentie van peptische ulcera is hoger bij mensen die roken of NSAID's gebruiken.

Oorzaken

Peptische ulcera worden vaak veroorzaakt door:

• H. pylori-infectie
• Langdurig gebruik van NSAID's
• Overmatig alcoholgebruik
• Roken
• Stress

Risicofactoren

De risicofactoren voor het ontwikkelen van peptische ulcera omvatten:

• H. pylori-infectie
• Langdurig gebruik van NSAID's
• Roken
• Overmatig alcoholgebruik
• Stress
• Erfelijke factoren

Symptomen

De symptomen van peptische ulcera kunnen zijn:

• Pijn of branderigheid in de bovenbuik
• Misselijkheid en braken
• Verminderde eetlust
• Ongewone vermoeidheid
• Onbedoeld gewichtsverlies

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die onmiddellijke medische aandacht vereisen zijn:

• Ernstige buikpijn
• Bloeden in de ontlasting (zwart of rood)
• Ernstig braken met bloed of koffiedik-achtige substantie
• Ongewoon gewichtsverlies

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van peptische ulcera kan worden bevestigd door:

• Endoscopie van de maag en twaalfvingerige darm
• Bloedonderzoek
• H. pylori-testen

Behandeling

De behandeling van peptische ulcera omvat:

• Antibiotica voor H. pylori-infectie
• Protonpompremmers of H2-receptorantagonisten
• Het vermijden van NSAID's
• Het verminderen van stress

Prognose

Met de juiste behandeling kunnen de meeste peptische ulcera genezen. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaken aan te pakken en de medicatie zoals voorgeschreven te volgen.

Complicaties

Complicaties van peptische ulcera kunnen zijn:

• Maag- of darmbloedingen
• Perforatie van de maagwand
• Obstructie van de maag of darmen

Preventie

Preventieve maatregelen voor peptische ulcera omvatten:

• Het vermijden van overmatig alcoholgebruik
• Het vermijden van langdurig gebruik van NSAID's
• Het volgen van een gezond dieet
• Stoppen met roken

Mondzweren en jeuk in de mond

Epidemiologie

Mondzweren zijn kleine, pijnlijke zweren die verschijnen op de slijmvliezen in de mond, zoals de lippen, wangen of tong. Ze komen vaak voor bij zowel volwassenen als kinderen. Mondzweren kunnen ontstaan door verschillende factoren en worden soms geassocieerd met onderliggende aandoeningen.

Oorzaken

De oorzaken van mondzweren zijn divers en kunnen onder meer omvatten:

• Stress
• Hormonale veranderingen
• Tekorten aan voedingsstoffen, zoals vitamine B12, foliumzuur of ijzer
• Trauma of irritatie van de mondslijmvliezen
• Bepaalde voedingsmiddelen zoals citrusvruchten of gekruid voedsel

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor het ontwikkelen van mondzweren zijn:

• Voedingsstoftekorten
• Stress
• Hormonale veranderingen
• Roken
• Ongepaste mondverzorging
• Familiaire geschiedenis van mondzweren

Symptomen

De symptomen van mondzweren omvatten:

• Pijnlijke zweren op de mondslijmvliezen
• Brandend gevoel of jeuk in de mond
• Moeite met eten of spreken
• Ongemak bij het aanraken van de mond

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die kunnen wijzen op een ernstiger probleem zijn:

• Zweren die langer dan twee weken aanhouden
• Ernstige pijn die niet verbetert met behandeling
• Zweren die zich verspreiden of toenemen in aantal
• Koorts en algemene malaise

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van mondzweren kan doorgaans worden gesteld door:

• Visueel onderzoek door een arts of tandarts
• Bloedonderzoek om tekorten aan voedingsstoffen of infecties uit te sluiten
• Biopsie van de zweren in geval van twijfel over de diagnose

Behandeling

De behandeling van mondzweren richt zich vaak op het verlichten van symptomen en kan omvatten:

• Gebruik van pijnstillers of lokale anesthetica
• Toepassing van medicinale gels of zalfjes
• Aanpassing van dieet om irritatie te minimaliseren
• Suppletie bij voedingsstoftekorten

Prognose

Mondzweren verdwijnen meestal vanzelf binnen enkele weken. De prognose is doorgaans goed, vooral als de onderliggende oorzaak wordt aangepakt en adequate behandeling wordt gegeven.

Complicaties

Hoewel mondzweren meestal geen ernstige complicaties veroorzaken, kunnen ze in sommige gevallen leiden tot:

• Secundaire infecties door krabben of irritatie
• Voedingsproblemen door pijn bij het eten

Preventie

Preventieve maatregelen voor mondzweren kunnen zijn:

• Vermijden van triggerfactoren zoals bepaalde voedingsmiddelen
• Beheersen van stress
• Zorgdragen voor een evenwichtig voedingspatroon
• Goede mondhygiëne onderhouden

Angio-oedeem en jeuk in de mond

Epidemiologie

Angio-oedeem is een aandoening die gekenmerkt wordt door zwelling van de diepere lagen van de huid en de slijmvliezen. Het kan op elke leeftijd optreden en is vaak gerelateerd aan allergische reacties of genetische factoren.

Oorzaken

Angio-oedeem kan veroorzaakt worden door:

• Allergische reacties op voedsel of medicijnen
• Bepaalde genetische aandoeningen zoals erfelijk angio-oedeem
• Infecties
• Auto-immuunziekten

Risicofactoren

De risicofactoren voor angio-oedeem zijn:

• Erfelijke factoren
• Allergieën
• Gebruik van bepaalde medicijnen zoals ACE-remmers
• Onderliggende auto-immuunziekten

Symptomen

De symptomen van angio-oedeem omvatten:

• Zwelling van de lippen, tong, keel of gezicht
• Jeuk of branderigheid in het aangetaste gebied
• Moeite met ademhalen of slikken (in ernstige gevallen)

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die onmiddellijke medische aandacht vereisen zijn:

• Ernstige ademhalingsmoeilijkheden
• Snel uitbreidende zwelling
• Verlies van bewustzijn

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van angio-oedeem kan worden gesteld door:

• Medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek
• Allergietests
• Bloedonderzoek voor genetische of auto-immuunziekten

Behandeling

De behandeling van angio-oedeem hangt af van de oorzaak en kan omvatten:

• Antihistaminica voor allergische reacties
• Corticosteroïden bij ernstige gevallen
• Vermijden van triggers of allergenen
• Specifieke behandeling voor erfelijk angio-oedeem

Prognose

Met de juiste behandeling en het vermijden van triggers kan angio-oedeem meestal effectief worden beheerd. De prognose is goed als de oorzaak adequaat wordt aangepakt.

Complicaties

Complicaties van angio-oedeem kunnen zijn:

• Ernstige ademhalingsproblemen
• Verlies van bewustzijn
• Infecties door open wonden

Preventie

Preventieve maatregelen voor angio-oedeem omvatten:

• Het vermijden van bekende allergenen of triggers
• Het volgen van medische adviezen bij erfelijk angio-oedeem
• Zorg voor tijdige behandeling van symptomen

Lees verder

• Oraal allergiesyndroom: Symptomen aan mond na eten voeding
• Mondspruw (orale candidiasis) bij baby's: Schimmelinfectie
• Koortslip & koortsblaasjes: Virale infectie door herpesvirus
• Jeukende tong: Oorzaken van jeuk aan tong (tongjeuk)
• Jeukend tandvlees: Oorzaken van tandvlees dat jeukt