Jeukende tong: Oorzaken van jeuk aan tong (tongjeuk)

De tong is een complexe spier, die nodig is voor het kauwen en proeven van voedsel. Op het tongoppervlak liggen diverse receptoren (smaakpapillen). Sommige patiënten ervaren een jeukende tong, hetgeen erg vervelend is. Diverse onderliggende oorzaken zijn bekend voor jeuk aan de tong. In de meeste gevallen betreft het een mild probleem dat met enkele huismiddeltjes te verhelpen valt. Wanneer patiënten een branderig gevoel in de tong ervaren dat niet verdwijnt, of wanneer daarnaast andere ernstigere klachten optreden, is het raadzaam om een arts te raadplegen.

• Oorzaken van tongjeuk
• Allergische reactie
• Contactdermatitis
• Diabetes mellitus
• HPV (humaan papillomavirus)
• Mondbranden
• Mondkanker
• Orale candidiasis en een mondziekte
• Overmatige inname van alcohol en zwaar roken van tabak
• Geassocieerde symptomen met jeuk aan tong
• Behandeling van jeukende tong
• Allergie
• Infectie
• Huismiddeltjes voor tong die jeukt

Oorzaken van tongjeuk

Diverse oorzaken zijn bekend voor een tong die jeukt. Het symptoom heeft echter niet altijd een bekende oorzaak. Artsen bestempelen dit als ‘idiopathische tongjeuk’.

Allergische reactie

Wanneer de tong jeukt na het eten, is mogelijk sprake van een allergische reactie op het voedingsmiddel. Deze allergievorm staat bekend als ‘het oraal allergiesyndroom’. In sommige groenten en fruit bevinden zich eiwitten, die mogelijk leiden tot een allergie. Dit geldt vooral voor ananassen, appels, bananen, courgettes, kersen, kiwi’s, komkommers, meloenen, nectarines, peren, pruimen en wortelen. De voedselallergie ontstaat mogelijk ook door het eten van noten, eieren, schaaldieren, soja, tarwe, melk en vis. In ernstige geval is sprake van een anafylactische reactie (anafylaxie); een zeer ernstige allergische reactie.

Contactdermatitis

Sommige producten bevatten irriterende stoffen voor de weefsels van de tong. Hierin zitten namelijk ‘sterke’ ingrediënten. Voorbeelden van deze middelen zijn cosmetica, tandpasta en medicijnen. Een ontstoken tong en een jeukende tong zijn het gevolg van het contact met deze irriterende stoffen. Contactdermatitis veroorzaakt een huiduitslag met roodheid en jeuk.

Diabetes mellitus

Bij diabetes mellitus (suikerziekte) treedt mogelijk een brandende en jeukende tong op. Diabetici krijgen sneller een schimmelinfectie in de mond. Onbehandelde tongjeuk leidt tot een mond- en keelontsteking. Daardoor is het voor de patiënt lastig om voedsel te kauwen en dit door te slikken.

HPV (humaan papillomavirus)

Een jeukende en gezwollen tong in combinatie met pijn, een branderig gevoel en ongemak is mogelijk geassocieerd met het humaan papillomavirus. Dit virus tast namelijk de slijmvliezen aan. De verspreiding van deze infectieziekte verloopt vooral via orale seks.

Mondbranden

Patiënten met het brandende mond syndroom ervaren pijn in de mond. Ze beschrijven het vaak als een ‘brandend’ of ‘kokend’ gevoel. Bij sommige patiënten leidt de aandoening tot jeuk in de mond en tong.

Mondkanker

Patiënten met mondkanker hebben een gezwollen tong die jeukt en slikproblemen. Dit type kanker komt het vaakst tot uiting bij patiënten die langdurig tabak roken, evenals bij alcoholmisbruik.

Orale candidiasis en een mondziekte

Orale candidiasis is een schimmelinfectie in de mond veroorzaakt door de schimmel Candida albicans. Deze infectie, afteuze mondzweren en andere problemen in de mond gaan gepaard met pijn, een brandend gevoel en ongemak in de tong en mond. Soms komt tongjeuk ook tot stand (vooral het gebied onder de tong). Andere mogelijke symptomen bij de schimmelziekte zijn een witte tong, een gele tong, andere tongafwijkingen en een metaalsmaak in de mond.

Overmatige inname van alcohol en zwaar roken van tabak

Wanneer menen te veel alcohol drinken of overmatig veel roken, ontstaat sneller een jeukende tong en een jeukend gehemelte. Langdurig roken verhoogt tevens het risico op tongpijn, afteuze mondzweren en zelfs mondkanker.

Geassocieerde symptomen met jeuk aan tong

Patiënten met een jeukende tong ervaren mogelijk een pijnlijke tong en een tintelend gevoel in de mond en keel. De aanwezige symptomen variëren in frequentie alsook in ernst, afhankelijk van de etiologie van de jeuk. De gehele tong of een gedeelte van de tong zoals de tongpunt) jeukt. Verder is de jeuk aan de tong constant of met intervallen. Andere bijbehorende symptomen zijn de volgende:

• blaren op de tong en de omliggende structuren, waardoor de tong soms gaat bloeden
• een zwelling van de tong (macroglossie)
• gezwollen lippen, gezwollen mond en gezwollen keel
• pijnlijke tong (tongpijn)
• richels in de tong
• rode, jeukende bultjes op de tong

Behandeling van jeukende tong

De onderliggende oorzaak van een jeukende tong is belangrijk om te weten want de behandeling is hierop afgestemd.

Allergie

Wanneer een allergeen (uitlokkende stof) een allergische reactie opwekt en hierdoor tongjeuk ontstaat, is het raadzaam om het allergeen te elimineren of beperken. Veroorzaken medicijnen jeuk aan de tong, dan is het raadzaam dat een arts andere medicijnen voorschrijft. Bij een ernstige allergische reactie is een antihistaminicum vereist. Dit medicijn vermindert de jeukende tong. Lijdt de patiënt aan een anafylactische shock, dan is een toediening met epinefrine (adrenaline) (eventueel via een epipen) meteen nodig.

Infectie

Jeukt de tong omwille van een infectie, dan behandelt de arts dit met antibiotica wanneer sprake is van een bacteriële oorzaak. Bij virale infecties ze de arts medicijnen in die de klachten verminderen. Daarnaast schrijft de arts ontstekingsremmende medicijnen en antivirale geneesmiddelen voor. Wanneer een schimmel de tong doet jeuken, is antischimmelmedicatie vereist, in medische termen gekend als ‘antimycotica’. Bij contactdermatitis is een behandeling met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) nodig. Verder is het raadzaam om antiseptisch mondwater te gebruiken. Hierdoor vermindert de ontsteking en de jeuk en voorkomt de patiënt een verspreiding van de infectie.

Huismiddeltjes voor tong die jeukt

Appelsap
Koud appelsap verlicht jeuk en een branderig gevoel aan de tong, en mindert pijn en irritatie aan de tong en keel. Appelsap heeft ontstekingsremmende eigenschappen. De koude temperatuur is belangrijk om de jeuk en pijn te ‘verdoven’.

Essentiële olie
Lavendelolie staat er voor bekend om een ontsteking te remmen. De tongjeuk vermindert en tevens bestrijdt deze olie infecties en ontstekingen.

Honing
Honing heeft antibacteriële eigenschappen, wat nuttig is om tongjeuk door een bacteriële infectie te bestrijden.

IJsschilfers
Stukjes ijs verzachten de jeuk aan de tong en de structuren rond de tong.

Kruidenboter
Kruidenboter bevat een natuurlijke substantie die jeuk en ontsteking aan de tong verlicht.

Muntblaadjes
Muntblaadjes verminderen de intensiteit van de jeuk. Hiervoor kauwt de patiënt twee keer per dag op enkele muntblaadjes.

Yoghurt
Yoghurt (eventueel met lijnzaad) zit boordevol vitamine B5, wat helpt bij de productie van steroïde hormonen. Hierdoor ontstaat een natuurlijk ontstekingsremmend middel dat de jeuk aan de tong vermindert, het immuunsysteem van het lichaam verstevigt en tevens het herstel bevordert.

Lees verder

• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongbijten: Oorzaken en symptomen van bijten op de tong
• Tongbiopsie: Onderzoek naar afwijkingen op tong
• Tongbultjes: Oorzaken van bultjes op de tong
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)