Tongbultjes: Oorzaken van bultjes op de tong

Op de tong bevinden zich smaakpapillen waarmee mensen kunnen proeven. In een aantal omstandigheden krijgen mensen te maken met bultjes op de tong. In de meeste gevallen zijn de tongbultjes het resultaat van eenvoudige oorzaken zoals roken, een slecht passend kunstgebit en een allergie. In enkele omstandigheden zijn tongbultjes echter wel het teken van een aandoening, zoals een infectie of zeer sporadisch zelfs kanker. Tongbultjes gaan vaak gepaard met pijn. Soms leiden ze ook tot problemen met het eten, praten, slikken en proeven. In veruit de meeste gevallen zijn tijdelijke tongbultjes aanwezig, maar soms verdwijnen de bultjes niet of zijn bijkomende symptomen aanwezig waardoor een medische behandeling vereist is.

• Aften
• Allergie
• Bloedarmoede (anemie)
• Brandende-tong-syndroom
• Fibroom
• Infecties
• Herpes
• Mondspruw
• Roodvonk
• Sinusitis
• Wratten
• Kawasaki-syndroom
• Leukoplakie
• Mondkanker
• Orale lichen planus
• Roken
• Slecht passend kunstgebit
• Stomatitis
• Trauma / Verwonding
• Vergrote papillen
• Voeding
• Voedingstekorten
• Huishoudmiddeltjes voor tongbultjes
• Alarmtekens

Aften

De precieze oorzaak van aften (afteuze mondzweren) is onbekend anno oktober 2020. Wel zijn risicofactoren gekend zoals ferriprieve anemie (ijzertekort in het bloed), inflammatoire darmaandoeningen (ontstekingsaandoeningen van de darm) (zoals de ziekte van Crohn), de ziekte van Behçet, stress, roken, erfelijke factoren en schade aan het mondslijmvlies (bijvoorbeeld door een slecht passend kunstgebit).

Allergie

Bij contact met een allergeen (uitlokkende stof) ontstaan mogelijk als allergische reactie bultjes op de tong.

Bloedarmoede (anemie)

Bloedarmoede gaat mogelijk gepaard met bultjes op de tong.

Brandende-tong-syndroom

Dit syndroom treedt op tijdens de menopauze en kenmerkt zich door een brandend gevoel in de tong.

Fibroom

Een fibroom is het meest voorkomende type bultje op de tong. Een fibroom is gevormd uit bindweefsel en ontstaat veelal door een mild trauma aan de tong (bijvoorbeeld per toeval op de tong bijten). Het goedaardig bultje blijft soms jaren op de tong aanwezig en wijzigt vrijwel niet van vorm. Wel opteert de arts vaak om het bultje te laten verwijderen om kanker of een andere ernstige aandoening uit te sluiten.

Infecties

Herpes

Herpes is verantwoordelijk voor pijnlijke rode bultjes op de tong (meestal aan de voorkant van de tong). Deze virale infectie duurt meestal zeven dagen.

Mondspruw

Mondspruw is een schimmelinfectie die in de mond voorkomt en veroorzaakt is door de schimmel Candida albicans (candidiasis). Risicofactoren voor de schimmelinfectie zijn onder andere het gebruik van steroïden en antibiotica omdat ze goede bacteriën doden en diabetes mellitus (suikerziekte). De aandoening komt het vaakst voor bij ouderen of kleine kinderen. Antimycotica (schimmeldodende medicijnen) behandelen mondspruw.

Roodvonk

Roodvonk is een streptokokkeninfectie die soms rode bultjes op de tong veroorzaakt. Koorts, keelpijn en een huiduitslag gaan ook gepaard met de bacteriële infectie. De arts schrijft antibiotica voor voor de behandeling van roodvonk.

Sinusitis

Iedereen heeft natuurlijke bultjes aan de achterkant van de tong, maar door bijvoorbeeld een bijholteontsteking (sinusitis), een verkoudheid en andere infecties ontstaat mogelijk irritatie aan de smaakpapillen aan de achterkant van de tong, hetgeen zorgt voor een rode verkleuring van de bultjes.

Wratten

Wratten zijn een gevolg van een infectie. Deze komen overal in en rond de mond voor. De meest voorkomende oorzaak is het plaatsen van een besmette vinger in de mond. Wratten hebben een andere kleur dan bultjes op de achterkant van de tong.

Kawasaki-syndroom

Het Kawasaki-syndroom treft kinderen onder de vijf jaar. Hierbij zijn de bloedvaten aangetast, en ontstaan tongbultjes.

Leukoplakie

Cellen in de mond beginnen buitensporig te groeien, waardoor verdikte witte vlekken langs mond en tong ontstaan. Leukoplakie is soms een vroeg teken van kanker. Roken vormt een risicofactor voor de aandoening.

Mondkanker

Als een tongbultje na twee of drie weken nog steeds aanwezig is, is dit mogelijk een vroeg teken van mondkanker.

Orale lichen planus

De inflammatoire aandoening (ontstekingsaandoening) lichen planus veroorzaakt witte plekken en zweren aan de binnenkant van de mond. Mogelijk ontwikkelen zich bultjes en rode zweren langs de tong. Het beoefenen van een goede hygiëne in combinatie met het vermijden van pittig en zuur voedsel is nodig om orale lichen planus te voorkomen.

Roken

Overmatig roken irriteert de tong en veroorzaakt bultjes.

Slecht passend kunstgebit

Een slecht passend kunstgebit leidt tot letsels aan de zijkant van de tong. Het is belangrijk om dit probleem te bespreken met de tandarts zodat hij dit kan verhelpen.

Stomatitis

Stomatitis (ontsteking van het slijmvlies in en rond de mondholte) is het gevolg van slechte mondhygiëne.

Trauma / Verwonding

Tongbijten, verbranding van de tong (bijvoorbeeld door iets te eten dat recht uit de oven komt) of andere traumatische letsels aan de tong veroorzaken mogelijk tijdelijke bultjes aan de tong. Tongpijn is vaak geassocieerd met een trauma aan de tong.

Vergrote papillen

Bultjes aan de achterkant van de tong zijn soms het gevolg van vergrote smaakpapillen omdat ze geïrriteerd raken en opzwellen.

Voeding

Het eten van zout of suikerhoudend voedsel leidt tot een rode kleur van de natuurlijke bultjes op de tong (papillen).

Voedingstekorten

Een tekort aan bepaalde vitaminen (vitaminetekorten) leidt tot tongbultjes.

Huishoudmiddeltjes voor tongbultjes

Volgende zelfzorgmaatregelen verminderen mogelijk de bultjes op de tong:

• een goede mondhygiëne hanteren door de tanden te poetsen, de tanden te flossen en de mond te spoelen
• koud en zacht voedsel eten zoals yoghurt
• met warm zout water gorgelen
• op muntblaadjes kauwen
• regelmatig een tandarts bezoeken om eventuele veranderingen in de mondgezondheid te ontdekken
• uitlokkend voedsel vermijden bij allergieën
• uitlokkend voedsel vermijden die de pijn en zwelling van bultjes mogelijk verergeren, zoals zout of zuur voedsel

Alarmtekens

Wanneer de bulten op de tong blijven vergroten en verkleuren, is het verstandig om onmiddellijk een arts te raadplegen. Zijn de tongbultjes al enkele weken aanwezig, dan is een doktersbezoek ook nodig. Als de bultjes zich slechts aan één zijde van de tong bevinden en de patiënt heeft hiervoor geen verklaring, is dit ook een teken waarmee de patiënt best een arts raadpleegt.

Lees verder

• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongbijten: Oorzaken en symptomen van bijten op de tong
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)
• Tongvlekken: Oorzaken van plekjes of vlekjes op de tong
• Jeukende tong: Oorzaken van jeuk aan tong (tongjeuk)