Tongbultjes: Oorzaken van bultjes op de tong
Op de tong bevinden zich smaakpapillen waarmee mensen kunnen proeven. In een aantal omstandigheden krijgen mensen te maken met bultjes op de tong. In de meeste gevallen zijn de tongbultjes het resultaat van eenvoudige oorzaken zoals roken, een slecht passend kunstgebit en een allergie. In enkele omstandigheden zijn tongbultjes echter wel het teken van een aandoening, zoals een infectie of zeer sporadisch zelfs kanker. Tongbultjes gaan vaak gepaard met pijn. Soms leiden ze ook tot problemen met het eten, praten, slikken en proeven. In veruit de meeste gevallen zijn tijdelijke tongbultjes aanwezig, maar soms verdwijnen de bultjes niet of zijn bijkomende symptomen aanwezig waardoor een medische behandeling vereist is.

Tongbultjes zijn mogelijk het resultaat van aften, die tot stand komen door een slecht passend kunstgebit /
Bron: Jim Sneddon, Flickr (CC BY-2.0)Aften
De precieze oorzaak van aften (
afteuze mondzweren) is onbekend anno oktober 2020. Wel zijn risicofactoren gekend zoals
ferriprieve anemie (ijzertekort in het bloed),
inflammatoire darmaandoeningen (ontstekingsaandoeningen van de darm) (zoals de
ziekte van Crohn), de
ziekte van Behçet,
stress, roken, erfelijke factoren en schade aan het mondslijmvlies (bijvoorbeeld door een slecht passend
kunstgebit).
Allergie
Bij contact met een allergeen (uitlokkende stof) ontstaan mogelijk als
allergische reactie bultjes op de tong.
Bloedarmoede (anemie)
Bloedarmoede gaat mogelijk gepaard met bultjes op de tong.
Brandende-tong-syndroom
Dit syndroom treedt op tijdens de
menopauze en kenmerkt zich door een
brandend gevoel in de tong.
Fibroom
Een
fibroom is het meest voorkomende type bultje op de tong. Een fibroom is gevormd uit bindweefsel en ontstaat veelal door een mild trauma aan de tong (bijvoorbeeld per toeval op de tong bijten). Het goedaardig bultje blijft soms jaren op de tong aanwezig en wijzigt vrijwel niet van vorm. Wel opteert de arts vaak om het bultje te laten verwijderen om
kanker of een andere ernstige aandoening uit te sluiten.
Infecties
Herpes
Herpes is verantwoordelijk voor
pijnlijke rode bultjes op de tong (meestal aan de voorkant van de tong). Deze virale infectie duurt meestal zeven dagen.
Mondspruw
Mondspruw is een schimmelinfectie die in de mond voorkomt en veroorzaakt is door de schimmel
Candida albicans (
candidiasis). Risicofactoren voor de schimmelinfectie zijn onder andere het gebruik van
steroïden en
antibiotica omdat ze goede bacteriën doden en
diabetes mellitus (suikerziekte). De aandoening komt het vaakst voor bij ouderen of kleine kinderen.
Antimycotica (schimmeldodende medicijnen) behandelen mondspruw.
Roodvonk
Roodvonk is een
streptokokkeninfectie die soms rode bultjes op de tong veroorzaakt.
Koorts, keelpijn en een
huiduitslag gaan ook gepaard met de bacteriële infectie. De arts schrijft antibiotica voor voor de behandeling van roodvonk.
Sinusitis
Iedereen heeft natuurlijke bultjes aan de achterkant van de tong, maar door bijvoorbeeld een bijholteontsteking (
sinusitis), een
verkoudheid en andere infecties ontstaat mogelijk irritatie aan de smaakpapillen aan de achterkant van de tong, hetgeen zorgt voor een rode verkleuring van de bultjes.
Wratten
Wratten zijn een gevolg van een infectie. Deze komen overal in en rond de mond voor. De meest voorkomende oorzaak is het plaatsen van een besmette
vinger in de mond. Wratten hebben een andere kleur dan bultjes op de achterkant van de tong.
Kawasaki-syndroom
Het
Kawasaki-syndroom treft kinderen onder de vijf jaar. Hierbij zijn de bloedvaten aangetast, en ontstaan tongbultjes.
Leukoplakie
Cellen in de mond beginnen buitensporig te groeien, waardoor verdikte witte vlekken langs mond en tong ontstaan.
Leukoplakie is soms een vroeg teken van kanker. Roken vormt een risicofactor voor de aandoening.
Mondkanker
Als een tongbultje na twee of drie weken nog steeds aanwezig is, is dit mogelijk een vroeg teken van
mondkanker.
Orale lichen planus
De inflammatoire aandoening (ontstekingsaandoening)
lichen planus veroorzaakt witte plekken en zweren aan de binnenkant van de mond. Mogelijk ontwikkelen zich bultjes en rode zweren langs de tong. Het beoefenen van een goede hygiëne in combinatie met het vermijden van pittig en zuur voedsel is nodig om orale lichen planus te voorkomen.

Roken vormt een risicofactor voor bultjes op de tong /
Bron: Geralt, PixabayRoken
Overmatig
roken irriteert de tong en veroorzaakt bultjes.
Slecht passend kunstgebit
Een slecht passend kunstgebit leidt tot letsels aan de zijkant van de tong. Het is belangrijk om dit probleem te bespreken met de tandarts zodat hij dit kan verhelpen.
Stomatitis
Stomatitis (
ontsteking van het slijmvlies in en rond de mondholte) is het gevolg van slechte
mondhygiëne.
Trauma / Verwonding
Tongbijten, verbranding van de tong (bijvoorbeeld door iets te eten dat recht uit de oven komt) of andere traumatische letsels aan de tong veroorzaken mogelijk tijdelijke bultjes aan de tong.
Tongpijn is vaak geassocieerd met een trauma aan de tong.
Vergrote papillen
Bultjes aan de achterkant van de tong zijn soms het gevolg van vergrote smaakpapillen omdat ze geïrriteerd raken en opzwellen.
Voeding
Het eten van zout of suikerhoudend voedsel leidt tot een rode kleur van de natuurlijke bultjes op de tong (papillen).
Voedingstekorten
Een tekort aan bepaalde
vitaminen (
vitaminetekorten) leidt tot tongbultjes.
Huishoudmiddeltjes voor tongbultjes
Volgende zelfzorgmaatregelen verminderen mogelijk de bultjes op de tong:
- een goede mondhygiëne hanteren door de tanden te poetsen, de tanden te flossen en de mond te spoelen
- koud en zacht voedsel eten zoals yoghurt
- met warm zout water gorgelen
- op muntblaadjes kauwen
- regelmatig een tandarts bezoeken om eventuele veranderingen in de mondgezondheid te ontdekken
- uitlokkend voedsel vermijden bij allergieën
- uitlokkend voedsel vermijden die de pijn en zwelling van bultjes mogelijk verergeren, zoals zout of zuur voedsel
Alarmtekens
Wanneer de bulten op de tong blijven vergroten en verkleuren, is het verstandig om onmiddellijk een arts te raadplegen. Zijn de tongbultjes al enkele weken aanwezig, dan is een doktersbezoek ook nodig. Als de bultjes zich slechts aan één zijde van de tong bevinden en de patiënt heeft hiervoor geen verklaring, is dit ook een teken waarmee de patiënt best een arts raadpleegt.
Lees verder