Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid

Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid Een wrat is een klein huidgezwelletje dat overal op het lichaam mogelijk verschijnt. Wratten resulteren uit virussen van de humaan papillomavirus (HPV)-familie. De meest gekende wratten verschijnen op de voetzolen of op de handen, maar ook nog andere wratsoorten zijn bekend die elders op het lichaam leiden tot wratvorming. De meeste wratten verdwijnen vanzelf. In sommige gevallen (bijvoorbeeld pijn en ongemak) is een medische behandeling nodig. Diverse behandelingsopties zijn inzetbaar voor het verwijderen van de wrat(ten). De aandoening is zelden ernstig, maar sommige typen virussen die genitale wratten veroorzaken, veroorzaken mogelijk kanker. Dankzij enkele adviezen is het tot slot mogelijk om de vorming van een wrat te verkleinen.

Synoniemen

Verruca is de medische term voor een wrat. Het meervoud van verruca is ‘verrucae’.

Epidemiologie van verrucae

Circa één op de drie kinderen en tieners krijgt te maken met wratten. Ongeveer één op de twintig tot één op de dertig volwassenen kampt met een wrat. Het immuunsysteem van volwassenen is wellicht vaak beter ontwikkeld om wratvorming te voorkomen.

De verspreiding van het virus verloopt door het delen van persoonlijke voorwerpen / Bron: Pexels, PixabayDe verspreiding van het virus verloopt door het delen van persoonlijke voorwerpen / Bron: Pexels, Pixabay

Oorzaken van wratjes op huid

Wratten zijn gezwellen op de huid veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV, wratvirus). HPV-virussen veroorzaken een overmatige en snelle groei van keratine (een hard eiwit op de bovenste huidlaag). Verschillende HPV-stammen veroorzaken verschillende wratten. Het wratveroorzakende virus verspreidt zich door een nauw contact tussen huid en huid en door contact met persoonlijke voorwerpen zoals handdoeken of schoenen. Het virus verspreidt zich naar andere lichaamsdelen door aan de wrat te krabben of aan een wrat te bijten, op de vingers te zuigen (vingerzuigen), op de vingernagels te bijten (wanneer zich wratten rond de nagels bevinden) of door het scheren van het gezicht of de benen.

Risicofactoren

Patiënten met een zwak immuunsysteem (hiv / aids, gebruik immunosuppressiva, na een transplantatie) lopen meer kans op het krijgen van wratten. Ook wanneer patiënten een natte of beschadigde huid hebben en in contact komen met ruwe oppervlakken, is de kans op een infectie verhoogd. Wanneer een patiënt bijvoorbeeld een wondje heeft op de voetzool, dan ontwikkelt hij sneller een wrat wanneer hij met de blote voeten rondloopt in een openbaar zwembad. De omgang met rauw vlees als beroep (bijvoorbeeld door slachtarbeiders of slagerijwerknemers) verhoogt ook het risico op het krijgen van wratten. Patiënten met eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) zijn tot slot ook vaker aangetast.

Soorten wratten

Draadvormige wratten (verruca filiformis)

Draadvormige wratten zijn lang en dun van vorm. Ze groeien snel op de oogleden (oogwratten), de nek en de oksels.

Genitale wratten

Een HPV-infectie is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening. Sommige stammen van HPV veroorzaken wratten op, in of rond de geslachtsorganen. Deze staan bekend als ‘genitale wratten’. Ze zien eruit als kleine vleeskleurige, roze of rode gezwellen. De wratten lijken soms op de kleine delen van een bloemkool of ze zijn heel klein en moeilijk te zien. Ze verschijnen vaak in clusters van drie of vier. Soms groeien ze erg snel en verspreiden ze zich naar andere gebieden. De wratjes zijn meestal niet pijnlijk, hoewel ze bij een aantal patiënten milde pijn, bloeding en jeuk veroorzaken. Deze wratten zijn potentieel ernstig. Bij vrouwen leiden ze tot baarmoederhalskaker (symptomen van abnormale vaginale bloedingen), anuskanker (kanker in anus met anale bloedingen en anale jeuk) of vulvovaginale kanker. Bij mannen veroorzaken de wratjes soms anuskanker en peniskanker. Alle patiënten met genitale wratten moeten de arts raadplegen voor een grondige beoordeling.

Gewone wratten (verruca vulgaris)

Gewone wratten zijn het vaakst voorkomende type. Hierbij verschijnen wratjes op bijvoorbeeld de knokkels, de vingers, de ellebogen, de knieën en elk gebied met een gebarsten huid, al komen ze mogelijk overal voor op het lichaam. Ze hebben een stevig, verheven, ruw oppervlak en hebben een bloemkoolachtig uiterlijk. Kleine, donkere vlekken bevinden zich in de wratten. Deze ‘zaadwratten’ zijn gestolde bloedvaten die vaak zichtbaar zijn bij gewone wratten.

Mozaïekwratten

Mozaïekwratten zijn meerdere voetwratten in een groot cluster. In tegenstelling tot moedervlekken, hebben wratten vaak dezelfde kleur als de huid van de patiënt. Wratten bevatten geen pus tenzij ze geïnfecteerd raken. Als een infectie optreedt, is een behandeling met antibiotica vereist.

Plantaire wratten

Voetwratten (plantaire verrucae) verschijnen op de voetzolen, hielen en tenen. De vleeskleurige of lichtbruine knobbeltjes groeien meestal in de huid omdat het gewicht van de patiënt op de voetzool drukt. Ze hebben normaalgesproken een kleine centrale zwarte punt omgeven door hard, wit weefsel. Voetwratten zijn vaak moeilijk te verwijderen.

Vlakke wratten (platte wratten)

Vlakke wratten zijn rond, plat en glad. Ze hebben een gelig, bruinachtig of huidkleurig uiterlijk. Meestal groeien deze wratjes op in de zon blootgestelde gebieden, zoals het gezicht en de handen. Ook plaatsen die de patiënt vaak scheert, zijn mogelijk getroffen. Vaak komen meerdere wratten voor, mogelijk tussen de twintig en honderd. Platte wratten verdwijnen meestal zonder behandeling. Kinderen en tieners zijn vaker door dit type aangetast dan volwassenen.

Symptomen

Een wrat is een plaatselijke verdikking van de opperhuid (ruwe textuur) met vorming van papillen (tepeltjes). Het uiterlijk van een wrat hangt af van de locatie op het lichaam en de dikte van de huid. Wratten zien er bijvoorbeeld vaak uit als een stevige blaar of een kleine bloemkool. In een wrat bevinden zich zwarte stippen. Dit zijn bloedvaten die mogelijk een bloeding veroorzaken. Eén of soms vele wratten tegelijkertijd verschijnen bij de patiënt. Deze zijn al dan niet pijnlijk.

Diagnose en onderzoeken

Een arts onderzoekt de wrat(ten) en is op basis van het uiterlijk dan al in staat om de diagnose te stellen. Af en toe neemt hij weefsel weg (biopsie) voor verder onderzoek.

Behandelingen van wrat

Een behandeling voor wratten is geïndiceerd:
  • bij patiënten met cosmetische problemen
  • bij patiënten met een zwak immuunsysteem
  • bij patiënten met tekenen van een infectie (pus, korstvorming)
  • bij wratten die groot zijn
  • bij wratten die pijn en ongemak veroorzaken
  • bij wratten die talrijk zijn
  • bij wratten die zich bevinden in gevoelige gebieden (geslachtsorganen, mond, neusgaten)
  • bij wratten met kleurwijzigingen

Candida-antigeeninjecties

Het menselijke immuunsysteem merkt geen wrat op. Bij een plaatselijke stimulatie van het immuunsysteem, gaan sommige geactiveerde immuuncellen in het gebied dit wel herkennen en actie ondernemen. De arts gebruikt deze procedure niet bij zwangere vrouwen. Littekenvorming komt niet voor.

Cantharidine

De arts gebruikt soms Cantharidine, een stof met een extract van een oliekever (blaarkever). De arts bedekt het behandelde gebied met een verband. Op het gebied ontstaat vervolgens een pijnloze blaar die soms wel wat ongemakkelijk is. De blaar haalt de wrat als het ware uit de huid waarna de arts vier tot zes uur later het dode wratgedeelte kan verwijderen.

Chirurgie

Chirurgie bij wratten komt zelden voor. Soms is een operatie nodig als andere behandelingen niet effectief zijn. De meeste wratten schaaft de arts weg met een chirurgisch scheermes onder lokale anesthesie (plaatselijk verdovende geneesmiddelen). Om zeker te zijn dat de wrat volledig verwijderd is, moeten patiënten vaak nog topische crème aanbrengen op de huid, zelfs na de chirurgische ingreep. Vaak ontwikkelt de patiënt na de operatie littekens die niet verdwijnen.

Cryotherapie

Bij cryotherapie sproeit de arts invriesvloeistof, vaak stikstof, op de wrat wat de cellen vernietigt. Daarna ontwikkelt zich een blaar, waarop geleidelijk korstvorming ontstaat. Deze blaar valt uiteindelijk van de huid af na ongeveer een week. Bij een grote wrat is vaak een lokaal verdovingsmiddel nodig en gebeurt het verwijderen hiervan in meerdere sessies. Een apotheker verkoopt dimethylether of propaanspray voor zelftoediening. Deze mag de patiënt niet op het gezicht gebruiken. De zelftoedieningsmethode is doorgaans minder effectief dan cryotherapie die de arts gebruikt.

Laserbehandeling

Een laserbehandeling maakt gebruik van een precieze laserstraal om de wrat te vernietigen.

Salicylzuur

De meeste vrij verkrijgbare topische (op de huid aangebrachte) crèmes, gels en medicinale pleisters bevatten salicylzuur. De patiënt beschermt de huid rond de wrat voordat hij start met de behandeling. Salicylzuur vernietigt namelijk mogelijk de gezonde huid. Het aanbrengen van vaseline of een likdoornpleister op de huid rond de wrat biedt bescherming tegen beschadiging. Het aanbrengen van salicylzuur op het gezicht is niet aanbevolen. Sommige tips verbeteren de effectiviteit van de behandeling met salicylzuur. Door namelijk wekelijks de wrat in te wrijven met een puimsteen of nagelvijl, is het mogelijk om dood weefsel van het wratoppervlak te wrijven. Hierdoor verzacht de wrat. De puimsteen of nagelvijl mag de patiënt wel niet gebruiken op een ander lichaamsdeel of doorgeven aan een andere persoon omdat de virale infectie besmettelijk is. Voordat de patiënt het medicijn aanbrengt, brengt hij het getroffen lichaamsdeel eerst gedurende vijf minuten in het water. De behandeling past de patiënt normaal gesproken dagelijks toe gedurende ongeveer drie maanden. Als de huid pijnlijk wordt, moet hij de behandeling staken.

Andere behandelingen

De arts gebruikt andere mogelijke technieken om wratachtige gezwellen te verwijderen wanneer de standaardbehandelingen niet effectief zijn, zoals:
  • Bleomycine of Blenoxane (injectie van dit medicijn in de wrat doodt het virus; Bleomycine is ook inzetbaar voor de behandeling van sommige soorten kanker)
  • ducttape
  • elektrocauterisatie
  • fotodynamische therapie
  • immunotherapie (het immuunsysteem van de patiënt probeert de wratten te vernietigen)
  • retinoïden, afgeleiden van vitamine A (verstoren de huidcelgroei van de wrat)

Prognose van huidgezwelletjes

Bij kinderen gaan wratten vaak vanzelf weg zonder medische behandeling binnen enkele weken tot vijf jaar, afhankelijk van de locatie en het aantal wratten. Bij volwassenen blijven ze meestal langer zitten dan bij kinderen. Chemische huidbehandelingen zijn meestal effectief voor de behandeling van deze huidgezwelletjes. Indien deze behandelingen niet werken, zet de arts verschillende andere therapieën in. Doorgaans zijn gewone wratten, vooral rond de vingernagels en teennagels, moeilijk volledig of permanent te verwijderen. Als de wrat verwijderd is, maar het virus is nog in het lichaam aanwezig, keert de wrat namelijk mogelijk terug.

De handen grondig wassen na het aanraken van een wrat is noodzakelijk / Bron: Gentle07, PixabayDe handen grondig wassen na het aanraken van een wrat is noodzakelijk / Bron: Gentle07, Pixabay

Preventie van gezwellen op huid

Om het risico op het krijgen of verspreiden van wratten te verkleinen, zijn volgende tips nuttig:
  • dagelijks de sokken vervangen
  • de handen grondig wassen na het aanraken van een wrat
  • de handen zo schoon en droog mogelijk houden
  • doucheschoenen of slippers dragen bij het gebruik van openbare douches of het wandelen in de buurt van openbare zwembaden
  • een andere nagelknipper gebruiken dan bij de geïnfecteerde nagel
  • gebieden met wratten niet borstelen, kammen, scheren of doorknippen
  • geen andere handdoeken, washandjes of andere persoonlijke voorwerpen delen
  • geen schoenen en sokken met andere mensen delen
  • niet op de nagels bijten als wratten in de buurt zijn
  • niet op wratten krabben (zorgt mogelijk voor de verspreiding van de infectie)
  • veilige geslachtsgemeenschap uitoefenen
  • wratten bedekken met een waterdichte pleister tijdens het zwemmen, en sokken of handschoenen elders (bijvoorbeeld in de sportschool)
  • wratten van andere patiënten niet aanraken

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat moet je doen tegen wratten?Wat moet je doen tegen wratten?Wratten zijn een soort pukkeltjes die vaak op de voeten voorkomen. Het is een soort eeltachtig bultje wat op de huid zit…
Wat is een wrat en wat is er aan te doenWat is een wrat en wat is er aan te doenEen wrat is een bobbel op de huid die door een virus wordt veroorzaakt. Het virus dringt de cellen van de huid binnen en…
Wratten: soorten, oorzaken en behandelingWratten: soorten, oorzaken en behandelingWratten worden door een virus veroorzaakt. Zodra het virus in aanraking komt met je huid, kun je wratten krijgen. Je loo…
Wat zijn wratten en wat kun je er tegen doen?Wat zijn wratten en wat kun je er tegen doen?Bijna elk mens krijgt ze wel eens in zijn leven: wratten. Meestal geven ze geen grote gezondheidsproblemen, maar toch zi…

Hyperkeratose (verhoorning huid): Vormen van verdikte huidHyperkeratose (verhoorning huid): Vormen van verdikte huidHyperkeratose (hyperkeratosis) is een huidaandoening waarbij de patiënt op bepaalde huidgebieden kampt met een verhoorni…
Pijnlijke aders: oorzaken, symptomen, behandeling & zelfzorgPijnlijke aders: oorzaken, symptomen, behandeling & zelfzorgPijnlijke aders zijn vaak een symptoom dat voortkomt uit aderwanden. Een ader of vene is een bloedvat dat zorgt voor de…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: De:Raimar, Wikimedia Commons (Publiek domein/bewerkt)
  • Geraadpleegd op 13 april 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • How to treat a wart, https://www.medicalnewstoday.com/articles/155039.php
  • Learn About Warts – Types, Documentation with ICD-10 Codes, http://www.outsourcestrategies.com/blog/2017/08/learn-about-warts-types-documentation-with-icd-10-codes.html
  • Skin Conditions and Warts, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/warts#1
  • WARTS AND ALL: ARE YOU DEALING WITH ONE OF THESE 5 COMMON TYPES OF WART?, http://clearlyderm.com/common-types-of-warts/
  • Warts, https://medlineplus.gov/warts.html
  • Warts, https://www.webmd.boots.com/skin-problems-and-treatments/guide/warts-symptoms-treatments-causes
  • Warts: Overview, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0072770/
  • Wratten, https://www.cm.be/ziekte-en-behandeling/klachten-en-ziekten/wratten
  • Afbeelding bron 1: Pexels, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Gentle07, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 18-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.