Streptokokkeninfectie: Infectie met Streptococcus-bacteriën

Een streptokok (Streptococcus) betekent letterlijk 'kettingkok'. Het betreft een kogelronde bacterie die in rijen ligt en verschillende ziekten en etteringen kan veroorzaken. Streptokokken A zijn een groep bacteriën die veel voorkomt bij mensen en zich op verschillende manieren kan verspreiden. Deze bacteriën veroorzaken milde tot ernstige symptomen aan de huid, keel, longen, bloed, hersenen, en meer. Streptokokken kunnen patiënten van elke leeftijd treffen. Bij milde infecties is niet altijd een behandeling nodig, maar ernstige gevallen vereisen vaak ziekenhuisopname en een antibioticabehandeling. De prognose van een streptokokkeninfectie is meestal zeer goed, hoewel er bij sommige patiënten levensbedreigende complicaties kunnen optreden.

• Soorten en symptomen van streptokokkeninfecties
• Groep A-streptokokken
• Groep B-streptokokken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van streptokokkeninfecties
• Streptokokken A
• Streptokokken B
• Complicaties van streptokokkeninfecties

Soorten en symptomen van streptokokkeninfecties

Er zijn meer dan twintig verschillende soorten streptokokken, opgesplitst in twee hoofdgroepen: groep A en groep B.

Groep A-streptokokken

Groep A-streptokokkeninfecties komen vaak voor op de huid en in de keel en zijn een veelvoorkomende oorzaak van infecties bij zowel volwassenen als kinderen.

Milde infecties
Veruit de meeste groep A-streptokokkeninfecties zijn mild. Milde bacteriële infecties veroorzaakt door groep A-streptokokken omvatten:

Cellulitis
Cellulitis is een infectie van de diepere lagen van de huid, meestal de benen. Risicofactoren zijn zwaarlijvigheid, een verzwakt immuunsysteem, slecht gecontroleerde suikerziekte, problemen met de bloedsomloop en eerder waterpokken of gordelroos.

Erysipelas (wondroos, belroos)
Erysipelas is een acute, besmettelijke huidziekte die een vuurrode huiduitslag met een rode rand veroorzaakt.

Impetigo
Impetigo is een huidinfectie die blaarvorming veroorzaakt rond de neus, mond, armen, romp of benen.

Keelontsteking
De patiënt heeft een pijnlijke en rode keel (keelpijn) en slikproblemen. De amandelen kunnen gezwollen zijn met witte vlekken. Verspreiding gebeurt via de lucht door hoesten en niezen.

Middenoorontsteking (otitis media)
Een middenoorontsteking veroorzaakt oorpijn, braken, gebrek aan energie, slechthorendheid, koorts en tijdelijk gehoorverlies.

Sinusitis
Bij sinusitis zijn de kleine holtes achter het voorhoofd en de jukbeenderen ontstoken, wat een verstopte neus of loopneus en een kloppende pijn in het gezicht veroorzaakt.

Invasieve infecties
Invasieve groep A-streptokokkeninfecties zijn zeldzamer en komen meestal voor bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Deze infecties zijn ernstiger en kunnen zijn:

• Longontsteking: Symptomen zijn aanhoudend hoesten, ademhalingsproblemen en pijn op de borst.
• Toxisch shock syndroom: Een ernstige, wijdverspreide infectie van het bloed en meerdere organen.
• Meningitis: Symptomen zijn ernstige hoofdpijn, braken, stijve nek, fotofobie en een opvallende vlekkerige rode huiduitslag.
• Necrotiserende fasciitis: Deze vleesetende ziekte veroorzaakt weefselversterf.
• Roodvonk: Volgt op een keelontsteking en veroorzaakt een rode huiduitslag op het lichaam.
• Sepsis: Bloedvergiftiging met symptomen zoals koorts, een snelle hartslag en een snelle ademhaling.

Groep B-streptokokken

Groep B-streptokokken leven meestal onschadelijk in het spijsverteringsstelsel en (bij vrouwen) in de vagina. Deze infecties zijn zeldzamer omdat de meeste mensen snel immuniteit ontwikkelen. Groep B-streptokokken kunnen pasgeboren baby's ernstig treffen.

Zwangerschap en baby's

Circa 20% van de vrouwen heeft groep B-streptokokken in de vagina en/of het spijsverteringsstelsel. Baby's kunnen besmet raken via vruchtwater of tijdens de bevalling. Risicofactoren zijn onder andere een vroeggeboorte, voorgeschiedenis van groep B-streptokokkeninfectie en een meerlingenzwangerschap. Bij pasgeborenen veroorzaken groep B-streptokokken bloedinfecties, longontsteking of meningitis.

Symptomen bij pasgeborenen binnen de eerste twaalf uur na de geboorte zijn:

• Ongebruikelijk hoge of lage temperatuur
• Ongebruikelijk snelle ademhaling (tachypneu) of langzame ademhaling (bradypneu)
• Ongebruikelijk snelle hartslag (tachycardie) of langzame hartslag (bradycardie)
• Grommend geluid bij het ademen
• Niet reageren
• Prikkelbaarheid
• Slapte
• Voedingsproblemen

Volwassenen
Bij volwassenen, vooral ouderen of verzwakte patiënten, kunnen groep B-streptokokken urineweginfecties, bloedinfecties, huidinfecties en longontsteking veroorzaken.

Diagnose en onderzoeken

Streptokokken A
Een infectie met streptokokken A wordt gediagnosticeerd met een uitstrijkje van het aangetaste weefsel of speeksel. Een bloedonderzoek kan nuttig zijn om antilichamen op te sporen die tegen de infectie vechten. Bij invasieve infecties kunnen de bacteriën in het bloed worden opgespoord.

Streptokokken B
Bij baby's wordt de diagnose bevestigd met bloed- en urineonderzoek.

Behandeling van streptokokkeninfecties

Streptokokken A

Milde infecties
Milde streptokokken A-infecties verdwijnen meestal zonder behandeling. NSAID’s zoals ibuprofen en paracetamol verlichten koorts en pijn. Antibiotische crèmes of een orale antibioticakuur zijn nodig voor huidinfecties.

Invasieve infecties
Voor een ernstigere streptokokken A-infectie zijn penicilline en andere intraveneuze antibiotica nodig.

Streptokokken B

Bij een zwangerschap met meerlingen kan preventief intraveneus antibiotica worden gegeven tijdens de bevalling om de kans op infectie bij de pasgeborene te verkleinen. Bij de baby zijn antibiotica ook noodzakelijk.

Complicaties van streptokokkeninfecties

Infecties met streptokokken kunnen leiden tot ernstige complicaties. Behandelbare complicaties omvatten:

• Abcesvorming
• Gehoorverlies
• Nierproblemen
• Septische artritis
• Reumatische koorts
• Hartproblemen

Lees verder

• Stafylokokkeninfectie: Infectie met Staphylococcus-bacteriën
• Reumatische koorts: Complicatie van streptokokkeninfectie