Roodvonk (scarlatina) en angina tonsillaris

Beide ziektebeelden worden veroorzaakt door de Streptococcus pyogenes, ook wel bekend onder de naam hemolytische streptokok behorend tot groep A. De patiënt krijgt plotseling koorts, keelpijn en algemene klachten van hoofdpijn, misselijkheid en braken. De behandeling bestaat uit het toedienen van penicilline. Er kunnen verschillende complicaties voorkomen. Roodvonk en angina tonsillaris hebben dezelfde verschijnselen en complicaties, het enige verschil is de verkleuring van de huid bij roodvonk.

Roodvonk (scarlatina) en angina tonsillaris

Beide ziektebeelden worden veroorzaakt door de Streptococcus pyogenes, ook wel bekend onder de naam hemolytische streptokok behorend tot groep A.

Roodvonk

Symptomen

Na een incubatietijd van gewoonlijjk een tot twee dagen krijgt de patiënt plotseling koorts, keelpijn en algemene klachten van hoofdpijn, misselijkheid en braken. De koorts normaliseert zich binnen enkele dagen. Enkele uren tot een à twee dagen na het begin van de ziekte ontstaat er een wegdrukbare rode verkleuring van de huid, die op rood 'kippenvel' lijkt.
Karakteristiek is dat de neus-kindriehoek vrij van exantheem (rode verkleuring) blijft.
In de mond is de verkleuring eveneens zichtbaar en er is bevendien een wit beslag op de tonsillen (keelamandelen). De tong heeft aanvankelijk ook een wit beslag, later wordt hij felrood en krijgt hij het uiterlijk van een framboos (frambozentong).

De lymfeklieren in de hals zijn pijnlijk en gezwollen. Na genezing treedt een vervelling op, die gepaard gaat met een fijne schilfering van de huid.

Behandeling

De behandeling bestaat uit het toedienen van penicilline. Totdat de koorts verdwenen is, dient de patiënt bedrust te houden. Bij ernstige pijnklachten kunnen eventueel pijnstillers worden toegediend.

Complicaties

Er kunnen verschillende complicaties voorkomen waaronder een peritonsillitis (ontsteking van het weefsel rondom de keelamandelen), otitis media acuta (infectie van het middenoor) en een lymfeklierontsteking. Vooral acuut reuma met hartafwijking en acute glomerulonefritis (nierfilterontsteking) zijn gevaarlijk en maken het noodzakelijk dat de patiënt gedurende enige tijd na genezing wordt gecontroleerd.
Bij acuut reuma kan een tweede infectie levensbedreigende gevolgen hebben die dan ook voorkomen moeten worden. Er wordt hiertoe gedurende minimaal vijf jaar penicilline toegediend.

Angina Tonsillaris

Angina Tonsillaris kan worden veroorzaakt door de Streptococcus pyogenes, maar ook door virussen.

De patiënt met een streptokokkeninfectie wordt meestal plotseling ziek met koorts en ontwikkelt keel- en slikpijn. Bij onderzoek zijn de tonsillen rood, gezwollen en bedekt met een wit beslag. De klieren in de hals zijn pijnlijk en gezwollen. Het betreft eigenlijk roodvonk zonder de bekende huidveranderingen.

Het onderzoek bestaat uit het maken van een keeluitstrijkje. Indien streptokokken worden gekweekt, wordt een behandeling met penicilline ingesteld. De complicaties zijn gelijk aan die van roodvonk.