Impetigo: Bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen

Impetigo (krentenbaard) is een bacteriële huidaandoening die etterige huiduitslag op het gezicht en de ledematen veroorzaakt. De aandoening komt vooral voor bij jonge kinderen, maar ook volwassenen kunnen erdoor getroffen worden. Bij de diagnose neemt de arts vaak een stukje huidweefsel af om de specifieke oorzaak van impetigo te identificeren, zodat de juiste antibiotica kunnen worden voorgeschreven. De prognose voor patiënten met deze zeer besmettelijke huidziekte is doorgaans goed, hoewel de aandoening soms terugkeert.

• Epidemiologie van impetigo
• Oorzaken van huidinfectie door bacteriën
• Risicofactoren
• Soorten impetigo
• Symptomen: Blaasjes met etter op gezicht en ledematen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met antibiotica
• Prognose
• Complicaties van impetigo
• Preventie van impetigo

Epidemiologie van impetigo

Impetigo komt vaker voor in tropische klimaten en op lagere hoogten. De jaarlijkse incidentie van impetigo bedraagt ongeveer 2,8% bij kinderen van vier jaar en jonger en 1,69% bij kinderen van vijf tot vijftien jaar. In Nederland komt de ziekte vaker voor dan in veel andere landen. Volwassenen kunnen ook getroffen worden, vaak als gevolg van een andere huidaandoening. Impetigo kent geen seksuele voorkeur en kan elke persoon treffen.

Oorzaken van huidinfectie door bacteriën

Impetigo wordt vaak veroorzaakt door besmetting met streptokokken of stafylokokken bacteriën. De meest voorkomende veroorzaker is Methicilline-Resistente Staphylococcus aureus (MRSA), een stafylokokkenbacterie met resistentie tegen antibiotica. De huid herbergt normaal gesproken veel bacteriën. Wanneer de huid beschadigd raakt, kunnen deze bacteriën binnendringen, zich vermenigvuldigen en een ontsteking en infectie veroorzaken.

Beschadigingen die kunnen leiden tot impetigo zijn onder andere:

• Brandwonden
• Chirurgie
• Dermatofytose (schimmelinfectie)
• Huidproblemen zoals hoofdluizen, schurft (scabiës) of eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeuk)
• Insectenbeten of menselijke beten
• Trauma
• Verwondingen
• Herpes simplex
• Krabben
• Radiotherapie (behandeling met straling)
• Varicella (waterpokken: meestal milde virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag)

Impetigo kan ook optreden zonder een zichtbaar huidwondje, bijvoorbeeld na een verkoudheid (milde infectie van neus en keel). De aandoening komt vooral voor bij kinderen die in onhygiënische omstandigheden leven en is zeer besmettelijk. Wanneer etter van een geïnfecteerde patiënt in contact komt met een open wond op de huid van een ander, kan die persoon de infectie oplopen.

Risicofactoren

Bepaalde factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van impetigo. Deze omvatten:

• Drukke omgevingen waar bacteriën zich snel verspreiden
• Een gebarsten huid of huidletsel door andere aandoeningen
• Slechte hygiëne
• Een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld door hiv/aids, chemotherapie, etc.)
• Huid-op-huidcontactactiviteiten
• Kinderen die naar een kinderdagverblijf of school gaan
• Kinderen tussen de twee en zes jaar oud
• Patiënten met dermatitis (jeukende huidontsteking, soms door allergische reacties)
• Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
• Warm weer

Soorten impetigo

Impetigo bullosa neonatorum

Deze vorm van impetigo, ook wel “pemphigus neonatorum” genoemd, wordt gekenmerkt door blaasvorming en komt voor bij pasgeborenen.

Impetigo contagiosa / impetigo vulgaris

Deze besmettelijke vorm van impetigo wordt vaak veroorzaakt door streptokokken en treft vooral kinderen. De patiënt heeft kleine, rode blaasjes op het gezicht en de rug van de handen.

Impetigo herpetiformis

Impetigo herpetiformis is geen bacteriële infectie maar begint als een bruinrode huiduitslag die overgaat in groepjes van steriele puisten.

Impetigo simplex

Deze vorm van impetigo, ook bekend als “impetigo Bockharti” of “impetigo staphylogenes”, wordt gekenmerkt door oppervlakkige puisten aan de uitvoergangen van haarfollikels en zweetklieren.

Symptomen: Blaasjes met etter op gezicht en ledematen

De symptomen van impetigo verschijnen doorgaans vier tot tien dagen na besmetting. Ze komen vaak voor op het gezicht, de lippen, de handruggen, de handpalmen, de armen of de benen. De symptomen beginnen meestal met één of meerdere puisten/zweren en (jeukende) blaasjes gevuld met geel- of honingkleurige pus. Deze puistjes kunnen breken of uitdrogen, waarna korsten ontstaan die na enkele dagen afvallen. Meestal begint de uitslag als een enkele plek, maar deze kan snel uitbreiden door krabben. Soms ontstaan ook neuszweren en korsten in de neus. In ernstige gevallen kunnen de symptomen gepaard gaan met gezwollen lymfeklieren en koorts.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts zal de huid inspecteren en op basis van de symptomen vaak al vermoeden dat impetigo aanwezig is. Soms is een huidbiopt nodig, waarbij een stukje huidweefsel wordt afgenomen voor verder onderzoek. Dit helpt om te bepalen of MRSA de oorzaak is en welke bacterie verantwoordelijk is, zodat de arts specifieke antibiotica kan voorschrijven.

Differentiële diagnose

Diverse aandoeningen kunnen lijken op impetigo en dienen als differentiële diagnose:

• Atopische dermatitis (atopisch eczeem: jeukende huidziekte)
• Candidiasis (schimmelinfectie door gist Candida)
• Chemische brandwonden
• Contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• Herpes simplex virus
• Pediculose en pthiriasis (luizenplaag)
• Schurft (scabiës: besmettelijke huidziekte door een mijt)
• Staphylococcus verbrande huid syndroom
• Varicella-zoster-virus (waterpokken)

Behandeling met antibiotica

De arts schrijft meestal een antibacteriële crème voor om de bacteriële huidinfectie te behandelen. Bij ernstige gevallen kan orale inname van antibiotica nodig zijn. Daarnaast is het belangrijk om de huid meerdere keren per dag te wassen met antibacteriële zeep om korsten en pus te verwijderen.

Prognose

De huidzweren veroorzaakt door impetigo genezen doorgaans langzaam (langzame wondgenezing), maar de meeste patiënten herstellen binnen twee tot drie weken. Littekens zijn zeldzaam. De kans op herstel is hoog, maar de aandoening kan terugkeren, vooral bij jonge kinderen.

Complicaties van impetigo

Impetigo kan leiden tot de volgende complicaties:

• Bloedvergiftiging (sepsis)
• Cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• Verspreiding van de infectie naar andere lichaamsdelen
• Permanente huidbeschadiging en littekenvorming (zeer zeldzaam)
• Erythema multiforme (reactie op medicatie of infectie met algemene symptomen en problemen met huid, slijmvliezen en ogen)
• Netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op de huid)
• Nierfalen (zeer zeldzaam)
• Osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg)
• Psoriasis guttata (druppelvormige, rode vlekken op de huid met jeuk)
• Roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag)
• Roos
• Septische artritis (ontsteking van een gewricht door infectie)

Preventie van impetigo

Om de verspreiding van impetigo te voorkomen, is het belangrijk om niet aan de wonden te krabben en goede hygiënemaatregelen te volgen. Gebruik altijd een schoon washandje en handdoek bij het wassen. Was de handen grondig (goede handhygiëne) na contact met de besmette huid. Houd de huid schoon door schrammen en kleine snijwondjes goed te reinigen met zeep en schoon water. Het delen van handdoeken, kleding, scheerapparaten en andere persoonlijke verzorgingsproducten moet worden vermeden. Het aanraken van opgezwollen blaasjes wordt afgeraden.

Lees verder

• Infecties aan hoofdhuid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Veel voorkomende besmettelijke huidaandoeningen