Impetigo: Bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen

Impetigo (krantenbaard) is een bacteriële huidaandoening die een etterige huiduitslag op het gezicht en de ledematen veroorzaakt. Vaak tast de ziekte jonge kinderen aan, al komt de ziekte ook voor bij volwassenen. De arts neemt meestal een stukje huid weg om de juiste oorzaak van impetigo te achterhalen, zodat hij specifieke antibiotica kan voorschrijven. De prognose van patiënten met deze erg besmettelijke huidziekte is zeer goed, al komt de ziekte af en toe wel terug.

• Epidemiologie bacteriële huidaandoening
• Oorzaken huidinfectie door bacteriën
• Risicofactoren
• Soorten impetigo
• Symptomen: Blaasjes met etter op gezicht en ledematen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Prognose is zeer goed
• Complicaties van huidinfectie
• Preventie ziekte

Epidemiologie bacteriële huidaandoening

Impetigo komt vaker voor in tropische klimaten en op lagere hoogten. De jaarlijkse incidentie van impetigo bedraagt 2,8% bij kinderen van vier jaar en jonger en 1,69% bij kinderen van vijf tot vijftien jaar. In Nederland komt de ziekte echter vaker voor. Volwassenen zijn eveneens getroffen door de ziekte, vaak als gevolg van een andere huidaandoening. Impetigo kent voorts geen seksuele voorliefde.

Oorzaken huidinfectie door bacteriën

Vaak is impetigo het gevolg van een besmetting met streptokokken of stafylokokken bacteriën. Een besmetting met Methicilline-Resistente Staphylococcus aureus (MRSA: bacteriële infectie door stafylokokkenbacterie met resistentie tegen antibiotica) is de meest voorkomende oorzaak. Op de huid leven normaal gezien vele soorten bacteriën. Wanneer de huid een wondje vertoont, zijn de bacteriën in staat om het lichaam binnen te dringen waar ze zich vervolgens vermenigvuldigen. Dit veroorzaakt een ontsteking en infectie.

Deze wondjes ontstaan als gevolg van:

• brandwonden
• chirurgie
• dermatofytose
• een ander huidprobleem zoals hoofdluizen, schurft (scabiës) of eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een insectenbeet of een menselijke beet.
• een trauma
• een verwonding
• herpes simplex
• krabben
• radiotherapie
• varicella (waterpokken: meestal milde virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag)

Impetigo is echter ook mogelijk zonder dat een zichtbaar huidwondje aanwezig is, bijvoorbeeld na een verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel). Impetigo komt het meest voor bij kinderen die in ongezonde omstandigheden leven. De huidaandoening is besmettelijk. Wanneer de etter van een geïnfecteerde patiënt terecht komt op een open ruimte op de huid van iemand anders, loopt deze persoon de besmetting op.

Risicofactoren

Enkele patiënten ontwikkelen sneller impetigo. Risicofactoren zijn onder meer:

• een drukke omgeving waar bacteriën zich vlot verspreiden
• een gebarsten huid of huidletsel door een andere ziekte
• een slechte hygiëne
• een verzwakt immuunsysteem (hiv / aids, chemotherapie, …)
• huid-op-huid contact activiteiten
• kinderen op een kinderdagverblijf of op school
• kinderen tussen de leeftijd van twee tot zes jaar oud
• patiënten met dermatitis (jeukende, ontsteking van de huid, soms veroorzaakt door allergische reacties)
• patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
• warm weer

Soorten impetigo

Impetigo bullosa neonatorum

Deze vorm van impetigo gaat gepaard met blaasvorming en komt voor bij pasgeborenen. Deze aandoening werd in het verleden bestempeld als “pemphigus neonatorum”.

Impetigo contagiosa / impetigo vulgaris

Streptokokken, een soort van bacteriën, veroorzaken deze besmettelijke vorm van de aandoening die vooral optreedt bij kinderen. De patiënt heeft kleine, rode blaasjes in het gelaat en aan de rugzijde van de handen.

Impetigo herpetiformis

Impetigo herpetiformis is een niet-bacteriële huidaandoening die begint als een bruinrode huiduitslag die overgaat in groepjes van steriele puisten.

Impetigo simplex

Bij deze vorm van impetigo ontstaan oppervlakkige puisten aan de uitvoergangen van haarfollikels en zweetklieren. Impetigo simplex is eveneens gekend als “impetigo Bockharti” of“impetigo staphylogenes”.

Symptomen: Blaasjes met etter op gezicht en ledematen

De symptomen van impetigo verschijnen veelal vier tot tien dagen na de besmetting. Meestal treden de pijnloze symptomen op in het gezicht, de lippen, op de handruggen en/of de handpalmen, op de armen of de benen. Eerst ontstaan bij de patiënt één of meer puisten/zweren en (jeukende) blaasjes die gevuld zijn met geel- of honingkleurige pus. Deze puistjes die variëren in grootte, breken door of drogen in. Daarna ontstaan korsten die er na enkele dagen afvallen. Meestal start de huiduitslag als een enkele plek, maar deze verspreidt zich snel naar andere gebieden door het krabben. Soms komen hierbij neuszweren en korsten in de neus tot stand. Voorts heeft de patiënt gezwollen lymfeklieren en/of koorts in de buurt van de infectie, maar dit zijn symptomen die vaak enkel optreden in ernstige gevallen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bekijkt de huid en meestal weet hij aan de hand van de symptomenreeks reeds dat de patiënt lijdt aan impetigo. Soms is een huidbiopt nodig, waarbij de arts een stukje weefsel wegneemt van de huid. Zo is een patholoog in een laboratorium in staat om te kijken of MRSA de oorzaak is van de aandoening. Het is bovendien nuttig om te weten welke bacterie de oorzaak is van impetigo zodat de arts hiervoor specifieke antibiotica inzet.

Differentiële diagnose

Enkele aandoeningen lijken sterk op het klinisch beeld van impetigo en worden daarom bestempeld als de differentiële diagnose:

• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• candidiasis (schimmelinfectie door gist Candida die mogelijk het bloed, de geslachtsorganen, de huid, de mond, de keel en/of de nagels aantast)
• chemische brandwonden
• contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• herpes simplex virus
• pediculose en pthiriasis (luizenplaag)
• schurft (scabiës: besmettelijke huidziekte veroorzaakt door een mijt)
• staphylococcus verbrande huid syndroom
• varicella-zoster-virus

Behandeling via antibiotica

De arts schrijft meestal een antibacteriële crème voor voor het behandelen van de bacteriële huidinfectie. Af en toe is een orale inname (via de mond) van antibiotica vereist bij ernstige symptomen. Verder wast de patiënt meermaals per dag de huid met een antibacteriële zeep om de korsten en pus te verwijderen.

Prognose is zeer goed

De huidzweren van impetigo genezen langzaam (langzame wondgenezing), maar de meeste patiënten herstellen binnen de twee à drie weken. Littekens zijn zeldzaam. De kans op herstel is bij impetigo zeer hoog, maar vaak komt de aandoening wel terug (vooral bij jonge kinderen).

Complicaties van huidinfectie

Impetigo leidt mogelijk tot volgende complicaties:

• bloedvergiftiging (sepsis)
• cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• de verspreiding van de infectie naar andere lichaamsdelen
• een permanente beschadiging van de huid en littekenvorming (zeer zelden)
• erythema multiforme (reactie op medicatie of infectie met algemene symptomen en problemen met huid, slijmvliezen en ogen)
• netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op de huid)
• nierfalen (zeldzaam)
• osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg)
• psoriasis guttata (druppelvormige, rode vlekken op de huid met jeuk)
• roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag)
• roos
• septische artritis (ontsteking van gewricht door infectie)

Preventie ziekte

De verspreiding van de infectie voorkomen gebeurt door zeker niet te krabben aan de wonden, en het hanteren van goede hygiënetechnieken. Zo is het raadzaam om telkens een schoon washandje en een handdoek te gebruiken bij het wassen. Het wassen van de handen gebeurt overigens steeds grondig (goede handhygiëne) nadat de besmette huid is aangeraakt. De huid rein houden voorkomt de infectie. Dit houdt in dat schrammen en kleine snijwondjes goed gereinigd moeten worden met zeep (antibacteriële zeep) en schoon water. Handdoeken, kleding, scheerapparaten, en andere producten voor persoonlijke verzorging delen met iemand anders, is niet aanbevolen. Het aanraken van bol staande blaasjes is tot slot geen goed idee.

Lees verder

• Infecties aan hoofdhuid: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Veel voorkomende besmettelijke huidaandoeningen