Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën

Bacteriën zijn levende organismen die overal op het lichaam aanwezig zijn. Velen zijn onschadelijk of zelfs goed voor mensen, maar sommige bacteriën veroorzaken problemen. Een snede in de huid - bijvoorbeeld door een verwonding of een operatie - maakt het makkelijker voor bacteriën om binnen te dringen in de huid. Vooral patiënten met een verzwakt immuunsysteem lopen risico op een bacteriële huidinfectie als de huid gebroken is. Pijn, jeuk en een huiduitslag zijn enkele symptomen van de huidinfectie. Bacteriële huidinfecties zijn meestal goed te behandelen met antibiotica, hoewel sommige bacteriën resistent zijn geworden voor de medicijnen en moeilijker te doden zijn (antibioticaresistentie). Een schone en onbeschadigde huid verkleint tot slot het risico op een door bacteriën geïnfecteerde huid.

• Symptomen
• Mild
• Ernstig
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bacteriële infectie op huid
• Preventie van geïnfecteerde huid door bacteriën
• Voorbeelden van bacteriële huidinfecties
• Cellulitis: Geïnfecteerde huid
• Erysipelas en bacteriële huidinfectie
• Erythrasma
• Folliculitis
• Hidradenitis suppurativa
• Hot tub folliculitis
• Impetigo
• MRSA en infectie die slecht reageert op antibiotica
• Necrotiserende fasciitis (vleesetende bacteriën)
• Steenpuist en karbonkels

Symptomen

Mild

De symptomen van bacteriële huidinfecties zijn sterk variabel en afhankelijk van het type infectie dat de huid infecteert. De patiënt presenteert zich mogelijk met een huiduitslag die bestaat uit kleine, rode bultjes die langzaam vergroten. Naast de roodheid van de huid, komen mogelijk andere tekenen tot uiting zoals jeuk, pijn en gevoeligheid.

Ernstig

Treden er met pus gevulde blaren op, verdwijnen de symptomen niet of verergert de klinische presentatie, dan is advies van een arts nodig. Soms verspreiden de infecties zich namelijk buiten de huid en komen ze in de bloedbaan terecht. Dit is een potentieel levensbedreigende situatie waarvoor onmiddellijk medische aandacht nodig is. Bij volgende symptomen is onmiddellijk medische hulp nodig:

• blaren
• een donkere, necrotische huid
• een pijnlijke huid
• een verkleurde huid
• een vernietiging van de huid
• pusvorming
• vervelling van de huid

Diagnose en onderzoeken

De arts bekijkt de geïnfecteerde huid en weet meestal al op basis van het uiterlijk en de locatie aan welke huidinfectie de patiënt lijdt. Soms twijfelt hij en dan is een huidbiopsie noodzakelijk.

Behandeling van bacteriële infectie op huid

Het toepassen van antibiotische zalven (op recept of zonder recept) op niet-geïnfecteerde kleine wonden is niet aanbevolen omdat hierdoor mogelijk het risico vergroot op het ontwikkelen van een allergie voor het antibioticum. Een antibioticumzalf is bruikbaar bij een infectie. Grotere geïnfecteerde huidgebieden vereisen orale (via de mond ingenomen) antibiotica of antibiotica die de arts toedient via een injectie. Abcessen (met pus gevulde holten) moet een arts opensnijden zodat het pus kan weglekken (drainage). Eventueel is een chirurgisch debridement nodig waarbij de chirurg het dood weefsel verwijdert.

Preventie van geïnfecteerde huid door bacteriën

Vooral patiënten die chemotherapie nemen, ouderen, patiënten met suikerziekte en patiënten met hiv lopen een verhoogd risico op een huidinfectie veroorzaakt door bacteriën. Mensen zouden steeds moeten zorgen voor een schone, onbeschadigde huid zodat er geen bacteriële infectie aan de huid kan optreden. Ontstaat er toch een verwonding, dan is het belangrijk om de aangetaste huid meteen te wassen met water en zeep en te bedekken met een steriel verband. Het toepassen van vaseline op open gebieden houdt het weefsel vochtig en vermindert het risico op een bacteriële invasie.

Voorbeelden van bacteriële huidinfecties

Cellulitis: Geïnfecteerde huid

Cellulitis is een veel voorkomende ernstige infectie van de huid en de zachte weefsels eronder. De bacteriële huidinfectie treedt op wanneer bacteriën binnendringen via een breuk in de huid en zich vervolgens verspreiden. Meestal is het onderbeen aangetast, maar de bacteriën treffen mogelijk alle huidgebieden. Het gebied is opgezwollen, warm en gevoelig. Soms is cellulitis zeer ernstig als de infectie zich in dieper weefsel bevindt en in de bloedbaan terechtkomt. Als de patiënt rode strepen op de huid, koorts, koude rillingen en pijn krijgt, moet hij onmiddellijk naar de arts gaan. In ernstige gevallen krijgt de patiënt intraveneus (via een ader in de hand of arm) antibiotica toegediend.

Erysipelas en bacteriële huidinfectie

Erysipelas is een bacteriële infectie die optreedt in de bovenste twee huidlagen. De erg pijnlijke aandoening veroorzaakt een intense, brandende sensatie. Erysipelas lijkt op cellulitis, maar tast verschillende huidlagen aan. Streptokokkenbacteriën zijn de gebruikelijke boosdoener. Bij erysipelas veroorzaakt de huidinfectie meestal erg rode en opgezwollen gebieden en is er een scherp gedefinieerde grens tussen het normale en het geïnfecteerde huidweefsel.

Erythrasma

Erythrasma is een bacteriële huidinfectie die zich ontwikkelt in gebieden waar de huid de huid raakt (zoals de oksels, de liezen of tussen de tenen). Vanwege de locatie en het uiterlijk (roodbruine plekken in huidplooien) verwart de arts erythrasma vaak met schimmelinfecties zoals voetschimmel en liesschimmel. Als een infectie in deze gebieden niet op een antischimmelbehandeling reageert, lijdt de patiënt mogelijk aan erythrasma en is een korte antibioticakuur vereist.

Folliculitis

Folliculitis gebeurt wanneer de follikels (haarzakjes) ontstoken raken en een rode, jeukende, branderige huid, gevoeligheid en pijn veroorzaken. Meestal veroorzaken bacteriën folliculitis, maar schimmels en virussen zijn soms ook de boosdoener. Patiënten met acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren) zijn vaker getroffen door deze bacteriële infectie van de huid. Folliculitis verdwijnt vaak vanzelf, maar als dit niet gebeurt, schrijft de arts een antibioticum of een schimmelwerende crème voor.

Hidradenitis suppurativa

Hidradenitis suppurativa is een complexe en vaak aanhoudende infectie waarbij de zweetklieren van de oksels, de liezen, de billen of de hoofdhuid getroffen zijn. De infectie ontstaat niet door bacteriën, maar als de huid openbarst kunnen bacteriën ervoor zorgen dat de infectie verergert. Het huidprobleem ontwikkelt zich soms ook onder de vrouwelijke borsten. De infectie houdt soms jaren aan en bestaat uit kleine, pijnlijke knobbels die openbreken en stinken. Na verloop van tijd leiden deze breuken tot lelijke tunnelsporen in de huid. Hoewel er geen remedie is voor hidradenitis suppurativa anno oktober 2020, is een combinatie van antibiotica, steroïde injecties, hormonen en immuunonderdrukkende geneesmiddelen (immunosuppressiva) nuttig om de symptomen te beheersen en te verlichten.

Hot tub folliculitis

Hot tub folliculitis is een infectie van de haarzakjes veroorzaakt door de bacterie Pseudomonas aeruginosa. De bacterie wordt vaak aangetroffen in vervuilde bubbelbaden, glijbanen en zwembaden voor fysiotherapie. Kinderen krijgen vaker dan volwassenen te maken met deze infectie, gedeeltelijk omdat hun huid kwetsbaarder is en ook omdat ze langer in het water blijven.

Impetigo

Impetigo is een zeer besmettelijke bacteriële huidinfectie die meestal kleuters en kinderen van schoolgaande leeftijd treft. De symptomen verschijnen mogelijk overal op het lichaam, maar meestal zijn blootgestelde delen getroffen. De patiënt heeft blaren en zweren op het gezicht, de nek, de handen of het luiergebied. De infectie treedt vaak op nadat de huid geïrriteerd is door een ander probleem, zoals een snede, een schaafwonde of een huiduitslag. De arts schrijft antibiotica voor (zalf, pil of vloeibare vorm).

MRSA en infectie die slecht reageert op antibiotica

Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) is een bacteriële infectie die niet altijd gestopt kan worden met antibiotica. De stafylokokkenbacterie Staphylococcus aureus is de oorzaak van MRSA. De patiënt kampt vaak met een milde huidzweer en soms een huidabces waarvoor een drainage nodig is (om pus in het weefsel weg laten vloeien). Soms leidt MRSA echter tot ernstige infecties en verspreidt deze zich door de bloedbaan om andere organen zoals de longen of de urinewegen te infecteren. Indien onbehandeld is systemische MRSA levensbedreigend. Mensen die in een ziekenhuis of andere faciliteit zijn geweest, zoals een verpleeghuis, krijgen vaak te maken met MRSA. Ook personen die vaak huid-op-huid contact hebben met anderen, zoals worstelaars of kinderopvangwerkers, hebben een verhoogd risico op deze vorm van antibioticaresistentie. De behandeling bestaat meestal uit meerdere soorten antibiotica.

Necrotiserende fasciitis (vleesetende bacteriën)

Necrotiserende fasciitis is een levensbedreigende infectie die zich snel verspreidt en het zachte weefsel van het lichaam doodt (spieren, vet en ander weefsel dat spieren verbindt met botten). Als een persoon gezond is, een sterk immuunsysteem heeft en vaak gaat baden of douchen, krijgt hij wellicht niet te maken met deze infectie. Als een patiënt wel lijdt aan de infectie veroorzaakt door vleesetende bacteriën, is antibiotica nodig die direct in één van de aderen moet worden toegediend. Een chirurg zal het geïnfecteerde weefsel verder ook moeten verwijderen (chirurgisch debridement).

Steenpuist en karbonkels

Een steenpuist is een pijnlijke plek die begint als een rode, gevoelige bult, die steeds pijnlijker wordt naarmate deze zich vult met etter/pus en uiteindelijk barst. Dit gebeurt wanneer bacteriën één of meerdere haarzakjes infecteren. De bacteriën komen de huid meestal binnen door een snede of insectenbeet. Een karbonkel is een cluster van steenpuisten onder de huid. Een warm washandje op het gebied is meestal voldoende om de pijn te verlichten en de steenpuist te verminderen, maar als de steenpuist groot is, maakt de arts een kleine snede om het vocht er uit te laten.

Lees verder

• Cellulitis: Huidinfectie met rode en gezwollen huid
• Karbonkel: Huidaandoening met verzameling van steenpuisten
• Erythrasma: Huidinfectie met roodbruine plekken in huidplooi
• Erysipelas: Vuurrode huiduitslag met verhoogde rand
• MRSA: Bacteriële infectie met resistentie tegen antibiotica