Voetschimmel: Huidziekte door schimmels (tinea pedis)

Voetschimmel: Huidziekte door schimmels (tinea pedis) Een voetschimmel is een zogenaamde dermatofyse, een huidziekte die veroorzaakt wordt door schimmels. Deze schimmels gedijen het beste in vochtige, warme omstandigheden. De infectie aan de voeten is vaak het gevolg van het dragen van te nauwe schoenen waardoor de schimmel de kans krijgt om op de huid van de voeten te groeien. Diverse andere risicofactoren leiden echter tot de schimmelziekte. Kenmerkend aan tinea pedis is de schilferende huid tussen de tenen of de zijkant van de voet en dit in combinatie met pijn, roodheid en blaarvorming. De voetschimmel is vaak op het zicht te diagnosticeren, al voert de arts mogelijk verdere onderzoeken uit. Vele zelfzorgmaatregelen verhelpen en voorkomen de ziekte. Indien dit niet werkt, is medicatie beschikbaar die de patiënt langdurig moet innemen zodat de infectie niet terugkeert. Enkele milde tot ernstige complicaties zijn mogelijk indien de patiënt geen behandeling krijgt. Doorgaans is de prognose zeer goed dankzij de behandeling.

Synoniemen voetschimmel

Een voetschimmel is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • athlete’s foot
  • atleetvoet
  • badkamereczeem
  • infectie - schimmel – voeten
  • ringworm aan de voet
  • schimmelinfectie – voeten
  • tinea aan de voet
  • tinea pedis
  • zwemmerseczeem

Epidemiologie tinea pedis

Ongeveer 10 à 20% van de bevolking lijdt aan een voetschimmel. Tinea pedis heeft een voorliefde voor jongvolwassen mannen. Mannen zijn tevens vaker dan vrouwen aangetast, vaak als gevolg van het beroep (bijvoorbeeld sporters, militairen, …). Tinea pedis heeft voorts geen voorkeur voor een ras of etnische groep.

Oorzaken: Huidziekte veroorzaakt door schimmels

Een voetschimmel komt tot stand wanneer een bepaalde schimmel of gist op de huid van de voeten groeit. Dezelfde schimmel groeit eveneens mogelijk op de hielen, de handpalmen en tussen de vingers. Een voetschimmel is de meest voorkomende vorm van een tinea-infectie. De schimmel of gist gedijt in warme, vochtige gebieden.

Tinea pedis is het vaakst te wijten aan:
  • Epidermophyton floccosum
  • T. interdigitale, voorheen T. mentagrophytes var. interdigitale
  • Trichophyton (T.) rubrum

Risicofactoren van schimmelziekte aan de voeten

Het risico op het krijgen van een voetschimmel neemt toe in volgende omstandigheden wanneer de patiënt:
  • dichte schoenen draagt, vooral als deze bekleed zijn met kunststof
  • een klein huid- of nagelletsel oploopt
  • een kleine teen die naar binnen helt (deze schuurt continu tegen de daarnaast liggende teen hetgeen dan steeds een vochtig gebied is)
  • een minder vetzuur producerende huid heeft
  • een slechte bloedsomloop heeft, wat resulteert in koude voeten, bijvoorbeeld als gevolg van lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren)
  • een verzwakt immuunsysteem bijvoorbeeld bij een patiënt met een hiv-infectie of een patiënt die bepaalde medicijnen slikt
  • gedurende lange tijd hetzelfde paar sokken of schoenen draagt
  • gedurende lange tijd met natte voeten loopt.
  • meer blootgesteld is aan sporen van de schimmels of gisten thuis of tijdens vrijetijdsactiviteiten
  • veel zweet / zweetvoetenheeft

Een voetschimmel verspreidt zich heel gemakkelijk via direct contact of contact met voorwerpen zoals schoenen, kousen en de bodem van een douche, sauna, zwembad, kleedkamer of fitnessruimte.

Symptomen

Het meest voorkomende symptoom is een gebarsten huid / schilferende huid tussen de tenen (vooral tussen de vierde en vijfde teen) of de zijkant van de voet of van beide voeten. Andere symptomen zijn een brandende of stekende pijn (brandende voeten), een rode en jeukende huid (jeukende voeten) en blaren waaruit vocht sijpelt of die een korstje krijgen. Bij een verspreiding van de schimmel naar de nagels, zijn deze verkleurd, verdikt, en zelfs kruimelig. Een voetschimmel vindt mogelijk tegelijk plaats met andere schimmel- of gistinfecties van de huid zoals tinea cruris (schimmel in de liesstreek, gepaard gaande met jeuk)

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bekijkt een voetschimmel en is dan meestal reeds in staat om de diagnose te stellen aan de hand van de zichtbare symptomen. De bevestiging van de diagnose van tinea pedis gebeurt door microscopie en cultuur van huidafkrabsels. Indien nodig voert de arts een huidbiopsie uit waarbij hij een stukje weefsel van een voetschimmel wegneemt dat hij dan microscopisch laat testen.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen bootsen symptomen na van tinea pedis en zijn daarom gekend als de differentiële diagnose voor een voetschimmel:

Behandeling: Vooral goede hygiëne voor de voeten

Zelfzorg

De patiënt neemt vrij verkrijgbare antischimmelpoeders of crèmes waardoor de symptomen van de infectie verdwijnen. Dit gebruikt hij na het verdwijnen van de infectie nog minimaal twee tot zes weken omdat de symptomen namelijk anders weer kunnen terugkeren. Verder behandelt de patiënt de schoenen en sokken met een schimmeldodend middel om de schimmelsporen volledig te elimineren.

Daarnaast houdt hij rekening met volgende factoren:
  • Antifungale poeders gebruiken om een voetschimmel te voorkomen wanneer dit vaak voorkomt bij de patiënt, of wanneer hij naar een openbare plaats gaat waar een voetschimmel mogelijk aanwezig is.
  • De voeten grondig wassen met water en zeep en het gebied zorgvuldig en volledig afdrogen (minimaal twee keer per dag).
  • De voeten steeds schoon en droog houden, vooral tussen de tenen.
  • Goed geventileerde schoenen dragen of schoenen dragen die gemaakt zijn van natuurlijke materialen zoals leer. Elke dag afwisselen tussen twee paren helpt omdat de schoenen dan volledig drogen tussen het dragen.
  • Het gebied tussen de tenen vergroten door hier schapenwol tussen te steken.
  • Plastic beklede schoenen vermijden.
  • Sandalen of flipflops dragen in een openbare douche of een openbaar zwembad.
  • Schone katoenen sokken dragen die de patiënt telkens wijzigt wanneer de voeten nat dreigen te worden.
  • Weinig zeep gebruiken bij het wassen van de voeten

Zijn de symptomen na twee tot vier weken niet verbetert of komen deze vaak terug, dan is professioneel medisch advies nodig.

Professionele medische zorg

De arts zet mogelijk topische (= op de huid aangebracht) crèmes die schimmels en gisten doden. Helpt dit niet, dan zet hij schimmeldodende medicijnen in die de patiënt dan via de mond (= oraal) inneemt. Antibiotica zijn tot slot medicijnen die de arts voorschrijft om bacteriële infecties (bij het krabben) te behandelen. De behandeling van hardnekkige tinea pedis neemt soms tot een half jaar in beslag.

Prognose

Een voetschimmel reageert bijna altijd goed op zelfzorgmaatregelen, hoewel de huidziekte mogelijk weer terugkeert. Af en toe is het nodig om dan medicijnen te nemen en preventieve maatregelen te treffen. Soms verspreidt de infectie zich naar de teennagels.

Complicaties

Soms staat een infectie bovenop de schimmelinfectie doordat de patiënt bijvoorbeeld aan de huid heeft gekrabd. Het eczeem (chronische huidziekte met droge en jeukende huid) verergert hierdoor met pusvorming, roodheid, pijn en zwelling tot gevolg. Soms treedt wondroos op, een acute besmettelijke huidziekte veroorzaakt door infectie van een wondje met streptokokken. Secundaire cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid), lymfangitis (ontsteking van lymfevat(en), meestal veroorzaakt door bacteriën), pyoderma (aandoening van de huid met pusvorming) en zelfs osteomyelitis (ontsteking van het beenmerg) zijn andere complicaties die mogelijk zijn bij schimmelinfecties van de voeten. Deze complicaties komen wel vaker voor bij patiënten met aandoeningen zoals diabetes mellitus (suikerziekte) chronisch oedeem (vochtophoping in lichaamsdelen), een verzwakt immuunsysteem, hemiplegie (verlamming van een lichaamshelft) en paraplegie (verlamming van onderlichaam met verlies van gevoel).

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Voetschimmel (zwemmerseczeem)Voetschimmel (zwemmerseczeem)Voetschimmel, ook wel zwemmerseczeem genoemd, is een schimmelinfectie van de voeten. Naar schatting lijdt 10% van de Ned…
Voetschimmel: Oorzaak, behandeling, voorkomenVoetschimmel: Oorzaak, behandeling, voorkomenVoetschimmel is een vervelende kwaal, die veel mensen wel eens overkomt, ook jonge kinderen. Je loopt voetschimmel vaak…
Voetschimmel is een hardnekkige kwaalVoetschimmel is een hardnekkige kwaalVoetschimmel wordt ook wel zwemmerseczeem genoemd, omdat veel mensen met de schimmel besmet raken als ze in een zwembad…
Wat is zwemmerseczeem of voetschimmel?Wat is zwemmerseczeem of voetschimmel?Strikt genomen is zwemmerseczeem is geen echt eczeem maar een schimmelinfectie, beter bekend als de zogenaamde voetschim…

Azoöspermie: geen zaadcellen in het spermaAzoöspermie: geen zaadcellen in het spermaVan onvruchtbaarheid wordt altijd gezegd dat het voorkomt bij vrouwen. Maar natuurlijk is dat niet waar. Veel van de onv…
Bijnierschorscarcinoom: Verhoogde afscheiding van hormonenBijnierschorscarcinoom: Verhoogde afscheiding van hormonenDe twee bijnieren (glandulae suprarenales) liggen als driehoekige kapjes op de nieren. De bijnieren zijn kleine endocrie…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Johan1127, Pixabay
  • Athlete’s foot, https://medlineplus.gov/ency/article/000875.htm, geraadpleegd op 15 oktober 2016
  • Background, http://emedicine.medscape.com/article/1091684-overview#showall, geraadpleegd op 15 oktober 2016Voetschimmel / Tinea pedis, https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/voetschimmel-tinea-pedis/, geraadpleegd op 15 oktober 2016
  • Clinical Presentation, http://emedicine.medscape.com/article/1091684-clinical-presentation#showall , geraadpleegd op 15 oktober 2016
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 15 oktober 2016
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/1091684-differential-diagnoses#showall, geraadpleegd op 15 oktober 2016
  • Tinea pedis, http://www.dermnetnz.org/topics/tinea-pedis/, geraadpleegd op 15 oktober 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 13-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.