Tinea cruris (liesschimmel): Schimmelinfectie aan liesgebied

Tinea cruris (liesschimmel): Schimmelinfectie aan liesgebied Liesschimmel (tinea cruris) is een vorm van ringworm, een schimmelinfectie die de oppervlakkige lagen van de huid aantast. Deze veelvoorkomende huidaandoening leidt tot een jeukende, pijnlijke huiduitslag in het liesgebied. Hoewel patiënten zichzelf kunnen besmetten met de schimmel, kan de infectie zich ook snel verspreiden door direct huidcontact met besmette personen en door het gebruik van geïnfecteerd materiaal. De behandeling van liesschimmel is vaak eenvoudig, omdat deze in veel gevallen vanzelf verdwijnt, of kan worden behandeld met een eenvoudige thuisbehandeling. Het voorkomen van een schimmelinfectie in het liesgebied is mogelijk door een optimale huidhygiëne te handhaven.

Epidemiologie van liesschimmel

Tinea cruris, ook bekend als liebeschimmel, is een veelvoorkomende schimmelinfectie van de huid die voornamelijk de liesstreek aantast. Het komt wereldwijd voor, maar de prevalentie varieert afhankelijk van verschillende factoren, zoals geografische locatie, demografische kenmerken en levensstijl. Het is een aandoening die zowel mannen als vrouwen kan treffen, maar mannen hebben doorgaans een hogere incidentie.

Prevalentie en geografische verspreiding
Tinea cruris komt wereldwijd voor, met een hogere prevalentie in tropische en subtropische klimaten waar hoge luchtvochtigheid en temperatuur de groei van dermatofyten bevorderen. In gematigde klimaten wordt de aandoening vaak waargenomen in de zomermaanden, wanneer mensen meer zweten door de warmte. Het is moeilijk om exacte cijfers te geven, omdat de aandoening vaak zelf wordt behandeld of niet wordt gediagnosticeerd.

Geslacht en leeftijd
Tinea cruris komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, vooral bij mannen tussen de 20 en 40 jaar oud. De reden voor deze verhoogde incidentie kan te maken hebben met de anatomische opbouw van het mannelijke lichaam, wat meer huidplooien in de liesstreek betekent, en de neiging van mannen om meer te zweten, vooral tijdens lichamelijke activiteit. Bij vrouwen komt de aandoening vaker voor tijdens de zwangerschap of bij vrouwen die hormonale veranderingen ondergaan. Ouderen lopen eveneens een verhoogd risico, vooral als ze een verzwakt immuunsysteem hebben.

Levensstijl en omgevingsfactoren
Mensen die in warme en vochtige omgevingen leven, hebben een hoger risico op tinea cruris, omdat de schimmel zich sneller verspreidt in zulke omstandigheden. Sporters, vooral diegenen die contact hebben met andere atleten of die deelnemen aan watersporten, lopen een verhoogd risico vanwege het delen van kleding of handdoeken die besmet kunnen zijn. Mensen die in dichtbevolkte gebieden wonen of gebruik maken van gedeelde doucheruimten, zoals in sportscholen, hebben eveneens een verhoogd risico.

Hygiene en gezondheidsstatus
Individuen met een slechte hygiëne of die geen regelmatig bad nemen, lopen een verhoogd risico op tinea cruris. Het dragen van vuile of ongewassen kleding kan ook bijdragen aan de verspreiding van de infectie. Verder kunnen patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals diabetici of degenen die immunosuppressieve medicijnen gebruiken, meer vatbaar zijn voor de infectie. Daarnaast kunnen andere aandoeningen zoals obesitas, die leidt tot huidplooien die vocht vasthouden, ook het risico verhogen.

Seizoensgebonden variaties
Er is een seizoensgebonden variatie in de incidentie van tinea cruris, met meer gevallen die zich voordoen in de lente en zomer. De verhoogde temperatuur en luchtvochtigheid tijdens deze seizoenen creëren ideale omstandigheden voor schimmelgroei. In de wintermaanden komt de aandoening minder vaak voor, omdat het koudere, drogere klimaat minder bevorderlijk is voor de verspreiding van de schimmel.

Mechanisme

Tinea cruris, ook wel bekend als liebeschimmel, is een schimmelinfectie die de huid in de liesstreek aantast. De aandoening wordt veroorzaakt door dermatofyten, een groep schimmels die zich voeden met keratine in de huid, nagels en haren. De infectie komt vaak voor in warme en vochtige omgevingen, wat de ideale omstandigheden biedt voor de schimmel om te gedijen. Tinea cruris veroorzaakt een ontsteking van de huid, wat resulteert in jeuk, roodheid en een schilferende uitslag.

Schimmelgroei
De schimmels die tinea cruris veroorzaken, gedijen in een warme, vochtige omgeving, zoals de liesstreek. Factoren zoals overmatig zweten, strakke kleding of onvoldoende hygiëne kunnen bijdragen aan de groei van de schimmel.

Verspreiding van de infectie
Tinea cruris kan zich verspreiden van een andere huidinfectie, zoals voetschimmel (tinea pedis), of door direct contact met een besmet oppervlak. De infectie kan ook worden doorgegeven via handdoeken of beddengoed die in contact zijn geweest met de schimmel.

Oorzaken van schimmelinfectie in het liesgebied

De huid herbergt van nature verschillende huidschimmels die normaal gesproken geen problemen veroorzaken. Onder bepaalde omstandigheden kunnen deze schimmels echter overmatig gaan groeien, vooral wanneer de huidbarrière is beschadigd of wanneer het immuunsysteem verzwakt is. Liesschimmel wordt veroorzaakt door schimmels die gedijen in warme, vochtige omgevingen zoals de lies, de binnenkant van de dijen en de billen. De schimmels die verantwoordelijk zijn voor liesschimmel zijn vaak dezelfde als die verantwoordelijk zijn voor voetschimmel. De meest voorkomende veroorzakers zijn de dermatofyten Epidermophyton floccosum, Trichophyton mentagrophytes en T. rubrum.

Liesschimmel kan ontstaan door wrijving en irritatie van kleding, zoals strak en schurend ondergoed, evenals door overmatig en langdurig vocht in de liesstreek door zweten. Andere factoren die bijdragen aan liesschimmel zijn allergische reacties, een schimmelinfectie zoals Candida, en bacteriële overgroei. Het gebruik van openbare douches en kleedkamers kan het risico op liesschimmel verhogen, omdat schimmels gedijen in vochtige omgevingen zoals handdoeken, zweterige trainingskleding en natte vloeren.

Verspreiding van schimmels

Infectie van persoon naar persoon

Liesschimmel is besmettelijk en verspreidt zich gemakkelijk. De verspreiding van de schimmel gebeurt meestal via direct huid-op-huidcontact met een besmette persoon. Daarnaast kunnen mensen de infectie oplopen door besmette kleding of handdoeken van een getroffen persoon te gebruiken.

Verspreiding door andere schimmelinfecties

Het is ook mogelijk om een andere ringworminfectie, zoals tinea unguium (schimmelnagel) of tinea pedis (voetschimmel), naar de lies te verspreiden. Een schimmelinfectie van de voeten kan zich naar de liesstreek verspreiden door het omhoog trekken van besmette broeken, omdat de tailleband besmet kan zijn met de voetschimmel.

Zwaarlijvige mensen zijn vaker getroffen / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Zwaarlijvige mensen zijn vaker getroffen / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)

Risicofactoren voor liesschimmel

Hoewel liesschimmel iedereen kan treffen, zijn de risico’s verhoogd in de volgende situaties:

Er zijn verschillende andere factoren die het risico op het ontwikkelen van tinea cruris verhogen. De aandoening komt vaker voor bij mannen, maar kan iedereen treffen, vooral in bepaalde omstandigheden.

Zweten en vochtigheid
Mensen die veel zweten of die in een vochtige omgeving verkeren, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van tinea cruris. Het dragen van synthetische materialen die de huid niet laten ademen, kan de schimmelgroei bevorderen.

Slechte hygiëne
Onvoldoende reiniging van de huid, vooral in de liesstreek, kan het risico op infecties zoals tinea cruris verhogen. Het dragen van vuile kleding of het niet regelmatig wassen van de huid draagt bij aan de infectie.

Verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diabetespatiënten of mensen die immunosuppressieve medicatie gebruiken, lopen een groter risico op schimmelinfecties.

Obesitas
Overgewicht kan een risicofactor zijn voor tinea cruris, omdat de huid in de plooien van de liesstreek vaker vochtig is en minder goed kan ademen, waardoor de schimmel meer kans krijgt om zich te vermenigvuldigen.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van tinea cruris vanwege hun medische toestand of levensstijl.

Mannen
Mannen hebben meer kans op tinea cruris dan vrouwen, waarschijnlijk door anatomische verschillen in de liesstreek en door meer zweten tijdens lichamelijke activiteit.

Sporters
Sporters, vooral degenen die in teamverband sporten of sporten waarbij veel contact met anderen is, lopen een verhoogd risico op tinea cruris. Het delen van sportkleding of handdoeken kan de verspreiding van de infectie bevorderen.

Mensen met obesitas
Overgewicht verhoogt de kans op tinea cruris, aangezien de huid in de plooien van het lichaam moeilijker kan ademen en vocht kan vasthouden, wat ideale omstandigheden voor schimmelgroei biedt.

Ouderen
Oudere volwassenen hebben mogelijk een verzwakt immuunsysteem of verminderde huidelasticiteit, waardoor ze gevoeliger zijn voor schimmelinfecties zoals tinea cruris.

Symptomen van liesschimmel

Locatie van de huiduitslag

Liesschimmel komt voornamelijk voor in de lies, de huidplooien, de binnenkant van de dijen en de billen. In sommige gevallen kan de infectie zich ook naar de geslachtsorganen (inclusief penis, balzak, schaamlippen en vaginale opening) en de anus verspreiden.

Kenmerken van de huiduitslag

De huiduitslag door liesschimmel kenmerkt zich door roze, rode tot roodbruine of schilferige plekken aan de zijkanten van de liesplooien. De pijnlijke huiduitslag kan droog en schilferig zijn, goed afgebakend of bestaan uit een verzameling van kleine, rode of roze bultjes rondom de haarfollikels. De rand van de huiduitslag kan zeer variabel zijn en kan schilferig of blaarachtig van uiterlijk zijn. De aangetaste huid is vaak jeukend (jeukende benen, billenjeuk, jeukende huid in de schaamstreek), pijnlijk en kan een sterke geur hebben.

Alarmsymptomen

Het herkennen van alarmsymptomen bij tinea cruris is belangrijk voor het starten van een snelle behandeling om complicaties te voorkomen.

Verspreiding van de uitslag
Wanneer de uitslag zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam, zoals de buik of het achterste, kan dit wijzen op een ernstigere infectie die verdere behandeling vereist.

Huidbeschadiging en infectie
Tinea cruris kan leiden tot beschadiging van de huid, waardoor open wonden ontstaan die gevoelig zijn voor secundaire bacteriële infecties. Tekenen van bacteriële infectie zijn roodheid, zwelling of etterige afscheiding.

Pijn en ontsteking
Hoewel tinea cruris meestal jeuk en ongemak veroorzaakt, kan pijn of een ernstige ontsteking duiden op een verergerde infectie die mogelijk antibiotische behandeling nodig heeft.

Koorts
Koorts in combinatie met tinea cruris kan wijzen op een systemische infectie die verder moet worden onderzocht, vooral als er tekenen zijn van een ernstigere onderliggende aandoening.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
De arts zal de patiënt ondervragen over de aard van de huiduitslag en jeuk. Vervolgens inspecteert hij de huiduitslag en kan hij mogelijk een huidmonster afnemen door een stukje huidweefsel te schrapen. Dit weefsel wordt op een glasplaatje geplaatst en microscopisch onderzocht. In sommige gevallen is een biopsie van de huid nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose
Er zijn andere aandoeningen die liesschimmel kunnen nabootsen, waaronder:

Behandeling van liesschimmel

Bij veel patiënten verdwijnt de jeuk en huiduitslag door liesschimmel uiteindelijk vanzelf, zonder behandeling. Het is echter belangrijk om te voorkomen dat de schimmel zich verspreidt door niet te krabben aan de aangetaste gebieden, omdat dit de infectie naar de nagels kan overbrengen. Indien behandeling noodzakelijk is, kan dit meestal thuis met vrij verkrijgbare antischimmelcrèmes en antischimmelpoeders worden behandeld. Het is raadzaam om een arts te raadplegen als de infectie niet verbetert, ernstig is of terugkomt. In zulke gevallen kan de arts orale antimycotica (schimmeldodende medicijnen) en/of andere geneesmiddelen voorschrijven.

Prognose van tinea cruris

De prognose voor liesschimmel is over het algemeen goed. De aandoening verdwijnt meestal spontaan of met een eenvoudige thuisbehandeling. Bij wijdverspreide, atypische gevallen kan liesschimmel gênant en chronisch ontsierend zijn, wat psychologisch belastend kan zijn voor patiënten.

Complicaties van liesschimmel

Hoewel liesschimmel in de meeste gevallen een relatief onschuldige aandoening is, kunnen er in sommige gevallen complicaties optreden. Deze complicaties kunnen de ernst van de aandoening verhogen en de behandeling bemoeilijken. De belangrijkste complicaties zijn:

Secundaire bacteriële infecties

Een veel voorkomende complicatie van liesschimmel is de ontwikkeling van secundaire bacteriële infecties. Door het krabben en wrijven aan de jeukende huid kunnen bacteriën gemakkelijk in de beschadigde huid binnendringen, wat kan leiden tot infecties zoals impetigo of cellulitis. Deze bacteriële infecties vereisen vaak aanvullende antibiotische behandeling.

Verspreiding naar andere lichaamsdelen

In sommige gevallen kan de schimmelinfectie zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de buik, rug of armen. Deze uitbreiding kan optreden als de schimmel zich verspreidt door contact met besmette kleding of beddengoed, of door direct huid-op-huidcontact. Het kan ook leiden tot een wijdverspreide huidinfectie, die moeilijker te behandelen is.

Chronische of recidiverende infecties

Bij sommige mensen kan liesschimmel chronisch worden of regelmatig terugkeren, ondanks behandeling. Dit kan vooral voorkomen bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij patiënten met diabetes, hiv/aids, of andere immunosuppressieve aandoeningen. Herhaalde of langdurige infecties kunnen leiden tot huidbeschadiging en langdurige symptomen.

Fungale dermatofytose van andere huidgebieden

De schimmel die liesschimmel veroorzaakt, kan ook andere delen van de huid aantasten, zoals de voeten (tinea pedis) of de nagels (tinea unguium). Wanneer deze secundaire infecties optreden, kunnen ze de behandeling van de primaire liesschimmel bemoeilijken en extra medische aandacht vereisen.

Huidbeschadiging en littekenvorming

Bij langdurige of ernstige gevallen van liesschimmel kan de huid ernstig beschadigd raken, wat kan leiden tot littekenvorming. Deze littekens kunnen cosmetisch storend zijn en soms blijvende veranderingen in de huidtextuur veroorzaken. Dit kan vooral problematisch zijn voor mensen die de huid veelvuldig hebben gekrabd.

Impact op de levenskwaliteit

Naast fysieke complicaties kan liesschimmel ook psychologische en sociale impact hebben. De jeuk, pijn en cosmetische gevolgen van de aandoening kunnen het dagelijks leven en de sociale interacties beïnvloeden, wat kan leiden tot een verminderde levenskwaliteit en zelfvertrouwen.

Het delen van handdoeken en andere persoonlijke voorwerpen is uit den boze / Bron: Pexels, PixabayHet delen van handdoeken en andere persoonlijke voorwerpen is uit den boze / Bron: Pexels, Pixabay

Preventie van liesschimmel

Om liesschimmel te voorkomen, is het belangrijk om het lichaam, vooral de snel bezweette gebieden, goed schoon en droog te houden. Dit betekent dat mensen zich grondig moeten afdrogen na het sporten of douchen. Het dragen van slippers of andere doucheschoenen in openbare douches en kleedkamers is ook aanbevolen. Het is essentieel om trainingskleding, ondergoed, sokken en handdoeken na elk gebruik goed te wassen. Personen met voetschimmel dienen deze infectie te laten behandelen en moeten sokken eerst aantrekken voordat ze hun ondergoed aandoen om te voorkomen dat de schimmel zich van de voeten naar de lies verspreidt. Bij het afdrogen van het lichaam is het raadzaam om de voeten als laatste af te drogen om de verspreiding van de infectie naar de liesstreek te voorkomen.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat te doen tegen schimmel in de liezenWat te doen tegen schimmel in de liezenJe huid is je allergrootste orgaan, maar ook je grootste visitekaartje. Veel mensen vinden het dan ook zeer beschamend e…
Jeuk in de lies of liesplooi: symptomen, oorzaak en behandelJeuk in de lies of liesplooi: symptomen, oorzaak en behandelJeuk in de lies of liesplooi komt vaak door liesschimmel (tinea cruris). Dit is een schimmelinfectie van de huid in de l…
Liesschimmel, rode vlekken in de lies: behandeling met crèmeLiesschimmel, rode vlekken in de lies: behandeling met crèmeLiesschimmel (tinea cruris) is een huidschimmelinfectie van de lies en dijstreek. Sommige schimmels komen vaak voor op d…
Vlekjes lies: rode vlekken, puntjes of bultjes in liesstreekVlekjes lies: rode vlekken, puntjes of bultjes in liesstreekHeb je last van bultjes of vlekjes in de lies? De liezen zijn de twee huidplooien die de overgang vormen van de bovenben…

Pijn aan het schouderblad: oorzaken van schouderbladpijnPijn aan het schouderblad: oorzaken van schouderbladpijnPijn aan het schouderblad kan komen door iets simpels als slapen in de verkeerde houding, maar het kan ook wijzen op een…
Stinkende voeten: oorzaken en behandeling van stinkvoetenStinkende voeten: oorzaken en behandeling van stinkvoetenStinkende voeten is een gênante en vervelende klacht. Voor iedereen die last heeft van stinkende voeten, rijst op een ge…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 5 december 2017:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Diagnosis & Treatment, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/jock-itch/diagnosis-treatment/drc-20353812
  • Jock Itch - Topic Overview, https://www.webmd.com/men/tc/jock-itch-topic-overview#1
  • Jock itch, https://medlineplus.gov/ency/article/000876.htm
  • Liesschimmel, Trichophyton
  • What is jock itch?, https://www.everydayhealth.com/jock-itch/guide/
  • What is jock itch?, https://www.medicinenet.com/jock_itch/article.htm
  • Afbeelding bron 1: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Pexels, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 21-11-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.