Jeuk in de lies of liesplooi: symptomen, oorzaak en behandel

Jeuk in de lies of liesplooi komt vaak door liesschimmel (tinea cruris). Dit is een schimmelinfectie van de huid in de liezen. Liesschimmel veroorzaakt een jeukende, rode, vaak ringvormige uitslag. De schimmel gedijt vaak goed in de liesstreek, omdat het een warm en vochtig gebied is. Het komt vaak voor bij mensen die veel zweten, bijvoorbeeld sporters. Het komt ook vaker voor bij mensen met overgewicht. Zowel mannen als vrouwen kunnen getroffen worden door liesschimmel. Hoewel liesschimmel erg hinderlijk kan zijn, is het meestal niet ernstig. Het schoon en droog houden van de liesstreek en behandelen van de aandoening met schimmeldodende medicijnen, is meestal voldoende om er korte metten mee te maken.

Jeuk in de lies door schimmel

• Jeuk in de lies door liesschimmel
• Wat is het?
• Risicofactoren
• Symptomen: jeuk en rode plekken met schilfers
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van schimmel in de lies
• Schimmeldodende crème of zalf
• Antischimmelpillen
• Prognose
• Tips en adviezen bij liesschimmel
• Casus: Jeuk in de lies door smetten, mogelijk verergerd door schimmelinfectie
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose
• Casus: Liesschimmel
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Jeuk in de lies door liesschimmel

Wat is het?

Liesschimmel of tinea cruris is een schimmelinfectie van de huid van de lies. Huidschimmels zijn overal aanwezig en normaal gesproken is de huid goed beschermd tegen een schimmelinfectie, maar onder gunstige omstandigheden kan de schimmel je huid binnendringen en zich vermenigvuldigen. Gunstige omstandigheden zijn een vochtige en warme huid in de lichaamsplooien (liesstreek). Als de huid beschadigd is door strakke kleding of veelvuldig zeepgebruik, kan de schimmel heel eenvoudig je huid binnendringen. Wat je vaak ziet is dat de schimmelinfectie tussen je tenen begint (zwemmerseczeem) en zich via je handdoek naar de liezen verspreidt.

Risicofactoren

Vooral mensen met overgewicht, ouderen, mensen met een verzwakt immuunsysteem en diabetici lopen kans op liesschimmel. Daarnaast hebben meer mannen dan vrouwen last van liesschimmel. Ook hebben tieners of jongvolwassenen er vaker last van. Mensen die veel zweten en/of te strak ondergoed dragen, lopen ook meer risico om liesschimmel te krijgen.

Symptomen: jeuk en rode plekken met schilfers

Gewoonlijk ontstaan er in de liezen, in de plooi tussen de bovenzijde van het been en de geslachtsorganen, rode plekken met schilfertjes langs de randen. Er kan ook jeuk optreden en er kunnen pijnlijke kloofjes ontstaan. Het komt vaker voor bij mannen, en het scrotum kan bij hen ook jeuken (jeuk aan de balzak). De rode uitslag heeft meestal een duidelijke rand of grens. Beide liezen zijn vaak aangetast. De uitslag verspreidt zich vaak naar beneden, naar de binnenkant van je dijen. Vaak is er ook een sterke, kenmerkende geur aanwezig. Je zult opmerken dat je liezen stinken.

Onderzoek en diagnose

Raadpleeg je huisarts als je huiduitslag ontwikkelt die niet binnen twee weken verbetert of terugkeert na behandeling. De huisarts neemt je voorgeschiedenis door, stelt vragen over je klachten en doet lichamelijk onderzoek. Hij ziet vaak met het blote oog dat het om liesschimmel gaat. Andere huidziekten die op liesschimmel (kunnen) lijken, moeten uitgesloten worden:

• intertrigo ofwel smetplekken (zie casus van Bas onderaan het artikel);
• schuurplekken in de lies;
• psoriasis vulgaris;
• allergisch contacteczeem;
• hidradenitis suppurativa; en
• seborroïsch eczeem.

Behandeling van schimmel in de lies

Schimmeldodende crème of zalf

Liesschimmel kan vaak goed behandeld worden met een schimmeldodende crème, die je kunt kopen bij apotheek of drogist of op doktersvoorschrift kunt krijgen. Er zijn verschillende soorten en merken, bijvoorbeeld, terbinafine, clotrimazol, econazol, miconazol en ketoconazol. Deze zalven en crèmes zijn goed in het opruimen van schimmelinfecties van de huid. Twee keer per dag moet je antischimmelcrème dun op de huid aanbrengen. Een te dikke laag kan de huid irriteren. De crème moet je tot circa twee tot vier centimeter rondom de plekken smeren, aangezien de schimmel zich vaak verder heeft uitgebreid dan met het blote oog te zien is.

Antischimmelpillen

Bij schimmelinfecties die diep in de huid zijn doorgedrongen, kunnen antischimmelpillen nodig zijn. Deze schrijft de arts voor. Vaak hebben deze pillen vervelende bijwerkingen. De huisarts gaat daarom niet over één nacht ijs bij het voorschrijven ervan.

Prognose

De prognose van een jeukende lies als gevolg van liesschimmel is uitstekend met de juiste diagnose en behandeling. Een recidief (terugkeer van de klachten) is echter waarschijnlijk als de liesstreek niet goed droog wordt gehouden.

Tips en adviezen bij liesschimmel

De volgende tips kunnen voorkomen dat schimmelinfectie optreden of terugkeren:

• Was je lies dagelijks en daarna goed droog deppen, dus niet schuren of wrijven met je handdoek.
• Zorg dat de huid goed droog is. Een vochtige lies is immers een ideale locatie voor schimmels om zich te vermenigvuldigen.
• Gebruik bij voorkeur geen zeep. Als je toch zeep gebruikt, spoel dan de huid na het wassen goed af zodat er geen zeepresten achterblijven die voor irritatie kunnen zorgen.
• Draag katoenen of linnen ondergoed en sokken.
• Draag ruim zittende en goed ventilerende kleding. Dus kleding die de huid niet irriteert doordat het knelt of schuurt en luchtig is.
• Trek dagelijks schoon ondergoed aan. Je kunt schimmels krijgen via de huidschilfertjes in ongewassen ondergoed.
• Controleer op voetschimmel en behandel je voeten mee als je daar ook schimmel hebt. De schimmels van voetschimmel kunnen zich via huidschilfers (via de handdoek) uitbreiden naar de lies. Dezelfde crèmes (en poeders) worden gebruikt voor de behandeling van voetschimmel.
• Deel geen handdoeken met andere mensen. Gebruik altijd een schone handdoek.
• Gebruik de handdoek niet meer voor de rest van je lichaam, nadat je de liesstreek (of andere plekken waar schimmel aanwezig is) ermee hebt drooggemaakt.

Casus: Jeuk in de lies door smetten, mogelijk verergerd door schimmelinfectie

Patiënt

Bas, 38 jaar, bouwvakker.

Klachten

Bas heeft sinds twee weken last van jeuk in de lies en liesplooi. De huid is rood en geïrriteerd. Hij ervaart geen andere symptomen zoals koorts of pijn.

Onderzoek

• Anamnese: Geen bekende allergieën of eerdere huidproblemen. Geen gebruik van nieuwe zeep of wasmiddelen. Veel zweten door fysieke arbeid.
• Fysiek onderzoek: Rode, schilferige huid in de liesplooi. Geen tekenen van infectie, maar wel wat oppervlakkige krabsporen door het krabben.
• Laboratoriumonderzoek: Niet noodzakelijk, gezien de duidelijke fysieke tekenen en geschiedenis.

Diagnose

Intertrigo, mogelijk verergerd door een schimmelinfectie.

Behandeling

• Topische antischimmelmiddelen: Aanbrengen van een antischimmelcrème om een mogelijke schimmelinfectie te behandelen.
• Barrièrecrèmes: Gebruik van barrièrecrèmes om verdere irritatie te voorkomen.
• Hygiëne: Regelmatig wassen met een milde zeep en goed afdrogen om de huid droog te houden.

Advies

• Kleding: Draag loszittende, ademende kleding om wrijving en zweten te verminderen.
• Vochtbeheersing: Gebruik talkpoeder om de huid droog te houden.
• Medische follow-up: Terugkomen als de jeuk aanhoudt, verergert, of als er nieuwe symptomen optreden.

Prognose

Met de juiste behandeling en hygiënemaatregelen kan Bas' jeuk in de lies verminderen. Het vermijden van irritatie en vocht is cruciaal om terugkeer te voorkomen. Regelmatige controle kan helpen bij het aanpassen van de behandeling indien nodig.

Casus: Liesschimmel

Patiënt

Tom, 30 jaar, sportschoolinstructeur.

Klachten

Tom heeft sinds een maand last van jeuk en een branderig gevoel in de liesstreek. De huid is rood en schilferig, vooral in de liesplooien. Hij merkt ook een onaangename geur.

Onderzoek

• Anamnese: Geen bekende allergieën of eerdere huidproblemen. Werkt dagelijks in een warme, vochtige omgeving. Veel zweten door fysieke activiteit.
• Fysiek onderzoek: Rode, schilferige en licht verheven huid in de liesplooien. Geen tekenen van secundaire infectie, maar duidelijke tekenen van schimmelinfectie.
• Laboratoriumonderzoek: KOH-test bevestigt de aanwezigheid van schimmeldraden.

Diagnose

Tinea cruris (liesschimmel), veroorzaakt door een dermatofytische schimmelinfectie.

Behandeling

• Topische antischimmelmiddelen: Aanbrengen van een antischimmelcrème (bijvoorbeeld clotrimazol) om de schimmel te bestrijden.
• Hygiëne: Regelmatig wassen met een milde zeep en goed afdrogen om de huid droog te houden.
• Kleding: Draag loszittende, ademende kleding om wrijving en vocht te verminderen.

Advies

• Vochtbeheersing: Gebruik van talkpoeder om de huid droog te houden.
• Omgeving: Vermijd langdurig dragen van natte of bezwete kleding.
• Medische follow-up: Terugkomen als de symptomen na twee weken behandeling niet verbeteren of verergeren.

Prognose

Met de juiste behandeling en hygiënemaatregelen kan Tom's liesschimmel genezen. Het handhaven van een droge en schone omgeving is essentieel om herhaling te voorkomen. Regelmatige controle kan helpen bij het aanpassen van de behandeling indien nodig.

Lees verder

• Liesschimmel, rode vlekken in de lies: behandeling met crème
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Huidvlekken: onschuldige vlekken op de huid - rood en bruin
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling