Huidvlekken: onschuldige vlekken op de huid - rood en bruin

Je komt ter wereld met een glad babyhuidje, maar geleidelijk laat de tand des tijds zijn sporen achter op je huid. In de loop der jaren verschijnen er bobbeltjes, ruwe plekjes en vlekken. Veelal zijn deze huidvlekken onschuldig, ofschoon veel mensen dergelijke huidonregelmatigheden cosmetisch storend vinden. Je hoeft je absoluut niet bij elk plekje op je huid zorgen te maken. Sommige vlekjes of onregelmatigheden lijken misschien op huidkanker, maar zijn dat beslist niet. Hieronder beschrijven we de meest voorkomende onschuldige huidvlekken. Raadpleeg bij twijfel altijd een arts.

Onschuldige huidvlekken

• Sproeten: onschuldige vlekken op de huid
• Moedervlekken
• Ouderdomswratjes
• Steelwratjes
• Talgkliercyste
• Extra tepel(s)
• Huidvlekken door zwangerschapsmasker
• Levervlekken

Sproeten: onschuldige vlekken op de huid

Sproeten (zie afbeelding) komen veel voor en zijn volkomen onschuldig. Sproeten bevatten alleen pigmentkorrels en dat geeft ze de donkere kleur. Sproeten zijn rode of lichtbruine gepigmenteerde vlekjes op de huid. Sproeten worden vooral aangetroffen op de wangen, neus, armen, schouders en bovenrug. Sproeten kunnen al op zeer jonge leeftijd ontstaan, ze komen voor in meervoud en zijn symmetrisch.

Moedervlekken

Gemiddeld heeft een mens, of je nu een man of een vrouw bent, op 40-jarige leeftijd ongeveer veertig moedervlekken, verspreid over het lichaam. Moedervlekken zijn meestal nièt vanaf de geboorte aanwezig, maar ontstaan tot de leeftijd van 35 tot 40 jaar. Na het veertigste levensjaar verdwijnen deze moedervlekken weer geleidelijk. Zolang een moedervlek niet van kleur of vorm verandert en niet prikt, steekt of bloedt, is er niets aan de hand. Er bestaan ook zogeheten onrustige moedervlekken, welke kunnen uitgroeien tot een plek met huidkanker, een melanoom genaamd.

Ouderdomswratjes

Ouderdomswratjes, in het medische jargon 'verruca seborrhoica' of 'verruca senilis' genoemd, ontstaan met de jaren en is één der meest voorkomende goedaardige huidafwijkingen. Ze zijn onschuldig, maar kunnen wel als cosmetisch storend worden ervaren. Een ouderdomswrat ziet eruit als een ruwe, donker gekleurde verhevenheid. Vaak zijn ze wat onregelmatig van kleur en ze kunnen uitgroeien tot enkele centimeters in doorsnede. Een ouderdomswrat kan wat jeuk geven en bij wrijving kan deze gemakkelijk bloeden of rood en geïrriteerd worden. Een ouderdomswrat wordt niet zelden ten onrechte aangezien voor een melanoom of een (gepigmenteerd) basaalcelcarcinoom. De wratten zijn volkomen goedaardig en ongevaarlijk en kunnen eenvoudig verwijderd worden met een rond mesje (niet zelf doen!) of een CO2 laser.

Steelwratjes

Fibroma pendulans (steelwratten) zijn eigenlijk geen echte wratjes, maar onschuldige huidafwijkingen. Vaak zie je ze verschijnen op latere leeftijd en dan vooral in huidplooien, zoals de oksels en de liezen. Maar dit ontsierende huidflapje kan ook vaak gezien worden in de hals of op de romp. Steelwratjes zijn gesteelde rubberachtige, zachte goedaardige huidtumoren, die meestal huidkleurig zijn, maar soms ook licht gepigmenteerd. Je kunt een enkel steelwratje hebben, maar ze kunnen ook in groepjes voorkomen. Steelwratjes kunnen desgewenst (door de huisarts) eenvoudig en snel worden weggehaald.

De huisarts kan er bijvoorbeeld voor kiezen om de steelwratjes te verwijderen door deze met stikstof aan te stippen. De methode waarbij het steelwratje met vloeibare stikstof wordt bevroren, wordt 'cryotherapie' genoemd. Hierdoor sterft het steelwratje af. Het gaat om vloeibare stikstof met een temperatuur van min 196°C. De huisarts zal dit aanbrengen met een wattenstok. Hij wikkelt een wattenprop om de punt van een stokje, dompelt deze in vloeibare stikstof en druk het ongeveer 10 seconden tegen je huidafwijking. De huidafwijking wordt meteen wit.

Talgkliercyste

Een talgkliercyste, ook wel atheroomcyste of epidermoidcyste genoemd, ontstaat wanneer een talgklier de aangemaakte talg niet meer kan uitscheiden. Hierdoor ontstaat een onderhuids knobbeltje waarin dode huidcellen, talg en zweet is ophoopt. Het betreft een goedaardige zwelling. Je mag deze talgkliercyste, wat in feite een 'reuzen mee-eter' is, absoluut niet uitdrukken want daardoor kan de wand van de cyste barsten en voor een flinke ontsteking zorgen. De cyste kan operatief verwijderd worden.

Extra tepel(s)

Een verdacht bobbeltje of vlekje op borst of buik (of elders op het lichaam) kan ook duiden op een rudimentaire tepel (of miniborst), wat in feite een (onschuldig) weeffoutje is. (Het is geen 'overblijfsel van onze dierlijke afstamming' wat vaak wordt beweerd, want de mens stamt niet af van dieren zoals de evolutietheorie —welke is geworteld in oude, paganistische ideeën en thans onderdeel is van een ontstaansmythe die in een modern, wetenschappelijk jasje is gestoken— claimt.) Deze extra tepels ontstaan niet alleen langs de zogeheten melklijsten die van de oksels tot de liezen lopen en verdikkingen zijn van de epidermis in het embryo, maar ze kunnen bijna overal op het lichaam voorkomen, bijvoorbeeld op de rug, armen, nek, benen, schouders en billen.¹ Extra tepels noemt men polythelie en extra borsten noemt men polymastie. Een dergelijke tepel is volkomen onschuldig en behoeft geen behandeling.

Huidvlekken door zwangerschapsmasker

Zwangerschapsmasker, ook wel melasma genoemd, verwijst naar een veelvoorkomende onschuldige huidaandoening. Het is een pigmentstoornis, waarbij onder invloed van zwangerschapshormonen extra pigment wordt gevormd in het gezicht en soms ook de nek. Dit heeft tot gevolg dat de huid plaatselijk bruin kleurt. De aandoening wordt geassocieerd met de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron en wordt vooral gezien bij vrouwen die zwanger zijn, maar het kan ook voorkomen bij vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken. Het kan ook ontstaan zonder aanwijsbare oorzaak. Melasma is een vorm van hyperpigmentatie. Het is volkomen onschuldig en kan jaren aanwezig blijven. Vaak verdwijnt het na verloop van tijd vanzelf.

Levervlekken

Levervlekken (lentigo’s of ouderdomsvlekken) hebben hun naam te danken aan de typische leverbruine kleur. Vaak worden ze ook ouderdomsvlekken genoemd, aangezien ze op latere leeftijd ontstaan. Het is een veelvoorkomende huidaandoening, wat wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan de zon en vooral wordt gezien bij lichtere huidtypes. Levervlekken zijn egaal bruine vlekken, met veelal een grillige begrenzing, die wel tot enkele centimeters groot kunnen worden. Levervlekken komen vaak voor in gebieden die vaak blootgesteld zijn aan de zon, zoals de rug van de hand, de armen en het gezicht. De meeste levervlekken zijn onschuldig, maar het kan voorkomen dat er zich kwaadaardige pigmentcellen ontwikkelen in levervlekken. De benaming hiervoor is lentigo maligna en dit is het laatste stadium vóór melanoom, wat verwijst naar een agressief groeiende huidkanker die de neiging heeft relatief snel uit te zaaien. Houd levervlekken daarom goed in de gaten. Wanneer je denkt dat een vlek van vorm, kleur of structuur verandert, dan doe je er verstandig aan je huisarts te raadplegen.

Noot:

1. Mehregan, A.H., Supernumerary nipple: a histologic study, J. Cutaneous Pathology 8(2):96–104, 1981. / Schewach-Millet, M. and Fisher, B.K., Supernumerary nipple on the shoulder, Cutis 17(2):384–385, 1976. / Conde, Délio Marques; Kashimoto, Eiji; Torresan, Renato Zocchio; & Alvarenga, Marcelo. (2006). Pseudomamma on the foot: An unusual presentation of supernumerary breast tissue. Dermatology Online Journal, 12(4). Retrieved from: http://escholarship.org/uc/item/39n411b8

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidvlekken herkennen: verdachte vlekken herkennen
• Plaveiselcelcarcinoom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid