Pseudomonasinfectie: Bacteriële infectie bij zwakke mensen

Een Pseudomonasinfectie is een aandoening waarbij bacteriën bij vooral zwakke patiënten een infectie veroorzaken. Vooral de bacteriesoort Pseudomonas aeruginosa veroorzaakt klachten aan de urinewegen, de luchtwegen, de huid, het bot, … De infecties veroorzaken mogelijk ernstige symptomen, vooral wanneer het immuunsysteem al getroffen is. De arts moet vaak experimenteren met verschillende combinaties van antibiotica alvorens de behandeling effectief is, doordat de meeste stammen van de Pseudomonasbacteriën resistent zijn tegen vele antibioticasoorten.

• Oorzaken: Infectie bij zwakke mensen
• Risicogroepen: Zwak immuunsysteem
• Locatie en symptomen
• Bloed, botten, urinewegen
• Huid
• Longen
• Ogen
• Oren
• Andere symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van Pseudomonasinfectie
• Complicaties van infectie door bacteriën
• Preventie van bacteriële infectie

Oorzaken: Infectie bij zwakke mensen

Een Pseudomonasinfectie is het gevolg van een zeer veel voorkomende soort bacterie. Diverse Pseudomonasbacteriën bestaan, maar vooral ‘Pseudomonas aeruginosa’, een gramnegatieve bacterie, veroorzaakt klachten. Pseudomonasbacteriën zijn wereldwijd aanwezig in de bodem, het water, in planten en in dieren, maar ze vertoeven het liefst op vochtige plaatsen. Ze overleven zelfs in chloor en oplossingen van desinfecterende middelen. De bacteriën zijn vaak aanwezig bij gezonde mensen en veroorzaken dan geen klachten. Soms ontstaan hierdoor milde symptomen, zoals een zwemmeroor en een huiduitslag. Maar voor patiënten met een zwak immuunsysteem of zieke patiënten, is de bacterie in staat om een ernstige of soms zelfs dodelijke infectie te veroorzaken in elk mogelijk lichaamsdeel. De verspreiding hiervan vindt plaats van patiënt tot patiënt via de handen van ziekenhuispersoneel, door direct contact met de patiënt met besmet materiaal en door de inname van besmet voedsel en water.

Risicogroepen: Zwak immuunsysteem

Personeelsleden en ook patiënten in een ziekenhuis krijgen sneller te maken met deze infectie. De verspreiding van bacteriën gebeurt namelijk snel via medische apparatuur, reinigingsoplossingen en andere toestellen. De verspreiding via voedsel behoort ook tot de mogelijkheden. Een ziekenhuisinfectie ontstaat snel bij patiënten die zwak zijn door ziekte, een operatie of een behandeling. Volgende andere risicogroepen zijn bekend:

• patiënten die chemotherapie krijgen voor een kankerbehandeling
• patiënten die een invasieve ingreep ondergaan hebben (zoals een operatie)
• patiënten die via mechanische ventilator beademd worden of een katheter hebben
• patiënten met brandwonden
• patiënten met hiv of aids
• patiënten met mucoviscidose

Locatie en symptomen

De symptomen van een Pseudomonasinfectie zijn afhankelijk van de locatie van de infectie. Onder andere het bloed, de botten, de urinewegen, de huid, de longen, de ogen en de oren zijn aangetast. De klachten treden meestal 24-72u na de besmetting op.

Bloed, botten, urinewegen

Brandwondenslachtoffers en slachtoffers van prikaccidenten ontwikkelen mogelijk gevaarlijke Pseudomonasinfecties van het bloed, de botten of de urinewegen. De bacteriën zijn eveneens in staat om het lichaam binnen te dringen via intraveneuze (via een ader) naalden of katheters. Wanneer de bacteriën zich verspreiden naar het bloed, ontstaat een bloedvergiftiging (sepsis) waarbij de patiënt erg ziek is. Hoge koorts, rillingen, vermoeidheid, spierpijn of gewrichtspijn, verwardheid en een shock zijn enkele symptomen van een ernstige infectie.

Huid

De bacterie is in staat om een wondinfectie te veroorzaken bij onder andere brandwonden, een diabetesvoet (zenuwschade en minder bloeddoorstroming bij diabetes mellitus), decubitus (doorligwonden) en botinfecties. Een Pseudomonasinfectie die een wonde infecteert, veroorzaakt meestal folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid). Dit gaat gepaard met groenblauwe pus in of rond het gebied, een bijhorende vieze geur, een rode huid en abcesvorming in de huid. De bacteriën interfereren echter niet met de wondgenezing. Wel veroorzaakt de bacterie mogelijk nog paronychia, een ontsteking van de nagelwal (nagelriemontsteking). Verder komt onycholyse (nagelloslating) ook tot stand door een Pseudomonasinfectie. Tot slot ervaren mensen met een gezond immuunsysteem soms een huiduitslag als gevolg van een infectie met Pseudomonasbacteriën.

Longen

Een longontsteking bij beademde patiënten is namelijk vaak een Pseudomonasinfectie. Een longontsteking veroorzaakt door Pseudomonas is voorts van groot belang bij patiënten met mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen), omdat het correleert met een verslechterde klinische toestand en zelfs patiënten komen te overlijden als gevolg van de bacteriële infectie. Daarnaast komt de longontsteking tot stand bij patiënten met neutropenie (laag aantal neutrofielen = soort witte bloedcellen) na cytotoxische chemotherapie. Hoesten met of zonder slijm (sputum), rillingen, koorts en ademhalingsproblemen zijn enkele symptomen van een longontsteking veroorzaakt door Pseudoonas.

Ogen

Contactlensdragers krijgen te maken met ernstige ooginfecties als de bacteriën in de contactlensoplossingen terechtkomen. Dit gebeurt wanneer mensen geen goede contactlenshygiëne toepassen. Conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) en dacryoadenitis (ontsteking van een traanklier) en dacryocystitis (ontsteking van de traanzak van het oog) zijn enkele van de mogelijke ooginfecties die ontstaan door de bacteriën. Een slecht gezichtsvermogen, oogpijn, een oogafscheiding, rode ogen en gezwollen ogen zijn enkele mogelijke tekenen.

Oren

Een zwemmersoor (buitenoorontsteking) vloeit mogelijk voort uit de bacteriële infectie. Dit leidt dan tot oorpijn, een zwelling van het oor, jeuk in het oor, een oorafscheiding (otorree) en een slechter gehoorvermogen. Een oorinfectie komt vooral tot stand bij mensen met een gezond immuunsysteem.

Andere symptomen

De bacteriën tasten mogelijk elk lichaamsdeel aan. Zo zijn volgende infecties nog mogelijk:

• endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• hepatitis (leverontsteking)
• meningitis (ontsteking van de ruggenmerg- en hersenvliezen met hoofdpijn en een stijve nek)
• peritonitis (ontsteking van het buikvlies door infectie in buikholte)
• sinusitis (bijholteontsteking)

Diagnose en onderzoeken

Na een lichamelijk onderzoek bevraagt de arts de patiënt over zijn medische geschiedenis en de aanwezige klachten. De arts verzamelt een beetje pus, bloed of verdacht weefsel en stuurt dit voor verder microscopisch onderzoek naar het laboratorium. Zij testen deze monsters op de aanwezigheid van Pseudomonas-bacteriën.

Behandeling van Pseudomonasinfectie

De infectie is moeilijk te behandelen omdat de bacteriën resistent zijn tegen vele soorten antibiotica. Pseudomonas en andere gramnegatieve organismen reageren meestal wel goed op een behandeling met de 4-chinolon-antibioticum ciprofloxacine of ceftazidime. Ticarcilline en piperacilline zijn actief tegen deze bacillen. Deze penicillinen geeft de arts meestal in combinatie met een aminoglycoside, zoals bijvoorbeeld gentamicine of netilmicine, voor een maximaal voordeel. Aminoglycosiden zijn bacteriedodende antibiotica, waarvan de werking berust op de remming van de bacteriële eiwitsynthese. Aminoglycosiden zijn wel nefrotoxisch (giftig voor de nieren) en ototoxisch (giftig voor het gehoor). De arts moet bijgevolg de bloedspiegels regelmatig controleren. De arts laat de gevoeligheid van de bacteriën op de gebruikte behandeling ook nog onderzoeken. Indien nodig moet de arts namelijk een andere (combinatie)behandeling inzetten. Af en toe is een operatie vereist om geïnfecteerd weefsel te verwijderen.

Complicaties van infectie door bacteriën

Ernstige infecties leiden tot bacteriëmie (aanwezigheid van bacteriën in het bloed), waardoor een hemodynamische shock ontstaat (zeer lage bloeddruk). Dit leidt tto orgaanvalen (hart, nieren en lever). Onbehandeld leiden ernstige infecties tot de dood.

Preventie van bacteriële infectie

Diverse maatregelen voorkomen de verspreiding van de infectie. Geïnfecteerde patiënten worden geïsoleerd in het ziekenhuis. Daarnaast moeten zowel zorgverstrekkers als de patiënten zo veel mogelijk de handen wassen met zeep en schoon, stromend water of een handdesinfecterend middel op basis van alcohol. Verder is het verstandig om snijwonden en schaafwonden schoon te houden en te bedekken met een verband. Contact met de wonden of verbanden van anderen, is uit den boze. Persoonlijke voorwerpen zoals handdoeken of scheermesjes, delen mensen niet. Verder is het verstandig om de antibiotica in te nemen zoals voorgeschreven; de patiënt moet deze kuur volledig afmaken omdat anders snel resistentie ontstaat tegen dit type antibiotica. Tot slot is een goede persoonlijke hygiëne en hygiëne van de omgeving nodig. De omgeving reinigen gebeurt met een desinfectiemiddel om alle oppervlakken die mensen vaak aanraken (zoals werkbladen, deurknoppen en lichtschakelaars) te reinigen.

Lees verder

• Ziekenhuisinfecties: Oorzaken, soorten en risicofactoren